Στο πρώτο διαφημιστικό σποτ της ΓΓΠΠ που ανέβηκε χτες το απόγευμα του Σαββάτου, ήδη αυτή τη στιγμή που γράφω αυτό το κείμενο, δηλαδή πρωί Κυριακής τα dislike είναι 2.6 k και τα like μόλις 136. Αν πατήσεις το play δεν είναι καθόλου δύσκολο να καταλάβεις γιατί.
Ο ηθοποιός Χρήστος Λούλης κλήθηκε να αποδώσει ένα κείμενο βγαλμένο λες από ελληνική ταινία με συρτάκι, μίνι και χούντα όπου όλοι χορεύουν στη σκιά της Ακρόπολης αλλά αυτή τρώει και ένα χαστούκι γιατί θέλει λούσα ενώ θα έπρεπε να αποταμιεύει. Ποιος είναι ο κειμενογράφος, ποιος ο σκηνοθέτης, γιατί ο Λούλης αποδέχτηκε να παίξει σε αυτή την αηδία που παρουσιάζει τη σύντροφο του ως ένα χαζοχαρούμενο πλάσμα που το μόνο που το ενδιαφέρει είναι να πάει εκεί που γίνεται η φάση και αυτός είναι ο άντρας ο σωστός, ο ώριμος που θα τη συνετίσει; Ακόμη και αν βγει δεύτερο σποτ που αντιστρέφει την κατάσταση, τύπου η ώριμη σύζυγος που βάζει μυαλό στον επιπόλαιο άντρα/γιόκα της δεν θα έχουμε παρά μια επανάληψη των στερεοτύπων. Και επιπλέον, το θέμα σεξισμός εδώ είναι η κορυφή του παγόβουνου μιας πατερναλιστικής εξουσίας.
Γιατί αυτό το ύφος ενός είρωνα μπαμπά που μας μαλώνει ως άτακτα, άμυαλα παιδάκια που το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι η καλοπέραση μας, να ξεχυθούμε στον δρόμο και «αχ, καλέ δεν σκέφτηκα ότι έχει πανδημία»; Γιατί πολύ απλά έτσι μας αντιμετωπίζει η πολιτεία.
Ο ιστορικός Γιουβάλ Νοα Χαράρι στο εξαιρετικό άρθρο του για τον κόσμο μετά τον κορωνοϊό μιλάει για την επιτακτική ανάγκη ενδυνάμωσης των πολιτών σημειώνοντας «Όταν οι άνθρωποι ενημερώνονται για τα επιστημονικά δεδομένα και όταν εμπιστεύονται ότι οι δημόσιες αρχές θα τους πουν αυτά τα γεγονότα, οι πολίτες μπορούν να κάνουν το σωστό, ακόμη κι αν ο Μεγάλος Αδελφός δεν είναι πάνω από το κεφάλι τους. Ένας ενημερωμένος και με ίδιον κίνητρο πληθυσμός είναι συνήθως πολύ πιο ισχυρός και αποτελεσματικός από έναν αστυνομοκρατούμενο, άγνωμο πληθυσμό».
Ενημέρωση δεν είναι ούτε οι επιθέσεις των ΜΑΤ με χημικά στις πλατείες, ούτε η απειλή που εκστομίζει ο Λούλης στο τέλος του σποτ «Αποφεύγουμε τον συνωστισμό και αποφεύγουμε τα χειρότερα, γιατί κανένας μας δε θέλει να γυρίσουμε εκεί που ήμασταν χθες». Αν επιστρέψουμε στο χθες, δηλαδή στον εγκλεισμό στο σπίτι δεν θα είναι επειδή θέλαμε να πιούμε κοκτεϊλάρες στη Βαρνάβα αλλά επειδή ο κύριος λόγος που βγήκαμε είναι το ότι η οικονομία δεν αντέχει άλλο lockdown και οι επιπτώσεις του θα είναι δραματικές στο βιωτικό μας επίπεδο. Έχουμε πλέον τόσες πολλές κλίνες που μπορούμε να αισθανόμαστε ασφαλείς; Έχουμε διεξαγωγή τεστ στον γενικό πληθυσμό όπως εδώ και πολύ καιρό ζητάει ο ΠΟΥ;
Ο εγκλεισμός, και μάλιστα ο αναγκαστικός εγκλεισμός, είναι αντίθετος προς την ανθρώπινη φύση. Οι διαταγές και οι τιμωρίες δεν εκπαιδεύουν τους λαούς, τους καταπιέζουν. Η καταπίεση φέρνει αντίδραση. Δεν είναι παράλογο που ο κόσμος, ειδικά ο νέος κόσμος βγήκε στις πλατείες. Θέλει πίσω τη ζωή του, την αίσθηση ελευθερίας ότι μπορεί να κάτσει στο δημόσιο χώρο και να πιει την μπίρα του χωρίς να ζητήσει την άδεια κανενός Χαρδαλιά. Το λέω αυτό ενώ καμία διάθεση δεν έχω να ζήσω το «Μυκονοοοοοοος» στριμωγμένη με άλλους 10 σε ένα παγκάκι. To λέω και σκέφτομαι ότι πρέπει να ανοίξουν πάλι τα πάρκα και να μπορούμε να χαρούμε τον δημόσιο χώρο χωρίς να θέτουμε την υγεία κανενός σε κίνδυνο.
Έχουμε όμως το δεδομένο του ιού αυτή τη στιγμή. Ο ιός έχει ανατρέψει αυτό που θεωρούσαμε ως δεδομένο, την προσωπική επιλογή του να είμαστε ελεύθεροι και τη συλλογική αίσθηση του να είμαστε ελεύθεροι. Αυτό δε σημαίνει ότι δεν το διεκδικούμε πια. Βγήκαν κάποιοι και σχολίασαν ως στρατηγικού τύπου και τρομακτική εικόνα τις αποστάσεις που κράτησε το ΠΑΜΕ στη συγκέντρωση για την εργατική Πρωτομαγιά. Εγώ ξέρω ότι κατάφεραν να είναι εκεί και κατόρθωσαν και να τηρήσουν τις αποστάσεις ασφαλείας ακόμη και ως επίδειξη ότι «και τα δύο γίνονται», χωρίς φυσικά αυτό να σημαίνει ότι ξεπλένει την απουσία τους σε άλλες κρίσιμες μάχες όπως για παράδειγμα στο σύμφωνο συμβίωσης.
Έχουμε ανάγκη και καθήκον θα έλεγα να διεκδικήσουμε την προσωπική και συλλογική μας ελευθερία εκεί που βρίσκεται η ουσία, δηλαδή στις προϋποθέσεις που θα ξαναχτίσουν, ίσως και πιο στερεές, βάσεις για μια ελεύθερη κοινωνία αλληλεγγύης. Να απαιτήσουμε ενημέρωση που θα θέτει όλα τα δεδομένα στο τραπέζι και θα δημιουργεί αίσθηση εμπιστοσύνης του πολίτη προς την εξουσία και όχι πατερναλιστικό/σεξιστικό ύφος του κάθε Λούλη που προσπαθεί να μας βάλει στον ίσιο δρόμο γιατί αυτός ξέρει και εμείς είμαστε τα σαχλοκούδουνα κοριτσάκια που απλώς πρέπει να τον υπακούσουμε. Να απαιτήσουμε επιπλέον θωράκιση του δημοσίου συστήματος υγείας, έτσι ακόμη και όταν ξαναμπεί σε λειτουργία ο μηχανισμός να θρηνήσουμε όσο δυνατόν λιγότερα θύματα. Να απαιτήσουμε οικονομική στήριξη για τις πληγείσες ομάδες, κράτος πρόνοιας για τον ευπαθή πληθυσμό. Να απαιτήσουμε σεβασμό προς την έννοια της ζωής, όχι της επιβίωσης.
Η εξουσία εκλέγεται για να μας υπηρετεί, όχι για να παίζει τον ρόλο του μπαμπά/γκόμενου/μεγάλου αδερφού που θα μας κάνει νταντά εάν δεν κάτσουμε φρόνιμα. Το θέμα δεν είναι να κάτσουμε φρόνιμα, το θέμα είναι να παραμείνουμε αλληλέγγυοι έχοντας βάλει στην εξίσωση τον παράγοντα κορωνοϊό. Τώρα είναι η ώρα, ίσως πιο πολύ από ποτέ, να είμαστε κοινωνία όπου ο ρόλος του κάθε πολίτη θα είναι σεβαστός και χρήσιμος.
Update: Με ανακοίνωσή της το πρωί της Κυριακής 10/5, η Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας αποφάσισε να αποσύρει το σποτ και να συνεχίσει την καμπάνια με το δεύτερο που κυκλοφόρησε και πρωταγωνιστεί η ηθοποιός Κατερίνα Λέχου.