1. «Μάθαμε και το bullying τώρα και όλοι ασχολούνται με αυτό και όλα είναι bullying.»
Αγαπητοί αντιδραστικοί, αντί-οτιδήποτε ή απλώς κάτω των 35. Δεν σημαίνει ότι όποια άποψη υιοθετείται από πολλούς ανθρώπους είναι απαραίτητα και κακή. Δεν σημαίνει ότι επειδή ο κόσμος ασχολείται με το bullying ή τις δράσεις ενάντια στο bullying η ενασχόληση αυτή είναι κάτι κακό. Μου θυμίζετε μερικές φορές αυτό που λέγαμε στο λύκειο «αυτούς δεν τους ακούω, είναι πολύ εμπορικοί». Ναι, μήπως να μην μιλήσουμε για το bullying γιατί έγινε «μόδα;» Είστε τρελοί; Φυσικά και θα μιλήσουμε, και κάποιοι όντως θα πουν βλακείες, και κάπως έτσι όμως θα ξεκαθαριστούν κάποια πράγματα. Και αν στα παράπονά σας συμπεριλαμβάνεται το ότι υπεργενικεύουμε και ότι κάθε αρνητική συμπεριφορά την ονομάζουμε bullying, όχι, δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο, τουλάχιστον από πολλούς από εμάς που μιλάμε ή γράφουμε για αυτό. Και αν συμβαίνει από κάποιους, δεν πειράζει, με την πάροδο του χρόνου έτσι κι αλλιώς θα αποκρυσταλλωθεί στη συνείδηση του καθενός ακριβώς τι είναι και τι δεν είναι κοινωνικός εκφοβισμός. Δώστε λίγο περιθώριο στον κόσμο που τώρα μαθαίνει κάτι και να κάνει λάθος και να μην ξέρει ακριβώς αυτό που μαθαίνει που αρχίζει και πού τελειώνει. Σαφώς και ένα απλό φιλικό πείραγμα, για παράδειγμα, δεν εμπίπτει σε αυτή την κατηγορία. Αν όμως αυτή είναι η σκέψη σας, εκφράστε τουλάχιστον αυτό, ως παράπονο, ότι κάποιοι υπεργενικεύουν, μην γενικεύετε εσείς, όμως, λέγοντας «όλοι βγήκαν και έχουν άποψη περί αυτού και τώρα όλα έγιναν bullying.» Γιατί η αντίδραση για την αντίδραση εκτός από μέγιστη ανοησία κατά τη γνώμη μου είναι και εντελώς άγονη.
Από την άλλη, ίσως αξίζει να σκεφτούμε το ενδεχόμενο να είναι καλό που μιλάμε πολύ για τον κοινωνικό εκφοβισμό. Επειδή το bullying ναι μεν υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια, αλλά τώρα αποκρυσταλλώνεται σαν έννοια, τουλάχιστον στη χώρα μας. Στην Ελλάδα πριν από μερικά χρόνια όταν κάποιος παραπονιόταν ότι τον ενοχλούν συστηματικά ή ότι τον εκφοβίζουν ο κόσμος έλεγε «γράψ’ τους», «μην δίνεις σημασία», «ε, κι εσύ μην είσαι τόσο ευαίσθητος», «ε, κι εσύ μην δίνεις δικαιώματα», εκφράσεις που δηλώνουν την άγνοια όσων δεν είχαν την ατυχία να δεχθούν συστηματικό κοινωνικό εκφοβισμό και είναι και άκρως προσβλητικές για τον παθόντα ή την παθούσα (προσβολές που αρκετές φορές δεν είχαν κακή πρόθεση). Ή δεν έλεγαν τίποτα, γιατί δεν ήξεραν τι να πουν. Αυτό σημαίνει ότι δεν είχε «συγκεκριμενοποιηθεί» η κατάσταση ως πρόβλημα στις συνειδήσεις μας. Η συζήτηση που γίνεται όμως τώρα, ακόμη και αν ο καθένας λέει τα δικά του, ίσως είναι και ο δρόμος ώστε αυτό το κοινωνικό πρόβλημα να γίνει επιτέλους μια περισσότερο διακριτή «οντότητα».
2. «Όλοι να μιλάνε ξέρουν και να γράφουν το κοντό τους και το μακρύ τους στο facebook, αλλά πράξεις δεν βλέπουμε.»
Δεν είναι κακό το συλλογικό brainstorming και πάντα θα ακούγονται βλακείες κατά τη διάρκειά του, όπως συμβαίνει με όλα τα brainstorming. Και δεν γίνεται η πράξη κατά τη γνώμη μου να πραγματοποιείται ταυτόχρονα με τη θεωρία. Συνήθως επεξεργαζόμαστε τα δεδομένα που έχουμε, μετά προκύπτει η θεωρία, μετά γίνονται ζυμώσεις για να εμπεδωθεί η θεωρία και μετά έρχονται οι πράξεις. Το κάθε τι στην ώρα του.
3. «Ο Βαγγέλης Γιακουμάκης ήταν γκέι και υπέστη γκέι bullying.»
Υπάρχουν κάποιοι, μεταξύ των οποίων και ορισμένοι γκέι ακτιβιστές, που παρουσιάζουν αυθαίρετα τον Βαγγέλη ως γκέι και θύμα γκέι bullying, λες και έχει κάποια σημασία αυτό ή λες και τον είχαν γνωρίσει και τους μίλησε για τη σεξουαλικότητά του. Δεν νομίζω ότι είναι και πολύ ενδιαφέρον να βλέπεις μόνο ομοίους σου σε αυτή τη ζωή. Ούτε νομίζω ότι είναι πολύ συμπαθητικό να βγάζεις αυθαίρετα συμπεράσματα για τη ζωή κάποιου μόνο και μόνο π.χ. για να υπερασπιστείς τα δικά σου δικαιώματα. Σαν να βλέπεις τον κόσμο μόνο μέσα από τα δικά σου γυαλιά; Σαν να προσπαθείς να κάνεις τους άλλους να βλέπουν μόνο μέσα από τα δικά σου γυαλιά; Σαν να χρησιμοποιείς ένα τραγικό συμβάν ως επιχείρημα για τα δικά σου θέματα; Σαν να είσαι από πάνω και να αποφασίζεις εσύ ποιος είναι ποιος και τι κάνει στη ζωή του και γιατί έπαθε ό,τι έπαθε; Με ποιο δικαίωμα; Υπάρχει κάτι που δεν μου κάθεται καθόλου καλά σε αυτό. Μια πιθανή ερμηνεία αυτού του συμβάντος είναι να πρόκειται για ένα ενδεχόμενο φτηνό χειριστικό τέχνασμα: Τον αγαπάει ο κόσμος άρα τον παρουσιάζω ως «δικό μας» άρα θα αγαπήσει κι εμάς ο κόσμος. Άρα, δεν με ενδιαφέρει το συμβάν καθεαυτό, ούτε το πρόσωπο καθεαυτό, αλλά με ενδιαφέρει πώς να τα χρησιμοποιήσω αυτά τα δύο – πρόσωπο και συμβάν- προς όφελός μου ή προς όφελος της επιχειρηματολογίας μου.