Η πλακέτα κατά τη διάρκεια της τελετής των αποκαλυπτηρίων της, στο χώρο όπου δολοφονήθηκαν οι τρεις εργαζόμενοι της Marfin, στην οδό Σταδίου, το Σάββατο 9 Μαΐου 2020. Πέρασαν 10 χρόνια και 4 μέρες από τα θλιβερά γεγονότα στην τράπεζα Marfin - Εγνατία, στην οδό Σταδίου, η τραγωδία έγινε στις 5 Μαΐου του 2010 όπου κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων κατά των οικονομικών μέτρων για την υπογραφή της δανειακής σύμβασης ομάδα αγνώστων, έριξαν βόμβες μολότοφ στην τράπεζα την ώρα που βρίσκονταν μέσα σε αυτήν περίπου 25-30 εργαζόμενοι. Οι περισσότεροι κατόρθωσαν να διαφύγουν, πέντε άτομα διέσωσε η Πυροσβεστική, τρεις όμως άνθρωποι πέθαναν από ασφυξία λόγω των τοξικών αναθυμιάσεων και του πυκνού καπνού. Η ταυτότητα των αυτουργών της επίθεσης δεν έχει επιβεβαιωθεί μέχρι και σήμερα. Στη μνήμη των θυμάτων της τραγωδίας, της Αγγελικής Παπαθανασοπούλου (32 ετών-έγκυος 4 μηνών), του Επαμεινώνδα Τσάκαλη (36 ετών) και της Παρασκευής Ζούλια (35 ετών) έγινε ο εντοιχισμός πλακέτας, στο χώρο όπου δολοφονήθηκαν οι εργαζόμενοι της Marfin, με πρωτοβουλία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας Κ
«Ναι, αλλά για την Μαρφίν δεν λέτε τίποτα». Ναι, δεν λέμε. Λέτε εσείς. Αφού δεν είναι δικιά μας δουλειά. Δικιά σας είναι. Δικιά σας είναι όχι τόσο να πείτε εσείς κάτι για την Μαρφίν, όσο το να ρωτήσετε -σε κάθε πιθανή και απίθανη αφορμή δέκα χρόνια τώρα- γιατί δεν λέμε εμείς κάτι. Εμείς όμως λέμε για τους νεκρούς που είναι να πούμε. Αυτή είναι η δική μας δουλειά. Και να τσαντιζόμαστε με εσάς που ρωτάτε για την Μαρφίν. Και μες την τσαντίλα μας να μοιάζει ότι ειρωνευόμαστε τους νεκρούς της Μαρφίν ή ότι θεωρούμε μη επώδυνο γεγονός τον θάνατό τους. Κάθε άλλο. Απλά από την αρχή πήρατε τους συγκεκριμένους νεκρούς με την ομάδα σας. Όπως κι εμείς παίρνουμε από την αρχή άλλους νεκρούς με την δική μας.
Ελάτε να κολλήσουμε φωτογραφίες μετεμφυλιακών, μεταπολιτευτικών και μνημονιακών νεκρών σε άλμπουμ με χαρτάκια της Πανίνι. Ελάτε να ανταλλάξουμε νεκρούς. Έχω διπλό Γρηγορόπουλο, έχεις μήπως διπλό Αξαρλιάν; Έχω τρεις φορές τον Φύσσα και μου λείπει ο Ζακ, εσύ από Μαρφίν ποιους έχεις; Δεν θυμάστε τα ονόματά τους, ε; Συγγνώμη και για αυτό. Έπρεπε εμείς να μνημονεύουμε τα ονοματεπώνυμά τους, γιατί εσείς δεν είστε καθόλου καλοί στην μετατροπή απλών ανθρώπων σε σύμβολα. Κι είστε ακόμη χειρότεροι στο να τιμάτε μαζικά τους νεκρούς σας. Ίσως γιατί έχετε μια απέχθεια σε κάθε μορφή μαζικών κινητοποιήσεων, με την πιθανή εξαίρεση συλλαλητηρίων για την Μακεδονία μας ή τις ταυτότητες, οπού εκεί το θέμα είναι εθνικό και ορθόδοξο, όπου εκεί οι νεκροί που τιμάτε τελικά και μέσα στους οποίους καθρεφτίζεστε, δεν είναι τίποτα υπαλληλίσκοι τράπεζας, αλλά μπίγκερ δαν λάιφ σύμβολα όπως ο Μέγας Αλέξανδρος και ο Ιησούς Χριστός. Κατά τα άλλα γιατί να βγείτε στον δρόμο; Ο δρόμος και το πεζοδρόμιο ξέρετε εσείς για ποιες είναι. Όχι για σας.
Ελάτε να ανταλλάξουμε νεκρούς.
Έχω διπλό Γρηγορόπουλο, έχεις μήπως διπλό Αξαρλιάν;
Έχω τρεις φορές τον Φύσσα και μου λείπει ο Ζακ, εσύ από Μαρφίν ποιους έχεις;
Κι άλλωστε, τα σύμβολα πρέπει εξ ορισμού να συμβολίζουν κάποια μορφή αντίστασης ή έστω αντίδρασης, κάποια εν πάση περιπτώσει μορφή αγώνα και διεκδίκησης, κάποια εναντίωση στην καθεστηκυία τάξη πραγμάτων, κάποιο αίτημα για αλλαγή, κάτι που πηγαίνει πιο πέρα από το εγώ συμφωνώ θεμελιωδώς με το πώς είναι δομημένη η κοινωνία μας κι απλά κοιτάω τη δουλειά μου. Ο αγώνας στη δημοκρατία είναι για εσάς λυμένο πράγμα. Δεν αποκλείεται και σε άλλα πολιτεύματα δηλαδή, αλλά παίρνουμε την καλή εκδοχή: ότι είναι λυμένο πράγμα επειδή έχουμε δημοκρατία. Στη δημοκρατία δεν έχεις στην πραγματικότητα λόγο να αγωνίζεσαι. Δικαίωμα, εντάξει, έχεις, μόνο και μόνο επειδή η ίδια η δημοκρατία είναι μεγαλόθυμη και λαρτζ και στο αναγνωρίζει. Αλλά λόγο αληθινό όχι. Γιατί ποιος σε εμποδίζει όταν έρθει ο καιρός να ψηφίσεις αυτό που πιστεύεις; Κανείς. Και ποιος σε εμποδίζει να λες κι ό,τι πιστεύεις, όχι μια φορά στα τόσα χρόνια, αλλά ανά πάσα στιγμή; Πάλι κανείς. Άρα όλα όσα σου αναλογούν ως ώριμου ενήλικου πολίτη μιας ώριμης ενήλικης δημοκρατίας τα έχεις και τα απολαμβάνεις. Κι αν θες να τα ασκείς, τα ασκείς κιόλας, προσπαθώντας να στρέψεις τα πολιτικά πράγματα προς την κατεύθυνση που επιθυμείς. Τα υπόλοιπα, τα του δρόμου, τα της έντασης, τα των συνθημάτων, τα της παρακώλυσης της κυκλοφορίας και των δικαιωμάτων των συμπολιτών σου να κινηθούν, τα της συχνής εκτροπής σε συγκρούσεις με την αστυνομία, είναι στο μυαλό σου εξαρχής θλιβερά. Κι εξαρχής ταραχοποιά: ακόμη και στις διαδηλώσεις που δεν υπάρχει η παραμικρή εκτροπή και το παραμικρό επεισόδιο, έχει προκληθεί μια εν τέλει αχρείαστη ταραχή.
φωτό: Αλέξανδρος Κατσής
Και υπ’ αυτή την έννοια, δέκα χρόνια τώρα όλος ο περί Μαρφίν λόγος ποτέ δεν έγινε στα αλήθεια στο όνομα των νεκρών. Εξού κι όταν εξετάστηκε το σκέλος των ευθυνών της ίδιας της τράπεζας και υπήρξαν και οι σχετικές δικαστικές αποφάσεις που απέδωσαν ευθύνες στην τράπεζα, αυτοί που για την Μαρφίν δεν έλεγαν τίποτα ήταν εκείνοι που όλη την υπόλοιπη δεκαετία μας εγκαλούν επειδή δεν λέμε για την Μαρφίν τίποτα. Κι επίσης υπ’ αυτήν την έννοια, όλος ο περί Μαρφίν λόγος αφορά λιγότερο ακόμη και τους εγκληματίες εκείνους που πέταξαν τις μολότωφ στο γεμάτο ανθρώπους κτίριο. Όλος ο περί Μαρφίν λόγος έχει ως τελικό του σκοπό το να ταυτιστούν η διαδήλωση με την μολότωφ και η συλλογική πολιτική διαμαρτυρία στο δρόμο με τη δολοφονία.
Διαδηλώνεις στον δρόμο; Είσαι ένας δυνάμει δολοφόνος, ένας δυνάμει συνεργός δολοφόνων. Γιατί ένα μεγάλο παρεάκι είστε τελικά. Ξέρετε μεταξύ σας ποιοι είστε. Όλοι μαζί τις πετάξατε τις μολότωφ, όλοι μαζί τους σκοτώσατε τους ανθρώπους στην τράπεζα, την ώρα που ακριβώς επειδή όλοι μαζί τα φάγατε η χώρα είχε μόλις χρεοκοπήσει και υπέγραφε τα μνημόνια που θα της επέτρεπαν επιτέλους να μεταρρυθμιστεί και να ορθοποδήσει σε υγιείς βάσεις. Κι ακριβώς επειδή όλοι μαζί τις πετάξατε, για αυτό και δεν λέτε και ποιοί είναι οι αυτουργοί ενώ φυσικά και τους ξέρετε, για αυτό και τους καλύπτετε, για αυτό και για την Μαρφίν δεν λέτε τίποτα.