Ο Γιάννης κι ο Εμπουκά

Έφτανε μόνο μια είκονα. Ισοδύναμη με πολλές χιλιάδες λέξεις. Η κάρτα με το σκορ στη μετάδοση του φετινού NBA All Star Game: “LEBRON – GIANNIS”, εκεί που κάποτε έμπαινε το «Ανατολή – Δύση».  Για τους μπασκετόφιλους ήταν η απόλυτη απόδειξη της εκτυφλωτικής πορείας που διέγραψε μέσα σε μια πενταετία ο Γιάννης Αντετοκούνμπο, γεννημένος στην Ελλάδα το Δεκέμβριο του 1994 με την καταγωγή των γονιών του να δηλώνει Νιγηρία. Δεν πάει δα και πολύς καιρός από το 2010 που μερικά βράδια της εβδομάδας τα περνούσε στο κλειστό γυμναστήριο του Ζωγράφου, έδρα του Φιλαθλητικού. Εκεί κοιμόταν σε στρώματα γυμναστικής μαζί με τον αδερφό του Κώστα, για να μη χρειάζεται να περπατάνε μέσα στη νύχτα, μετά την προπόνηση, όλη τη διαδρομή πίσω μέχρι τα Σεπόλια. Στα μέσα της δεκαετίας που διανύουμε, το ταλέντο και οι προοπτικές του Γιάννη είχαν πια αναγνωριστεί. Παρότι δεν έπαιξε ποτέ στην Α1, δεν είχε παρά ελάχιστες εμφανίσεις σε διεθνείς διοργανώσεις με τις μικρές Εθνικές, έγινε ντραφτ στο NBA και μέλος της Εθνικής Ανδρών όταν λύθηκε ο «γόρδιος δεσμός» κι απέκτησε ελληνικό διαβατήριο. Όμως κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί, δεν μπορούσε να διανοηθεί καν, ότι λίγο πριν περάσουμε στα 20s ο Greek Freak θα ήταν ο Αρχηγός που επιλέγει συμπαίκτες στο All Star Game (και πρώτος σκόρερ της αναμέτρησης με 38 πόντους), πρώτο φαβορί για MVP της χρονιάς, πρωτοπόρος στη βαθμολογία με την ομάδα που του πρόσφερε συμβόλαιο 100 εκατομμυρίων δολαριών, τους Milwaukee Bucks, και προφανώς διεκδικητής του τίτλου. Για να μη μιλήσουμε για τα δεκάδες συμβόλαια με τους χορηγούς που θέλουν λίγη από τη λάμψη του χαμόγελού του, την προηγούμενη μόλις εβδομάδα τον είδαμε να πρωταγωνιστεί ως «αεροσυνοδός» στο νέο βίντεο με τους κανόνες πτήσης της Aegean ενώ μετά το καλοκαίρι θα μπει στην πολύ κλειστή λίγκα των παικτών με το δικό τους signature παπούτσι από τη Nike. Για την ακρίβεια, θα είναι ο πρώτος μη Αμερικάνος παίκτης με αυτό το προνόμιο.

Αλλά, και μπασκετόφιλος να μην είναι κανείς, ακόμα κι αν δεν τοποθετεί στο κάδρο της πορτοκαλί μπάλας όλα τα παραπάνω απίστευτα επιτεύγματα, μπορεί κάλλιστα να παρακολουθήσει το 20λεπτο ντοκιμαντέρ Finding Giannis που κυκλοφόρησε το δίκτυο TNT το περασμένο Σάββατο, παραμονή του φετινού All Star Game. Εκεί ακούμε τον άνθρωπο που τον ανακάλυψε στην Ελλάδα, μάνατζερ Γιώργο Πάνου, να μιλάει για τη συνάντησή του με ένα λιπόσαρκο 14χρονο αγόρι που «ήταν εμφανές ότι δεν έτρωγε όσο καλά χρειαζόταν για να αναπτυχθεί το σώμα του, πήραμε λοιπόν την απόφαση να αναλάβουμε τη διατροφή του, αλλά πώς να το κάνεις αυτό για ένα μόνο από τα τέσσερα παιδιά της οικογένειας; Έτσι αναλάβαμε να βελτιώσουμε τη διατροφή και των 4». Λίγο πιο μετά στο doc, ο ίδιος ο Γιάννης θυμάται τις μέρες που μοιράζονταν με τον αδελφό του Θανάση τα ίδια τρυπημένα παπούτσια μπάσκετ, ενώ «σήμερα μου στέλνουν 15 ζευγάρια κάθε μήνα». Χαρακτηριστικές πτυχές ενός σεναρίου που ακόμα και το Χόλιγουντ θα δίσταζε να κινηματογραφίσει με τέτοια ένταση. Ένα, κυριολεκτικά, παιδί των φαναριών χωρίς στον ήλιο μοίρα και, χάρις στον απαράδεκτο ελληνικό νόμο περί ιθαγένειας, χωρίς πατρίδα που ξεπερνά τις δυσκολίες, δικαιώνεται και πλέον όλη η υφήλιος (και μαζί της η Ελλάδα) παρακολουθεί σε ζωντανή μετάδοση τη συναρπαστική αναρρίχησή του, κυριολεκτικά, στην κορυφή του κόσμου.

Ο Εμπουκά Μαμάν Σουρμπέκ γεννήθηκε δέκα χρόνια πριν τον Γιάννη. Στη Νιγηρία. Έφτασε στην Ελλάδα διεκδικώντας μια καλύτερη τύχη, έχοντας να ανταγωνιστεί χιλιάδες άλλους πλάνητες που συνέρρευσαν στα μέρη μας μετά την έκρηξη του προσφυγικού. Πατέρας δύο μικρών παιδιών, 5 ετών και 6 μηνών αντίστοιχα. Σύμφωνα με την εκδοχή της αστυνομίας, άφησε την τελευταία του πνοή στις 12.30 το μεσημέρι της Παρασκευής 8 Φεβρουαρίου βγάζοντας αφρούς από το στόμα, ενώ βρισκόταν στο Αστυνομικό Τμήμα Ομονοίας, στο οποίο είχε προσαχθεί στις 11.30 την ίδια μέρα. Σε συνέντευξη τύπου που δόθηκε χθες στα γραφεία του ΚΕΕΡΦΑ, η σύζυγός του, Τζίτζι, ανέφερε ότι τον αναζητούσε μάταια σχεδόν ένα 24ωρο. Τον λόγο της προσαγωγής δεν τον έχουμε μάθει, η Αστυνομία μιλά για θάνατο από πνευμονικό οίδημα στον θάλαμο αναμονής.

Η ιστορία όμως άργησε μια εβδομάδα να δει το φως της δημοσιότητας κι αυτό φαίνεται πως δε θα γινόταν αν δεν «σήκωνε» το θέμα η Ένωση Αφρικανών Γυναικών με ανάρτηση στο Facebook το Σάββατο 16/2 που ξεκινά ως εξής μιλώντας ξεκάθαρα για χρήση αστυνομικής βίας: «Ένας άντρας από τη Νιγηρία, από την κοινότητά μας, δολοφονήθηκε πριν λίγες μέρες στην Ομόνοια από την ελληνική αστυνομία». Ο πρόεδρος, μάλιστα, της νιγηριανής κοινότητας, Ντόναλντ Οχάουερι εξέφρασε την απορία του για ποιον λόγο δεν ειδοποιήθηκε αμέσως για τον θάνατο όπως συνήθως συμβαίνει όταν αποβιώνουν άλλοι συμπατριώτες του. Η ανακοίνωση προκάλεσε ντόμινο ανάλογων τοποθετήσεων στο διαδίκτυο, ευαισθητοποιώντας το τελευταίο 48ωρο και τα παραδοσιακά μέσα που δεν «είχαν» το θέμα, κι αναγκάζοντας τη ΓΑΔΑ να εκδόσει μόλις χθες (10 μέρες μετά το θάνατο του Εμπουκά) ανακοίνωση στην οποία διαψεύδει τη χρήση αστυνομικής βίας προσθέτοντας πως «αναμένονται από την ιατροδικαστική υπηρεσία τα αποτελέσματα των τοξικολογικών και ιστολογικών εξετάσεων, προκειμένου να προσδιοριστούν τα ακριβή αίτια του θανάτου». Αν βλέπετε ομοιότητες με τους χειρισμούς στην υπόθεση Ζακ Κωστόπουλου δεν είστε οι μόνοι. Κι αν εμπλέκεται και πάλι το Αστυνομικό Τμήμα Ομόνοιας, δεν είναι η πρώτη φορά. Εδώ είναι μια πλούσια λίστα των πεπραγμένων του έτσι όπως έχουν παρουσιαστεί στον ελληνικό Τύπο – περίεργες αυτοκτονίες,  αιφνίδιοι θάνατοι, κακοποιήσεις, καταγγελίες για βασανιστήρια με κοινό τόπο την ευαισθητοποίηση ανθρωπιστικών οργανώσεων για όσα συμβαίνουν σε ένα μέρος που πολλάκις έχει χαρακτηριστεί «κολαστήριο».

Δε θέλω να συμψηφίσω (δε μου φταίει σε τίποτα άλλωστε το υπέροχο παραμύθι που ζει ο Γιάννης), δε θέλω να λαϊκίσω και να πάρω ως δεδομένα συμπεράσματα που μπορεί να ανατραπούν από τα επόμενα στάδια της υπόθεσης, όμως σκέφτομαι αυτό που σκέφτεστε. Αυτές οι δύο ιστορίες, μπορεί να έχουν τεράστιες διαφορές κι ένα εκ διαμέτρου αντίθετο φινάλε, είναι όμως με έναν τρόπο παράλληλες. Μας κάνουν ολους μας να αναρωτιόμαστε πόσο θα απείχε ο Γιάννης από το να βρεθεί στη θέση του Εμπουκά, αν δεν είχε θεωρηθεί Έλληνας ακριβώς και μόνο γιατί είναι ένα μπασκετικό φαινόμενο.

Είναι και οι δυο τους, παρότι η απήχηση των ιστοριών τους είναι πολύ διαφορετική, σύμβολα. Ο Γιάννης του καλύτερου που μπορούμε να γίνουμε – μια κοινωνία ανοιχτή, ανεκτική, που αντλεί έμπνευση και πρότυπα από τον πλουραλισμό της. Κι ο Εμπουκά του χειρότερου που είμαστε – μια κοινωνία φοβική, ρατσιστική, που άγεται και φέρεται από την ασυδοσία των, ένστολων και μη, φασιστών.