Πόσο δύσκολο είναι να μάθουμε την αλήθεια για τον θάνατο του Ζακ Κωστόπουλου;

Μπορούμε να συμφωνήσουμε γι΄αυτό που βλέπουμε στα βίντεο (κι από κει να ξεκινήσουμε την κουβέντα); Απ’ ότι φαίνεται όχι. Εγώ, ας πούμε, δεν βλέπω κάποιον «όχλο» να χτυπάει τον Ζακ Κωστόπουλο. Βλέπω δύο άντρες να το κάνουν – ο ένας, μάλιστα, ιδιοκτήτης του κοσμηματοπωλείου που αργότερα έκανε και δηλώσεις (!) στις κάμερες. Να χτυπούν δηλαδή με μανία κάποιον εξουδετερωμένο, σωριασμένο στο έδαφος ανάμεσα σε θραύσματα γυαλιών. Οριακά «όχλο» ίσως αποκαλούσαμε το πλήθος που παρακολουθεί χωρίς να αντιδρά, ίσως επιδοκιμάζει κιόλας. Υπάρχει ένας τρίτος, ο κύριος με την κοτσίδα που παρεμβαίνει και στη συνέχεια λειτουργεί κατευναστικά προς το πλήθος. Και στο δεύτερο βίντεο φαίνεται κι ένας τρίτος δράστης (;) να δίνει μια ακόμα κλοτσιά στον Κωστόπουλο ενώ είναι στο φορείο.

Μπορούμε να έχουμε μια εικόνα για το κάδρο, το γενικό context στο οποίο έγιναν όλα όσα δείχνουν τα βίντεο (για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε την αλληλουχία των γεγονότων); Επίσης, όχι. Γιατί, η δημοσιογραφία, για άλλη μια φορά, δεν έκανε τη δουλειά της. Τα ΜΜΕ αναπαρήγαγαν αμάσητη την εύκολη στερεοτυπική εικόνα «πρεζάκι σε στέρηση μπουκάρει να κλέψει, παγιδεύεται…» που τους σερβιρίστηκε και για το τι έγινε μετά… ας ψηφίσουμε στην εκπομπή της Τατιάνας Στεφανίδου. Ας ψηφίσουμε αν συμφωνούμε που πέθανε, δηλαδή.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο νεκρός όμως δεν ήταν ανώνυμος. Έζησε μια έντονη ζωή και είχε διαγράψει μια σοβαρή ακτιβιστική πορεία που του εξασφάλισε παρουσία στη δημόσια σφαίρα. Είχε -να το πω λαϊκά- «πολλούς ανθρώπους να τον κλάψουν», οι περισσότεροι εξ΄αυτών με δυνατή φωνή στα σόσιαλ και πρόσβαση στα παραδοσιακά μίντια. Κι αφού πέρασαν 24 ώρες, από το μεσημέρι της Παρασκευής, το θέμα από μια απλή αναφορά στο δελτίο συμβάντων έφτασε να μονοπωλεί τη δημόσια συζήτηση. Και δε χρειάστηκαν παραπάνω από άλλες 24 ώρες για να προκύψει και η άλλη εκδοχή «κατέφυγε στο κοσμηματοπωλείο για να σωθεί από καβγά σε παρακείμενο καφέ, δεν κρατούσε μαχαίρι, δεν ήταν επίδοξος ληστής…».

Τον λόγo τώρα έχει η αστυνομία που, με όλη τη δημοσιότητα, δεν μπορεί να ξεπετάξει πια την υπόθεση με τη βολική αρχική ερμηνεία. Μην ξεχνάμε ότι το αστυνομικό δελτίο της Παρασκευής έγραφε: «Όταν ο δράστης προσπάθησε να διαφύγει από το κατάστημα, χρησιμοποιώντας έναν πυροσβεστήρα, έπεσε πάνω στην τζαμαρία με αποτέλεσμα τον σοβαρό τραυματισμό του, καθώς τα θραύσματα έπεσαν σε όλο του το σώμα». Όχι ακριβώς ολόκληρη η αλήθεια, μα εντελώς η μισή που γεννά κι επιπλέον ερωτήματα για πιθανή σχέση αστυνομίας και κοσμηματοπωλείων/ενεχυροδανειστηρίων/σημείων κλεπταποδοχής που βρίσκονται κατά κανόνα κοντά σε πιάτσες τοξικομανών.

Τώρα όμως χρειάζεται να μάθουμε πώς ακριβώς βρέθηκε μέσα στο κοσμηματοπωλείο ο αδικοχαμένος 33χρονος. Χρειάζεται να βρεθεί ο δεύτερος άντρας του πρώτου βίντεο που αναζητείται ακόμα. Κι, επιπλέον, περιμένουμε να δοθεί στη δημοσιότητα και περαιτέρω ιατροδικαστικό πόρισμα για να επιβεβαιώσουμε ότι ο νεκρός κατέληξε όντως από τα χτυπήματα (σύμφωνα με την πρώτη εξέταση, η αιτία θανάτου είναι απροσδιόριστη). Όχι για να επιβεβαιώσουμε το αν οι κλοτσιές ήταν δολοφονικές, αλλά για να ξέρουμε αν μπορούμε να μιλάμε επίσημα για δολοφονία. Θα παίξει τον ρόλο του αυτό στην απονομή της δικαιοσύνης που όλοι, φαντάζομαι, επιζητάμε.

Η υπόθεση έχει, λοιπόν, κάποιες συγκεκριμένες παραμέτρους. Δε νομίζω ότι προσφέρεται για όλους αυτούς τους ανεκδιήγητους μαξιμαλισμούς με τους οποίους προσπαθούμε να πλειοδοτήσουμε στις εντυπώσεις του timeline. Είναι τόσο μα τόσο άστοχη η ανάγνωση του περιστατικού με όρους συλλογικής ενοχής. Περιέχει διαδοχικά άλματα λογικής, είναι μια τυπική περίπτωση που τα σόσιαλ μίντια μας οδηγούν στο να συμμετέχουμε στην κατασκευή (και μάλλον στην παραχάραξη) της είδησης με λυρισμούς και συναισθηματικές περιγραφές που δεν αντιστοιχούν στην πραγματικότητα. Να καθόμαστε σαν μοιρολογίστρες να «ντρεπόμαστε για το που έχουμε καταντήσει». Ό,τι κι αν σημαίνει (hint: τίποτα) αυτή η επιφανειακή συμπεριφορά που έχει ακριβώς την ίδια τυπολογία με όλες εκείνες τις φορές που πέφτουμε σε βαθύ θρήνο για το θάνατο του αναπληρωματικού ντράμερ της 23ης αγαπημένης μας μπάντας. (Αυτό φυσικά είναι το ένα μέρος της κοινής γνωμης, για το άλλο που ανάγκασε την Καθημερινή να απενεργοποιήσει τα σχόλια κάτω από αυτό το άρθρο επειδή μύριζαν εμετό, δε νομίζω ότι χρειάζεται να πούμε κάτι παραπάνω…)

Θα ήταν προτιμότερο λοιπόν να ζητήσουμε απαντήσεις. Θα ήταν, νιώθω, και περισσότερο τίμιο προς τη μνήμη του Ζακ Κωστόπουλου. Να μάθουμε ακριβώς τι έγινε και να απαιτήσουμε την παραδειγματική τιμωρία των δύο εικονιζόμενων στο βίντεο που έχουν όνομα κι επίθετο, κι αυτά δεν είναι «Κακούργα» και «Κοινωνία». Να λογοδοτήσουν κι όσοι θα κουκούλωναν, ως φαίνεται, την υπόθεση αν ο νεκρός ήταν κάποιος ξεχασμένος «Άθλιος» της πλατείας Βάθης. Να διεξάγουμε κάποια στιγμή με ρεαλισμό την κουβέντα για την «ζωή που είναι πολύ φθηνή στα στενά γύρω από την Ομόνοια» αλλά και την παραοικονομία που δημιουργεί, όχι με όρους «τα ναρκωτικά είναι κακό πράγμα, τζιζ». Κι ας έρθουν όλα τα υπόλοιπα βαρύγδουπα σε δεύτερο χρόνο, ως αντικείμενο επιστημονικής τεκμηρίωσης κι όχι επιπόλαιης ανάλυσης.

Εκτός από ένα συμπέρασμα που καθημερινά, με διαφορετικής σοβαρότητας αφορμές, μοιάζει όλο και πιο επικίνδυνο. Συμβαίνει μεν παντού, με την έκρηξη των νέων μίντια, αλλά εδώ έχει φτάσει σχεδόν σε σημείο χωρίς επιστροφή. Η επικοινωνία κοντεύει να αντικαταστήσει ολοκληρωτικά τη δημοσιογραφία. Τα κόμματα επιλέγουν τα κανάλια που θα εμφανίζονται, οι εφημερίδες έχουν εξελιχθεί σε non papers με σχήμα tabloid, μέχρι και οι ομάδες διαλέγουν ποιος θα περιγράφει τα παιχνίδια τους με τα γνωστά ιλαροτραγικά αποτελέσματα.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, μπορεί τελικά να είναι και πολυτέλεια ότι θέλουμε να μάθουμε την αλήθεια για έναν θάνατο που συνέβη μάλιστα on camera…