Το άρθρο βρισκεται ανοιχτό στο διαδίκτυο. Ευτυχώς ελεύθερο να το διαβάσει ο καθένας. Όχι φυσικά για να ανοίξει μια «θαρραλέα κουβέντα» για τη Χούντα, αλλά για να συνεισφέρουμε όλοι μας στον πριαπικό ναρκισσισμό του συγγραφέα με τον μοναδικό τρόπο που όλοι όσοι γράφουν δημόσια ξέρουν ότι προκαλεί το hate reading. Στην πραγματικότητα, όσες σοφιστείες αναλογίας περί «Αναγέννησης που ήρθε μετά το Μεσαίωνα» κι αν χρησιμοποιηθούν, όσα τραγελαφικά επιχειρήματα στήριξης κι αν αντιπαρατεθούν (όπως το ότι 50 χρόνια μετά τη δικτατορία είμαστε τόσο δογματικοί που την προσεγγίζουμε κάνοντας πρώτα καταγγελία – μα πόσο στενόμυαλοι;), υπάρχει και η ταλαιπωρημένη πραγματικότητα.
Σε μια επταετία που άλλαζε ο κόσμος, που ολοκληρωνόταν η πολυδιάστατη χειραφέτηση των 60s, που αναπτύχθηκαν καθοριστικά πολιτικά, κοινωνικά και καλλιτεχνικά κινήματα, η Ελλάδα βρισκόταν στον γύψο. Υποτάχθηκε σε ένα ασύλληπτο κιτς, απομονώθηκε στην καθυστέρηση μιας κενής αρχαιολαγνείας, συνθηκολόγησε εκτεταμένα μαθαίνοντας «να κοιτάζει τη δουλίτσα της», πλήρωσε με εθνικό τίμημα την παράφρονα εξουσία, κληροδότησε στον μεταπολιτευτικό εαυτό της μια σειρά από κουσούρια (ανάμεσά τους και τον ρηχό αντιδυτικισμό), στα οποία μπορεί να αναζητήσει κανείς ρίζες κι αίτια της σύγχρονης πτώσης. «Φιλοσοφικά αυταπόδεικτο», το καθένα από τα παραπάνω για να χρησιμοποιήσουμε την έκφραση με την οποία σάρκαζαν τους καθηγητές τους, όχι στο Γέιλ, οι ήρωες του Τζούλιαν Μπαρνς στο Ένα Κάποιο Τέλος.
Αυτό που έχει σημασία είναι η μεγάλη εικόνα. Στην οποία τοποθετείται αυτός ο όψιμος «θαρραλέος και ψύχραιμος» αναθεωρητισμός των τελευταίων χρόνων, στον οποίον άλλωστε πρωταγωνιστεί ο συγγραφέας του επίμαχου άρθρου (πολύ συζήτηση έγινε φυσικά και για τα Εμφύλια Πάθη που συνυπογράφει). Το πάπλωμα, για το οποίο γίνονται όλα, μοιάζει να είναι ηθικό. Μοιάζει να είναι το περίφημο «ηθικό πλεονέκτημα». Της Αριστεράς. Αναπόσπαστο κομμάτι της στρατηγικής/αφήγησης του ΣΥΡΙΖΑ για να πάρει την εξουσία, έσχατη ασπίδα του όταν τα πράγματα ζορίζουν τώρα που την ασκεί, λάφυρο που διεκδικούν με μανία όσοι κάνουν αντιπολίτευση. Και στον καιρό των σόσιαλ μίντια η αντιπολίτευση μπορεί και να είναι ατομική υπόθεση (ή ψευδαίσθηση).
Κάποιος ιδεολογικά παρτιζάνος θα μπορούσε να πει ότι αυτή είναι μια μάχη δίχως περιεχόμενο, αφού το «ηθικό πλεονέκτημα» είναι πάντα με την Αριστερά, συνυφασμένο με τις αξίες, τις διεκδικήσεις και τους αγώνες της. Ειδικά σε μια χώρα που ο «δεξιός ακτιβισμός» φέρνει στο νου αναμνήσεις από τρίκυκλα, τσεκούρια και Καλαμπόκες. Κάπου εκεί θα μπει στην κουβέντα ο αντίλογος περί «αριστερής τρομοκρατίας» και -τώρα που το στρογγυλέψαμε- ας κάνει ο καθένας την ακροστοιχίδα που τον βολεύει για να πετάξουμε την μπάλα στην κερκίδα συμψηφίζοντας.
Το «ηθικό πλεονέκτημα» της Αριστεράς όμως, αυτό που με τόση σπουδή κι επιμέλεια επιχειρείται να αποδομηθεί, διαμορφώθηκε αναπόφευκτα ως σημείο τομής τριών διαφορετικών ιστορικών στοιχείων:
– της Κατοχής και του Εμφυλίου, κι ας γίνεται μια εξωφρενική προσπάθεια εκλογίκευσης της δράσης των δοσίλογων σε αντιπαραβολή με «θηριωδίες των ανταρτών»
– της Χούντας που ήρθε να αποτρέψει τον «κομμουνιστικόν κίνδυνον» και τα σταγονίδιά της ακόμα στην μπλε πολυκατοικία είναι που επιβιώνουν
– του γεγονότος ότι η Αριστερά δεν κυβέρνησε μεταπολιτευτικά μέχρι το 2015, άρα εκ του ασφαλούς διατηρήθηκε ανέπαφη.
Αυτά είναι τα συστατικά του ιστορικού δεδομένου. Λίγο δύσκολο να σβήσουν επειδή ένας επιπόλαιος αναστοχασμός πάνω στο «μεγάλο παλιό έπιπλο της δικτατορίας» προτείνει έναντί τους την «οικοδομική δραστηριότητα που γνώρισε δόξες και το οδικό δίκτυο που επεκτάθηκε».
Αλήθεια όμως, για ποιο ηθικό πλεονέκτημα μιλάμε;
Για ένα πουκάμισο αδειανό. Ούτε καν για μια Ηριάννα Β.Λ. (ή έναν Τάσο Θεοφίλου), για να παραφράσουμε τον ποιητή και να συνδεθούμε με την υπόθεση της επικαιρότητας που δε φαίνεται να φέρνει στα κάγκελα τον ΣΥΡΙΖΑ, έτσι όπως τον έφερε ας πούμε η υπόθεση Ρωμανού ως εργαλείο ξηλώματος της κυβέρνησης Σαμαρά. Μια ερώτηση 15 βουλευτών και μια προειδοποιητική βολή να «καθαρογραφεί το σκεπτικό της απόφασης» από τον πάντα προσεκτικό υπουργό Κοντονή δε θυμίζουν ακριβώς το κινηματικο παρελθόν ενός κόμματος που τέτοιες καταστάσεις τις έπαιρνε πάνω του γιατί ήταν καταγεγραμμένες στο DNA του.
Φυσικά, έχουν αλλάξει τα πάντα από τότε. Το επίμαχο άρθρο για την Χούντα συζητήθηκε μια Δευτέρα που το Reuters αποκάλυπτε το βέτο της ελληνικής πλευράς σε κοινή δήλωση των 28 μελών της ΕΕ που θα καταδίκαζε την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα (σημειώνοντας το ποσοστό 51% της Cosco στο λιμάνι του Πειραιά – «επιτέλους είπαμε όχι στον ευρω-μονόδρομο», σχολίασε σκωπτικά στο Facebook ο πρώην κυβερνητικός εκπρόσωπος, Γαβριήλ Σακελλαρίδης). Μια Δευτέρα που έγινε και η αποκάλυψη για τη συνομιλία του τριγώνου Καμμένου – λιμενικού – ισοβίτη πάνω στην υπόθεση του Noor1, σε μια ιστορία που απ’ όπου και την πιάσεις ζέχνει (πολιτικά, δημοσιογραφικά, δικαστικά). Σε μια περίοδο που οι επαναπροωθήσεις Τούρκων αξιωματούχων (και οι συνθήκες που καταγγέλεται ότι γίνονται) στον Έβρο συνιστούν μια πολύ σοβαρή μομφή στο δημοκρατικό πρόσωπο της κυβέρνησης.
Με δύο λόγια, ο ΣΥΡΙΖΑ το «ηθικό πλεονέκτημα» μια χαρά το καταργεί μερά με τη μέρα μόνος του, αρχής γενομένης από την στιγμή που αποφάσισε να συγκυβέρνησει με το γιο του Πανου Καμμένου (που του πειράζει και το twitter). Δε χρειάζεται «ακαδημαϊκές» προσφορές αυτοθυσίας.
*οι φωτογραφίες είναι από τις κιτς εκδηλώσεις της Χούντας για την «Πολεμική Αρετή των Ελλήνων» στο Καλλιμάρμαρο