Το κείμενο αυτό ΔΕΝ είναι δύο πράγματα: κινηματογραφική κριτική και γεμάτο spoilers. Προς αποφυγή παρεξηγήσεων λοιπόν να αναφέρω ότι, σε αντίθεση με τις κριτικές που η αντικειμενική θεώρηση του καλλιτεχνικού έργου είναι το ζητούμενο, οι παρακάτω 1565 λέξεις είναι μια κατάθεση ψυχής που μοιράζεται ένα αίσθημα δικαίωσης με κάθε fan girl και fan boy που έβγαινε οριακά με δάκρυα στα μάτια από τις κινηματογραφικές αίθουσες το 2017 βλέποντας το Justice League του Joss Whedon. Και δεν ήταν δάκρυα χαράς ή συγκίνησης, αλλά απογοήτευσης για τον άδικο τρόπο που αντιμετωπίστηκαν οι ιστορικοί χαρακτήρες σε μία ταινία που θα μπορούσε να είναι ένα από τα σπουδαιότερα κινηματογραφικά πονήματα όλων των εποχών. Και αν τα συναισθήματα ενός nerd ή οι υπερήρωες δεν σας αφορούν, τότε ίσως σας ενδιαφέρει να γνωρίζετε γιατί έχει ιστορική σημασία η επιτυχία της κυκλοφορίας αυτής στη streaming πλατφόρμα του HBO και τι μπορεί να σημαίνει για το μέλλον του κινηματογράφου.
Πριν μπούμε όμως στη νέα ταινία του Zack Snyder – και λέμε νέα ταινία γιατί αυτό ακριβώς είναι το Snyder Cut παρόλο που μοιράζεται τον ίδιο μύθο και τον ίδιο τίτλο με την ταινία του 2017 – αξίζει να σημειώσουμε κάτι για τους ήρωες της DC, μίας από τις μεγαλύτερες εταιρίες comics στην ιστορία. Οι άνθρωποι που δεν μεγάλωσαν με animation και comics ίσως γνωρίζουν περισσότερο το περιεχόμενο και τους ήρωες της Marvel λόγω της σαρωτικής επιτυχίας του κινηματογραφικού σύμπαντός της τα τελευταία χρόνια, αλλά η αλήθεια είναι ότι η DC κατάφερε στο πέρασμα του χρόνου να δημιουργήσει χαρακτήρες που έγιναν συνώνυμοι των υπερηρώων στο μαζικό κοινό. Φιγούρες όπως ο Superman, ο Batman και η Wonder Woman έχουν μια άφθαρτη γοητεία για γενιές ανθρώπων και είναι ανάμεσα στους πιο κλασικούς υπερήρωες που δεν χρειάζονταν καμία σύσταση στο κοινό από μεγάλα κινηματογραφικά studio δεδομένου ότι ήταν brands πριν καν φτάσουν στο πανί. Η ίδια η υπόσταση τους είναι συνυφασμένη με το αψεγάδιαστο, το κλασικό και το πομπώδες. Αυτό το χαρακτηριστικό είναι κάτι που διέπει και την αισθητική του Zack Snyder, ενός σκηνοθέτη που με όλη τη φιλμογραφία του μας έχει αποδείξει ότι ο όρος δράμα τον αφορά στον τρόπο που οπτικοποιεί τις ιστορίες του, είτε αναφερόμαστε στους 300 είτε στο Sucker Punch. Η παραπάνω υποσημείωση μπορεί να φαντάζει περιττή για τώρα, αλλά με λίγη υπομονή όλα θα βγάζουν νόημα.
Πάμε τώρα στην ιστορία της δημιουργίας της ταινίας. Το Justice League ήταν η τρίτη ταινία του Zack Snyder για το κινηματογραφικό σύμπαν της DC, άλλα ένα τραγικό συμβάν ανάγκασε τον σκηνοθέτη να αποχωρήσει κατά τη διάρκεια του post production και να μην την ολοκληρώσει. Ποιο ήταν αυτό; Ο θάνατος της κόρης του Autumn, στην οποία αφιερώνει και το Snyder Cut. Ο σκηνοθέτης άφησε το project πριν το πέρας του για να στηρίξει την οικογένεια του στην τραγική απώλειά τους με αποτέλεσμα να οδηγήσει το studio στην αντικατάστασή του από τον Joss Whedon, ο οποίος είχε μομέντουμ από τις δύο πρώτες ταινίες των Avengers που έκανε για τη Marvel με τεράστια επιτυχία. Ο Whedon γνώριζε καλά ότι, μεταξύ άλλων, ο καλύτερος τρόπος για να μιλήσει με μαζικό τρόπο σε μία νέα γενιά για ήρωες που δεν ήταν απαραίτητα οικείοι – οπότε και είχε περιθώριο να πλάσει το brand τους – ήταν το χιούμορ. Με αυτόν τον τρόπο πέτυχε με τη Marvel πανηγυρικά στο να ορίσει το genre σε σημείο να λένε όλοι πως η δουλειά του ήταν καθοριστική για την εξέλιξη της υπερηρωικής μυθοπλασίας στο σινεμά. Η ίδια συνταγή όμως δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει στους ήρωες της DC που αντιπροσωπεύουν πολύ συγκεκριμένες βασικές αξίες της ανθρώπινης ύπαρξης. Για να μην μακρυγορούμε, με το υπερβολικό χιούμορ σε άβολο σημείο, τα κακά CGI γραφικά και μία υπερβολικά pop αισθητική το Justice League του 2017 απέτυχε να γοητεύσει κοινό και κριτικούς που ένιωσαν αποξενωμένοι από τους χαρακτήρες που είδαν τότε στη μεγάλη οθόνη σε σχέση με αυτούς που γνώριζαν μεγαλώνοντας.
Οι οικονομικές απώλειες της ταινίας και η οργή των fans έκαναν τη DC να ξανασκεφτεί τη δημιουργία ενός σύμπαντος που θα αποτελούσε το αντίπαλον δέος στη σαρωτική επιτυχία της Marvel, κάτι που απογοήτευσε το κοινό εν γένει, το οποίο έχει μάθει να βλέπει mainstream κινηματογράφο σε όρους εποποιίας τα τελευταία χρόνια. Το αρνητικό αυτό συναίσθημα βρήκε φωνή με το κίνημα #releasethesnydercut που από trending topic στα social media έγινε μόχλος πίεσης στο κινηματογραφικό studio, το οποίο και πείστηκε να επενδύσει $70 εκατομμύρια για να δει ο Zack Snyder το όραμά του να οπτικοποιείται. Ο Snyder είχε νιώσει την ίδια δικαίωση και αρκετά χρόνια πριν όταν γύρισε το Watchmen, ένα νεονουάρ θρίλερ με υπερήρωες που στο αρχικό του release τα πήγε καλά, αλλά η εκδοχή του σκηνοθέτη στην dvd έκδοση με έξτρα 40 λεπτά θεωρήθηκε μία από τις σπουδαιότερες ταινίες στο είδος της επιστημονικής φαντασίας και εντυπωσίασε κοινό και κριτικούς γράφοντας εκ νέου ιστορία. Kαθόλου τυχαίο λοιπόν δεν ήταν το γεγονός ότι το κοινό πίεσε τόσο για την κυκλοφορία του Snyder Cut και στο Justice League.
Με βαριά ευθύνη απέναντι στο καλλιτεχνικό του όραμα και με ακόμα μεγαλύτερη στους φανατικούς των ηρώων της DC, ο Zack Snyder κλήθηκε να δώσει ένα έργο που θα μπορούσε να είναι το επικό, κύκνειο άσμα του στο franchise της DC ή μια ευκαιρία να αναζωογονήσει τη δημιουργία του κινηματογραφικού σύμπαντος του κολοσσού των comics. Κρίνοντας λοιπόν από τις κριτικές του κοινού και τον δημοσιογράφων, το Snyder Cut πέρα από κάθε προσδοκία πέτυχε απόλυτα δικαιώνοντας τον σκηνοθέτη, το studio, αλλά κυρίως τους φανατικούς που έχουν μερίδιο ευθύνης για την κυκλοφορία της ταινίας αυτής. Το απόλυτο viral των ημερών και success story του Zack Snyder έριξε το HBO Go στην Ασία την πρώτη ημέρα της προβολής του και κατάφερε στο Rotten Tomatoes, με πάνω από 25.000 κριτικές, να αποσπάσει το 96% θετικής ψήφου του κοινού και το 73% των κριτικών. Για την ιστορία να σας πούμε ότι η αρχική ταινία του Whedon ήταν στο 71% το 2017 στη βαθμολογία του κοινού, ενώ μόλις στο 40% για τους κριτικούς.
Πώς πέτυχε όλα αυτά το Snyder Cut όμως; Πολύ απλά δημιούργησε μια αντικειμενικά καλή ταινία που σέβεται τους ήρωες, τους πρωταγωνιστές και το κοινό, στηριζόμενος σε όσα πραγματικά αγαπάμε στις ταινίες του Zack Snyder. O σκηνοθέτης είναι γνωστός για τα οπερατικής γκραντιοζιτέ φιλμ όπου η λέξη δράμα είναι τόσο διάχυτη όσο τα ρομπότ σε μία ταινία Transformers. Αυτό ακριβώς χάρισε άπλετα και στο Snyder Cut. Η επιθανάτια κραυγή του Superman – γιατί ρόγχο δεν το λες αυτό που ακούστηκε από τον υπερήρωα – οπτικοποιήθηκε με μαεστρία για να δώσει τον τόνο του σκοτεινού αριστουργήματος. Ο σκηνοθέτης κατάφερε σε 4 ώρες να προκαλέσει στους θεατές τόσο έντονο συναίσθημα που αντίστοιχα στη Marvel πήρε κάποια χρόνια και κάποιες ταινίες για να πετύχει. Εμβάθυνε ουσιαστικά στις ιστορίες των ηρώων δίνοντας πανανθρώπινο χαρακτήρα μέσα από από το storytelling της επιστημονικής φαντασίας. Το ταξίδι του Cyborg στην αυτογνωσία, οι πραγματικές αρετές που πρεσβεύει το φεμινιστικό icon που ακούει στο όνομα Wonder Woman και η ανάδειξη του Ben Affleck ως έναν από τους καλύτερους Batman απέδειξαν ότι ο Snyder αφουγκράστηκε και απάντησε στις ανάγκες του κοινού και των φανατικών των κόμιξ. Τα εκτενή backstories που γυρίστηκαν με επική χροιά και μας θύμισαν τις καλύτερες στιγμές του Lord of the Rings και η σύσταση νέων χαρακτήρων στο DC Universe από τον Kilowog των Green Lanterns και τον Martian Manhunter μέχρι τον επιστήμονα Ryan Choi που στο μέλλον θα γίνει ο υπερήρωας Atom και τους villain Darkseid, DeSaad, και Granny Goodness, ήταν πράγματα που περίμεναν οι fans και δεν είδαν στην αρχική ταινία του Justice League. Η dark αισθητική του και η φυσικότητα στα χρώματα είχε κριθεί ότι δεν θα ήταν αρεστή στο κοινό το 2017, αλλά στην παρούσα χρονική στιγμή είναι απόλυτα επίκαιρη γιατί αποτυπώνει την καταπονημένη ψυχοσύνθεση του κόσμου μετά από έναν χρόνο πανδημίας. Η ταινία του Zack Snyder είναι γεμάτη συναισθηματικά κρεσέντο και Αγγελοπουλικά slow motions, όλα φτιαγμένα αριστοτεχνικά για να υποκλέψουν το συναίσθημά μας. Ειδική μνεία πρέπει να γίνει για την υποβλητική μουσική του Junkie XL που από την πρώτη νότα μας βάζει στο συναισθηματικό mood της ταινίας και κάνει μέχρι και το ισλανδικό τραγούδι που περιέχει να λειτουργεί. Όλα έχουν γίνει με σκοπό να πείσουν ότι το ωμό και έντονο συναίσθημα είναι ο κατάλληλος τρόπος να πει κάποιος μια ηρωική ιστορία σαν και αυτή που έχει αίσθηση ομηρικής εποποιίας με σκηνές που θα μείνουν στην ιστορία του κινηματογράφου. Ακόμα και το χιούμορ είναι παρόν, χωρίς όμως να φαίνεται υπερβολικό και βεβιασμένο και δίχως την αμετροέπεια του Whedon που έκανε το film να μοιάζει σαν 40άρη στο TikTok. Και για όσους υποστηρίζουν ότι ένα τετράωρο φιλμ δεν βλέπεται, να πούμε ότι μπορεί μερικά έτη πριν χρόνος σαν και αυτόν να ήταν αποτρεπτικός, αλλά μετά από ένα χρόνο καραντίνας και αρκετά χρόνια bingewatching σειρών στο Netflix, οι 4 αυτές ώρες φαίνονται σαν ταινία μικρού μήκους για τους εκπαιδευμένους πλέον θεατές.
Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία για το Snyder Cut είναι ότι αποτελεί ζωντανή απόδειξη του εκδημοκρατισμού της βιομηχανίας του κινηματογράφου, όπου ένα αυθόρμητο κύμα στα social media – το #ReleasetheSnyderCut εν προκειμένω – κατάφερε όχι μόνο να ασκήσει πίεση στους ιθύνοντες ενός τεράστιου κινηματογραφικού studio όπως είναι η Warner Bros, αλλά να τους πείσει να επενδύσουν σε μία ταινία που όλα έδειχναν ότι είχε βάλει ταφόπλακα σε ένα από τα μεγαλύτερα franchise στον κόσμο. Είναι μια νίκη των fans που αγόραζαν comics και έβλεπαν animation και ένιωσαν προδομένοι από την αισθητική και εμπορική αποτυχία του Justice League του 2017 που υποθήκευσε το κινηματογραφικό σύμπαν της DC. Δεν ξέρουμε αν αυτή η μικρή νίκη και δικαίωση του κοινού θα συνεχιστεί, αλλά με αγωνία περιμένουμε να δούμε αν οι ιθύνοντες της Warner Bros θα ανταποκριθούν με κάποια τρόπο στο νέο social media viral #RestoreTheSnyderVerse που ακολούθησε την επιτυχία του Snyder Cut.