Σε μυθολογίες αρχαίων λαών, ο αετός είναι το σύμβολο του ήλιου: πετά ψηλά και τον αντικρίζει, σχεδόν αγγίζοντας τους θεούς. Κάπως έτσι, ο «αετός του Θεού» (Ούγκο, όπως είναι το δεύτερο, το νιγηριανό του όνομα) Γιάννης Αντετοκούμπο πέταξε στ’ απάτητα κορφοβούνια του NBΑ, ανασταίνοντας προσωρινά στο φως μια Ελλάδα κυρτωμένη από άγριες καμτσικιές και σπαρμένη με βαθύ σκοτάδι.
Η σχεδόν παιδιάστικη χαρά όμως που σάρωσε τη χώρα δεν ξεπήδησε «μόνο» από τα μυθικά αθλητικά επιτεύγματα του «Greek Freak». Αλλά και από το ότι στην ουράνια αυτή πτήση του, ο «αετός» κουβαλούσε στις τεράστιες πλάτες του εκείνη την άλλη, την όμορφη Ελλάδα.
Εκείνη την Ελλάδα που επιλέγει να προχωρά λαβωμένη πλην αγέρωχη κόντρα στον άνεμο. Που υπομένει κι επιμένει. Που προσβλέπει στην Αντιγόνη του Σοφοκλή, γιατί γεννήθηκε για να αγαπά, όχι για να μισεί.
Εκείνη την Ελλάδα που απλώνει το κουρασμένο από τη βιοπάλη χέρι της και την ακούραστη ψυχή της στον πρόσφυγα και τον μετανάστη, κρατώντας ψηλά την ιερή απ’ τα πανάρχαια χρόνια σε τούτο τον τόπο έννοια της φιλοξενίας.
Μια έννοια απέναντι στην οποία γενικά η σύγχρονη Ελλάδα διαπράττει μέγιστη και συνειδητή ύβρη. Γιατί αν δεν του είχε χαμογελάσει η τύχη, ο Αντετοκούνμπο θα μπορούσε να είναι ένα ακόμα προσφυγάκι πνιγμένο στο Αιγαίο, ένα ασυνόδευτο παιδί με σύνδρομο «παραίτησης από τη ζωή» στην κόλαση της Μόριας, ένα παιδί νεκρό πίσω από το τείχος του Έβρου ˗ ένα τείχος για το οποίο περηφανεύονται πολιτικοί ταγοί που σήμερα δίνουν στον Γιάννη συγχαρητήρια.
Ενδεχομένως ο Περικλής θα αντιγύριζε σε όλους αυτούς κάποια λόγια από τον «Επιτάφιό» του – τον απόλυτο ύμνο στο δημοκρατικό πολίτευμα: «…την πόλη μας την παρέχουμε ανοιχτή σε όλο τον κόσμο, και ποτέ δεν αποκλείουμε κανέναν διώχνοντας τους ξένους από οποιοδήποτε ακρόαμα και θέαμα…»
Σήμερα συγχαίρουν τον Αντετοκούνμπο κι όσοι ανέκαθεν αρνούνταν πεισματικά την ιθαγένεια στα γεννημένα εδώ παιδιά μεταναστών, καταψηφίζοντας το 2015 και τη σχετική διάταξη νομοσχεδίου. Την ελληνική ιθαγένεια στον Γιάννη την έδωσαν πιεζόμενοι και κατ’ εξαίρεση μόνο αφού είχε έρθει το πρώτο κάλεσμα γι’ αυτόν από το NBA.
«Πριν έξι χρόνια φοβόμουν να βγω από το σπίτι, μήπως με απελάσουν», έλεγε ο Γιάννης Αντετοκούνμπο στην ισπανική El Pais το 2019 μετά την ανάδειξή του και τότε σε MVP του NBA.
Κι όμως, παρ’ όλ’ αυτά, ο Γιάννης επέλεξε να αντιγυρίζει στην Ελλάδα μόνο αγάπη – και να την εκφράζει με κάθε ευκαιρία. Η αγάπη συνιστά βαθιά πολιτική και εν τέλει επαναστατική πράξη. Εξάλλου, κι ο μύθος θέλει το σύμβολο του φωτός, τον αετό, να νικά το σύμβολο του σκότους, το φίδι. Πώς ήταν δυνατόν ο «Αετός του Θεού» να έχει σκοτεινή καρδιά;
Ο Γιάννης Αντετοκούνμπο έρχεται και μοιράζει κρυφά τρόφιμα στα Σεπόλια, την παλιά του γειτονιά, φτιάχνει γήπεδα για τα παιδιά, βοηθά αθόρυβα. «Και μεταχειριζόμαστε τον πλούτο περισσότερο σαν μια ευκαιρία δράσης παρά σαν αφορμή κομπορρημοσύνης» (για να επικαλεστούμε πάλι τον Επιτάφιο του Περικλή).
Ο Γιάννης, μετά την τελευταία του διάκριση, είπε: «Προσπαθώ να επικεντρώνομαι στο τώρα, στη συγκεκριμένη στιγμή και αυτό είναι ταπεινότητα, το να είσαι ταπεινός και σεμνός. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχεις προσδοκίες (…) Αλλά αυτό είναι μία ικανότητα που προσπάθησα να τελειοποιήσω. Δουλεύω πολύ πάνω σε αυτό και δεν πρόκειται να σταματήσω».
Και έτσι αντιληφθήκαμε ότι μάλλον έχει μελετήσει Αριστοτέλη. Γιατί κατά τον Αριστοτέλη δεν είναι αρκετή η γνώση του μέτρου και της αρετής για να γίνει κάποιος ηθικός. Χρειάζεται προσπάθεια και άσκηση ώστε η αρετή να γίνει «έξις» – σταθερή συνήθεια. (Ή, όπως το έθεσε ο Ησίοδος, μπροστά στην αρετή οι αθάνατοι θεοί έβαλαν τον ιδρώτα – «τής αρετής ίδρωτα θεοί προπάροιθεν έθηκαν αθάνατοι»). Κι έτσι το έθος (η συνήθεια) γίνεται ήθος.
Περισσότερο λοιπόν κι από τα απίθανα επιτεύγματα του στον αθλητισμό, νιώθουμε αυτή τη φοβερή χαρά γιατί ο Γιάννης Αντετοκούνμπο διδάσκει ήθος. Προς το παρόν αναδεικνύεται σε έναν «από αυτούς τους πολύ λίγους Έλληνες για τους οποίους μπορεί να λεχθεί (…) ότι η φήμη τους ισοσταθμίζει τα έργα τους» (Περικλέους Επιτάφιος).
Η επιτυχία του Γιάννη Αντετοκούνμπο δεν είναι βέβαια επ’ ουδενί εθνική. Είναι ξεκάθαρα ατομική και της οικογένειάς του, που πάλεψε για να επιβιώσει αξιοπρεπώς αναμετρώμενη με τέρατα. Κι ο μεγαλύτερος άθλος τους ήταν ότι, υπό τις πλέον αντίξοες συνθήκες, κατόρθωσαν να παραμείνουν Άνθρωποι.
Ωστόσο, ναι, είμαστε βαθιά συγκινημένοι που ο Γιάννης Αντετοκούνμπο είναι Αφροέλληνας, γνωστός ως «Greek freak». Όχι, όμως, με την έννοια ότι «ανήκει» στο έθνος. Αλλά με εκείνη του ελληνισμού ως ανθρωπισμού. Και με αυτή την έννοια, την οποία πολύ θα βόλευε κάποιους αν την κατάπινε η λήθη, ο Γιάννης Αντετοκούνμπο σηκώνει ολόκληρη την άλλη, την όμορφη Ελλάδα, στα τεράστια χέρια του. Και με αυτή την έννοια, ο Γιάννης Αντετοκούνμπο είναι αληθινά παγκόσμιος.