Από τα μέσα του ελληνικού εμφυλίου και την αλλαγή σκυτάλης στην ηγεσία του δυτικού ημισφαιρίου (ή του free world ή των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, όπως προτιμάτε) η σύμπλευση της ελληνικής δεξιάς με τις ΗΠΑ ήταν πάντα αυτονόητη. Παραμένει έτσι;
Υπήρξαν περιόδοι που δοκιμάστηκε η σχέση τους. Ας θυμηθούμε την απόσυρση από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ. Ήταν απλά μια κίνηση της οικουμενικής κυβέρνησης Καραμανλή το ‘74 για να δείξει τη δυσφορία της για την τουρκική εισβολή στην Κύπρο αλλά και για να αποκτήσει καλύτερη γείωση με τα αντι-ΝΑΤΟϊκά αισθήματα της κοινής γνώμης με έναν γκωλικό τρόπο. Η προσωρινή αυτή όμως απόσυρση ουδέποτε σήμαινε ουσιαστική αμφισβήτηση της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ στην περιοχή και γι’αυτό η Ελλάδα έγινε πλήρες μέλος της συμμαχίας από την κυβέρνηση Ράλλη, υπό τον φόβο ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου ίσως πίστευε στ’αλήθεια το «ΕΟΚ και ΝΑΤΟ, πολέμου συνδικάτο».Εκτός από αυτή τη μικρή παραφωνία, τόσο πριν όσο και μετά από αυτή, η σχέση της ελληνικής δεξιάς με τις ΗΠΑ ήταν νύχι-κρέας. Ήταν δε τέτοια η ταύτιση που κάποτε η πρώτη κατέφυγε και στην κατασκοπεία για να ξέρει τι σκέφτονται οι ΗΠΑ για τα Βαλκάνια ώστε να παρουσιάζει την αμερικανική οπτική ως δική της όσο το δυνατόν νωρίτερα (υπόθεση Στίβεν Λάλας).
Όμως το τελευταίο διάστημα κάτι δείχνει να έχει αλλάξει. Κι επειδή την ατζέντα την καθορίζει η εκάστοτε κυβέρνηση, έχουμε την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ η οποία έχει κάψει τις οποίες γέφυρες τη συνέδεαν με τον πατροπαράδοτο αντιαμερικανισμό της αριστεράς (ΟΚ, μια μερίδα του παλιού ΣΥΝ ήταν φιλονατοϊκή στα πρότυπα του Ντανιέλ Κον Μπεντίτ και του Γιόσκα Φίσερ, αλλά αποτελούσε μάλλον αμελητέα δύναμη). Αρχικά ήρθε ο φλερτ με την, ας την φέρουμε στα μέτρα μας για λόγους ευκολίας, κεντροαριστερή πτέρυγα του Δημοκρατικού κόμματος των ΗΠΑ και στη συνέχεια με τα Οbamanomics ως αντίβαρο στη γερμανική πολιτική εντός της ΕΕ. Το φλερτ αυτό εξελίχθηκε σε έρωτα με την επίσκεψη Ομπάμα, για να φτάσει στον γάμο με την κυβέρνηση Τραμπ (με γαλαντόμα εξοπλιστικά deals). Δηλαδή, δεν ήταν μια πρόσκαιρη συμμαχία με κάποιους ιδεολογικούς φίλους από την άλλη όχθη του Ατλαντικού, αλλά συνειδητή απόφαση να απομακρυνθεί κάπως η Ελλάδα από τη γερμανική επιρροή, κάνοντας τον Τσίπρα σχεδόν τον πιο φιλοαμερικάνο πρωθυπουργό μετά τον Στρατάρχη Παπάγο.
Αυτή η μετάλλαξη φαίνεται πως προκάλεσε κάτι σαν υπαρξιακή κρίση στη ΝΔ. Από φροϋδική ματιά θα έλεγε κανείς ότι συμπεριφέρεται σαν απατημένος/η σύντροφος τυφλωμένος/η από το πηχτό μίσος της απόρριψης που προσπαθεί να καταστρέψει το νέο ζεύγος. Τους τελευταίους μήνες έχουμε δει μια σειρά από περίεργες αντιπολιτευτικές κινήσεις της ΝΔ με έντονο το στοιχείο της διαφωνίας με τα αμερικανικά συμφέροντα κι επειδή έγιναν μαζεμένες, μπορούμε να υποθέσουμε ότι δεν είναι συμπτώσεις.
Για αρχή είχαμε τη ματαιωμένη συμφωνία για πώληση βλημάτων στη Σαουδική Αραβία. Η υπόθεση γνωστή: οι Σαουδάραβες διεξάγουν έναν βρώμικο πόλεμο στην Υεμένη κι έχουν άμεση ανάγκη από υλικό πολέμου. Το ότι είναι βρώμικος ο πόλεμος δεν έχει πολιτικά και τόση σημασία γιατί η Σαουδική Αραβία είναι ο δεύτερος πιο σημαντικός σύμμαχος των ΗΠΑ στη Μέση Ανατολή. Οπότε, τι πιο φυσικό από μια φιλοαμερικανική κυβέρνηση σαν τη δική μας να «ξεφορτωθεί» μερικά βλήματα που λήγουν όπου να’ναι, να βγάλουμε κάνα φράγκο σε δύσκολους καιρούς και να εξυπηρετήσουμε κι έναν πολύ καλό φίλο φίλου. Παρά το πολυεπίπεδο win-win της συμφωνίας παρέμενε κατάπτυστη κι ανήθικη, αλλά ο κυνικός παρατηρητής θα επικαλούταν τον αιώνιο ΟΝΝΕΔίτη Γιώργο Βουλγαράκη: «ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό». Ως διακρατική συμφωνία (government to government) πέρασε αρχικά και με τη σύμφωνη γνώμη της ΝΔ στην αρμόδια επιτροπή της βουλής, αλλά μετά η αξιωματική αντιπολίτευση άλλαξε γνώμη. Ξεκίνησε μια αντιπολιτευτική καμπάνια βγάζοντας στη σέντρα τον Πάνο Καμμένο, τον οποίο έχει κεντράρει ως αδύναμο κρίκο της κυβέρνησης, αφήνοντας υπόνοιες για σκάνδαλο αλλοίωσης του govt to govt χαρακτήρα της συμφωνίας με την παρείσφρηση μεσαζόντων. Από την αρχή φάνηκε ότι ο θησαυρός ήταν άνθρακες, περισσότερο μια ενδοοικογενειακή κόντρα διεκπεραιωτών, αλλά με τη μέθοδο του filibustering έμεινε αρκετό καιρό στην επικαιρότητα, κυρίως λόγω της ανάδειξη του ανήθικου χαρακτήρα της συμφωνίας (τυχαία συνέπεσε με μια πρωτοβουλία σε πανευρωπαϊκό επίπεδο για εμπάργκο όπλων στη Σαουδική Αραβία). Οι Αμερικανοί θα ήταν ιδιαίτερα δυσαρεστημένοι με αυτό το ναυάγιο, και ιδιαίτερα με τον ρόλο που έπαιξε ένα κόμμα που θεωρούν σύμμαχό τους, αλλά ήταν έτσι κι αλλιώς στραβό το κλίμα με την Υεμένη που δεν έδωσαν σημασία που το έφαγε κι ο γάιδαρος.
Αν είχε περιοριστεί εκεί η ΝΔ θα ήταν μια απλή σύμπτωση ενός σκοπού που αγιάζει τα μέσα, να πέσει δηλαδή η κυβέρνηση λόγω Καμμένου, όμως το θέμα συνεχίστηκε στην αρμόδια επιτροπή της βουλής. Σε μια θυελλώδη συνεδρίαση κεκλεισμένων των θυρών, οι εκπρόσωποι της ΝΔ συμπαρασύροντας κι άλλους από την αντιπολίτευση ψήφισαν παρών στην προμήθεια 70 ελικοπτέρων από τις ΗΠΑ. Εξηγώντας την πρωτόγνωρη στάση τους, αφού οι διακρατικές αμυντικές συμφωνίες περνάνε πάντα άνετα με ενισχυμένη πλειοψηφία από τέτοιες επιτροπές, είπαν πως θα κάνουν «εμπάργκο» σε κάθε συμφωνία που θα φέρνει ο Καμμένος.
Εδώ όμως υπάρχει ένα τόσο δα μικρό προβληματάκι. Η προμήθεια των 70 OH-58D Kiowa Warrior είναι μια ιστορία που σέρνεται εδώ και χρόνια. Πρόκειται για 35+35 (τα μισά θα χρησιμοποιηθούν ως ανταλλακτικά) ελικόπτερα από το πλεόνασμα υλικού (excess defense articles) στα πλαίσια ενός μεγάλου σχεδίου μείωσης του λειτουργικού κόστους των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων που τρέχει από την εποχή Ομπάμα. Ήδη από το 2015 έχουν ασχοληθεί τόσο πολιτικό όσο και στρατιωτικό προσωπικό των δυο χωρών σε ανώτερο επίπεδο, η συμφωνία προέβλεπε ένα συνολικό κόστος 45 εκ.$, τιμή που η πιάτσα χαρακτήρισε ως εξαιρετικά συμφέρουσα σε περίοδο κακών δημοσιονομικών παρά την ηλικία του στόλου (μια αντίστοιχη προμήθεια ελικοπτέρων τύπου Apache θα κόστιζε τουλάχιστον το επταπλάσιο).
Στο πλαίσιο της ίδιας συμφωνίας έχει γίνει ήδη προμήθεια ελικοπτέρων τύπου Chinook και η ολοκλήρωσή της θεωρείται προσωπική επιτυχία του νυν Αμερικάνου πρέσβη και της ηγεσίας του ελληνικού στρατού. Βέβαια για μια κυβέρνηση της αριστεράς που στέκεται απέναντι στον μιλιταρισμό και κάποτε η νεολαία της φώναζε στις πορείες για το Ιράκ «πουλήστε κάνα πύραυλο να πάρουμε βιβλία» φαντάζει οξύμωρη τέτοια αγάπη για το αμερικανικό πολεμικό υλικό. Ας πούμε πως ο κυβερνητισμός έκαμψε τις αντιστάσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Σε αντίθεση με την στάση της ΝΔ, όμως, που δύσκολα εξηγείται, ειδικά αν θυμηθούμε ότι προσπάθησε να ρίξει κάποιες σπόντες και για τον εκσυγχρονισμό των F-16 (ακόμα και με παρεμβάσεις ευρωβουλευτών) παρουσιάζοντας τη συμφωνία όχι μόνο ως ασύμφορη φέρνοντάς τη στην Ευρωβουλή. Θα μπορούσε να υποψιαστεί κανείς ότι η ΝΔ θα προτιμούσε μια στροφή σε γαλλογερμανικά εξοπλιστικά και γι’αυτό ήθελε να δώσει πανευρωπαϊκή διάσταση στο θέμα, αλλά αυτό είναι κάτι που δεν έχει επιβεβαιωθεί. Η προμήθεια των ελικοπτέρων, όσο και ο εκσυγχρονισμός των F-16, βέβαια, προχώρησαν κανονικά και μάλιστα μετά την επικύρωση από το ΚΥΣΕΑ έπεσε μια ξαφνική σιγή ασυρμάτου από πλευράς ΝΔ αποφεύγοντας να ξαναθέσει το θέμα. Θα ήταν άλλωστε (πολιτικό) κρίμα να τιναχτεί στον αέρα μια συμφωνία που είχε θεμελιωθεί επί κυβέρνησης Σαμαρά.
Κι ερχόμαστε στο τελευταίο χτύπημα που δεν είναι άλλο από την επίλυση του θέματος της ονομασίας της πΓΔΜ. Για πολλά χρόνια οι ΗΠΑ περίμεναν πώς και πώς την αλλαγή κυβέρνησης στη γείτονα, καθώς μετά το πικρό ποτήρι της συνόδου του Βουκουρεστίου η Μόσχα βρήκε μια χρυσή ευκαιρία να πατήσει πόδι στα δυτικά Βαλκάνια για πρώτη φορά μετά από χρόνια. Το πλήρωμα του χρόνου ήρθε, στις τελευταίες εκλογές κέρδισαν οι σοσιαλδημοκράτες και τάχιστα οι ΗΠΑ έβαλαν μπρος το σχέδιο άμεσης ένταξης της χώρας στο ΝΑΤΟ για να υλοποιηθεί το όραμα της πλήρους ΝΑΤΟποίησης της γραμμής μεταξύ Βαλτικής και Μεσογείου. Φυσικά, το θέμα της ονομασίας ήταν και είναι το μεγαλύτερο αγκάθι. Όμως λόγω κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και του γεγονότος ότι επικεφαλής της ΝΔ είναι κάποιος Μητσοτάκης (κι όχι ο Σαμαράς) υπήρχε αρχική αισιοδοξία.
Όταν εμφανίστηκαν οι πρώτες (εσωτερικές) ιαχές «Μακεδονομάχων» κρατήθηκαν χαμηλοί τόνοι, η ηγεσία έκρινε αχρείαστα τα συλλαλητήρια με τον πρόεδρο να πηγαίνει για χειμερινά σπορ τη μέρα του πρώτου συλλαλητηρίου ενώ ακόμα κι ο επικεφαλής της πατριωτικής πτέρυγας, Άδωνις Γεωργιάδης, προφασίστηκε ανειλημμένη υποχρέωση που δεν τον άφηνε να διαδηλώσει. Ξαφνικά όμως μετά από συνεδρίαση στα γραφεία του κόμματος ο αρχηγός έβγαλε (ακρο)δεξιό φλας καίγοντας κάθε ελπίδα συναίνεσης επιστρέφοντας σε μια γραμμή σαφώς δεξιότερη από αυτή των Καραμανλή-Μπακογιάννη στο Βουκουρέστι, μια γραμμή που θυμίζει περισσότερο Έβερτ και Αβέρωφ. Στο σημείο αυτό αξίζει να θυμηθούμε ότι η ΝΔ ήταν υπέρ μιας erga omnes λύσης με γεωγραφικό προσδιορισμό και μάλιστα ιδιαίτερα θερμά, όπως βγήκε από τις διαρροές των Wikileaks.
Από πολλες απόψεις, είναι μια καλή ευκαιρία για τη ΝΔ καθώς περιμένει να μαζέψει το ώριμο φρούτο της διακυβέρνησης. Το να φορτωθεί τον συμβιβασμό ο ΣΥΡΙΖΑ κρατώντας ανέπαφη τη συνοχή μεταξύ φιλελεύθερων και πατριωτών είναι θείο δώρο για τη ΝΔ. Ένα θείο δώρο που φαίνεται πως το πετάει στα σκουπίδια προκειμένου να κάνει αντιπολίτευση σε όλα τα μέτωπα. Τι γίνεται όμως όταν η αντιπολίτευση σε όλα τα μέτωπα γίνεται και αντιπολίτευση στο δόγμα του ΝΑΤΟ; Επικίνδυνο μονοπάτι αφού εδώ δεν έχουμε την υπονόμευση κάποιου συμμάχου ή μια εμπορική συμφωνία, αλλά την αμφισβήτηση του κυρίου δόγματος άμυνας κι εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ στην περιοχή. Λίγες μέρες μετά την στροφή ο πρέσβης των ΗΠΑ πήγε στα γραφεία της ΝΔ και μίλησε (μήπως τον μάλωσε;) με τον πρόεδρο για το θέμα της ονομασίας. Ίσως τον έπεισε να αλλάξει γνώμη και να συμμετέχει τελικά στην ενημέρωση των πολιτικών αρχηγών από τον πρωθυπουργό παρότι είχε αρνηθεί νωρίτερα. Αν η επίσκεψη έπεισε την ηγεσία της ΝΔ να επιστρέψει στη γραμμή της συναίνεσης δεν έχει φανεί ακόμα και πολλοί το συναρτούν με το πόσο ογκώδες θα είναι το συλλαλητήριο της προσεχούς Κυριακής, 4ης του Φλεβάρη.
Η ουσία είναι ότι το κόμμα που εξέφραζε τον ατλαντισμό στην Ελλάδα είτε για λόγους ουσίας είτε επικοινωνίας πάει κόντρα στις ΗΠΑ σε μια σειρά από θέματα. Το πιο βασικό ερώτημα που παραμένει αναπάντητο είναι αν το κάνει όντως για λόγους αντιπολίτευσης στον, τυλιγμένο με την αστερόεσσα, ΣΥΡΙΖΑ ή ένας σταδιακός απογαλακτισμός από τον θείο Σαμ. Μήπως θεωρεί πως μια πιο στενή συνεργασία με τον γαλλογερμανικό άξονα είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας;
Βραχυπρόθεσμα, θα φανεί αν θα έχουμε συναρπαστικές εξελίξεις.