Πριν από περίπου δέκα χρόνια, ο συγγραφέας Malcolm Gladwell «επιτέθηκε» με άρθρο του στο περιοδικό New Yorker, στον ακτιβισμό που ξεκινούσε τότε να αναδύεται μέσα στα social media. Ο Gladwell, ουσιαστικά υποστήριζε ότι όσα λαμβάνουν χώρα στο διαδίκτυο, δεν μπορούν να συγκριθούν με την υψηλού ρίσκου δράση του ακτιβισμού που προϋποθέτει ισχυρούς δεσμούς μεταξύ των μελών που «θυσιάζονται» για έναν σκοπό. Στα social media, όπως έγραψε, τα κλικ δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια μορφή συμμετοχής των χρηστών σε κάποιες δημόσιες εκδηλώσεις στήριξης και διαμαρτυρίας διάφορων τάσεων.
Γυρνώντας μια δεκαετία πίσω, τότε δηλαδή που πολλά λινκς υπόσχονταν στους χρήστες πως ένα κλικ αρκεί για να εμβολιαστεί ένα παιδάκι σε κάποια χώρα μακρινή, δημιουργώντας την κουτή ψευδαίσθηση της φιλανθρωπίας, η άποψη του Καναδού συγγραφέα φαντάζει ολόσωστη. Υπάρχει όμως μια παράμετρος που δεν έβαλε στην εξίσωση και που επιβεβαιώνεται στο πέρασμα του χρόνου, ότι δηλαδή αυτές οι υπαρκτές διαφορές που επισημαίνει, δεν είναι αγεφύρωτες.
Μετά από μια περίοδο πειραματισμού και μπόλικου τοξικού περιεχομένου μέχρι και σήμερα, τα social media παρεμβαίνουν, δημιουργούν δυναμικές και επηρεάζουν τις εξελίξεις ασκώντας άμεση και αποτελεσματική πίεση.
Πολύ σωστά τότε, ο Gladwell, επισήμανε ότι τα μέσα δικτύωσης μοιάζουν με χάος, το οποίο δυσχεραίνει τη λήψη αποφάσεων και την εκπόνηση στρατηγικών, κάτι που χαρακτηρίζει τις μαχόμενες ακτιβιστικές οργανώσεις. Κι αυτό όμως μοιάζει να αλλάζει σήμερα. Η απαξίωση των συστημικών μέσων ενημέρωσης και η στροφή μεγάλης μερίδας του κόσμου προς τα social media, αλλάζει τις δυναμικές, καθιστώντας το διαδίκτυο ως νέο ενορχηστρωτή μιας παρεμβατικής ενημέρωσης, που δεν μπορεί πλέον να μην αποτελεί ένα μέρος του όλου του ακτιβισμού.
Η γενιά του καναπέ, αλλάζει σελίδα, δεν βρίζει αποχαυνωμένη μπροστά σε μια τηλεόραση καταπίνοντας πληροφορίες που δεν μπορεί να χωνέψει. Οι χρήστες πλέον, μπορούν να συντονιστούν και να σταθούν δυναμικά δίπλα στα ισχυρά συνδικάτα, αποτρέποντας όπως είδαμε μόλις χθες και στην περίπτωση του e-food, τη δυσμενέστερη μεταβολή του εργασιακού καθεστώτος, κάποιον εργαζομένων.
Η διαδικτυακή επίθεση στην πλατφόρμα μπορεί να χαρακτηριστεί μια υποδειγματική κίνηση κοινωνικής αλληλεγγύης -με μορφή μποϊκοτάζ- και άμεσης απάντησης, που σε συνδυασμό με το ισχυρό σωματείο των εργαζομένων που ανέδειξε κατευθείαν το θέμα, φτάσαμε στη δικαίωση 2.106 εργαζομένων.
Μετά τον ορυμαγδό αντιδράσεων, και με τις κριτικές στην πλατφόρμα της εταιρείας να κατακρημνίζονται μέσα σε ελάχιστη ώρα, οι εργαζόμενοι πραγματοποίησαν τη μεγαλύτερη πορεία που έχει γίνει ποτέ στην ιστορία του κλάδου. Τα βίντεο και οι φωτογραφίες έκαναν τον γύρω του κόσμου, ενώ χιλιάδες χρήστες φωτογράφιζαν και ανέβαζαν τη διαδικασία απεγκατάστασης της εφαρμογής απ’ τα κινητά τους.
Οι άνθρωποι που με καύσωνα και παγετό φέρνουν φαγητό στην πόρτα μας, πραγματοποιώντας καθημερινά ανορίοτες χιλιομετρικές αποστάσεις βάζοντας σε κίνδυνο τις ζωές τους, βρήκαν σύσσωμη στήριξη από όλες και όλους μας. Με μπλούζες που έγραφαν «Από τον αγώνα δρόμου στον δρόμο του αγώνα», κατάφεραν και κέρδισαν την ανακοίνωση της εταιρείας η οποία δεσμεύεται να μετατρέψει όλες τις συμβάσεις των διανομέων της σε αορίστου χρόνου, αναγνωρίζοντας παράλληλα την προϋπηρεσία τους. Επίσης, η εταιρεία ανακοίνωσε πως «διατηρούμε τα διευρυμένα δικαιώματα και τις πρόσθετες παροχές που απολάμβαναν, όπως για παράδειγμα την ιδιωτική ασφάλιση» καθώς και ότι «αναδιαμορφώνουμε τα κριτήρια αξιολόγησης τα οποία θα καθοριστούν και σε συνεργασία με τους διανομείς μας».
Όλα αυτά, μόλις λίγες ημέρες μετά το μήνυμα που είχε στείλει προς τους εργαζόμενους, ανακοινώνοντας τους ότι δεν πρόκειται να ανανεώσει τις συμβάσεις τους, με πρόσχημα ένα δικό της σύστημα αξιολόγησης. Η εταιρεία “πρότεινε” στους εργαζομένους να μετατραπούν σε freelancers, δηλαδή σε αυτοαπασχολούμενους, θέλοντας να γλιτώσει τα έξοδα της ασφάλισης τους με αισχρό τρόπο. Το hashtag #cancel_efood έγινε νούμερο ένα και αυτή είναι μια ιστορία που κατάφερε να δώσει μια μεγάλη ανάσα σε ένα ασφυκτικό κλίμα ηττοπάθειας και κυνισμού, που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια.
Τα social media, αδιαμφισβήτητα πια, αποκτούν έναν ρόλο εκδημοκρατισμού της κοινωνίας, παρά τις πολλές παθογένειες που μπορούμε εύκολα όλες και όλοι να αναγνωρίσουμε.
Η νίκη των διανομέων, είναι νίκη όλων μας.