Η διατύπωση του Φρανσουά Ολάντ είναι σωστή. «Η Γαλλία λαβώθηκε στην καρδιά». Ακριβώς αυτό συνέβη, έπληξαν θανάσιμα τη Γαλλία, την ουδετερόθρησκη καρδιά της και την ιδέα της ελευθερίας που την εμπνέει, στο τρομοκρατικό χτύπημα εναντίον του εβδομαδιαίου περιοδικού που το χαρακτηρίζει η ασέβεια και η διακωμώδηση των ιερών συμβόλων κάθε είδους, ιδίως των θρησκευτικών. Η ασέβεια του Charlie Hebdo εκφράζεται με το γέλιο και το χιούμορ, κι αυτό και μόνο καθιστά το τρομοκρατικό χτύπημα τερατωδώς βλακώδες.
Η συγκίνησή μας δεν πρέπει να παραλύσει τη λογική μας, αλλά και η λογική μας δεν πρέπει να απαλύνει τη συγκίνησή μας.
Όταν δημοσιεύτηκαν τα σκίτσα δημιουργήθηκε πρόβλημα. Πρέπει άραγε να αφήνουμε την ελευθερία να προσβάλλει την πίστη των θρησκευόμενων μουσουλμάνων εξευτελίζοντας την εικόνα του Προφήτη του Ισλάμ; Μήπως πρέπει να θεωρούμε μάλιστα ότι η ελευθερία έκφρασης πρυτανεύει τα σύμπαντα; Εκδήλωσα τότε την αίσθηση που με διακατείχε μιας ανυπέρβλητης αντίφασης, πόσο μάλλον που είμαι από εκείνους που αντιτίθενται στη βεβήλωση ιερών τόπων και αντικειμένων.
Εννοείται βέβαια ότι αυτό δεν μετριάζει καθόλου τη φρίκη, την αηδία και τη θλίψη που νιώθω για το τρομοκρατικό χτύπημα εναντίον του Charlie Hebdo. Τούτο σημαίνει ότι η φρίκη, η αηδία και η θλίψη μου δεν με εμποδίζουν να σκεφτώ τα συμφραζόμενα μέσα στα οποία διεπράχθη το αποτρόπαιο τρομοκρατικό χτύπημα. Σημαίνει την εισβολή, στην καρδιά της Γαλλίας, του πολέμου που διαδραματίζεται στη Μέση Ανατολή, εμφύλιου και διεθνούς πολέμου στον οποίο η Γαλλία έχει επέμβει ακολουθώντας τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η άνοδος του Ισλαμικού Κράτους [ISIS] είναι βέβαια μια συνέπεια της ριζοσπαστικοποίησης και του εκφυλισμού του πολέμου στο Ιράκ και στη Συρία, όμως οι στρατιωτικές επεμβάσεις των Αμερικανών στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν συνέβαλαν στην αποσάθρωση των εθνών της Συρίας και του Ιράκ, που συγκροτούνται από διαφορετικές φυλές και θρησκευτικές δοξασίες.
Οι Ηνωμένες Πολιτείες υπήρξαν μαθητευόμενοι μάγοι και η ετερόκλιτη, χωρίς πραγματική δύναμη, συμμαχία της οποίας ηγούνται είναι καταδικασμένη να αποτύχει, δεδομένου ότι δεν αποτελεί ένωση όλων των εμπλεκόμενων χωρών, δεδομένου επίσης ότι η συμμαχία αυτή έχει ως ειρηνευτικό στόχο την ακατόρθωτη παλινόρθωση της εθνικής ενότητας του Ιράκ και της Συρίας, τη στιγμή που η μοναδική, αποτελεσματική έκβαση για την ειρήνη στη περιοχή (σήμερα πια καθόλου ρεαλιστική) θα ήταν μια μεγάλη συνομοσπονδία λαών, εθνών και θρησκειών της Μέσης Ανατολής υπό την αιγίδα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, μοναδικό αντίδοτο στο Χαλιφάτο.
Η Γαλλία είναι παρούσα με τις αεροπορικές της δυνάμεις, με τους Γάλλους μουσουλμάνους που έφυγαν για να πολεμήσουν στο πλευρό των τζιχαντιστών, με τους Γάλλους μουσουλμάνους που επέστρεψαν από τον πόλεμο της Τζιχάντ. Και τώρα, η φονική δράση που ξεκίνησε με το τρομοκρατικό χτύπημα εναντίον του Charlie Hebdo δείχνει πως είναι πλέον ξεκάθαρο ότι η Μέση Ανατολή βρίσκεται εντός της Γαλλίας, όπως και η σύγκρουση μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων εδώ και καιρό είναι παρούσα στη Γαλλία.
Επιπλέον, υπάρχει μια σύμπτωση, τυχαία άλλωστε, ανάμεσα στον φονικό φανατικό ισλαμισμό που έχει εκδηλωθεί τελευταία και στα ισλαμοφοβικά έργα του [Ερίκ] Ζεμμούρ και του [Μισέλ] Ουελμπέκ, έργα που αποδείχτηκαν σύμπτωμα μιας επιθετικότητας ισλαμοφοβίας που έχει οξυνθεί όχι μόνο στη Γαλλία, αλλά και στη Γερμανία και στη Σουηδία.
Η παραμορφωτική σκέψη θριαμβεύει. Όχι μόνο οι φανατισμένοι δολοφόνοι πιστεύουν ότι μάχονται τους σταυροφόρους και τους εβραίους συμμάχους τους (που οι σταυροφόροι τους έσφαζαν), αλλά οι ισλαμόφοβοι ταυτίζουν τον άραβα με την υποτιθέμενη πίστη του, το Ισλάμ, ταυτίζουν τον πιστό του Ισλάμ με τον ισλαμιστή, τον ισλαμιστή με τον φανατικό, τον φανατικό με τον τρομοκράτη.
Αυτός ο αντιισλαμισμός γίνεται όλο και πιο ριζοσπαστικός, όλο και πιο εμμονικός, και τείνει να στιγματίζει έναν ολόκληρο πληθυσμό ακόμη μεγαλύτερο σε αριθμό από τον εβραϊκό πληθυσμό, ο οποίος στιγματίστηκε από τον προπολεμικό αντισημιτισμό και τον αντισημιτισμό [της κυβέρνησης] του Βισύ.
Ο φόβος θα αυξηθεί στους Γάλλους χριστιανικής προέλευσης, στους Γάλλους αραβικής καταγωγής και στους Γάλλους εβραϊκής καταγωγής. Οι μεν αισθάνονται να απειλούνται από τους δε, ενώ μια διαδικασία αποσύνθεσης έχει αρχίσει να κατατρώει την κοινωνία. Ίσως το μεγάλο συλλαλητήριο που προβλέπεται για το Σάββατο 10 Ιανουαρίου μπορέσει να τη σταματήσει, γιατί η απάντηση στην αποσάθρωση είναι η μαζική διαδήλωση όλων, συμπεριλαμβανομένων όλων των εθνοτήτων, όλων των θρησκειών και όλων των πολιτικών σχημάτων.
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Le Monde, 09/1/15
Ο Εντγκάρ Μορέν είναι Γάλλος διανοούμενος, κοινωνιολόγος και φιλόσοφος. Γνωστός στην Ελλάδα από πολλές μεταφράσεις των έργων του, ανάμεσά τους και το αυτοβιογραφικό «Ο Βιντάλ και οι δικοί του», όπου μιλάει για την καταγωγή του από εβραϊκή οικογένεια της Θεσσαλονίκης.
Ο γαλλικός λαός πάντως έδωσε ήδη δύο ηχηρές απαντήσεις: το Σάββατο 10/01 στις κινητοποιήσεις σε όλη τη χώρα διαδήλωσαν 700.000 άνθρωποι, ενώ στο πανευρωπαϊκό κάλεσμα της Κυριακής 11//01 στο Παρίσι κατέβηκαν στην πλατεία Ρεπουμπλίκ 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι για να περπατήσουν ειρηνικά ως την πλατεία Νασιόν, ενώ 3 εκατομμύρια διαδήλωσαν σε όλη τη Γαλλία. Το σύνθημα «Είμαι Σαρλί» έγινε «Είμαι η Γαλλία». Οι Γάλλοι μάλλον γυρνάνε σελίδα.