Φ: Αναστασία Βουτυροπούλου/ FOSPHOTOS
Ο τίτλος του μυθιστορήματος του Ντάγκλας Άνταμς, όσο περνάει ο καιρός, δεν μοιάζει να έρχεται από το μακρινό μέλλον της φαντασίας του, ένα εφιαλτικό παρόν χτίζεται ήδη με αλλεπάλληλες νομικές πράξεις. Αυτές τις μέρες προωθείται ένα νομοσχέδιο του Υπουργείου Οικονομικών που προβλέπει ριζικές μεταβολές στη διαχείριση του αιγιαλού και των παραλιών της χώρας με στόχο, τι άλλο, την ενίσχυση της επιχειρηματικής εκμετάλλευσης της ακτογραμμής -με την ευκαιρία, αιγιαλός είναι η ζώνη της ξηράς, η οποία βρέχεται από τη θάλασσα, ενώ ως παραλία ορίζεται η ζώνη της ξηράς, που έχει προστεθεί στον αιγιαλό προς εξυπηρέτηση της επικοινωνίας της ξηράς με τη θάλασσα και αντίστροφα. Σε αδρές γραμμές, το σχέδιο νόμου του Υπουργείου Οικονομικών, προβλέπει την άρση των περιορισμών που ίσχυαν μέχρι σήμερα και την παραχώρηση αιγιαλού και παραλίας σε δήμους και ιδιώτες, τη νομιμοποίηση αυθαιρέτων που χρησιμοποιούνται για επιχειρηματικούς σκοπούς, αλλά και τη διευκόλυνση της κατασκευής έργων που εξυπηρετούν παραθαλάσσιες επιχειρήσεις (Καθημερινή, 27/4/2014).
Με λίγα λόγια, η επιθετική πολιτική της κυβέρνησης επεκτείνεται πια, όπως ήταν αναμενόμενο, κατάφωρα ενάντια στο περιβάλλον με πρόσχημα την οικονομική ανάπτυξη. Όταν όμως εννοούν ανάπτυξη, προφανώς δεν αναφέρονται στις περιστασιακές δουλειές που ενδεχομένως θα προκύψουν στις Σκουριές από την Ελντοράντο, στο Ελληνικό από τη Lamda Development κ.α., αλλά πολύ ξεκάθαρα πια στις τσέπες των πολυεθνικών και της ντόπιας οικονομικής ελίτ οι οποίοι αποδίδουν ψίχουλα στο κράτος για τις επιχειρηματικές τους δράσεις.
Στο ίδιο πλαίσιο κυνικής αδιαφορίας για το περιβάλλον δόθηκε από το Υπουργείο Εξωτερικών το πράσινο φως για την εν πλω καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας νοτιοδυτικά της Κρήτης, την ίδια στιγμή που άλλες μεσογειακές χώρες το αρνήθηκαν επειδή έκριναν πως δεν διαθέτουν τις κατάλληλες υποδομές. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και η Αλβανία απέρριψε τα ανταποδοτικά οφέλη που της πρόσφεραν οι ΗΠΑ, προκειμένου να γίνει καύση των χημικών όπλων σε ειδικούς κλιβάνους στο έδαφός της. Στην περίπτωση ατυχήματος, έχει επισημανθεί από επιστημονικούς φορείς, η οικολογική καταστροφή θα είναι ανυπολόγιστη, με επιπτώσεις στο οικοσύστημα, τη δημόσια υγεία, τον τουρισμό και την οικονομία. Οι διαβεβαιώσεις ότι θα τηρηθούν οι κανόνες ασφάλειας, είχαν δοθεί οπωσδήποτε και από την BP στον κόλπο του Μεξικού το 2010, αλλά το ατύχημα συνέβη και η μόλυνση από την πετρελαιοκηλίδα δεν είναι συνωμοσιολογικό σενάριο, όπως καλά γνωρίζουμε. Πλέον στο πρόγραμμα της οικολογικής καταστροφής μίας χώρας που ζει από τον τουρισμό, άρα και από το φυσικό τοπίο της, εντάσσονται και όλες οι ακτές. Επιχειρείται πλέον το περίφημο urbanization της τουριστικής ζώνης της χώρας, που δυστυχώς έχω δει πριν περίπου δέκα χρόνια στην Ισπανία.
Φ: Αναστασία Βουτυροπούλου
Όταν το καλοκαίρι του 2005 πέρασα τις διακοπές μου στην Ανδαλουσία, δεν πίστευα στα μάτια μου με τα τετατουργήματα της τουριστικής ανάπτυξης. Ταξιδεύοντας για τα νότια της ιβηρικής χερσονήσου και έχοντας στις αποσκευές μου κάποιες προσδοκίες για μία χώρα-θρύλο, προσδοκίες που είχαν προκύψει και από την τέχνη και την ιστορία, δεν περίμενα ποτέ τέτοια διάψευση, τέτοια απογοήτευση. Από τις ταινίες του Πέδρου Αλμοδόβαρ ως την ταινία του Κεν Λόουτς, Γη και Ελευθερία για τον ισπανικό εμφύλιο και από την ποίηση του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα μέχρι το «Spanish Caravan» των Doors, είχε δημιουργηθεί στο μυαλό μου ένα πλέγμα προσδοκιών για το τοπίο και την κουλτούρα που ελάχιστα επιβεβαιώθηκαν στην πραγματικότητα. Οι προορισμοί που είχαμε σημειώσει στο Lonely Planet, η Σεβίλλη, το Γουαδαλκιβίρ, η Γρανάδα, η Μάλαγα δεν μπορεί παρά να μετέφεραν ένα συναισθηματικό φορτίο, ένα σημαινόμενο. Δεν ήταν κενό γράμμα. Όμως από τις παραλίες της Μάλαγας και της Γρανάδας δεν έβλεπες παρά τεράστιες ξενοδοχειακές μονάδες, τόσο ασφυκτικά χτισμένες η μία κοντά στην άλλη, μια τερατώδη ανοικοδόμηση, ώστε έμοιαζε σαν ένας παράταιρος τσιμεντένιος όγκος να είχε εγκατασταθεί μπροστά στην ακτογραμμή. Φαινόταν σαν ένα κακό φώτοσοπ. Κανένας σεβασμός στο περιβάλλον.
Το είδος των τουριστών που έχουν βάλει ως target group όσοι σκαρφίζονται –αν όχι αντιγράφουν- ανάλογες πολιτικές τουριστικής ανάπτυξης, είναι αυτοί που αγοράζουν τα full inclusive πακέτα και τη βγάζουν όλη μέρα μέσα στα πολυτελή ξενοδοχεία, αφήνοντας ελάχιστα κέρδη στις υπόλοιπες επιχειρήσεις της περιοχής, είναι το είδος που δεν νοιάζεται αν ο τσιμεντένιος ογκόλιθος στέκεται απειλητικά επάνω από κάθε παραλία, είναι, τελικά, ο τουρίστας που ονειρεύεται ο κάθε ιδιοκτήτης ξενοδοχείων πέντε αστέρων αλλά όχι και οι ξενοδοχοϋπάλληλοι που λιώνουν στη δουλειά, με μηδενικά εργασιακά δικαιώματα, απλήρωτες υπερωρίες, υποαμειβόμενοι, που πληρώνονται μία φορά το εξάμηνο και υφίστανται συνήθως και εργασιακό bullying. Kαι αν αυτά ακούγονται αφοριστικά, περιμένουμε κάποια έρευνα με περισσότερη φαντασία από τον Ντάγκλας Άνταμς, που θα μας αποδείξει τα αντίθετα. Ως τότε, αφήστε μας να έχουμε περισσότερη επαφή με την πραγματικότητα.