Μπορεί να έχουν περάσει 32 χρόνια από την εμφάνιση του CD (και κατά συνέπεια της ψηφιακής μουσικής) στη μουσική βιομηχανία και όμως κάποιοi επιμένουν αναλογικά. Όχι, δεν πρόκειται να διαβάσετε άλλο ένα κείμενο με θέμα «CD vs Βινύλιο». Το πρώτο είναι ξεπερασμένο ενώ το δεύτερο δεν είναι το μόνο αναλογικό μέσο που έχει αναστηθεί στις μέρες μας, αφού πλέον βλέπουμε και μουσικές κυκλοφορίες σε κασέτες (στις 27 Σεπτεμβρίου άλλωστε γιορτάζεται άλλωστε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά η Cassette Store Day). Τί δουλειά έχουν όμως όλα αυτά στην ψηφιακή εποχή;
Aυτό θα το δούμε παρακάτω αναλυτικά και μάλλον λίγο στερεοτυπικά.
«Προτιμώ δίσκους βινυλίου γιατί ακούγονται καλύτερα. Άλλο πράγμα ο αναλογικός ήχος ρε παιδί μου». Χμμ… Αγόρασες δίσκο που κυκλοφόρησε στα ‘90s ή πιο μετά; Πιθανότατα ηχογραφήθηκε ψηφιακά, ανάλογα με το είδος μουσικής ενδεχομένως να χρησιμοποιήθηκαν ακόμα και ψηφιακά όργανα (πχ synths, κιθαριστικά εφέ κτλ.) κι όλα αυτά μαζί μπήκαν σε ένα αναλογικό περιτύλιγμα.
Αυτό που ακούς πιθανότατα να είναι και χειρότερο απ’ ότι αν το άκουγες σε ένα ψηφιακό μέσο (CD, PC και λοιπά). Μπορεί να είναι και καλύτερο, επειδή το ψηφιακό περιεχόμενο που τυπώθηκε είναι σε καλύτερη ποιότητα από αυτή του CD (π.χ. 24/96 αντί για 16/44.1) αλλά και πάλι ο λόγος που σ’ αρέσει δεν έιναι επειδή επειδή το μέσο που ακούς είναι αναλογικό.
Πραγματικά αναλογικά θα ακούσεις αν αγοράσεις ένα δίσκο των ‘60s – ‘70s ή έστω έναν σύγχρονο που γνωρίζεις ότι ηχογραφήθηκε και αναλογικά.
«Μου αρέσουν τα μεγάλα εξώφυλλα και οπισθόφυλλα. Βλέπω τους δίσκους μου στη βιβλιοθήκη κι ένα κύμα χαράς αναβλύζει από μέσα μου. Μου αρέσει η διαδικασία να σηκώνομαι, να πιάνω τo βραχίωνα και να αλλάζω κομμάτι, αφού πριν έχω καθαρίσει τη σκόνη από τον δίσκο. Το χρατς χρατς που ακούω μου δημιουργεί μια γλυκιά νοσταλγία». Ας μιλήσουμε ειλικρινά. Ο βασικός λόγος που σου αρέσουν όλα αυτά, δεν είναι ότι είσαι μουσικόφιλος ή ότι σου αρέσει ο «καλός αναλογικός ήχος». Είσαι φετιχιστής. Δε μου πέφτει κανένας λόγος περί αυτού, αλλά παραδέξου τουλάχιστον ότι το κίνητρο δεν είναι μουσικό ή ηχητικό. Δεν απόλαυσες περισσότερο ένα τραγούδι λόγω των παραπάνω. Αυτό που απόλαυσες στην πραγματικότητα είναι η ίδια η διαδικασία. Αν σου αρέσει τόσο πολύ, εμένα μου περισσεύει, αλλά ας τα διαχωρίσουμε.
Όλα αλλάζουν εφόσον είσαι συλλέκτης. Αν η τρέλα σου είναι να αγοράζεις βινύλια επειδή σου αρέσει να τα συλλέγεις και να τα βλέπεις στα ράφια σου, είμαι μαζί σου και μια μέρα θέλω να πιούμε κι έναν καφέ να μου τα δείξεις.
«Έχω ξεκινήσει να αγοράζω δίσκους χωρίς να έχω πικάπ. Θα μαζέψω όμως λίγα λεφτά να φτιάξω ένα συστηματάκι για να ακούω». Καλή αρχή λοιπόν! Αλλά μάζεψε λίγα περισσότερα λεφτά από τα λίγα που υπολογίζεις. Εκτός του ενισχυτή και των ηχείων που θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να έχεις, θα χρειαστείς πιθανότατα ένα phono stage (κάποιοι ενισχυτές έχουν ενσωματωμένο) ώστε να μπορέσεις να το συνδέσεις στον ενισχυτή σου και μια αξιοπρεπή κεφαλή/βελόνα αν δεν θες να καταστρέψεις τους δίσκους σου κι επιπλέον να τους ακούς αξιοπρεπώς. Εφόσον ψαχτείς σε μεταχειρισμένα κι έχεις δίπλα σου κάποιον που γνωρίζει καλύτερα από εσένα, πιθανώς θα κάνεις μια αξιοπρεπή αγορά. Πάντως αν διαθέτεις πραγματικά λίγα λεφτά, πρέπει να ψαχτείς περισσότερο με τα ψηφιακά.
«Ποιά ψηφιακά μου λες παιδί μου; Εδώ έχω ξεκινήσει να αγοράζω και νέες κυκλοφορίες σε κασέτες». Σου εύχομαι σύντομα να αγοράσεις και ένα μπομπινόφωνο, ένα γραμμόφωνο, ένα ρολόι τσέπης και μια άμαξα.
Για να μιλήσουμε τώρα σοβαρά, αν είσαι πάνω 25 χρονών την έχεις ζήσει από πρώτο χέρι την κασέτα. Θυμάσαι πόσο κακό ήχο έχει. Θυμάσαι ότι χαλάει, ότι «μασάει», ότι χρειάζεσαι ένα στυλό για να τυλίγεις την ταινία. Είναι ένας μπελάς. Δεν καταλαβαίνω γιατι πρέπει να πας τόσα χρόνια πίσω τεχνολογικά. Επιμένω. Πρέπει να αρχίσεις να ασχολείσαι με τα ψηφιακά.
«Όλο για ψηφιακά μου λες, αλλά εγώ βλέπω τα πάντα να κυκλοφορούν σε βινύλιο και δειλά δειλά και σε κασέτες. Πως το εξηγείς αυτό;». Θα στο πω απλά: H μουσική βιομηχανία καταρρέει, τουλάχιστον όπως την ξέραμε. Με τo κατέβασμα από το ίντερνετ, την ακρόαση από spotify, youtube και τα ρέστα, έχουν χάσει τα αυγά και τα πασχάλια. Το CD – που σου είπα και πιο πριν ότι είναι 32 ετών – είναι ένα μέσο που ψηφιοποιείται με τη μορφή αρχείων (mp3, flac κτλ.) πανεύκολα και μετά διαχέεται σε άπειρους ακροατές χωρίς πληρωμή μέσα π.χ. από τα torrents. Από την άλλη, αν και οι δίσκοι βινυλίου και οι κασέτες ψηφιοποιούνται επίσης, η διαδικασία που απαιτείται είναι δυσκολότερη και το ποιοτικό αποτέλεσμα αμφισβητήσιμο. Με λίγα λόγια, τα προσφάτως αναστημένα αναλογικά μουσικά μέσα είναι το τελευταίο προπύργιο μιας βιομηχανίας η οποία δεν μπορέι ακόμα να χωνέψει ότι σύντομα όλα πρόκειται να αλλάξουν ριζικά. Γι’ αυτό κι εγώ σου λέω τόση ώρα ότι πρέπει να ασχοληθείς με τα ψηφιακά.
«Ρε φίλε με ζάλισες με τα ψηφιακά. Τι εννοείς; Tα CD; Tα mp3; Ειδικά τα τελευταία δεν ακούγονται». Θα μπορούσα να σου μιλήσω για το CD, αλλά έχουμε 2014 κι έχω πιο ενδιαφέροντα πράγματα να σου πω. Επίσης δε θα σου μιλήσω για mp3. Έχεις δίκιο ότι ακούγονται χάλια, αν και σε αναλύσεις όπως τα 320kbps καμιά φορά μου ακουγονται ικανοποιητικά κι αυτά.
Εδώ και πολλά χρόνια έχουν κάνει την εμφάνισή τους τα λεγόμενα lossless formats όπως το flac (το οποίο δεν είναι παρά ένα συμπιεσμένο wav). Σε απλά ελληνικά δηλαδή, ένα CD μπορεί να ψηφιοποιηθεί σε μια μορφή αρχείου που έχει ακριβώς την ίδια ποιότητα με αυτό χωρίς να χαθεί καμία ηχητική πληροφορία (όπως π.χ. συμβαίνει με το mp3). Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι αν έχεις ήδη μια συλλογή από CD, μπορείς σιγά σιγά να την μεταφέρεις σε κάποιο σκληρό δίσκο με τη μορφή αρχείων flac.
«Όλα καλά μέχρι εδώ. Αλλά με νέες κυκλοφορίες τι θα κάνω; Θα κατεβάζω πειρατικά rips; Δε μου αρέσει αυτό. Εγώ θέλω να ψωνίζω». Πλέον οι περισσότερες κυκλοφορίες διατίθενται προς αγορά και ψηφιακά σε πληθώρα από ηλεκτρονικά δισκάδικα. Μάλιστα, σε αρκετές περιπτώσεις, η ποιότητα των ψηφιακών αρχείων που πωλούνται (flac 24/96 ή 24/192) είναι αρκετά ανώτερη από αυτή της ποιότητας του CD (16/44.1) αν και η τελευταία εμένα μου ακούγεται μια χαρά. Το κόστος δεν είναι πολύ χαμηλό, αλλά είναι αρκετά χαμηλότερο από την απόκτηση ενός φυσικού μέσου (π.χ. Βινύλιο/CD).
Επίσης υπάρχουν πλατφόρμες όπως το bandcamp όπου σου δίνεται η δυνατότητα να αγοράσεις μουσική σε lossless αρχεία πληρώνοντας – συνήθως πολύ φτηνά – απευθείας την μπάντα, ξέροντας ότι κάθε ευρώ σου θα πιάσει πραγματικά τόπο.
Αν δεν μπορείς να βρεις ένα άλμπουμ ψηφιακά, μπορείς να το αγοράσεις σε CD και να το ριπάρεις, να το μετατρέψεις δηλαδή σε ψηφιακά αρχεία flac. Aυτό μπορείς να το κάνεις με πολλά διαφορετικά software, αλλά σου συνιστώ δύο: το EAC για windows και το XLD για mac. Γι’ αυτά επίσης θα πρέπει να κάνεις μια σχετική έρευνα πριν τα χρησιμοποιήσεις για πρώτη φορά. Αν έχεις πολλά CD δε θα θες να πάει κάτι στραβά και να κάνεις πάλι τη διαδικασία από το μηδέν.
hi-fi σύστημα με rapsberry pi
«Ωραία κι έστω ότι αγοράζω μουσική σε ψηφιακή μορφή. Θα ακούω από το laptop μου ή από τα ηχειάκια του pc μου; O ήχος που βγαίνει από αυτά είναι απαράδεκτος». Όχι, δε θα ακούς σε κανένα από τα παραπάνω. Θα χρειαστεί να δώσεις κάποια λεφτά και θα φτιάξεις και πάλι ένα κανονικό στερεοφωνικό. Αντί για CD ή πικάπ θα έχεις ένα PC ή laptop το οποίο θα συνδέεται με ένα καλώδιο USB σε ένα μηχάνημα που λέγεται DAC. To DAC φαντάσου το κάτι σαν μια εξωτερική καλή κάρτα ήχου η οποία συνδέεται με τον ενισχυτή σου και συ τελικά ακούς από τα ηχεία που μέχρι τώρα άκουγες και τους δίσκους σου ή τα CD σου. Το κόστος του DAC ποικίλει όπως και η τελική ποιότητα που θα σου προσφέρει, αλλά ακόμα και με 100 ευρώ μπορείς να αγοράσεις κάτι αξιοπρεπές για να ξεκινήσεις. Πίστεψέ με, το ηχητικό αποτέλεσμα που θα πάρεις από ένα DAC αυτής της αξίας θα είναι ανώτερο από ένας αντίστοιχης ή λίγο μεγαλύτερης αξίας πικάπ. Από κει και πέρα εξαρτάται από σένα, καθώς μπορεις να ξοδέψεις μέχρι και χιλιάδες ευρώ για την απόκτησή του.
Υπάρχουν συγκεκριμένα και γνωστά software για την αναπαραγωγή των αρχείων όπως το foobar (windows), jriver (windows, mac), Audirvana (mac) και MPD (Linux). Θα χρειαστεί να διαβάσεις λίγο στην αρχή για να τα σετάρεις σωστά (bit perfect), αλλά μη φοβάσαι, θα βρεις άπειρη πληροφορία στο internet. Πολλά από αυτά τα προγράμματα θα μπορείς να τα ελέγχεις απομακρυσμένα. Θα κάθεσαι στον καναπέ σου και μέσα από ένα smartphone ή από ένα tablet θα μπορείς άμεσα να αλλάζεις το άλμπουμ ή το κομμάτι που θες να ακούσεις.
Για αρχή μπορείς να χρησιμοποιήσεις το laptop ή το PC που ήδη χρησιμοποιείς καθημερινά, αλλά μελλοντικά είναι καλύτερο να έχεις ένα μηχάνημα αποκλειστικά γι’ αυτη τη δουλειά. Εδώ μη φοβάσαι. Ακόμα και το παλιό ξεχασμένο στο πατάρι σου laptop μπορεί να ανταπεξέλθει πολύ ικανοποιητικά στις περισσότερες περιπτώσεις. Για να φανταστείς, εγώ στο πρώτο μου ψηφιακό hi-fi χρησιμοποίησα ένα λιλιπούτειο υπολογιστάκι, το Raspberry Pi εγκαθιστώντας του μια Linux διανομή και χρησιμοποιώντας το πρόγραμμα αναπαραγωγής MPD. Το συνολικό κόστος ήταν 50 ευρώ και σου ορκίζομαι ότι άκουγα αξιοπρεπέστατα για μήνες.
Τη μουσική σου μπορείς να την αποθηκεύεις στον σκληρό δίσκο του PC/Laptop, σε εξωτερικό σκληρό δίσκο, σε USB stick ή σε κάποιο NAS. Το τελευταίο είναι ένα εξειδικευμένο file server που «σερβίρει» τα αρχεία σου στο PC δικτυακά και είναι η ιδανική λύση. Δεν είναι απαραίτητο όμως για να ξεκινήσεις. Έγώ φαντάσου, 10 μήνες τώρα στο PC Audio και ακόμα δεν έχω ψωνίσει κάτι τέτοιο.
Αυτό που δε θα πρέπει ποτέ να ξεχνάς είναι το backup. Όπως θα πρόσεχες τους δίσκους σου ή τα CD σου να μην πάθουν κάτι, έτσι θα πρέπει να κάνεις κι εδώ. Θα πρέπει πού και πού να παίρνεις ένα αντίγραφο ασφαλείας της μουσικής σου σε έναν διαφορετικό δίσκο που δε χρησιμοποιείς, ώστε να είσαι σίγουρος ότι δε θα χάσεις ούτε ένα αρχείο, ακόμα και αν το βασικό σου αποθηκευτικό μέσο καταστραφεί.
Επίσης μην ξεχνάς και νέες πλατφόρμες όπως spotify, pandora κλπ., τις οποίες μπορείς επίσης να χρησιμοποιείς από το ίδιο σύστημα. Μπορεί η ποιότητα ήχου που προσφέρουν αυτή τη στιγμή να μην είναι εξαιρετική, αλλά αυτό θα αλλάξει μαζί με την υπόλοιπή τεχνολογική εξέλιξη κι ενδεχομένως σύντομα να γίνει και ο κυρίαρχος τρόπος που θα ακούμε μουσική.
«Πωωω, τί είπες τώρα; Σου υπόσχομαι ότι θα το ψάξω, αν και να σου πω την αλήθεια μου φαίνεται βουνό όλο αυτό». Κακώς σου φαίνεται βουνό. Αν ήδη διαθέτεις ηχεία και ενισχυτή και στο σπίτι σου υπάρχει ένας υπολογιστής, είσαι ένα usb DAC και ένα usb stick μακριά από το να μπεις στο χώρο της ψηφιακής αναπαραγωγής μουσικής με PC. Αν πάλι πρέπει να τα ψωνίσεις όλα από την αρχή, ετοιμάσου για πολύ διάβασμα στο ίντερνετ κι επισκέψεις σε μαγαζιά για ακροάσεις. Αν έχεις κάποιον φίλο που γνωρίζει περισσότερα από σένα και τον εμπιστεύεσαι, ζήτα του τη βοήθειά του για να γλιτώσεις από ενδεχόμενες κακές αγορές.
«Να σου πω την αλήθεια έχεις αρχίσει να με ψήνεις. Παρόλ’ αυτά ρε φίλε μου φαίνεσαι κολλημένος και εγκάθετος. Εδώ και τόση ώρα κράζεις τα βινύλια και τις κασέτες. Μόνο με τα ψηφιακά δηλαδή θα ακούσω σωστά;». Με παρεξήγησες. Πιστέυω ότι ένα στερεοφωνικό με καλό πικάπ και καλής ποιότητας δίσκους, μπορεί να ακουστεί εξαιρετικά. Πιστεύω όμως ότι και ένα ψηφιακό hi-fi βασισμένο σε DAC/PC όπως αυτό που σου περιέγραψα παραπάνω μπορεί επίσης να κουστεί εξαιρετικά και μάλιστα με λιγότερο κόπο και λιγότερο κόστος. 32 χρονών είμαι, παιδί της ψηφιακής εποχής και απλά διαλέγω το τελευταίο.
Όσο για τις κασέτες τι να σου πώ;
Έχουμε 2014 διάολε!
