Οι εξελίξεις αυτής της εβδομάδας θα είναι, κατά κοινή πλέον ομολογία, καθοριστικές για την έκβαση των εκλογών της επόμενης Κυριακής.
Εν αναμονή τους, ας δούμε τι ακριβώς διακυβεύεται στο μεσοδιάστημα.
Κατά πάσα σχεδόν βεβαιότητα δε διακυβεύεται η πρωτιά του ΣΥΡΙΖΑ. Διακυβεύεται, όμως, το εύρος της νίκης του και η απόστασή του από την αυτοδυναμία, που αποτελεί πια το στρατηγικό του στόχο.
Πρόκειται για διακύβευμα που πιθανότατα θα λάβει ιστορικές διαστάσεις στο βαθμό που θα κρίνει την επιστροφή ή μη σε πολιτικές ισορροπίες πολυσυλλεκτικού χαρακτήρα και παραταξιακής συνοχής, σαν κι αυτές που διαμορφώθηκαν υπό το κράτος της κυριαρχίας του πανίσχυρου δικομματισμού της μεταπολίτευσης.
Οι ισορροπίες αυτές κατέρρευσαν στις δύο αλλεπάλληλες εκλογικές αναμετρήσεις του 2012 κάτω από το βάρος των συνεπειών της οικονομικής κρίσης και της τροπής που πήρε η σύγκρουση ανάμεσα στις «μνημονιακές» πολιτικές δυνάμεις και το ετερογενές «αντιμνημονιακό μέτωπο».
Έκτοτε, όμως, παραμένει ανοιχτό το ερώτημα αν αυτού του είδους ο διχοτομικός «διπολισμός» του 2012 προοιωνιζόταν την μεταγενέστερη επαναφορά σε έναν ανανεωμένο δικομματισμό ή αν, αντιθέτως, εγκαινίαζε μια μακρά περίοδο μεταβλητών πολυκομματικών ισορροπιών μεταξύ των κατακερματιζόμενων από την απορρύθμιση των πελατειακών σχέσεων πολιτικών σχηματισμών.
Το 2012 , βεβαίως, υπήρχε το ασταθές θυμικό περιβάλλον που δημιουργούσε η παράλληλη, και καθόλου δευτερεύουσας σημασίας, σύγκρουση ανάμεσα στον κοινωνικό «θυμό» και το «φόβο» της επαπειλούμενης εξόδου από την ευρωζώνη.
Οι συνεχείς τότε μεταπτώσεις από το ένα στο άλλο άκρο αυτού του διπολικού συναισθηματικού φάσματος αποσταθεροποίησαν ψυχολογικά ακόμα περισσότερο την ήδη συρρικνούμενη οικονομικά και αποδομούμενη ιδεολογικά μεσαία αστική τάξη. Η πολιτική διασπορά της ανάμεσα στα κόμματα της παραδοσιακής της εκπροσώπησης και τα νέα σχήματα που εξέφρασαν την οργή της ήταν, υπό τις τότε περιστάσεις, μία ανακλαστική αντίδραση τιμωρίας του κομματικού συστήματος που «πρόδωσε» τα όνειρά της.
την τελική ώθηση είχαν ήδη δώσει πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων οι ακατανόητοι κυβερνητικοί χειρισμοί στη διαπραγμάτευση με την Τρόικα και η ουσιαστική υιοθέτηση της ατζέντας του ΣΥΡΙΖΑ από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό στην προσπάθειά του να σημάνει για εκλογικούς λόγους τη λήξη του μνημονιακού συναγερμού.
Σήμερα, ο «φόβος» έχει διασκεδαστεί εξαιτίας της κοινής αίσθησης που έχει, εν τω μεταξύ, δημιουργηθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται σε τροχιά αναθεώρησης των περιοριστικών της πολιτικών και σε θέση που δεν της επιτρέπει να διακινδυνεύσει ανεξέλεγκτους κλυδωνισμούς της υπάρχουσας ευρωζώνης.
Παραμένει, όμως, ο «θυμός» που, αυτή τη φορά, έχει μια πιο βουβή, αλλά καθόλου λιγότερο εκρηκτική μορφή. Δεν τον προκαλεί η «αγανάκτηση» από την απώλεια των κεκτημένων της μεταπολίτευσης, αλλά, κυρίως, η «απόγνωση» των ασθενέστερων, και όχι μόνο, μεσοστρωμάτων μπροστά στη διάψευση των όσων προσδοκιών είχε καλλιεργήσει η έλευση της Ν.Δ στην εξουσία και στην προοπτική διαιώνισης του καθεστώτος των «φοροεπιδρομών» υπό συνθήκες συνεχιζόμενης οικονομικής καχεξίας και παρατεινόμενης πολιτικής αδυναμίας να εξασφαλισθούν οι όροι μίας ηπιότερης και παραγωγικότερης δημοσιονομικής στρατηγικής.
Η απόδοση στην απερχόμενη συγκυβέρνηση της ευθύνης για αυτή την αδυναμία σε συνδυασμό με την «αποδραματοποίηση» του προσλαμβανόμενου κινδύνου από μία πολιτική «ανατροπή» υπήρξε μέχρι σήμερα ο καταλύτης που πυροδότησε την απογείωση των ποσοστών της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Άλλωστε, την τελική ώθηση προς αυτήν την κατεύθυνση είχαν ήδη δώσει πριν από τις γιορτές των Χριστουγέννων οι ακατανόητοι κυβερνητικοί χειρισμοί στη διαπραγμάτευση με την Τρόικα και η ουσιαστική υιοθέτηση της ατζέντας του ΣΥΡΙΖΑ από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό στην προσπάθειά του να σημάνει για εκλογικούς λόγους τη λήξη του μνημονιακού συναγερμού.
Ου μην αλλά, η μη επίτευξη προ των εκλογών μίας νέας συμφωνίας άφησε σε εκκρεμότητα τη διαπραγμάτευση, εντείνοντας τον κοινωνικό εκνευρισμό ενόψει της παρατεινόμενης αβεβαιότητας. Ακόμα χειρότερα, ενίσχυσε τις φοβίες ότι οι όροι της μετάβασης στη «μεταμνημονιακή εποχή» θα επεφύλασσαν δυσάρεστες για τους πολίτες εκπλήξεις (mail Χαρδούβελη). Η αντιστροφή της «δυναμικής του φόβου» ήταν αυτή τη φορά μοιραία για τα δύο κυβερνώντα κόμματα.
Αν η συγκυβέρνηση είχε πετύχει να κλείσει μια οποιαδήποτε συμφωνία, θα είχε τουλάχιστον κερδίσει δύο σημαντικά (;) ψυχολογικά πλεονεκτήματα.
Το πρώτο πλεονέκτημα θα ήταν η οριστικοποίηση του οδικού χάρτη για την έξοδο από την κρίση και, άρα, η αναπτέρωση των ελπίδων ότι αυτή η κρίση έφθανε πράγματι στο τέλος της.
Το δεύτερο πλεονέκτημα θα ήταν η δυνατότητα που θα της έδινε η κλεισμένη συμφωνία να μετατρέψει τις εκλογές σε «δημοψήφισμα» υπέρ ή κατά ενός συγκεκριμενοποιημένου πια προγράμματος.
Τα έχασε και τα δύο προκηρύσσοντας εσπευσμένα τις εκλογές μετά το τέλος της ατελέσφορης διαδικασίας για την ανάδειξη του Προέδρου της Δημοκρατίας.
Μαζί με αυτά τα πλεονεκτήματα έχασε και την ευκαιρία να πάει στις εκλογές με ένα σκληρότερο δίλημμα που θα υποχρέωνε τους πάντες να πάρουν ένα σαφέστερο και αυξημένης επικινδυνότητας ρίσκο αποδοχής ή απόρριψης της νέας συμφωνίας.
Η αναμέτρηση του εκλογικού σώματος με ένα ρίσκο τέτοιου είδους θα του άφηνε μικρότερα περιθώρια θυμικών αντιδράσεων.
Στο κάτω-κάτω, όσο πιο δύσκολος γίνεται ο υπολογισμός οποιουδήποτε ρίσκου, τόσο πιθανότερη καθίσταται η συντηρητική διαχείρισή του.
Το δίλημμα που τίθεται τώρα είναι δύσκολο μόνο για τη Ν.Δ. Δευτερευόντως και για τους κυβερνητικούς της εταίρους. Για όλους τους άλλους, όμως, είναι κατά πολύ απλούστερο: να τελειώνουν μία ώρα αρχύτερα δίνοντας στο ΣΥΡΙΖΑ την αυτοδυναμία ή να φυλάξουν τα ρούχα τους προτιμώντας να ψηφίσουν το «χρησιμότερο ρυθμιστή» αντί τον πιο ριψοκίνδυνο αλλά «ελπιδοφόρο διαπραγματευτή»;
Μπορεί να συμβεί μέσα στην τρέχουσα εβδομάδα κάτι που να αλλάξει τους όρους ενός τέτοιου διλήμματος;
Σίγουρα, πάντως, αυτό δε μπορεί να είναι ο ξαφνικός πολλαπλασιασμός των σκελετών της Αμφίπολης.
Ο Γιώργος Σεφερτζής είναι πολιτικός επιστήμονας-αναλυτής