Ο Κώστας Λεμπιδάκης εκτός από ελαιοχρωματιστής είναι και δάσκαλος της τεχνικής διαλογισμού Vipassana. Μας έλυσε τις απορίες γύρω από τα σεμινάρια σιωπής και την εφαρμογή της τεχνικής μέσα στη ζωή μας.
Πώς ξεκίνησε η Vipassana στην Ελλάδα; Τα σεμινάρια της Vipassana τα ξεκινήσαμε το 1999 από την Κρήτη, στην πορεία όμως, επειδή οι περισσότεροι μαθητές ερχόντουσαν από την Αθήνα και ήταν πολλά τα λεφτά για τη μεταφορά, από πέρυσι το κάνουμε στο Μαρμάρι της Εύβοιας κάθε χρόνο και διαρκεί δέκα μέρες.
Ένα ποσοστό 5% δεν αντέχουν αυτή τη διαδικασία. Το σεμινάριο είναι ζόρικο. Σε πολλούς λέω ότι είναι οδυνηρό. Το να κάνεις 10 ώρες την ημέρα διαλογισμό, εκτός από ψυχικό, μπορεί να σου φέρει και σωματικό πόνο.
Ποιος είναι ο δάσκαλος της Vipassana στην Ελλάδα; Ο δάσκαλος εδώ στην Ελλάδα είμαι εγώ για ατους άντρες και η γυναίκα μου για τις γυναίκες. Οι δάσκαλοι (όλοι εκπαιδευμένοι από τον δάσκαλο Goenka) είμαστε 1300 και πλέον στον κόσμο. Εθελοντές όλοι, κανείς δεν ζει από αυτή την ιστορία. Ο διαλογισμός δεν μπορεί να είναι δουλειά.
Εσύ πώς ζεις; Είμαι ελαιοχρωματιστής. Μ’ αρέσει πάρα πολύ η δουλειά μου. Είμαι 58 χρονών, την κάνω πολλά χρόνια και κάθε μέρα μ’ αρέσει και περισσότερο γιατί αφήνω τους ανθρώπους πίσω μου ευχαριστημένους.
Τι ακριβώς είναι η Vipassana; Βιπάσσανα σημαίνει παρατηρώ την πραγματικότητα όπως είναι και όχι όπως θα ήθελα να είναι. Είναι η τέχνη της ζωής. Πως να μάθω να ζω αρμονικά και γαλήνια με τον εαυτό μου και πως να μεταδίδω και στους γύρω μου αυτή την γαλήνη και αρμονία. Η τεχνική διδάσκεται σε 10ήμερα σεμινάρια σιωπής. Η μουρμούρα και ο σοβαρός διαλογισμός δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Σκοπός της τεχνικής δεν είναι απλά να γαληνέψει και να ηρεμήσει το άτομο. Σκοπός της τεχνικής είναι να εξαγνίσει το άτομο να το ελευθερώσει από τον θυμό την σκληρότητα κτλ.Έρχεται κάποιος στο σεμινάριο για να μάθει μια τεχνική και να την εφαρμόσει στην καθημερινότητα. Μαθαίνουμε τόσα πράγματα στην ζωή μας, δεν μάθαμε όμως ποτέ την Τέχνη της Ζωής. .
Είναι εύκολο να αντέξει κανείς το σεμινάριο; Ένα ποσοστό 5% δεν αντέχουν αυτή τη διαδικασία. Το σεμινάριο είναι ζόρικο. Σε πολλούς λέω ότι είναι οδυνηρό. Το να κάνεις 10 ώρες την ημέρα διαλογισμό, εκτός από ψυχικό, μπορεί να σου φέρει και σωματικό πόνο. Ο καθένας βιώνει τη δική του εμπειρία και όσο βαθύτερα πηγαίνει μέσα του τόσο πιο δύσκολο είναι. Έρχεσαι αντιμέτωπος με τον θυμό, τον εγωισμό και οτιδήποτε θαμμένο υπάρχει. Πώς μπορεί να είναι αυτό εύκολο; Φαντάσου ότι στη σχολή του Πυθαγόρα, ο οποίος ήταν επίσης δάσκαλος διαλογισμού, η ”ευγενής σιωπή” διαρκούσε για τους καινούργιους μαθητές ένα χρόνο! Η σιωπή παρ’ όλα αυτά δεν είναι το δύσκολο, το δύσκολο είναι να μείνεις εκεί 10 μέρες και να αντιμετωπίσεις τον εαυτό σου γυμνό. Διότι με αυτήν την τεχνική, δεν δουλεύεις με τη φαντασία, αλλά παρατηρείς την πραγματικότητα όπως είναι, χωρίς μουσική, χωρίς τους φίλους σου, χωρίς τίποτα που κάνεις συνήθως.
Ποιες οι διαφορές της τεχνικής αυτής από τις άλλες τεχνικές διαλογισμού; Η διαφορά της Vipassana με όλες τις άλλες τεχνικές διαλογισμού στον πλανήτη είναι ότι ο σκοπός είναι να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, όχι να λατρέψουμε ένα είδωλο ή απλώς να γαληνέψουμε τα νερά. Για όσους για παράδειγμα, κάνουν ήδη διαλογισμό με την εικόνα του δασκάλου τους, στα μάτια μου είναι σαν να χρησιμοποιούν το είδωλο αυτό ως υποκατάστατο, όπως ακριβώς λειτουργεί και μια ουσία, για να συνεχίσουν να αποφεύγουν την αληθινή εικόνα του εαυτού τους. Ο ανθρώπινος νους διαρκώς καταγράφει πληροφορίες. Σαν ένας σκληρός δίσκος. Ο δίσκος αυτός είναι το ασυνείδητο. Όσο κι αν προσπαθούμε να ξεχαστούμε με τον σύγχρονο τρόπο ζωής, αυτές παραμένουν εκεί. Νιώθω ψυχικό πόνο, αγοράζω ρούχα. Νιώθω οργή για το αφεντικό μου, κατεβάζω μισό λίτρο ρακή. Στρέφω το βλέμμα προς τα έξω. Αν θέλουμε όμως πραγματικά να ξεριζώσουμε τον θυμό, το μίσος και όλα αυτά, πρέπει να στρέψουμε την προσοχή μας προς τα μέσα.
Τι βρήκες εσύ στη Vipassana και την ασπάστηκες στη ζωή σου; Ένα βασικό χαρακτηριστικό είναι η ελευθερία. Αυτή τη λέξη την ψάχνω από μικρός. Νόμιζα πως θα την έβρισκα στα καράβια, για να ελευθερωθώ από τη μικρή κοινωνία που λέγεται οικογένεια. Δεν ήταν εκεί. Ταξίδεψα για καιρό και κατέληξα στις Ινδίες όπου κάποια στιγμή ένιωσα δέσμιος των ίδιων επιλογών μου. Νόμιζα ότι η ελευθερία είναι να κάνω ό,τι θέλω. Πάλι δεν ήμουν ελεύθερος. Στον δρόμο μου βρέθηκε η Vipassana και συνειδητοποίησα πως η πραγματική ελευθερία είναι η απελευθέρωση του ανθρώπου από τα αρνητικά συναισθήματα. Δηλαδή να μην δρας τυφλά βάσει αυτών. Όταν τελικά τα ξεριζώνεις, τη θέση τους παίρνει η προσφορά και η αγάπη.
Υπάρχει όμως το καλό και το κακό. Αυτή δεν είναι η φυσική ισορροπία; Το καλό και το κακό υπάρχει στη φύση, υπάρχει στα ζώα. Η διαφορά μας με αυτά είναι ότι ο άνθρωπος μπορεί να γίνει καλύτερος. Δεν μπορεί να αρνηθεί τη φύση του, έχει όμως τον νου να την ελέγξει, να την παρατηρήσει. Είναι ανούσιο να προσπαθούμε να σταματήσουμε τις σκέψεις. Μπορούμε όμως να τις παρατηρήσουμε, να μην τις αφήνουμε να μας εξουσιάζουν.
Άρα αντί να δρούμε με βάση τη σκέψη ή το συναίσθημα, είναι καλύτερο να τα παρατηρούμε. Αυτή η αταραξία δεν μας κάνει αδιάφορους στον πόνο ή στο συναίσθημα των άλλων; Αταραξία δεν σημαίνει αναισθησία. Δεν σημαίνει απάθεια στον πόνο του άλλου. Για παράδειγμα, αν εσύ κλαις κι εγώ κλαίω μαζί σου, σε βοηθάω; Προφανώς όχι. Αν όμως διατηρήσω την αταραξία μου και σου πω δυο λόγια αγάπης, κατανόησης και συμπόνιας, θα σου συμπαρασταθώ πιο ουσιαστικά και θα είναι καλύτερα για εσένα και για εμένα τελικά.
Προηγουμένως είπες ότι μέσα από την Vipassana και φεύγοντας από το σεμινάριο, θα πάρει κάποιος την τεχνική της αταραξίας μαζί του και θα μπορεί να την εφαρμόσει. Με ποιο τρόπο; Πρέπει να δουλέψει με τις αισθήσεις. Το ζητούμενο λοιπόν αυτής της τεχνικής είναι να μην πολλαπλασιάσεις το συναίσθημα αλλά μέσα από την παρατήρηση των αισθήσεων να φτάσεις στην αταραξία. Ένα συναίσθημα μπορούμε να το αντιμετωπίσουμε με 3 τρόπους. Να το εκφράσουμε (π.χ. ο θυμός προς τον σύντροφό μας), οπότε θα κάνουμε κακό και στον εαυτό μας και στον άλλο. Να το καταπιέσουμε, άρα να το θάψουμε στο ασυνείδητό μας. Και τέλος, να το παρατηρήσουμε. Ο Βούδας, αυτός ο μεγάλος άνθρωπος, ανακάλυψε ότι μαζί με το συναίσθημα, παράλληλα εμφανίζεται και κάποια αίσθηση στο σώμα. Παρατήρησε ότι δεν αντιδρούμε στα εξωτερικά ερεθίσματα, αλλά στις αισθήσεις που αυτά μας προκαλούν. Χρησιμοποιούμε το 10% περίπου του εγκεφάλου μας. Πού είναι το υπόλοιπο 90; Βρίσκεται στις αισθήσεις. Είναι ο ασυνείδητος νους, ο οποίος μέσω των αισθήσεων αντιδράει τυφλά στα ερεθίσματα του εξωτερικού περιβάλλοντος. Παρατηρώντας λοιπόν εσύ αυτήν την αίσθηση, παρατηρείς κατευθείαν το συναίσθημα στη ρίζα του και σιγά-σιγά το ξεριζώνεις.
