φωτ. Άγγελος Χριστοφιλόπουλος,
Αν αναφέρεις σ’ έναν σαραντάρη που μεγάλωσε στην Αθήνα τη λέξη «Οδυσσεβάχ» τα συμπτώματα, σε μεγάλο ποσοστό, θα είναι τα ίδια. Χαμόγελο, συγκίνηση και το όνομα της Ξένιας Καλογεροπούλου που θα έρθει ασυναίσθητα στα χείλη μαζί με το τραγούδι του Σαββόπουλου «Το τραγούδι ας πούμε του Οδυσσεβάχ που φορτώνει κόσμο για την Ιθαγδάτη». Η Popaganda συνάντησε την αγαπημένη ηθοποιό και θεατρική συγγραφέα που αφιέρωσε τη ζωή της στο παιδικό θέατρο και στην Πόρτα που άνοιξε διάπλατα, και πάλι, για το αθηναϊκό κοινό.
Μεγάλωσα στο Ψυχικό μέχρι τα δώδεκα μου χρόνια. Το σπίτι μας ήταν πολύ ασυνήθιστο και το είχε σχεδιάσει σε στιλ Bauhaus ο Εμμανουήλ Βουρέκας, που ήταν ο αρχιτέκτονας του Hilton. Ήταν ένα όμορφο σπίτι με κήπο στο οποίο σύχναζαν πολλοί ζωγράφοι και άλλοι καλλιτέχνες λόγω της μητέρας μου, της Ήρας Οικονομίδου που ήταν επίσης ζωγράφος και είχε ζωγραφίσει στην πόρτα του παιδικού μου δωματίου, έναν σκύλο για να με φυλάει.
Δύο «νόστιμα» περιστατικά που θυμάμαι από την παιδική μου ηλικία σχετίζονται με την περίοδο της Κατοχής και του Κινήματος. Στον πρώτο βρέθηκα σε πολύ μικρή ηλικία για λίγο μόνη μου στο σπίτι, πρέπει να ήμουν περίπου στα πέντε. Χτύπησε την πόρτα ένας Ιταλός στρατιώτης κι άρχισε να μιλάει στη γλώσσα του. Μπήκα στο σπίτι, πήρα ένα παλτό του πατέρα μου, ένα καπέλο κι ένα μπαστούνι και πήγα πάλι στην εξώπορτα και του παρίστανα τον Καλογερόπουλο και τάχα μου τον έδιωχνα. Έφυγε κάποια στιγμή ο στρατιώτης κι εγώ πίστεψα ότι τον έδιωξα χάρη στην μεταμφίεσή μου. Επίσης όταν έμεναν στο σπίτι μας αντάρτες του Κινήματος, θυμάμαι μια φορά που έπαιζα με τις κούκλες μου και έφτιαχνα ιστορίες, είχαν κάτσει γύρω μου και με χάζευαν.
Αυτό που με επηρέασε περισσότερο στην παιδική μου ηλικία ήταν ο χωρισμός των γονιών μου. Ήμουν ευτυχισμένη μέχρι τότε γιατί πίστευα ότι ζούσα μέσα σε μια ευτυχισμένη οικογένεια. Ίσως φταίει και ο τρόπος, που μέσα στον καημό της, μου το ανήγγειλε η μητέρα μου. Μου είπε «Ο πατέρας σου δεν μας θέλει πια». Από εκείνη τη στιγμή έπαψα να είμαι παιδί, ενηλικιώθηκα. Τώρα οι άνθρωποι όταν χωρίζουν είναι πιο προσεκτικοί με τα παιδιά τους.
Ως παιδί διάβαζα πολύ. Αυτό ήταν κάτι που με διαμόρφωσε ακόμη περισσότερο από τις συναναστροφές μου. Θυμάμαι ότι στα εννιά μου διάβαζα την «Μαντάμ Μποβαρί». Είχα απολαύσει το βιβλίο παρότι τότε δεν μπορούσα να κατανοήσω το κοινωνικό του μήνυμα.
Είναι δύσκολο να αποδεχθώ ότι έφυγε από τη ζωή ο Κωστής Σκαλιόρας, ο άντρας μου. Από την άλλη σκέφτομαι ότι τα 37 χρόνια που περάσαμε μαζί ήταν ένα υπέροχο δώρο που μου πρόσφερε η ζωή.
Στο σχολείο ήμουν καλή μαθήτρια και μου άρεσε πολύ να γράφω. Μάλιστα, έγραφα θεατρικά παρέα με την Μαρίνα Καραγάτση, κόρη του Μ. Καραγάτση. Αλλά αφού είδα παραστάσεις του Κουν, που βέβαια στην πραγματικότητα δεν ήξερα καν ότι ήταν δικές του γιατί δεν είχα μπει στον κόπο να ρωτήσω ποιος είναι ο σκηνοθέτης, αποφάσισα ότι θέλω να πάω σε δραματική σχολή, να δω αν μπορώ να τα καταφέρω. Πήγα λοιπόν στον Κουν, ενώ ήμουν ακόμη μαθήτρια και μάλιστα από τις καλές, και ζήτησα να μπω στην σχολή του. Τελικά αυτό δεν έγινε γιατί η Τασσώ Καββαδία μετέφερε στον πατέρα μου ότι στη σχολή του Κουν «γίνονται ανωμαλίες» και εκείνος ενοχλήθηκε. Έτσι βρέθηκα να σπουδάζω θέατρο στο Λονδίνο.
Στο Λονδίνο μαζί μου ήρθε και η μητέρα μου. Αυτό ήταν και καλό και κακό. Καλό γιατί με φρόντιζε και δεν μου έλειπε τίποτα, κακό γιατί δεν έζησα τη λεγόμενη φοιτητική ζωή. Επίσης, η RADA, η σχολή που παρακολουθούσα, δεν ήταν καθόλου καλή και δεν έμαθα σχεδόν τίποτα. Κάποια στιγμή βρέθηκα σε ένα γαλλικό θίασο που περιόδευε στην Αγγλία και έτσι έπαιξα τον πρώτο μου ρόλο. Αφού τελείωσε κι αυτό επέστρεψα στην Ελλάδα.
Στην πρώτη μου χρονιά στο ελληνικό θέατρο συνεργάστηκα με τον Φωτόπουλο αλλά δεν περνούσα καλά. Περιοδεύσαμε σε διάφορες πόλεις αλλά το έργο δεν ήταν καλό και η σκηνοθεσία ήταν σχεδόν ανύπαρκτη. Μου πήρε αρκετά χρόνια για να βρω αυτό που ήθελα στο θέατρο. Το λάθος μου ήταν στην αρχή ότι ασχολιόμουν πολύ με τον εαυτό μου, με δικές μου ανασφάλειες. Αν ακουγόμουν καλά, αν τα έλεγα σωστά κ.ο.κ.
Με το παιδικό θέατρο ξεκίνησα να ασχολούμαι μέσα στη Χούντα. Επικρατούσε παντού ένα άσχημο κλίμα φυσικά και ήθελα να κάνω κάτι πιο χαρούμενο, κάτι διαφορετικό. Το πρότεινα λοιπόν στον Φασουλή που δέχτηκε, και συγκεντρώσαμε μια πολύ δυνατή ομάδα: την Πρωτοψάλτη, τον Χατζησάββα, τον Χρυσομάλλη και τον Σκυλοδήμο. Κάναμε μεγάλη επιτυχία και μετέπειτα ασχολήθηκα με μεγάλη αγάπη με το παιδικό θέατρο -φαντάσου μέχρι τότε δεν είχα δει καν μια παράσταση- και προσφάτως με το βρεφικό. Υπάρχουν άνθρωποι που είχαν δει ως παιδιά τις παραστάσεις μου και τώρα έρχονται με τα δικά τους παιδιά. Είναι σπουδαίο αυτό. Να φανταστείς ότι όταν ξεκινήσαμε, δεν επιτρεπόταν στα σχολεία να επισκεφθούν θέατρα, πιθανόν τα θεωρούσαν κακή επιρροή. Αυτό άλλαξε αρκετά χρόνια μετά την μεταπολίτευση και μάλιστα είχα τσακωθεί με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή γι’ αυτόν τον λόγο.
Το βρεφικό θέατρο το ξεκίνησα διστακτικά, είναι η αλήθεια. Δεν ήμουν σίγουρη αν θα πετύχει. Η πρώτη παράσταση ήταν το «Ελα, έλα» που το εμπνεύστηκα χάρη στην εγγονή του άντρα μου. Ζει στο εξωτερικό και γι’ αυτό συχνά, πιο μικρή, έφτιαχνε σύνθετες προτάσεις μισές στα ελληνικά, μισές στα αγγλικά. Κοιτούσε το φεγγάρι και είπε «Let ‘s go πιο κοντά». Τότε λοιπόν μου ήρθε η ιδέα για ένα θεατρικό με θέμα ένα παιχνίδι με το φεγγάρι. Και τώρα παίζεται το «Άκου», στο οποίο ένα μωρό ξυπνάει γιατί σταματάει η μελωδία που το συντροφεύει. Το μωρό προσπαθεί να βρει και να ζωντανέψει πάλι την αγαπημένη του μελωδία. Η σκηνοθεσία είναι του Δημήτρη Καραντζά και η μουσική του Κορνήλιου Σελαμσή.
Ο άνθρωπος που εμπιστεύομαι απόλυτα είναι ο Θωμάς Μοσχόπουλος, γι’ αυτό πλέον είναι ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Πόρτας. Αυτός διαλέγει τα έργα που ανεβάζουμε, αυτός διαλέγει και τους συνεργάτες που φυσικά γνωρίζω κι εκτιμώ κι εγώ. Το 2002 βρισκόμασταν μαζί στην Αγία Πετρούπολη και του είπα ότι θα φτιάξω τη διαθήκη μου για να περάσει στα χέρια του το θέατρο μετά από εμένα. Αλλά μετά σκέφτηκα γιατί να μη γίνει αυτό ενώ είμαι εν ζωή; Είμαι ευτυχής που το θέατρο βρίσκεται στα χέρια νεότερων ανθρώπων. Φέτος, που άνοιξε πάλι, πέρα από τις αλλαγές που κάναμε στη σκηνή και στην πλατεία, βγάλαμε και τις παλιές φωτογραφίες που κοσμούσαν τους τοίχους. Δεν υπάρχει τίποτα που να θυμίζει το παρελθόν, τώρα υπάρχει μόνο το μέλλον.
Ήταν δύσκολες οι προηγούμενες χρονιές και γι’ αυτό κλείσαμε. Αλλά βρήκαμε τη δύναμη και η Πόρτα άνοιξε ξανά, με πλούσιο πρόγραμμα. Υπάρχουν παραστάσεις για ενήλικες, για παιδιά, για βρέφη, χοροθέατρο, μουσικές Τρίτες και υπάρχει και το Εργαστήρι μας. Ο καθένας μπορεί να βρει στην Πόρτα κάτι που τον ενδιαφέρει.
Μου αρέσει να συνεργάζομαι με νέους ανθρώπους όπως μου αρέσει να κάνω παρέα μαζί τους και να παρακολουθώ θέατρο από νέες φωνές. Βέβαια έχω κρατήσει φιλίες από παλιά. Από τις πιο αγαπημένες μου φίλες είναι η Άλκη Ζέη. Είχε πάει στο Βέλγιο για να δει τα παιδιά της που ζουν εκεί, την σκεφτόμουν κι αναρωτιόμουν αν γύρισε κι είπα ας την πάρω ένα τηλέφωνο να δω αν είναι καλά, το σήκωσε και μου είπε «Μόλις μπήκα σπίτι μου. Είσαι η πρώτη που με παίρνεις». Όσο ζούσε ο άντρας μου κάθε Σάββατο μαζευόμασταν εδώ στο σπίτι με φίλους και μαγειρεύαμε. Τώρα πια όχι, δεν μαγειρεύω συχνά. Για ποιον να μαγειρέψω;
Είναι δύσκολο να αποδεχθώ ότι έφυγε από τη ζωή ο Κωστής Σκαλιόρας, ο άντρας μου. Το ξέρω ότι ακούγεται τρελό αλλά εγώ τον νιώθω ακόμη εδώ, κοντά μου. Πιο πολύ στεναχωριέμαι όταν αντικρίζω ή ανακαλύπτω κάτι όμορφο και δεν μπορώ να το μοιραστώ μαζί του, δεν μπορώ να του το δείξω. Βρίσκομαι σε μια ωραία συναυλία και σκέφτομαι: «Αχ, να μην είναι εδώ να ακούσει μια τόση όμορφη μελωδία». Από την άλλη σκέφτομαι ότι τα 37 χρόνια που περάσαμε μαζί ήταν ένα υπέροχο δώρο που μου πρόσφερε η ζωή.
Καθημερινά με κάτι ασχολούμαι, κάτι κάνω. Να σήμερα που είναι Τρίτη θα πάω το βράδυ στην Πόρτα που έχει συναυλία τζαζ ενώ πρέπει μέχρι το Σάββατο να έχω επιλέξει πιο παραμύθι θα διαβάσω, γιατί κάθε Σάββατο κάνω αναγνώσεις παραμυθιών σε παιδιά ηλικίας 4-8 ετών. Αλλά αυτό που κυρίως κάνω αυτή την περίοδο είναι να γράφω το βιβλίο μου. Είμαι αφοσιωμένη σε αυτό.
Κάθε Σάββατο στις 14:00 στο θέατρο Πόρτα η Ξένια Καλογεροπούλου διαβάζει παραμύθια για παιδιά ηλικίας 4-8 ετών. Στο τέλος της αφήγησης και καθώς οι μικροί ακροατές θα απασχολούνται με μια δραστηριότητα εμπνευσμένη από αυτό που μόλις άκουσαν, οι γονείς τους θα μπορούν να συζητήσουν με την κ. Καλογεροπούλου για τεχνικές αφήγησης και τη σημασία της προφορικής αφήγησης παραμυθιών στα παιδιά.
Θέατρο Πόρτα: Μεσογείων 59, τηλ.: 2107711333, 21077805118