Ένα από τα λίγα και αυθεντικά κεραμοποιεία της Πλάκας στεγαζόταν λίγα βήματα από την Εκκλησία της Σωτήρος στην Πλάκα. Εκεί που η οδός Μονής Αστερίου συναντά την Αγγελικής Χατζημιχάλη. To 1999, όμως, ο σεισμός της Πάρνηθας δεν στάθηκε φιλικός απέναντι στην παράδοση. Το μαγαζί ισοπεδώθηκε. Με τα χρόνια τα χαλάσματα μετατρέπονταν σε μια ιδιαίτερη, υπαίθρια γκαλερί. Με αντιπολεμικά συνθήματα στους τοίχους και διάφορες κούκλες βιτρίνας να δίνουν κάθε μέρα ένα διαφορετικό σόου. «Ποιος τα κάνει όλα αυτά;», απορούσαν οι περαστικοί. Ώσπου μια μέρα αποκαλύφθηκε.
«This is Thom’s place».
Ο Τομ είναι από την Ιρλανδία κι εδώ και τριάντα χρόνια ζει στην Πλάκα. Για κάποιους είναι η μασκότ της περιοχής. Μερικού τον θεωρούν λίγο «τζαζ». Για άλλους είναι ένας αληθινός φίλος. Ζει από τα έργα τέχνης που φτιάχνει. Στο εργαστήριό του θα βρεις από μπρελόκ με την Παναγία μέχρι διακοσμητικές καμήλες, ψεύτικα όπλα και ποδηλατάκια φτιαγμένα από χάντρες. Μένει σε ένα εκκεντρικό σπίτι-παράγκα. Η βαριά ιρλανδική προφορά του με δυσκόλεψε λίγο αλλά την συνήθισα. Όπως ο Τομ συνήθισε εμάς τους Έλληνες.
Βεβαίως και μπορείτε να τραβήξετε φωτογραφίες από το σπίτι μου. Αν και περισσότεροι Έλληνες είναι αδιάκριτοι και θέλουν να δουν τους προσωπικούς μου χώρους. Το πρώτο που ρωτάνε είναι πού βρίσκεται η κρεβατοκάμαρά μου. Δεν είναι ευγενικοί.
Πολλοί άνθρωποι με εμπιστεύονται, ιδιαίτερα όσοι μένουν εδώ, στην Πλάκα. Έχω έναν φίλο από το ξενοδοχείο που βρίσκεται απέναντί μου. Αυτός με φρόντιζε για δώδεκα ολόκληρα χρόνια. Μου έδινε από χρήματα και φαγητό μέχρι μπιρες! Είναι και άλλοι που δεν με εμπιστεύονται. Πρέπει να ζηλεύουν τον τρόπο που ζω!
Νιώθω πως είμαι ελεύθερος. Συνήθως πουλάω διάφορα χειροτεχνήματα που φτιάχνω. Δεν με νοιάζει που δεν έχω χρήματα σήμερα, αφού με αυτά που κερδίζω μπορώ να αγοράζω τις μπύρες, τα τσιγάρα και το φαγητό για τον σκύλο μου!
Η γυναίκα μου, η κόρη μου, η μητέρα μου, ο πατέρας μου και η αδερφή μου σκοτώθηκαν από επίθεση του IRA. Το 1981. Είχαν παγιδεύσει με βόμβα το αυτοκίνητό μας. Όταν μπήκαν οι δικοί μου στο αμάξι για να φύγουν η βόμβα εξερράγη, όπως αυτή που βάλανε εδώ παρακάτω, στη Σταδίου, πριν λίγες μέρες. Εγώ ήμουν ξαπλωμένος στο πίσω δωμάτιο του σπιτιού και άκουσα έναν πολύ δυνατό θόρυβο. Πιστεύω ότι η επίθεση είχε εμένα σαν στόχο. Βλέπεις, εκείνα τα χρόνια εργαζόμουν σαν πράκτορας για τις μυστικές υπηρεσίες της Βόρειας Ιρλανδίας. Ο αδερφός μου που ήταν αστυνομικός, δολοφονήθηκε κι εκείνος από τον IRA.
Όσο καιρό ήμουν πράκτορας έκανα διάφορες «δουλειές» που τις είχα τόσο για καμουφλάζ όσο και για συλλογή στοιχείων. Ας πούμε, εργαζόμουν ως οδοκαθαριστής, καθάριζα τον δρόμο κι έβλεπα ύποπτες κινήσεις. Το ίδιο έκανα παριστάνοντας τον τυφλό ζητιάνο που ήταν ευκολότερο γιατί κανείς δεν υποψιάζεται έναν ζητιάνο και μπορείς να παρακολουθείς εύκολα τους πάντες. Επίσης, ήμουν οδηγός λεωφορείων ακούγοντας και καταγράφοντας περίεργες συνομιλίες επιβατών. Για ένα διάστημα είχα μαγαζί με πλυντήρια ρούχων. Ο κόσμος έφερνε τα ρούχα του για πλύσιμο, αλλά εμείς τα πηγαίναμε σε ειδικά εργαστήρια, στο Μπέλφαστ, για να ανιχνεύσουμε ίχνη από εκρηκτικά, πριν τα πλύνουμε. Υπήρξα και ταχυδρόμος για έξι χρόνια. Ανοίγαμε κι ελέγχαμε την αλληλογραφία. Μετά την ξανακλείναμε και την παραδίδαμε στον εκάστοτε παραλήπτη. Εγώ και η ομάδα μου ήμασταν masters των μεταμφιέσεων. Ακόμα και δίπλα μας να πέρναγες, δεν μπορούσες να μας αναγνωρίσεις.
Πάντως, ήταν δύσκολη περίοδος για την χώρα μου. Φαντάσου ότι σκοτώθηκαν 3.000 άτομα μέσα σε δέκα χρόνια. Δεν υπήρχαν καν ανθρώπινα δικαιώματα και το χειρότερο είναι ότι δεν μπορούσες να πας ούτε σε δίκη γιατί ποτέ δεν υπήρχαν αρκετά στοιχεία ώστε να πείσεις το δικαστήριο. Δεν μπορούσες να εμπιστευτείς τον διπλανό σου. Υπήρχαν ιερείς που χρησιμοποιούσαν την ιδιότητά τους για να λειτουργούν σαν καθοδηγητές του IRA. Κοντά στην περιοχή μου, για παράδειγμα, ήταν ένα μοναστήρι που γνωρίζαμε ότι είχε κρυμμένα εκρηκτικά. Είχαμε ενημερωθεί από τους πληροφοριοδότες μας.
Όταν σκοτώθηκε η οικογένειά μου σταμάτησα από τις μυστικές υπηρεσίες. Δεν ήμουν καλά ψυχολογικά. Ταξίδεψα σε όλο τον κόσμο. Γύριζα από τη μια χώρα στην άλλη χωρίς σκοπό, μερικές φορές περπατώντας 24 ώρες την ημέρα. Όλα αυτά μέχρι το ’86 ή ’87 που ήρθα στην Ελλάδα.
Έχω δει βόμβες να σκάνε σε όλο τον κόσμο. Έχω δει τον θάνατο. Είναι ενοχλητικός, μόνο όταν βλέπεις ανθρώπους να κομματιάζονται. Όταν τον βλέπεις στην τηλεόραση, είναι απλά ένα ακόμα στατιστικό στοιχείο, ένας αριθμός. Ο ίδιος ο θάνατος δεν είναι αυτό που λέμε «bad news». Είναι σκληρό αυτό που λέω, αλλά έτσι νιώθω. Στην περιοχή που έμενα, σκοτώθηκαν 101 άνθρωποι μέσα σε έναν χρόνο από τέτοιες ενέργειες! Η τρομοκρατία στην Ελλάδα είναι μεγάλο λάθος και νιώθω αηδιασμένος με εκείνους που υποστηρίζουν ότι βάζουν βόμβες για πολιτικούς λόγους. «Don’t kick a life through terrorism!». Στη χώρα μου, πολιτική μας ήταν να εκφοβίζουμε εμείς τους τρομοκράτες πριν μας εκφοβίσουν εκείνοι.
Δεν πολυθυμάμαι πλέον την οικογένειά μου. Ακόμα κι αυτούς που ζουν στην Ιρλανδία δεν πρόκειται να τους γνωρίσω αν τους δω. Έτσι κι αλλιώς, τα έχασα όλα από τότε. Ακόμα και τις φωτογραφίες τους. Τώρα πλέον, ζω την κάθε μέρα και είμαι πολύ ευτυχισμένος στη γειτονιά μου. Δεν σκέφτηκα ποτέ να ξαναπαντρευτώ. Δεν βλέπω τον λόγο. «I’m happy single». Δεν θέλησα να επιστρέψω ποτέ στην Ιρλανδία. Δεν την αγαπάω, με πλήγωσε. Την Ελλάδα αγαπώ και ιδιαίτερα την Πλάκα. Αυτή είναι πατρίδα μου και δεν θέλω να φύγω από ‘δω. Εξάλλου, γιατί να φύγω; Εδώ έχω τους φίλους μου, το σπίτι μου και τις μπυρίτσες μου. Δηλαδή ότι χρειάζομαι.