Ο Απόστολος Καρλιγκιώτης, 41 ετών, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος στην πανεπιστημιακή κλινική ΩΡΛ, στο Βαρέζε της Ιταλίας, περιγράφει στην Popaganda την κατάσταση που επικρατεί στη γείτονα χώρα με ψυχραιμία και σαφήνεια. Ταυτόχρονα όμως κρούει τον κώδωνα του κινδύνου, σε ό,τι έχει να κάνει με τη σημασία της καραντίνας. «Δεν σημαίνει διακοπές, δεν σημαίνει εναλλακτική διασκέδαση. Σημαίνει απομόνωση», τονίζει εγείροντας το ζήτημα και της ατομικής ευθύνης του κάθε πολίτη. «Καραντίνα σημαίνει κάθομαι στο σπίτι. Είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου, δεν είναι αστείο».
Κατά τη γνώμη σου τι πήγε στραβά εξαρχής και εκτροχιάστηκε η κατάσταση στην Ιταλία με τον αριθμό των κρουσμάτων και των θυμάτων να αυξάνεται καθημερινά τόσο πολύ;
Το πρόβλημα εμφανίστηκε μετά την εβδομάδα μόδας στο Μιλάνο, που θα έπρεπε να είχε αναβληθεί, και δυστυχώς δεν παρθήκαν αμέσως οι κατάλληλες προφυλάξεις, όπως για παράδειγμα η απαγόρευση των πτήσεων από την Κίνα προς την Ιταλία, που θα έπρεπε να είχε επιβληθεί πολύ νωρίτερα ώστε να αποφευχθεί το ξέσπασμα του ιού. Προφανώς η αρχική κωλυσιεργία οφείλεται και στην ανησυχία για τις οικονομικές επιπτώσεις που μπορεί να έχει η παύση τέτοιων δραστηριοτήτων.
Υπήρξαν εξαρχής κάποιοι γιατροί και ειδικοί, ιολόγοι κλπ, που φώναζαν ότι δεν πρόκειται για «απλό κρυολόγημα». Το θέμα είναι ότι τη σήμερον ημέρα υπάρχει πολύς κόσμος που μιλάει χωρίς να ξέρει στα social media όπου ο καθένας μπορεί να γράψει ό,τι θέλει. Οπότε στην αρχή διαδόθηκε ότι πρόκειται για ένα κρυολόγημα, ίσως λίγο πιο βαρύ από το συνηθισμένο. Για να είμαστε όμως ειλικρινείς και οι γιατροί ως επί το πλείστον ήμασταν απροετοίμαστοι με την έννοια ότι παρά το γεγονός ότι είχαμε άμεσα μια πληροφόρηση για το τι μπορεί να είναι αυτή η νέα κατάσταση, όταν αυτό δεν συμβαίνει μέχρι τότε στο σπίτι σου αλλά τόσο μακριά όσο είναι η Κίνα, δεν μπορείς να διανοηθείς το ενδεχόμενο μιας τέτοιας καταστροφής. Η Ιταλία ήταν η πρώτη χώρα στην Ευρώπη που «κόλλησε» τον ιό. Κανείς δεν ήξερε τι συνέπειες θα είχε όλο αυτό ή πόσο μεταδοτικός θα αποδεικνυόταν ο ιός, παρόλο που είχαμε το παράδειγμα της Κίνας. Αλλά η Κίνα είναι μακριά, είναι άλλη η ανθρωπογεωγραφία του πληθυσμού, είναι πιο νέοι κλπ. Στην αρχή λοιπόν δεν είχαμε αντιληφθεί την επικινδυνότητα της κατάστασης. Μέχρι φυσικά να έρθουν οι πρώτοι θάνατοι.
Απόστολος Καρλιγκιώτης, Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος, Πανεπιστημιακή κλινική ΩΡΛ, Varese, Ιταλία
Ποια είναι η κατάσταση και τι κλίμα επικρατεί αυτή τη στιγμή στα νοσοκομεία;
Η κατάσταση είναι πολύ δύσκολη με την έννοια ότι γεμίζουν οι ΜΕΘ. Το σύστημα υγείας στην Ιταλία είναι διανεμημένο σε κάθε γεωγραφικό διαμέρισμα και «εξαρτάται» από τις οικονομικές δυνατότητες του κάθε διαμερίσματος. Δηλαδή η Λομβαρδία έχει «διαφορετικό» σύστημα από αυτό που έχει η Σικελία ή η Καλάμπρια. Στη Λομβαρδία το σύστημα υγείας αντέχει πολλά περιστατικά, καθότι είναι μια πιο πλούσια περιοχή με περισσότερες θέσεις στην εντατική. Προς το παρόν λοιπόν αντέχει το σύστημα. Παρόλο που οι ήδη υπάρχουσες εξαντλούνται, η Λομβαρδία έχει καταφέρει να δημιουργήσει καινούριες θέσεις. Αν όμως το όλο πράγμα προχωρήσει προς τη νότια Ιταλία, θα γίνει ολοένα και πιο δύσκολο γιατί δεν υπάρχουν τόσο πολλές ΜΕΘ για να καλυφθούν οι ανάγκες των ασθενών. Μέσα στη Λομβαρδία υπάρχει διαφορά στην κατανομή των κρουσμάτων από δήμο σε δήμο. Τα πιο επιβαρυμένα μέρη είναι η Μπρέσια και το Μπέργκαμο, όπου καθημερινά πεθαίνουν δεκάδες. Φυσικά πρόκειται για μεγάλης ηλικίας άτομα με προβλήματα υγείας και επιβαρυμένα ιστορικά. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι και οι νέοι δεν αρρωσταίνουν, υπάρχει πολύς νέος κόσμος σε ηλικίες 25-45 που είναι διασωληνωμένοι στην εντατική. Το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο μιας και οι θέσεις είναι συγκεκριμένες. Το Βαρέζε όπου ζω κι εργάζομαι είναι από τις λιγότερο «χτυπημένες» περιοχές της Λομβαρδίας. Έχουμε περίπου 100 περιστατικά, εκ των οποίων περίπου 30 είναι διασωληνωμένοι και οι υπόλοιποι είναι μεν στο νοσοκομείο αλλά όχι στην εντατική.
Ποιο είναι το πρωτόκολλο που ακολουθείτε οι γιατροί στα νοσοκομεία της Ιταλίας ως προς τον κορονοϊό και κατά πόσο αυτό επηρεάζει την κανονικότητα της παρακολούθησης οποιουδήποτε άλλου, άσχετου με τον κορονοϊό, περιστατικού;
Στα επείγοντα υπάρχουν χωριστές διαδρομές. Όταν θα έρθει ένας ασθενής, οι νοσοκόμοι παίρνουν το ιστορικό και κάνουν τη διαλογή. Αν υπάρχει έστω και μικρή υποψία ότι κάποιος μπορεί να είναι ασθενής με κορονοϊό, ακολουθεί μια ειδική διαδρομή μακριά από τους άλλους. Το κράτος έχει πει το εξής στους πολίτες: αν παρουσιάζετε κάποιο σύμπτωμα ή υποψιάζεστε ότι μπορεί να έχετε προσβληθεί από τον κορονοϊό, δεν πρέπει να πάτε στα επείγοντα. Πρέπει να καλέσετε τον ειδικό τηλεφωνικό αριθμό και θα σας καθοδηγήσουν οι ειδικοί. Αν κάποιος πάει αψήφιστα στα επείγοντα και έχει τον ιό, είναι πολύ πιθανό να κολλήσει κάποιον που βρέθηκε εκεί γιατί «απλώς» έσπασε το πόδι του. Επίσης σε όλους συστήνεται να φοράνε πια μάσκα, ειδικά στο νοσοκομείο. Εμείς, το υγειονομικό προσωπικό, γιατροί, νοσηλευτές κλπ, εννοείται ότι είμαστε διαρκώς με μάσκες και πλένουμε με απολυμαντικό πολύ συχνά τα χέρια μας. Βασικά μαθαίνεις να ζεις φορώντας μάσκα όλη μέρα. Πρέπει να τονιστεί και το εξής: άσχετα με τον κορονοϊό, αν δεν αντιμετωπίσουμε κάποιο σοβαρό πρόβλημα υγείας, καλό θα είναι αποφεύγουμε τις επισκέψεις και στα νοσοκομεία αλλά ακόμη και στον οικογενειακό γιατρό.
«Όλα θα πάνε καλά» – Η δήμαρχος της Ρώμης, Virginia Raggi, κρεμάει στο μπαλκόνι ένα πανό στο μπαλκόνι του διαμερίσματός της.
Ποια είναι η μεγαλύτερη ανησυχία του κρατικού μηχανισμού αλλά και των γιατρών σε ό,τι έχει να κάνει με την επόμενη μέρα;
Το νέο, πολύ σημαντικό πρόβλημα είναι ότι αρχίζουν και αρρωσταίνουν οι γιατροί. Προχθές πέθανε ο πρόεδρος του ιατρικού συλλόγου του Βαρέζε, ο οποίος ήταν διασωληνωμένος, σε ηλικία 67 ετών. Υπάρχουν δηλαδή πλέον θύματα και στους κύκλους των γιατρών, ενώ τα κρούσματα είναι περίπου 600. Γιατί φυσικά αυτοί ήταν που πριν από δυό-τρεις εβδομάδες φρόντιζαν ασθενείς και τους επισκέπτονταν για οποιοδήποτε πρόβλημα μπορεί να είχαν, χωρίς να ξέρουν ούτε οι μεν ούτε οι δε ότι οι ασθενείς είχαν προσβληθεί από τον κορονοϊό. Οι γιατροί δηλαδή κόλλησαν από ασθενείς που δεν είχαν κάποιο ιδιαίτερο σύμπτωμα, ή τουλάχιστον κάτι πιο ιδιαίτερο από αυτό που έχουμε όλοι στο μυαλό μας για το συνάχι.
Υπάρχει κάποια χρονική πρόβλεψη σχετικά με πιθανή βελτίωση της κατάστασης στην Ιταλία;
Μέχρι αυτή τη στιγμή η επίσημη ανακοίνωση είναι ότι η καραντίνα θα διαρκέσει ως τις 3 Απριλίου. Δεν νομίζω ότι θα λήξει τότε. Νομίζω ότι θα διαρκέσει περισσότερο, τουλάχιστον με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα. Θεωρώ πολύ δύσκολο να ανοίξουν στις 4 Απριλίου όλα τα εστιατόρια και τα μπαρ και η καθημερινότητά μας να επιστρέψει στην προηγούμενη κανονική ροή της.
Οι πολύβουοι δρόμοι του Μιλάνου είναι πια άδειοι όπως και τόσα ακόμη εμβληματικά σημεία της Ιταλίας. Οι εικόνες κάνουν το γύρο του κόσμου και φαντάζουν αποκαρδιωτικές. Βιώνοντας την κατάσταση από μέσα θα έλεγες ότι επικρατεί πανικός ή απλά ψυχραιμία και συμμόρφωση στις οδηγίες της κυβέρνησης και των ειδικών;
Ο πανικός επικράτησε πριν από δύο εβδομάδες, με τον κόσμο να αδειάζει τα σούπερ μάρκετ, όπως βλέπω να γίνεται τώρα στην Ελλάδα. Τώρα στην Ιταλία τα πράγματα είναι λίγο πιο ψύχραιμα. Ο κόσμος συμμορφώνεται, τουλάχιστον οι περισσότεροι δηλαδή, γιατί δυστυχώς υπάρχουν ακόμη κάποιοι, ευτυχώς λίγοι, που το παίρνουν αψήφιστα και κυκλοφορούν σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Γενικά όμως ο κόσμος κάθεται σπίτι του. Δεν μπορώ να πω ότι ο πανικός ή μάλλον ο φόβος έχει περάσει. Πώς θα μπορούσε άλλωστε εφόσον ακούς κάθε μέρα τον αριθμό των θυμάτων να αυξάνεται με τέτοιο ρυθμό. Ελπίζεις όμως την επόμενη μέρα τα πράγματα να είναι καλύτερα. Αν και δυστυχώς, μέχρι τώρα κάθε επόμενη μέρα είναι χειρότερη από την προηγούμενη.
«Ελπίζω ο κόσμος στην Ελλάδα να το καταλάβει, να μείνετε όλοι στα σπίτια σας και να βγαίνετε μόνο αν υπάρχει απόλυτη ανάγκη. Επίσης όταν λέμε μένω στο σπίτι, δεν σημαίνει μένω στο σπίτι και κάνω πάρτι ή φωνάζω δέκα φίλους και τρώμε μαζί. Ο καθένας πρέπει να είναι μόνος του. Καραντίνα σημαίνει απομόνωση.»
Ο πρωθυπουργός της Ιταλίας ανακοίνωσε το βράδυ της Τετάρτης ότι θα κλείσουν όλα τα καταστήματα στη χώρα, εκτός από τα φαρμακεία και τα καταστήματα τροφίμων. Όπως είπε χαρακτηριστικά ο Κόντε, θα κλείσουν μπαρ, κομμωτήρια αλλά και εστιατόρια που δεν μπορούν να εγγυηθούν ότι θα τηρείται απόσταση ενός μέτρου μεταξύ των πελατών. Πώς κυλάει η ζωή και η καθημερινότητα σε μια χώρα που τελεί υπό καραντίνα;
Πολύ απλά κάθεσαι στο σπίτι σου. Διαβάζεις το βιβλίο σου, ακούς τους δίσκους σου, κάνεις καθαριότητα, βλέπεις ταινίες, ό,τι κάνει ο καθένας μας όταν κάθεται μια οποιαδήποτε μέρα στο σπίτι του. Αυτό πρέπει να γίνει τώρα: Πρέπει όλοι να μένουμε στα σπίτια μας. Εγώ λόγω δουλειάς δεν μπορώ να μην κυκλοφορήσω, αλλά με το που φεύγω από το νοσοκομείο, αμέσως γυρίζω σπίτι. Υπακούω δηλαδή στις οδηγίες γιατί μόνο έτσι θα μπορέσει να ελεγχθεί όλη αυτή η κατάσταση. Ελπίζω και ο κόσμος στην Ελλάδα να το καταλάβει, και να μείνετε όλοι στα σπίτια σας και να βγαίνετε μόνο αν υπάρχει απόλυτη ανάγκη. Επίσης όταν λέμε μένω στο σπίτι, δεν σημαίνει μένω στο σπίτι και κάνω πάρτι ή φωνάζω δέκα φίλους και τρώμε μαζί. Ο καθένας πρέπει να είναι μόνος του. Καραντίνα σημαίνει απομόνωση.
Τι θα συμβούλευες όσους εδώ στην Ελλάδα ανησυχούν μεν αλλά πιστεύουν ότι η ιστορία της Ιταλίας είναι υπερβολικά ζοφερή για να επαναληφθεί στα καθ’ ημάς;
Αν ο κόσμος μείνει στο σπίτι του, η κατάσταση στην Ελλάδα θα εξελιχθεί με καλύτερο τρόπο απ’ ότι στην Ιταλία. Αλλά πρέπει να μείνει πραγματικά στο σπίτι του. Να αποφύγει κάθε είδος επαφής με οποιονδήποτε, είτε φίλο, είτε μέλος της οικογένειας όπως μπορεί να είναι η μαμά, ο μπαμπάς, ο παππούς, η γιαγιά – οι οποίοι άλλωστε υπάρχει πολύ μεγάλη πιθανότητα να καταλήξουν στο νοσοκομείο.
Τι πρέπει να προσέξουμε στην Ελλάδα ως κρατικός και υγειονομικός μηχανισμός;
Είναι πολύ σημαντική η διαλογή μεταξύ ολόκληρων νοσοκομείων, να υπάρχουν δηλαδή νοσοκομεία «καθαρά», για όσους δεν έχουν κορονοϊό, και «βρώμικα», δηλαδή νοσοκομεία που θα πηγαίνουν αποκλειστικά όσοι έχουν κορονοϊό. Να επιτευχθεί η απομόνωση, κάτι που δυστυχώς δεν έχει γίνει ακόμη στην Ιταλία. Είναι όμως πολύ κρίσιμο. Γιατί ο κόσμος για παράδειγμα παθαίνει ακόμη εμφράγματα και πάσχει από τόσες άλλες ασθένειες. Και πρέπει να προστατεύσουμε και αυτούς τους ασθενείς από τον κορονοϊό, χωρίς να στερηθούν την υγειονομική περίθαλψη. Επίσης είναι πολύ σημαντικό να φροντίσει η πολιτεία να διανείμει στους υγειονομικούς υπαλλήλους (γιατρούς, νοσηλευτές, κλπ) ατομικό εξοπλισμό προστασίας (μάσκες, γάντια, κλπ).
Ερημιά στους δρόμους της Ιταλίας.
Τελικά έχει νόημα να φοράει μάσκα κάποιος που δεν νοσεί όταν για παράδειγμα πηγαίνει στο σούπερ μάρκετ;
Αφενός πρέπει να διατηρούμε απόσταση τουλάχιστον ενός μέτρου από τους ανθρώπους γύρω μας. Αφετέρου η μάσκα είναι απαραίτητη γιατί αποτρέπει το σάλιο, που καλώς ή κακώς πετιέται από το στόμα όταν μιλάμε, να φτάσει και να εισχωρήσει στο στόμα ή τη μύτη του απέναντι ή από τον απέναντι σε εμάς. Είναι η πρώτη μπάρα προστασίας. Στην Ιταλία έλεγαν στην αρχή ότι πρέπει να βάζει μάσκα μόνο όποιος έχει συμπτώματα. Αυτή τη στιγμή όμως, παρά το ότι υπάρχει κόσμος που δεν το κάνει, το σωστό είναι να φοράς μάσκα, ώστε να αποφύγεις είτε εσύ να το μεταδώσεις -γιατί μπορεί να είσαι φορέας χωρίς να το ξέρεις- είτε να σου το μεταδώσει για παράδειγμα μια ταμίας του σούπερ μάρκετ όταν σου λέει την τιμή και μέχρι να πληρώσεις μπορεί τα σωματίδια του σάλιου να εισχωρήσουν στη μύτη σου, οπότε μετά που θα πας στο σπίτι σου θα το μεταδώσεις στη γυναίκα σου, εκείνη το επόμενο πρωί θα το μεταδώσει στον μανάβη και πάει λέγοντας.
Επίσης στην Ιταλία κανείς δεν δίνει το χέρι του πλέον. Ο ιός φυσικά δεν κολλάει από τη χειραψία. Κολλάει όμως γιατί μετά θα βάλεις το χέρι στο στόμα, στη μύτη, στα μάτια. Τα αντισηπτικά λύνουν αυτό το πρόβλημα κατά 99,8%. Μάσκα, αντισηπτικά, αποφυγή επαφής, αυτός ο συνδυασμός θα περιορίσει τον αριθμό των κρουσμάτων στην Ελλάδα.
Κάτι τελευταίο: Η Ιταλία τελεί υπό αυστηρή καραντίνα. Ακόμη και σήμερα βλέπω όμως κόσμο που πηγαίνει ας πούμε για τρέξιμο. Είναι αυτή περίοδος για να βγεις έξω να γυμναστείς; Καραντίνα σημαίνει κάθομαι στο σπίτι, τέλος, θα ξαναβγώ όταν τελειώσει. Είναι ζήτημα ζωής ή θανάτου, δεν είναι αστείο. Δεν μπορείς να παρακούς τις οδηγίες και να κυκλοφορείς όσο και όπου σου καπνίσει. Γι’ αυτό υπάρχει αστυνομία στο δρόμο που σε σταματάει και σε ρωτάει πού πηγαίνεις. Σήμερα, ας πούμε, εμένα με σταμάτησαν. Και όχι μόνο σου κάνει έλεγχο, αλλά δίνει και πρόστιμο. Διότι πρέπει όλοι να κάθονται στα σπίτια τους, εκτός φυσικά από αυτούς που πρέπει να πάνε στη δουλειά τους, επαγγέλματα όπως εμείς οι γιατροί ή οι υπάλληλοι των σούπερ μάρκετ ή αυτοί που δουλεύουν σε κάποιο εργοστάσιο παραγωγής – είναι συγκεκριμένη η λίστα των επαγγελμάτων. Επίσης επιτρέπεται να κυκλοφορούν αυτοί που έχουν ανάγκη ιατρικής επίσκεψης, που αναγκαστικά δηλαδή πρέπει να πάνε στο γιατρό ή το νοσοκομείο.
Σπίτι λοιπόν συνέχεια. Το πολύ πολύ μέχρι το σούπερ μάρκετ, εννοείται μόνο ένα άτομο της οικογένειας με μάσκα, για να πάρει τα απαραίτητα και να γυρίσει γρήγορα στο σπίτι του. Και εννοείται ότι με το που επιστρέφεις στο σπίτι, πλένεις αμέσως τα χέρια σου τουλάχιστον με σαπούνι. Αν βάλεις και αντισηπτικό, ακόμη καλύτερα. Όπως και με το κινητό, είναι το πιο σημαντικό πράγμα να το καθαρίζουμε συχνά με ένα αντισηπτικό πανάκι. Αν δηλαδή είσαι κάπου έξω και το χρησιμοποιείς, όπως κάνουμε όλοι εκατοντάδες φορές τη μέρα, αυτό που πρέπει να κάνεις μόλις γυρίσεις στο σπίτι και αφού πλύνεις τα χέρια είναι να το καθαρίσεις με ένα απολυμαντικό, ώστε να μπορείς μετά να το ακουμπήσεις στο τραπέζι σου, στο κρεβάτι σου, όπου θέλεις.
Επαναλαμβάνω: καραντίνα σημαίνει κάθομαι σπίτι μόνος μου ή με τη γυναίκα μου και το παιδί μου. Δεν σημαίνει απλά ότι απαγορεύεται να πας σε μπαρ αλλά είναι εντάξει να βγαίνεις συνέχεια από το σπίτι και να κάνεις βόλτες. Αν μαζευτούμε όλοι σε μια γωνία, ποια η διαφορά από το να είσαι σε ένα μπαρ; Καραντίνα δεν σημαίνει διακοπές, δεν σημαίνει εναλλακτική διασκέδαση. Σημαίνει απομόνωση. Σαν να είσαι κλεισμένος σε μια φυλακή, πώς αλλιώς να το πω. Όπως είδαμε τον Πάμπλο Εσκομπάρ στο Narcos, όταν ήταν κλεισμένος στη φυλακή του. Είσαι ελεύθερος μόνο μέσα στο σπίτι σου. Αυτό. Τίποτα άλλο.