Υπάρχει καλό πορνό; Μπορεί να προκληθεί ζημιά από τον παράλληλο εθισμό σε πορνό και video games; Η γνωστή σεξοθεραπεύτρια, ψυχοθεραπεύτρια IFS και θεραπεύτρια ζευγαριών Ναταλί Ζιρό Ντεφόρζ (Nathalie Giraud Desforges), η γυναίκα που «νομιμοποίησε» τα sex toys στη Γαλλία, προσκεκλημένη του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδας στην Αθήνα την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, πραγματοποίησε στην Ελληνογαλλική Σχολή Ευγένειος Ντελακρουά σεμινάριο με θέμα «Πορνογραφία, η νεολαία σε κίνδυνο: Πώς να ευαισθητοποιήσουμε τα παιδιά μας». Και γνωρίζει τις απαντήσεις σε όλα τα ερωτήματα.
«Αν το πορνό και τα video games μαζί με τον αυνανισμό γίνουν εθισμός, τότε μπαίνεις σε μια περιοχή που ο έφηβος χάνει την αίσθηση της πραγματικότητας. Είναι σαν να παίρνει ναρκωτικές ουσίες. Διαρκώς πρέπει να ανεβάζει το επίπεδο της δόσης. Ανεβάζει το επίπεδο της βίας των video games και απογειώνεται η αδρεναλίνη. Το ίδιο και στο πορνό» μας εξηγεί η ειδικός, που όταν εμφάνισε στους μαθητές του ελληνογαλλικού Γυμνασίου μια πλαστική κλειτορίδα, η συντριπτική πλειονότητα (85%) των κοριτσιών θεώρησε ότι είναι σεξουαλικό βοήθημα. Σε δεύτερο χρόνο, ότι είναι όργανο για την αναπαραγωγή.
«Όταν εισήγαγα τα sex toys στη Γαλλία, το 2003, δεν υπήρχε καν η λέξη στο γαλλικό λεξιλόγιο. Ή οι δονητές; Είχαν φρικτή φήμη πριν 20 χρόνια. Σήμερα είναι ok να έχεις δονητή. Είναι εντάξει να έχεις dildo. Μπορείς στη Γαλλία να συζητήσεις για τα sex toys. Πήρε 10-15 χρόνια για να γίνει η στροφή και να πάμε αλλού. Κανείς δεν μιλούσε για τον γυναικείο αυνανισμό. Κανείς δεν μιλούσε για την κλειτορίδα. Αυτό έχει αλλάξει», παρατηρεί.
Καταρχάς, να ξεκινήσουμε από την διακινούμενη πορνογραφία που διαστρευλώνει πλήρως την αντίληψη περί ερωτικής πράξης και έρωτα. Συνιστά πρόβλημα το ότι πρόκειται για τη μοναδική πηγή σεξουαλικής γνώσης για τους νέους; Επισκέφτηκα την Ελληνογαλλική Σχολή Ντελακρουά. Κάναμε ένα μάθημα όχι σεξουαλικής εκπαίδευσης αλλά εκπαίδευσης για τη σεξουαλικότητα, που είναι επίσης γνώση του τι συμβαίνει, επίγνωση, συνείδηση του σώματός σου, των λέξεων που το περιγράφουν. Kι αυτό που μου λέγανε οι μαθητές του Γυμνασίου είναι ότι όλη η πληροφορία για όλα αυτά παρέχεται αποκλειστικά από μια πηγή: το πορνό. Επομένως, καταφεύγουν οι νέοι στο πορνό γιατί είναι εύκολα προσβάσιμο και, επιπλέον, δεν υπάρχει καμία ντροπή αν το παρακολουθείς. Μάλιστα, ντροπή είναι αν δεν το παρακολουθήσεις τη στιγμή που το παρακολουθούν οι φίλοι σου.
Επομένως, είναι μονόδρομος, είτε με τον ένα είτε με τον άλλο τρόπο, οι νέοι να παρακολουθούν πορνό; Ακριβώς. Διαφορετικά αποβάλλονται από την παρέα, από την ομάδα τους, από την κοινότητα. Ειδικά όταν ξεκινάς να είσαι μέρος της κοινότητας των εφήβων με μια αίσθηση κανόνων, οι σύνδεσμοι και η αποδοχή είναι πολύ σημαντικό πράγμα. Αν τεθείς εκτός, γιατί δεν παρακολουθείς κάτι ή δεν το γνωρίζεις, καθίστασαι outsider και πιθανώς θα κριθείς. Αυτό με τη σειρά του φέρνει τη ντροπή. Για να το αποφύγεις, να το καταπολεμήσεις, πρέπει να είσαι ενήμερος. Κι ακόμη κι αν δεν σου αρέσει, ακόμη και αν σου είναι ενοχλητικό, πρέπει να παρακολουθήσεις πορνό.
Τι προκαλεί στους νέους η παρακολούθηση πορνό; Το πορνό ενεργοποιεί τη διέγερση-ενθουσιασμό (excitement) χωρίς αυτό να σημαίνει απαραιτήτως ότι σου αρέσει κιόλας, παρά μόνο ότι το σώμα σου έχει ισχυρή αντίδραση σε κάτι που μπορεί και να μην καταλαβαίνεις πραγματικά. Αυτό είτε σε ελκύει και σε συναρπάζει, είτε σου προκαλέσει απώθηση. Λειτουργεί προς δύο κατευθύνσεις. Προκαλεί σύγχυση. Το σεξ είναι κάτι που ο έφηβος δεν το γνωρίζει. Το πρώτο που πρέπει να ξέρουμε είναι ότι η δίψα του εφήβου, η περιέργεια για γνώση, είναι νορμάλ. Είναι καλό να είναι ο έφηβος περίεργος για το σεξ. Δεν υπάρχει τίποτα στραβό σε αυτό. Και υπό μία έννοια, δεν είναι κακό όταν το σεξ αναπαρίσταται και ο έφηβος το βλέπει, με μια εξαίρεση: ότι στο διακινούμενο πορνό, η σεξουαλική πράξη αναπαρίσταται αποκλειστικά με έναν τρόπο. Απουσιάζουν οι εκδοχές του, ενώ η γυναίκα παρουσιάζεται ως αντικείμενο και μάλιστα αντικείμενο κακής μεταχείρισης.
Η συμβουλή μου είναι: πηγαίνετε και δείτε πορνό από γυναίκα δημιουργό.
Στο πλαίσιο της κακής μεταχείρισης που αναφέρατε, υπάρχει και το στοιχείο της βίας. Εξού και το πορνό έχει θεωρηθεί από ειδικούς στην Ελλάδα ως ένα από τα αίτια της συχνής σεξουαλικής κακοποίησης γυναικών. Το επιβεβαιώνετε; Ναι μεν οι άνδρες έχουν γαλουχηθεί σεξουαλικά μέσω της πορνογραφίας, δεν θεωρώ όμως ότι φταίει αποκλειστικά το πορνό. Φταίει το ότι δεν υπάρχει δομή γύρω τους, κι επίσης φταίει το ότι τα αγόρια παίζουν video games, όπου η βία είναι αναπόσπαστο μέρος. Αν λοιπόν ο νέος έχει τη βία ως μέρος της καθημερινότητάς του, και το υποκείμενο, ο φορέας της, είναι ο ίδιος – δηλαδή μπορεί να σκοτώσει ξανά και ξανά, υποβαλλόμενος σε διαδικασίες που παράγουν πολύ υψηλό ενθουσιασμό (excitement), γιατί αυτό κάνει η διάπραξη ενός φόνου που όμως δεν πειράζει κανέναν γιατί είναι απλά παιχνίδι – τότε το μυαλό του ισορροπεί στο όριο της σύγχυσης με την πραγματικότητα. Επομένως, ο συνδυασμός του πορνό με τα video games, ο συνδυασμός με άλλα λόγια της βίαιης συμπεριφοράς από δύο πομπούς, είναι λάθος.
Αναφερθήκατε στην έλλειψη της δομής, του πλαισίου, στους νέους. Πώς μπορούν να το αποκτήσουν; Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς; Πρέπει να ελέγχουν το υλικό στο οποίο έχουν πρόσβαση τα παιδιά στο διαδίκτυο; Οι απαγορεύσεις είναι μέρος του πλαισίου; Όχι, αλλά πρέπει να παρατηρείς πώς αντιδρά το παιδί σου όταν του μιλάς, να παρατηρείς αν το ίδιο θέλει να σου μιλήσει. Διότι ο έφηβος δεν θέλει. Οι έφηβοι επαναστατούν κατά των γονιών τους, φτάνοντας ακόμη και στο σημείο να αντιπαθούν τη μυρωδιά τους. Είναι φυσικό. Το σώμα σου σε αυτές τις ηλικίες αντιδρά στη μυρωδιά των γονιών σου, από τους οποίους δεν μπορείς να απαλλαχτείς. Παρόλα αυτά, ακόμη έχεις κάποιες στιγμές τρυφερότητας με τον έφηβο. Όταν όμως η πόρτα είναι διαρκώς ερμητικά κλειστή, η συμπεριφορά του γίνεται πολύ επιθετική και το παιδί απομονώνεται, δεν βγαίνει πια έξω, δεν κάνει σπορ, δεν έχει ενδιαφέροντα, δεν υπάρχει καμία απολύτως σύνδεση, δραπετεύει από την πραγματικότητα μέσα από τα video games. Υπάρχει πρόβλημα. Και χρειάζεται βοήθεια. Καταρχάς, αν δεν μπορεί να σου μιλάει πια ο έφηβος, είναι πρόβλημα.
Να σου μιλάει με ποιο τρόπο; Δεν χρειάζεται να σου μιλάει συνέχεια. Είναι αναγκαίο να αποκοπεί ο έφηβος από τους στενούς δεσμούς που είχε παιδάκι. Αλλά αν δεν ανταλλάσσει λέξη, είναι η πόρτα του επτασφράγιστη, είναι χλωμός, δεν έχει κάποια δραστηριότητα, δεν βγαίνει έξω, παραμελεί τον εαυτό του, η επίδοση στο σχολείο πέφτει κατακόρυφα, σε συνδυασμό με μια διαρκώς βίαιη συμπεριφορά (λ.χ. να σπρώχνει, να προσβάλει τον γονέα, ο οποίος δεν μπορεί να εκφέρει ή να κάνει το οτιδήποτε), υπάρχει σοβαρό ζήτημα. Ο γονέας πρέπει να απευθυνθεί σε ειδικό. Κι αν το πορνό και τα video games μαζί με τον αυνανισμό γίνουν εθισμός, τότε μπαίνεις σε μια περιοχή που ο έφηβος, ο νέος, χάνει την αίσθηση της πραγματικότητας. Είναι σαν να παίρνεις ναρκωτικές ουσίες. Διαρκώς πρέπει να ανεβάζεις το επίπεδο της «δόσης». Ανεβάζεις το επίπεδο της βίας των video games, κι απογειώνεται η αδρεναλίνη. Το ίδιο και στο πορνό. Μετά από ένα σημείο ξεκινάς να βαριέσαι και θέλεις κάτι πιο σκληρό και ολοένα πιο σκληρό, ώσπου απομακρύνεσαι από την πραγματικότητα. Τότε το μυαλό συγχύζεται. Αν έχει μπει σε μια τέτοια περιοχή ο έφηβος, είναι πλέον σαν να παίρνει ναρκωτικά. Και χρειάζεται να μπει σε ένα μονοπάτι αυτοσυνειδησίας και αυτοκυριαρχίας για το κόψει, αντικαθιστώντας το με δραστηριότητες: περιπάτους, συζητήσεις, με παρέα, με κάτι που αρέσει στο παιδί. Η τιμωρία και η απαγόρευση δεν λειτουργούν. Το μονοπάτι για να ελευθερωθεί το παιδί από τον εθισμό είναι η σύνδεση, η επαφή, η κοινωνικοποίηση, η συζήτηση, η δραστηριότητα μαζί του, την οποία μπορεί να έχεις καιρό να κάνεις γιατί αντιδρούσε. Ο διαλογισμός επίσης μπορεί να είναι μέρος αυτής της διαδικασίας. Στον διαλογισμό μαθαίνεις να αναπνέεις σωστά. Όταν αναπνέεις επανέρχονται περισσότερες αισθήσεις, μειώνεται το επίπεδο του στρες. Ίσως έχεις καταφύγει στο πορνό γιατί είναι εύκολο να το κάνεις, αφού δεν έχεις εναλλακτική και βαριέσαι. Ειδικά την περίοδο του περιορισμού, λόγω της πανδημίας, δεν μπορούσες να βγεις από το σπίτι. Οπότε αναπτύσσεις μια συνήθεια, την οποία κουβαλάς και μετά τον εγκλεισμό. Χρειάζεσαι εναλλακτικές και επίσης έχεις ανάγκη από μια πηγή σεξουαλικής επιμόρφωσης.
Τα αγόρια παίζουν με το πέος τους, το μετράνε, το συγκρίνουν. Λένε ιστορίες για αυτό, είναι περήφανοι για το σώμα τους. Το ίδιο πρέπει να κάνουν και τα κορίτσια. Να είναι περήφανα που έχουν κλειτορίδα, να ξέρουν ότι δεν εξαρτώνται από κάποιον άλλον για να νιώσουν ηδονή.
Υπάρχει τέτοια πηγή; Μια πηγή της γνώσης και της επιμόρφωσης ειδικά για το σεξ θα μπορούσε να είναι το Sex Education στο Netflix. Η εκπαίδευση προς τη σεξουαλικότητα είναι να γνωρίζεις το σώμα σου. Να μπορείς να κατονομάζεις όλα τα μέρη του σώματός σου. Γιατί μαθαίνεις να ονομάζεις το πρόσωπό σου, τα μαλλιά σου, αλλά δεν κατονομάζεις το αιδοίο ή το πέος σου, την κλειτορίδα σου; Το 85% των νεαρών κοριτσιών δεν ξέρουν ότι έχουν κλειτορίδα. Ξέρετε τον λόγο; Γιατί μέχρι και πριν από 5 χρόνια η κλειτορίδα δεν υπήρχε στα σχολικά εγχειρίδια σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης. Yπάρχει για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και το climax.how, πλατφόρμα που είναι και στα αγγλικά και στα ισπανικά. Γυναίκες, αλλά και κάποιοι άνδρες, δείχνουν τεχνικές για την απόλαυση. Τα πάντα είναι βασισμένα σε επιστημονική γνώση και μελέτες. Βλέπεις γυναίκες και άνδρες που αυνανίζονται με συγκεκριμένο τρόπο. Είναι επεξηγηματικό, οπτικό, και για άτομα 18 ετών και άνω. Αλλά σε γονείς teenager, λέω «δείξτε το στα παιδιά σας, αν θέλετε, γιατί αυτό είναι καλή πληροφορία». Έχω συμβάλλει κι εγώ στις ενότητες για τη γυναικεία και ανδρική απόλαυση, τον διαλογισμό, τη σύνδεση με το φύλο σου, στη συζήτηση των αναγκών σου, στη διαφορά μεταξύ αιτήματος και απαίτησης και στη θεματική της συναίνεσης. Προτείνω την πλατφόρμα climax.how και ως γονέας, γιατί είναι πραγματικά η εναλλακτική στο πορνό, με καλή πληροφορία. Είναι η πραγματικότητα, με αληθινά πρόσωπα. Αυτό το χρειαζόμαστε. Δεν μπορούμε να οπισθοχωρούμε. Υπάρχουν και εξαιρετικά βιβλία με εικόνες και κόμικς στο Instagram από νεαρές γυναίκες για αυτά τα θέματα.
Η Nathalie Giraud Desforges μας δείχνει ένα τρισδιάστατο μοντέλο της κλειτορίδας.
Υπάρχει εναλλακτική εντός του χώρου του πορνό; Υπάρχει και το καλό πορνό. Έχει σενάριο, έχει φαντασιώσεις, και οι γυναίκες μιλάνε, επιλέγουν τι θέλουν. Μιλάμε για ένα φεμινιστικό πορνό, σαν το πορνό της Έρικα Λουστ. Δεν είναι όμως γνωστό αυτό το πορνό, γιατί η βιομηχανία ελέγχεται απόλυτα από άνδρες, επιβάλλοντας αποκλειστικά ένα πατριαρχικό μοντέλο. Αλλά υπάρχουν εναλλακτικές. Η συμβουλή μου είναι: πηγαίνετε και δείτε πορνό από γυναίκα δημιουργό.
Οι νέοι σε ποια ηλικία κάνουν πλέον πρώτη φορά σεξ; Έχει κατέβει ο μέσος όρος; Δεν ξέρω τι ισχύει στην Ελλάδα, αλλά στη Γαλλία ο μέσος όρος της πρώτης σεξουαλικής συνεύρεσης δεν έχει αλλάξει, είναι 16 με 16,5. Αυτό που έχει αλλάξει είναι το τι κάνει ο έφηβος στο ενδιάμεσο, πριν την πρώτη συνουσία. Η πρακτική στο σεξ μέσω της οποίας «εκπαιδεύεται» είναι το πορνό. Όταν κάνεις ακριβώς αυτό που βλέπεις στο πορνό, αυτό σε καθιστά περισσότερο «ενήλικα». Εισέρχεσαι στην επικράτεια της ενηλικίωση. Ως έφηβος αυτό θέλεις. Να μεγαλώσεις γρήγορα και να ξέρεις όσο το δυνατό πιο πολλά πράγματα. Οπότε οι νέοι κοπιάρουν τις πρακτικές του πορνό. Δεν γνωρίζουν οι έφηβοι ότι αυτό που βλέπουν στο πορνό δεν είναι πραγματικότητα. Είναι δύο ηθοποιοί, που πληρώνονται για να εργαστούν με το πέος, με το αιδοίο και με τον πρωκτό τους, όχι ιδιαιτέρως με την κλειτορίδα. Δεν πληρώνονται πολύ, ωστόσο πληρώνονται για να παίξουν ότι κάνουν έρωτα. Στην πραγματική ζωή όμως δεν παίζεις, δεν υποδύεσαι, ζεις τον έρωτα. Στο πορνό, επαναλαμβάνω, δεν ζουν, δεν ζουν πραγματικά τη σεξουαλική πράξη. Η βιομηχανία του πορνό εκμεταλλεύεται νεαρά κορίτσια για ελάχιστα χρήματα, οι οποίες κάνουν πράγματα σχεδόν ενάντια στη θέλησή τους. Οι άνδρες χρειάζεται πολύ συχνά να πάρουν φάρμακα για να έχουν στύση, χρειάζεται να πάρουν Viagra. Το πορνό έχει πολλούς αποκλεισμούς. Είναι συγκεκριμένος ακόμη και ο τύπος του πέους ή τα χείλη του αιδοίου, δεν μπορούν να είναι πολύ χοντρά. Επίσης, δεν έχουν καθόλου τρίχες, γιατί δεν θα μπορείς να δεις τι γίνεται. Το πορνό είναι εξαιρετικά οπτικό. Αν στο σενάριο υπήρχε στοματικό σεξ σε γυναίκα, δεν θα μπορούσες να δεις τι γίνεται. Η κάμερα, επομένως, δείχνει μόνο αυτό που μπορεί να φαίνεται.
Πρέπει να εκπαιδεύουμε και τα κορίτσια και τα αγόρια ότι ακόμα και ένα “ναι” μπορείς στη συνέχεια να το κάνεις “όχι”. Το “ναι”, πρέπει να μάθουν τα παιδιά ότι δεν είναι μόνιμο και το “όχι” πρέπει να γίνεται πάντα σεβαστό».
Αναφερθήκατε στο πατριαρχικό μοντέλο που επιβάλλεται από το πορνό. Ποια είναι η διαδικασία για να απαλλαγούμε από τα στερεότυπα, λ.χ. της πατριαρχίας; Χρειάζονται τρεις γενιές για να απαλλαγείς από ένα κοινωνικό μοντέλο. Ίσως και τέσσερις. Το ίδιο ισχύει και για το πατριαρχικό μοντέλο, σύμφωνα με το οποίο οι γυναίκες πρέπει να υπηρετούν, να ικανοποιούν τις επιθυμίες των ανδρών, επειδή «οι άνδρες έχουν περισσότερες επιθυμίες και δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς». Είναι μύθος όμως ότι οι άνδρες έχουν περισσότερες επιθυμίες. Οι γυναίκες έχουν τις ίδιες ακριβώς, αλλά δεν είχαν την ευκαιρία να τις εκδηλώσουν. Επίσης, οι γυναίκες έχουν φαντασιώσεις. Αλλά δεν τις αποκαλύπτουν. Γιατί αν το κάνουν θα είναι τσούλες. Μια γυναίκα με πολλούς άνδρες είναι πόρνη. Ο άνδρας με πολλές ερωμένες είναι φοβερός τύπος. Στη Γαλλία υπάρχει ένα βιβλίο που απενοχοποιεί τη λέξη τσούλα. «Είμαι τσούλα και είμαι περήφανη», είναι το μήνυμα που περνά. Χρειάζεται χρόνος, γύρω στα 6 χρόνια, για να επανανοηματοδοτηθούν οι λέξεις. Πρέπει όμως να το κάνουμε. Όταν εισήγαγα τα sex toys στη Γαλλία, το 2003, δεν υπήρχε καν η λέξη στο γαλλικό λεξιλόγιο. Ή οι δονητές; Είχαν φρικτή φήμη, πριν 20 χρόνια. Σήμερα είναι ok να έχεις δονητή. Είναι εντάξει να έχεις dildo. Μπορείς στη Γαλλία να συζητήσεις για τα sex toys. Πήρε 10-15 χρόνια για να γίνει η στροφή και να πάμε αλλού. Κανείς δεν μιλούσε για τον γυναικείο αυνανισμό. Κανείς δεν μιλούσε για την κλειτορίδα. Αυτό έχει αλλάξει. Όταν δείχνω την κλειτορίδα και το μη ορατό μέρος της (σ.σ.: μας τη δείχνει την πλαστική τρισδιάστατη εκδοχή της κλειτορίδας που βγάζει από την τσάντα της), νομίζουν ότι είναι sex toy. Η κλειτορίδα έχει στύση ακριβώς όπως το ανδρικό πέος. Έχει πόδια και είναι μακριά. Όταν ξεδιπλώνεται είναι περίπου 10 εκατοστά. Έχει μια δική της ζωή. Το να τη γνωρίζουμε οι γυναίκες είναι κάτι σημαντικό, μας δίνει ισχύ. Η γνώση είναι δύναμη. Μπορείς να είσαι περήφανος για τα όργανά σου που είναι 100% για την απόλαυση. 85% από τα 14 ετών κορίτσια, μου είπαν όταν τους την έδειξα ότι είναι όργανο αναπαραγωγής.
Κλειτορίδα – 3D μοντέλο σε φυσικό μέγεθος © Marie Docher, CC BY-SA 4.0 <https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0>, via Wikimedia Commons
Τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα είχαμε το #MeToo, που αφορούσε ανήλικα κορίτσια, ως επί το πλείστον, κακοποιημένα από οικείο τους πρόσωπο, τον προπονητή, τον δάσκαλο, τον συγγενή τους. Ποια είναι η ψυχολογική προετοιμασία ώστε να μπορεί ένα παιδί να προστατευτεί από άτομο του στενού περιβάλλοντός του, που έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη και με ένα τρόπο εξαναγκάζει αθόρυβα την συναίνεση στη σεξουαλική κακοποίηση; Η απάντηση είναι: γνωρίζοντας ότι το σώμα του ανήκει αποκλειστικά στο ίδιο το παιδί, ανεξαρτήτως του ότι θέλει να αγαπηθεί, να είναι αποδεκτό, και ανεξαρτήτως του ότι κολακεύεται όταν ένας ενήλικας εκδηλώνει ενδιαφέρον. Πρέπει από το σχολείο να δουλέψει τη συναίνεση, τι είναι να σε σέβονται και να σέβονται τα όριά σου. Είναι έτσι πιο εύκολο να πει «αυτό δεν είναι σωστό» και «όχι». Είχαμε ανάλογα σκάνδαλα στη Γαλλία. Τα αγόρια παίζουν με το πέος τους, το μετράνε, το συγκρίνουν, εξέχει. Λένε ιστορίες για αυτό, είναι περήφανοι για το σώμα τους. Το ίδιο πρέπει να κάνουν και τα κορίτσια. Να είναι περήφανα που έχουν κλειτορίδα, να ξέρουν ότι δεν εξαρτώνται από κάποιον άλλον για να νιώσουν ηδονή, για αυτό τον λόγο και ο αυνανισμός είναι κάτι καλό, γνωρίζεις τον εαυτό σου, γίνεσαι αυτόνομος, ανεξάρτητος. Όσο ενθαρρύνουμε την αυτονομία και την ανεξαρτησία του νέου, το πρόσωπο που θα το συνοδεύει στα σπορ, θα αναγκάζεται να περιορίζεται στα σπορ. Οι απόκρυφες περιοχές του νέου, της νέας θα παραμένουν απόκρυφες. Η γνώση είναι δύναμη. Τα κορίτσια και τα αγόρια πρέπει να ξέρουν πως μπορούν να πουν και «όχι». Πρέπει να δουλέψουν την έννοια της συναίνεσης. Δεν επιτρέπεται σε μια γυναίκα να θυμώσει και να πει «όχι». Είναι σύνηθες ακόμη και οι αδελφοί να λένε στις αδελφές τους «δεν είσαι ωραία όταν θυμώνεις, δεν μπορείς να λες “όχι”». Όταν είμαστε μικρότερες, οι μανάδες μας αναγκάζουν να πάμε να φιλήσουμε κάποιον που εμείς δεν θέλουμε. Ιδιαίτερα στα κορίτσια, ακούμε να λένε «πήγαινε και φίλα τον τάδε».
Πρέπει να αποφεύγεται αυτό; Ναι, γιατί και ως παιδιά έχουμε όρια. Πρέπει να σεβόμαστε αν ένα παιδί δεν θέλει να φιλήσει κάποιον. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι όταν προσπαθούμε να ευχαριστούμε, να είμαστε ευγενικοί, κι εξωθούμαστε σε αυτό, συχνά εγκλωβιζόμαστε και δεν μπορούμε να πούμε «όχι». Πρέπει να μπορούμε να το λέμε, όμως, το «όχι». Ειδικά η γυναίκα πρέπει να αναπτύξει αυτό το προστατευτικό κομμάτι. Είναι σαν μυς. Πρέπει να τον ασκήσεις για να μπορεί να ειπωθεί το «όχι». Πρέπει, λοιπόν, να γνωρίζεις τα όριά σου και να ενεργοποιείς το «όχι». Να είσαι σε θέση να λες «όχι». Πρέπει να εκπαιδεύουμε και τα κορίτσια και τα αγόρια ότι ακόμα και ένα «ναι» μπορείς στη συνέχεια να το κάνεις «όχι». Το «ναι», πρέπει να μάθουν τα παιδιά ότι δεν είναι μόνιμο και το «όχι» πρέπει να γίνεται πάντα σεβαστό. Πρέπει να γίνονται σεβαστά τα όρια και οι επιλογές σου. Αυτό δεν είναι πορνό. Είναι πώς διαχειριζόμαστε την πραγματικότητα, πώς αλλάζουμε εμάς, ώστε να είμαστε γνώστες, να κάνουμε βήμα βήμα κάτι, να είμαστε body positive, να μας αρέσει αυτό που είμαστε. Αυτό θα είναι δύσκολο, αλλά πρέπει να αποδεχτούμε ποιοι είμαστε, να αποδεχτούμε τη διαφορετικότητα, να αποδεχτούμε ότι αυτό που βλέπουμε στο πορνό δεν είναι το αληθινό σεξ. Ότι υπάρχουν πολλών ειδών, όπως το χρώμα των μαλλιών, όπως τα σχήματα. Όλα είναι διαφορετικά. Και είναι όμορφα. Και πρέπει να τα ονοματίζουμε από νεότεροι. Αντικείμενο χειραγώγησης γίνεται κάτι που δεν έχει κατονομαστεί και έχει αγνοηθεί.
Η χρήση ουσιών γίνεται από πολύ νεαρή ηλικία. Γιατί; Γιατί οι νέοι μπορούν. Γιατί οι ουσίες είναι διαθέσιμες. Γιατί ο νέος είναι περίεργος να δοκιμάσει. Γιατί κανείς δεν του έχει πει να είναι σε εγρήγορση και με πλήρη επίγνωση του τι βάζει μέσα στο σώμα και τον οργανισμό του, και ότι η χρήση ουσιών θα έχει μια επίδραση που τελικά δεν θέλει. Πολλοί γονείς είναι κατά της συζήτησης για τα ναρκωτικά και το σεξ, γιατί θεωρούν λανθασμένα ότι έτσι ενθαρρύνεις τα παιδιά και για τα δύο. Οι νέοι όμως θέλουν να μάθουν. Κι αν δεν μάθουν με τον ένα τρόπο, θα αναζητήσουν τον άλλο τρόπο για να μάθουν. Βλέπουν στο Instagram και στο TikTok τους influencers, παρακολουθούν τους youtubers που γίνονται κοινωνικά μοντέλα, τα οποία είναι προβληματικά. Πρέπει να ελέγχουν οι νέοι τι τους λένε όλοι αυτοί και τι προωθούν.
Η σεξοθεραπεύτρια, ψυχοθεραπεύτρια IFS και θεραπεύτρια ζευγαριών Ναταλί Ζιρό Ντεφόρζ (Nathalie Giraud-Desforges), στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του Γαλλικού Ινστιτούτου για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, πραγματοποίησε Masterclass με θέμα: «Bye bye τοξικές σχέσεις».