Κι όμως. Όση ώρα μιλάμε -και είναι περισσότερο από μία- έχει διατρέξει ένα μεγάλο κομμάτι της Βιέννης με το τραμ αλλά και πεζή. Η Μαρία Βασιλάκου, πρώην αντιδήμαρχος Βιέννης, υπεύθυνη των τομέων που αφορούν στον Πολεοδομικό Σχεδιασμό, την Κυκλοφορία και τις Μεταφορές, την Προστασία του Κλίματος και την Ενέργεια και τη Δημόσια Συμμετοχή, από τον Νοέμβριο του 2010 έως τον Ιούλιο του 2019, επιβεβαιώνει στην καθημερινότητά της το προσωνύμιο «πράσινη».
Παθιασμένη με τις διαδικασίες αστικού μετασχηματισμού που οδηγούν σε βιώσιμη αλλαγή συστήματος, δεν οραματίστηκε από θέση ευθύνης που κατέλαβε ως κορυφαία πολιτικός των Αυστριακών Πράσινων, μόνο τις πόλεις ως ανοιχτά, πράσινα, οικονομικά, κοινωνικά επωφελή αστικά περιβάλλοντα για τους πολίτες. Στα 9 χρόνια της θητείας της ως Αντιδήμαρχος υλοποίησε μια τεράστια ατζέντα μετασχηματισμού, που περιλαμβάνει πολυάριθμα καινοτόμα έργα, συμβάλλοντας στο να καταλάβει η Βιέννη την πρώτη θέση σε όλες τις μεγάλες διεθνείς κατατάξεις βιωσιμότητας την τελευταία δεκαετία.
Σήμερα, μέλος του συμβουλίου εμπειρογνωμόνων της EU Horizon Mission για τις έξυπνες πόλεις για το κλίμα, η Ελληνίδα που εμπιστεύτηκαν οι Πράσινοι της Αυστρίας εργάζεται πλέον σε διεθνές επίπεδο ως ανεξάρτητη σύμβουλος στον αστικό μετασχηματισμό, συνεργαζόμενη με δήμους, ΜΚΟ, οργανισμούς και εταιρείες που αναπτύσσουν στρατηγικές μετάβασης και ανάπτυξη ικανοτήτων για βιώσιμες πόλεις, χωρίς αποκλεισμούς.
Έκπληξη ωστόσο προκάλεσε το ότι ενώ έχει δηλώσει ότι αποχωρεί από την ενεργό πολιτική, συμπράττει με το νεοσύστατο κόμμα Κόσμος που κατεβαίνει στις Ευρωεκλογές με επικεφαλής τον Πέτρο Κόκκαλη. Τους λόγους, τους αναλύει στην Popaganda:
Πώς αποφασίσατε να εμπλακείτε με το νέο πολιτικό κόμμα του κυρίου Κόκκαλη, με τον «Κόσμο», κυρία Βασιλάκου; Είχατε δηλώσει ότι αποσύρεστε από την πολιτική. Τι νέο έρχεται να φέρει το νεοσύστατο κόμμα; Γεγονός είναι ότι μέχρι σήμερα στην Ελλάδα δεν υπάρχει ένα κόμμα που να εκφράζει την Πολιτική Οικολογία σε συνδυασμό με κοινωνικά θέματα και τα τελευταία χρόνια να μπόρεσε να ανταπεξέλθει στις εκλογικές αναμετρήσεις τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό πάντα το θεωρούσα σοβαρό έλλειμμα για την Ελλάδα. Γιατί από τη μια η χώρα αντιμετωπίζει πολλαπλές οικολογικές και κοινωνικές κρίσεις, που η προσωπική πολιτική εκτίμησή μου είναι ότι χρειάζονται κοινή αντιμετώπιση. Κι από την άλλη, από πλευράς Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος, συνιστούσε για πολλά χρόνια έναν «καημό» ότι από την Ελλάδα δεν υπήρχε αντιπροσώπευση στην ομάδα της Ευρωβουλής.
Ποιος προσέγγισε τον άλλο; Εσείς τον κύριο Κόκκαλη ή ο κύριος Κόκκαλης εσάς; Για να είμαι ειλικρινής, δεν θυμάμαι. Συνδεόμαστε με σχέσεις συνεργασίας, η οποία με τα χρόνια εξελίχθηκε σε φιλία από τον καιρό που ήταν αντιδήμαρχος στον Πειραιά κι εγώ αντιδήμαρχος στην Βιέννη. Επομένως, δεν ήταν μια πρόσφατη απόφαση, αλλά κάτι το οποίο ωρίμαζε χρόνια.
Η φιλοδοξία σας ποια είναι; Σε ποια ποσοστά φιλοδοξείτε και μπορείτε να κυμανθείτε; Για εμένα, ένα πράγμα είναι σημαντικό. Ο Πέτρος Κόκκαλης είναι προσωπικότητα που χαίρει σεβασμού και σε ευρωπαϊκό επίπεδο και γενικώς στον οικολογικό χώρο για την εξαιρετική δουλειά που έχει κάνει κι εύχομαι να μας αντιπροσωπεύσει ξανά στην Ευρωβουλή. Εγώ για αυτό προσπαθώ, όπως και όλοι μας. Να επιτύχουμε να εκλέξει επιτέλους η Ελλάδα έναν «Πράσινο» ευρωβουλευτή.
Το κόμμα « Κόσμος» έχει μπει σε τροχιά αδελφοποίησης με το κόμμα των Πράσινων Ευρωπαίων; Αυτό δεν μπορούμε να το προδικάζουμε. Ήδη όμως ο κ. Κόκκαλης εντάχθηκε στην ευρωομάδα των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο. Στόχος μας είναι μετά τις Ευρωεκλογές να γίνουμε δεκτοί ως μέλος τους.
«Οι συνθήκες που οδηγούν στην κλιματική κρίση – η αδιαφορία, ο κυνισμός, η συστηματοποιημένη απληστία – είναι οι ίδιες συνθήκες που εντείνουν την κοινωνική ανισότητα»
Το πολιτικό πρόγραμμά σας σε ποια σημεία συμπίπτει με τα υπόλοιπα Πράσινα Κόμματα και σε τι διαφοροποιείται; Ποιες είναι οι πολιτικές σας; Από χώρα σε χώρα υπάρχουν διαφορές, αλλά υπάρχει και ένας κοινός παρονομαστής.
Δηλαδή; Οι στόχοι της βιώσιμης ανάπτυξης και το μανιφέστο, το οποίο στο Συνέδριο της Λυόν αναγνωρίστηκε από όλους και το οποίο ασπαζόμαστε κι εμείς. Οι παγκόσμιοι στόχοι της βιώσιμης ανάπτυξης για εμάς είναι και ο κύριος γνώμονας της πολιτικής μας τοποθέτησης. Στη δική μας περίπτωση πρέπει να τονιστεί ότι πέρα από την κλιματική κρίση και την αντιμετώπισή της, συνειδητοποιούμε ότι και οι πολλαπλές κοινωνικές κρίσεις που αντιμετωπίζουμε, η αγροτική κρίση, η αύξηση της φτώχειας και της κοινωνικής ανισότητας, η κρίση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους Δικαίου, είναι αλληλένδετα. Και η προτεραιότητά μας είναι να τα δούμε όλα από κοινού και να προτείνουμε συγκεκριμένες εφικτές λύσεις, για το πώς μπορούν να αντιμετωπιστούν.
Δεν βάζουμε τα πράγματα σε κουτιά. Συνειδητοποιούμε ότι οι συνθήκες που οδηγούν στην κλιματική κρίση και καταστρέφουν το περιβάλλον – η αδιαφορία, ο κυνισμός, η συστηματοποιημένη απληστία – είναι οι ίδιες συνθήκες που εντείνουν την κοινωνική ανισότητα, καταστρέφουν την ύπαιθρο, καταστρέφουν υπάρξεις και ανθρώπινες ζωές. Όλα αυτά πρέπει να αντιμετωπιστούν με κοινή στρατηγική, γιατί οι σπασμωδικές ενέργειες δεν οδηγούν πουθενά, δεν αλλάζουν τίποτα.
Η εμπειρία σας από την «πράσινη» θητεία σας στη Βιέννη, μπορεί να είναι χρήσιμη σε μεγαλύτερο πλαίσιο, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο; Η προσφορά μου αυτή τη στιγμή μπορεί να αναπτυχθεί σε τρία επίπεδα. Το πρώτο είναι της τεχνογνωσίας. Ακριβώς λόγω της εμπειρίας μου στη Βιέννη και του γεγονότος ότι παρά πολλά πράγματα για τα οποία μιλάμε τα έχω ήδη συντονίσει και εφαρμόσει στην πόλη τα χρόνια της αντιδημαρχίας μου. Το δεύτερο επίπεδο είναι της αξιοπιστίας. Έχει πολύ μεγάλη διαφορά να μιλάμε για πράγματα που δεν έχουμε κάνει, απ’ το να μιλάμε ενώ τα έχουμε εφαρμόσει και γνωρίζουμε εφαρμόσιμες και εφικτές λύσεις και τι αντίκτυπο έχουν. Το τρίτο είναι ότι ως «παλαίμαχος», αν μπορώ να αποκληθώ έτσι, του Οικολογικού Κινήματος στον ευρωπαϊκό χώρο, μπορώ να προσφέρω λειτουργώντας ως συνδετικός κρίκος.
Γιατί αποσυρθήκατε από την πολιτική ζωή της Βιέννης; Γιατί έκλεισα τα 50 και είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου ότι το αργότερο στα 50 θα αποχωρήσω από την πολιτική.
Ο λόγος; Για να σταδιοδρομήσω επαγγελματικά κάπου αλλού, να αποκτήσω νέες εμπειρίες. Όσο μένεις στην πολιτική τόσο περισσότερο εξαρτάσαι από αυτήν. Δεν το ήθελα αυτό ποτέ.
Η ανάμειξή σας με το κόμμα «Κόσμος» που ιδρύσατε με τον Πέτρο Κόκκαλη δεν είναι όμως εκ νέου ανάμειξή σας με την πολιτική;
Είναι μια αξιόλογη προσπάθεια που την στηρίζω. Αλλά δεν βάζω υποψηφιότητα, γιατί δεν σκοπεύω να επιστρέψω στην πολιτική σκηνή ως εκλεγμένη. Μπορώ να προσφέρω και από την θέση της ενεργού πολίτη. Συμμετέχω στο εγχείρημα γιατί πιστεύω και στα άτομα που την πλαισιώνουν. Και θεωρώ ότι ο «Κόσμος» είναι μια ευκαιρία ριζικής ανανέωσης με ένα πρόγραμμα που υπογράφω από το Α ως το Ω. Αυτό που θέλω είναι να μπορέσουμε να εκλέξουμε έλληνα Πράσινο ευρωβουλευτή.
Η πολιτική έχει κλείσει για εσάς με επαγγελματικούς όρους;
Η πολιτική είναι κάτι που δεν θα σταματήσει ποτέ να με ενδιαφέρει. Είμαι πολιτικό ον. Δεν μπορώ αλλιώς. Αλλά αυτή τη στιγμή και στο άμεσο μέλλον δεν με βλέπω σε κάποιον πολιτικό ρόλο με επαγγελματικούς όρους.
Μήπως βιαστήκατε να θέσατε ηλικιακό όριο αποχώρησής σας; Ο Τζο Μπάιντεν είναι 82 και είναι εκ νέου υποψήφιος πρόεδρος. Αφήστε να πάω κι εγώ 80 ετών και μπορεί να επιστρέψω στην πολιτική… δριμύτερη.
Όποιος αποφασίσει να ασχοληθεί με την πολιτική, θα πρέπει να λάβει υπόψη του ότι θα έχει να αντιμετωπίσει δυσπιστία και αντικρουόμενα συμφέροντα, και είναι υποχρέωσή του όχι μόνο να κερδίσει την κοινή γνώμη αλλά και να δουλέψει σκληρά για πολλά χρόνια για να ξεπεραστούν τα εμπόδια.
Θα θέλατε να μας πείτε κάτι πιο συγκεκριμένο για τις πολιτικές που εφαρμόσατε ως αντιδήμαρχος της Βιέννης; Για το αποτύπωμα που άφησαν; Κατά την περίοδο της αντιδημαρχίας μου, υλοποιήσαμε μια πραγματικά μεγάλης έκτασης ατζέντα, στην οποία συμπεριλαμβάνονταν νέες γραμμές μετρό, τραμ, λεωφορείων, με πύκνωση των δρομολογίων κι επέκταση και βελτίωση των δημόσιων συστημάτων συγκοινωνιών με τα καλύτερα συστήματα που υπάρχουν παγκοσμίως. Κι έτσι η Βιέννη έχει σήμερα ένα από τα παγκοσμίως καλύτερα συστήματα δημόσιων συγκοινωνιών. Στις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της πόλης, δεν χρειάζεται να περπατήσεις περισσότερο από τρία λεπτά για να βρεις την επόμενη στάση λεωφορείου τραμ ή μετρό και δεν χρειάζεται ποτέ να περιμένεις περισσότερο από τρία λεπτά, το πολύ πέντε, μέχρι να έρθει το επόμενο. Η Βιέννη, να σημειωθεί, είναι πόλη με σχεδόν μηδέν εξάρτηση από ΙΧ. Εξ ου και οι καθημερινές μετακινήσεις που γίνονται με ΙΧ έχουν πλέον μειωθεί στο 25%. Ωστόσο, εκτός από τις βελτιώσεις που φέραμε στο δίκτυο ΜΜΜ, χαμηλώσαμε την τιμή της ετήσιας κάρτας απεριορίστων διαδρομών, με αποτέλεσμα, από το 2012 μέχρι και σήμερα, η ετήσια κάρτα να κοστίζει 365 ευρώ. Πράγμα που σημαίνει ότι ο Βιεννέζος -συνολικά πάνω από 900 χιλιάδες είναι κάτοχοι της κάρτας- πάει κάθε ημέρα όπου θέλει όσες φορές θέλει με τα καλύτερα συστήματα που υπάρχουν παγκοσμίως ξοδεύοντας μόλις ένα ευρώ ημερησίως. Οι φοιτητές έχουν ακόμη πιο φτηνή κάρτα και οι μαθητές ταξιδεύουν όχι μόνο στη Βιέννη, αλλά στην ευρύτερη περιοχή, με ετήσιο κόστος απεριορίστων διαδρομών 75 ευρώ. Συνολικά, σχεδόν 1 εκ. σε έναν πληθυσμό που δεν ξεπερνά τα 2 εκατομμύρια έχει ετήσιες κάρτες. Όταν ανέλαβα καθήκοντα αντιδημάρχου, ετήσια κάρτα είχαν 260 χιλιάδες άτομα.
Τα νούμερα είναι τρομερά. Επομένως η βελτίωση των δημόσιων συγκοινωνιών αύξησε τις μετακινήσεις με αυτές σε συντριπτικό βαθμό. Μισθολογικά, ποιος είναι ο μέσος όρος στην Αυστρία; Γύρω στα 1500 ευρώ. Ωστόσο, αυτό που πρέπει κανείς να ξέρει είναι ότι στη Βιέννη το 62% του πληθυσμού ζει σε κοινωνική στέγη. Η πόλη έχει το μεγαλύτερο πρόγραμμα κοινωνικής στέγης στον κόσμο. Πράγμα που σημαίνει ότι τα ενοίκια είναι χαμηλά. Η Βιέννη παραδοσιακά είναι μια πόλη που καταπολεμά την ακρίβεια όσο και όπου μπορεί. Με αποτέλεσμα οι μισθοί να είναι ανταγωνίσιμοι.
Οι πεζοδρομήσεις στη Βιέννη σε ποιο βαθμό είναι δικό σας έργο; Επί των ημερών σας επεκτάθηκαν; Στο ιστορικό κέντρο, είχαν ξεκινήσει από το δεκαετία του ΄70. Όμως στα χρόνια της αντιδημαρχίας μου, όχι μόνο συμπληρώθηκαν σημαντικά νέα κομμάτια πεζόδρομων στο κέντρο αλλά και επεκτάθηκαν πλέον εκτός κέντρου. Το πιο αναγνωρίσιμο έργο μου είναι η πεζοδρόμηση του μεγαλύτερου εμπορικού δρόμου της κεντρικής Ευρώπης, της Mariahilfer Strasse, σε ένα μήκος 1500 μέτρων. Το όλο εγχείρημα στέφθηκε από φοβερή επιτυχία κι επεκτείνεται συνεχώς. Και στους παράδρομους. Ολόκληρη η ευρύτερη περιοχή έχει επωφεληθεί από την ήπια κυκλοφορία, που είναι το αποτέλεσμα του συνολικότερου έργου. Και το Εμπορικό Επιμελητήριο και οι κάτοικοι της Βιέννης ζητούν πλέον να υλοποιηθούν ανάλογα έργα και σε άλλες περιοχές. Κάτι επίσης σημαντικό. Τίποτα δεν έγινε χωρίς τη συμμετοχή και τη διαβούλευση των πολιτών.
Ένα παράδειγμα; Ύστερα από την πυρηνική καταστροφή της Φουκουσίμα, το 2011, δημιουργήσαμε φωτοβολταϊκές μονάδες, τα citizens solar power plans, στα οποία μπορεί να μετάσχουν οι πολίτες της Βιέννης, με μια επένδυση το λιγότερο 50 ευρώ και μέγιστο ποσό 10.000 ευρώ. Μέχρι στιγμής έχουν υλοποιηθεί 30 μονάδες. Το έργο έχει εξαιρετική επιτυχία. Άνοιξε η πλατφόρμα για πρώτη φορά το 2014 κι «έπεσε» αμέσως από το ενδιαφέρον. Και μέχρι και σήμερα, κάθε φορά που ξεκινά η πώληση μεριδίων, δεν χρειάζονται περισσότερες από δύο ημέρες για να φύγουν. Οι πολίτες θέλουν να έχουν μια επένδυση οικολογική που βοηθά στη στροφή προς τις βιώσιμες και καθαρές πηγές ενέργειας, έχοντας συγχρόνως εγγυημένα κέρδη, από πλευράς δήμου.
Η εμπλοκή του δήμου ποια είναι; Η ηλεκτρική εταιρεία ανήκει στον δήμο. Έχει αναλάβει την κατασκευή και τη συντήρηση των μονάδων. Αλλά η ιδιοκτησία είναι των πολιτών της Βιέννης. Αυτό θεωρώ ότι είναι ένα εξαιρετικό παράδειγμα αγαστής συνέργειας ενός δημόσιου φορέα με τον πολίτη. Έτσι ο δήμος εξοικονομεί τα απαραίτητα λεφτά για να διευρύνει τα φωτοβολταϊκά συνεχώς. Ταυτόχρονα, η επένδυση αυτή ανήκει σε όλους μας.
Πού τοποθετούν οι πολίτες τα φωτοβολταϊκά; Οι μεγάλες μονάδες που μόλις ανέφερα τοποθετούνται σε ταράτσες εργοστασίων, σιδηροδρομικών σταθμών, δημόσιων υποδομών κ.ά. Επίσης, στο πλαίσιο ενός μεγάλης έκτασης προγράμματος, φωτοβολταϊκά τοποθετούνται με επιδότηση σε ιδιωτικές στέγες. Οι κάτοικοι των διαμερισμάτων μπορούν να καταναλώνουν το ρεύμα τους σε πολύ οικονομική τιμή. Άρα μιλάμε και για ένα κοινωνικό μέτρο κατά της ακρίβειας, η οποία αυτή τη στιγμή μαστίζει χιλιάδες νοικοκυριά, και συγχρόνως για ένα μέτρο απεξάρτησης από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Να λύσουμε τα χέρια των δήμων ώστε να μπορούν να λαμβάνουν πιο γρήγορα και πιο εύκολα αποφάσεις, με μεγαλύτερη ασφάλεια, και να τις υλοποιούν.
Όλα αυτά υλοποιήθηκαν στη Βιέννη, επειδή το έδαφος ήταν πρόσφορο, ο δήμος αξιόπιστος εταίρος. Σε περίπτωση που ερχόσασταν με την ιδιότητα της αντιδημάρχου Αθηνών να τα υλοποιήσετε στην Ελλάδα, θα μπορούσε να γίνει πράξη ανάλογη συνέργεια ή θα προσκρούατε στις παθογένειες του ελληνικού δημοσίου και σε συμφέροντα; Αυτά υπάρχουν παντού. Όποιος αποφασίσει να ασχοληθεί με την πολιτική, θα πρέπει να λάβει υπόψη του ότι θα έχει να αντιμετωπίσει δυσπιστία και αντικρουόμενα συμφέροντα, και είναι υποχρέωσή του όχι μόνο να κερδίσει την κοινή γνώμη αλλά και να δουλέψει σκληρά για πολλά χρόνια για να ξεπεραστούν τα εμπόδια.
Αντιμετωπίσατε όντως εμπόδια για να υλοποιηθούν τα συγκεκριμένα έργα στη Βιέννη; Ήταν πολλά. Αλλά υπάρχουν και δυνάμεις υποστηρικτικές. Στην περίπτωση των φωτοβολταϊκών μονάδων, δεν υπήρξε κάποιο αντίθετο συμφέρον. Ήδη και ο δήμος και το κράτος της Αυστρίας είχαν αναπτύξει συγκεκριμένους στόχους, στρατηγικές και χρηματοδοτικά εργαλεία για την εξάπλωσή τους. Βοήθησε και ο πάροχος που ανήκει 100% στον δήμο. Αυτό που έπρεπε όμως να ξεπεραστεί είναι η δυσπιστία και μια σειρά από νομικά εμπόδια, ώσπου να πάρουμε την έγκριση από το ελεγκτικό όργανο των τραπεζών. Δεν είναι αυτονόητο ότι μια τέτοιου είδους επένδυση μπορεί να εγκριθεί και να σταθεί από νομικής πλευράς. Χρειάστηκε 1,5 χρόνος δουλειάς για να ξεπεραστούν τα νομικά εμπόδια.
Γενικά, οι μηχανισμοί, η γραφειοκρατία και οι νοοτροπίες του ελληνικού δημοσίου θα διευκόλυναν ανάλογες καινοτόμες δομές;
Το πρόβλημα της ελληνικής γραφειοκρατίας είναι οι νομικές ελλείψεις. Αυτό, σε συνδυασμό με διατάξεις που είναι αντικρουόμενες, συν το γεγονός ότι υπάρχει μια ανασφάλεια στο προσωπικό των δήμων και σε εκλεγμένους πολιτικούς να προωθήσουν καινοτόμες λύσεις, δεδομένου ότι ενδέχεται να αντιμετωπίσουν ακόμα και ποινικές διώξεις σε πολλές περιπτώσεις. Η καινοτομία ωστόσο χρειάζεται ελευθερία κινήσεων, ακόμα και κάποιο ρίσκο.
Ρίσκο; Ναι, όταν κανείς δεν μπορεί από πριν να γνωρίζει κάθε λεπτομέρεια. Άρα, ένα από τα κύρια μελήματα στην Ελλάδα είναι να λύσουμε τα χέρια των δήμων ώστε να μπορούν να λαμβάνουν πιο γρήγορα και πιο εύκολα αποφάσεις, με μεγαλύτερη ασφάλεια, και να τις υλοποιούν. Κάτι που ξεκίνησα στην Βιέννη και που γίνεται πλέον και σε άλλες ευρωπαϊκές πόλεις είναι η πολιτική μιας μικρής επιδότησης, της τάξης των τεσσάρων χιλιάδων ευρώ, για κάθε πολίτη ή ομάδα πολιτών που έχουν μια ιδέα για το πώς μπορούν να δημιουργήσουν ένα μικρό χώρο αναψυχής ή πρασίνου στην γειτονιά τους, χρησιμοποιώντας 2-4 θέσεις πάρκινγκ ή ακόμη και μια γωνιά, μια αχρησιμοποίητη έκταση, πολύ φαρδιά πεζοδρόμια ή ασφαλτωμένα κομμάτια δρόμου που πλέον δεν χρησιμοποιούνται. Νησίδες γης που συνήθως καταλαμβάνονται από σκουπιδοτενεκέδες, καναπέδες ή άναρχα παρκαρισμένα αυτοκίνητα. Ανάλογα σημεία στο αστικό πεδίο μπορεί να τα χρησιμοποιήσει κανείς για να δημιουργήσει χώρο αναψυχής ή πρασίνου. Στην πράξη είδαμε πως αυτό το πρόγραμμα έχει λειτουργήσει καταπληκτικά, συνοδευόμενο από μια πρότυπη άδεια χρήσης δημόσιου χώρου, με την παράλληλη υποχρέωση πως ό,τι κι αν γίνει ο χώρος θα μείνει ανοιχτός σε όλους τους πολίτες.
Ενδιαφέρον! Πόσα ανάλογα project έχουν υλοποιηθεί στη Βιέννη; Πάνω από 500. Εν μια νυκτί εξαπλώθηκε το πρόγραμμα σε όλη την πόλη με τεράστια επιτυχία. Και σε συνδυασμό με τα έργα που κάνει ο δήμος για την ήπια κυκλοφορία, την πεζοδρόμηση, την φύτευση δέντρων και των λεγόμενων δροσερών δρόμων…
«Δροσερών» δρόμων; Δηλαδή; Δρόμοι στην πόλη που το καλοκαίρι ανεβαίνουν πάρα πολύ ψηλές θερμοκρασίες. Εκεί, πέρα από τις δενδροφυτεύσεις, δημιουργείς υποδομές που δίνουν τη δυνατότητα για παιχνίδι με το νερό, οτιδήποτε μπορείτε να φανταστείτε που έχει να κάνει με το νερό, όπως λ.χ. με συντριβανάκια που βγαίνουν από το έδαφος. Σε αυτά τα σημεία η γειτονιά μαζεύεται και τα παιδιά παίζουν, οπότε ωφελείται η κοινωνική ζωή. Το νερό με το πράσινο μπορεί να βοηθήσει να κατεβεί η θερμοκρασία μέχρι και 10 βαθμούς υπό σκιά. Άρα, φανταστείτε έναν συνδυασμό από πεζοδρομήσεις, δεντροφυτεύσεις, απασφαλτώσεις, ζώνες πρασίνου-αναψυχής από τους πολίτες. Ιδού γιατί η Βιέννη μπόρεσε τα τελευταία 15 χρόνια να αλλάξει πρόσωπο. Παρένθεση: η Βιέννη μαζί με το Μιλάνο και την Αθήνα είναι οι τρεις πόλεις της Ευρώπης που προβλέπεται να έχουν την μεγαλύτερη αύξηση θερμοκρασίας και καύσωνες λόγω της κλιματικής αλλαγής, μέσα στις επόμενες δεκαετίες.
Την Αθήνα σε ποια κατάσταση την βρίσκετε σήμερα; Πολύ βελτιωμένη. Σε αρκετές περιοχές έχουν δημιουργηθεί πεζοδρομημένα τοπικά κέντρα, με μαγαζιά, πλατείες και παρκάκια, όπου βλέπεις τον κόσμο έξω μέρα νύχτα. Από εκεί και πέρα βλέπω μια πόλη απελπιστικά πνιγμένη στην κίνηση, κατακυριευμένη από το αυτοκίνητο. Οι πολίτες να είναι καταδικασμένοι να βρίσκονται πίσω από το τιμόνι χωρίς άλλη επιλογή, αφού είναι άγνωστο για πόσο θα πρέπει να περιμένουν μέχρι να περάσει το λεωφορείο. Φυσικά και δεν (θα) το περιμένουν. Το λεκανοπέδιο δεν χρειάζεται διαπλάτυνση δρόμων, χρειάζεται δίκτυο τραμ ή έστω λεωφορείων υψηλής ταχύτητας και απόδοσης (bus rapid transit).
Αν αναλαμβάνατε δήμαρχος ή αντιδήμαρχος στην Αθήνα τι θα ήταν το πρώτο ή από τα πρώτα πράγματα που θα κάνατε ή θα αλλάζατε, με τη διαδικασία του κατ’ επείγοντος; Στην ουσία τα ίδια που αυτή τη στιγμή σκοπεύει να υλοποιήσει ο δήμαρχος της Αθήνας, ο κύριος Δούκας.
Δηλαδή; Κι εγώ, όπως κι εκείνος, θα εστίαζα στο πρασίνισμα της πόλης, στην καταπολέμηση των θερμικών νησίδων, στην ενεργειακή φτώχεια. Ειδικά τα δύο πρώτα θα τα συνδύαζα με την στρατηγική απασφάλτωσης σημείων, στα οποία παρατηρούνται συστηματικά πλημμύρες. Για να μπορεί το έδαφος να απορροφά το νερό.
Ο μετασχηματισμός των δρόμων μας σε χώρους αστικής ζωής δεν είναι rocket science.
Το κυκλοφοριακό πρόβλημα της Αθήνας πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί; Μόνο μέσω καλού σχεδιασμού των δημόσιων συγκοινωνιών; Στην Αυστρία ακόμη και οι πολιτικοί με αυτές κινούνται. Οι Αυστριακοί πολιτικοί και ειδικά οι Βιεννέζοι χρησιμοποιούν πάρα πολύ τις δημόσιες συγκοινωνίες. Κάνουν επίσης πολλές μετακινήσεις και με τα πόδια για αποστάσεις 1-1,5 χιλιόμετρο. Η πόλη είναι φτιαγμένη για περπάτημα, με φανταστικά, σκιασμένα πεζοδρόμια, παγκάκια, βρύσες με βουνίσιο νερό στον δρόμο να πιεις, με , με… Έχουμε επενδύσει πάρα πολύ και συστηματικά εδώ και χρόνια στη Βιέννη υπέρ της πεζοπορίας. Έχει διπλασιαστεί και ο αριθμός των μετακινήσεων με το ποδήλατο, δεδομένου ότι επενδύσαμε στα χρόνια της θητείας μου ως αντιδημάρχου 10 εκατομμύρια ετησίως μόνο σε υποδομές για τη στήριξη της ποδηλασίας και η πολιτική αυτή συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η Βιέννη πλησιάζει πλέον τα 2.000 χιλιόμετρα ποδηλατόδρομων και υποδομών ποδηλασίας που συνιστούν ένα πυκνό δίκτυο.
Μια πόλη «φτιαγμένη για περπάτημα» θα ήταν η απάντηση στο φρακάρισμα των δρόμων στην Αθήνα; Είναι εφικτό όπως είναι δομημένη η Αθήνα; Τι άλλο θα βοηθούσε; Η απάντηση είναι παντού και πάντα μία: τα ΜΜΜ. Η πυκνότητα των δρομολογίων και ο χρόνος αναμονής, η άνεση και η ποιότητα, οι άμεσες ανταποκρίσεις, οι ταχύτατες μετακινήσεις σε δομικά χωριστές τροχιές. Το λεωφορείο θα το προτιμήσω το πρωί που βιάζομαι μονίμως, αν είμαι σίγουρη ότι θα φτάσω πιο γρήγορα και εύκολα στον προορισμό μου από ό,τι με το αυτοκίνητό μου. Χωρίς φρακάρισμα, γιατί λεωφορείο και τραμ έχουν δομικά ανεξάρτητες λωρίδες και ξεχωριστά φανάρια. Χωρίς να χρειάζεται να ψάχνω για θέση parking. Η «φτιαγμένη για περπάτημα» πόλη μού προσφέρει ιδανικές διαδρομές για μικρές αποστάσεις. Για να πάω με τα πόδια με ευχαρίστηση από την πόρτα μου μέχρι την στάση. Για να πάει το παιδί σχολείο χωρίς να ανησυχώ. Για τις καθημερινές μου μικροδουλειές στην περιοχή. Για περίπατο και συναντήσεις με φίλους στο καφέ της γειτονιάς. Ο μετασχηματισμός των δρόμων μας σε χώρους αστικής ζωής δεν είναι rocket science. Η φύτευση δέντρων, τα παρτέρια, τα παρκάκια τσέπης, τα παγκάκια, το πόσιμο νερό, οι πεζοδρομήσεις κ.ο.κ. είναι θέμα βούλησης και ανακατανομής του χώρου.
Ο Μεγάλος Περίπατος του απελθόντος δημάρχου Αθηναίων, είχε προκαλέσει τεράστιο debate. Ποια είναι η γνώμη σας; Κοιτάξτε. Πρέπει να είμαι προσεκτική. Ο Μεγάλος Περίπατος ήταν μια καλή ιδέα. Μια πάρα πολύ καλή ιδέα. Πιστεύω ότι υπήρξαν ίσως ελλείψεις στον τρόπο που εφαρμόστηκε. Θα έπρεπε όμως να γνωρίζω με λεπτομέρεια το σχέδιο υλοποίησης για να μπορέσω να το σχολιάσω εμπεριστατωμένα. Αντί να δίνουμε βαθμούς στους άλλους, θα ήταν καλύτερο να σκεφτούμε πώς αυτή την καλή ιδέα δεν θα την εγκαταλείψουμε. Με διορθώσεις μπορούμε να συνδέσουμε τον Περίπατο με άλλα έργα υποδομής για τους πεζούς, όπως επίσης να τον εντάξουμε σε ένα ευρύτερης κλίμακας σχέδιο ήπιας κυκλοφορίας κ.ο.κ.
Σε πολλά μέρη της Ευρώπης τα αιωνόβια δέντρα έχουν το ίδιο καθεστώς προστασίας όπως και τα ιστορικά προστατευμένα κτήρια.
Υπήρξε έντονη δημόσια αντιπαράθεση και για την χωροθέτηση των νέων σταθμών Μετρό, επειδή κόπηκαν πολλά δέντρα, ενδεχομένως και αιωνόβια, όπως στην πλατεία Κολωνακίου. Έπρεπε να έχουν διασωθεί; Δεν γνωρίζω τις λεπτομέρειες της συγκεκριμένης μελέτης και αν εξετάστηκαν εναλλακτικές λύσεις. Γνωρίζω όμως ότι σε πολλά μέρη της Ευρώπης τα αιωνόβια δέντρα έχουν το ίδιο καθεστώς προστασίας όπως και τα ιστορικά προστατευμένα κτήρια. Φτάνοντας σε σημείο να θεωρούνται μνημεία της φύσης. Πάρα πολλές φορές στην πολιτική θέλουμε να κάνουμε κάτι καλό, αλλά δεν επιλέγουμε τον σωστό τρόπο. Με αποτέλεσμα να επιφέρουμε φυσικές ή και κοινωνικές καταστροφές. Μπορεί να μην τις υπολογίσαμε εκ των προτέρων. Αλλά πρόκειται για λάθη. Γιατί τα δέντρα αυτά δεν μπορούν να ξαναγίνουν για όσο καιρό εμείς θα ζούμε. Τι σημαίνει η κοπή αυτών των δέντρων για μια εντελώς ασφαλτοστρωμένη περιοχή, με μηδέν δυνατότητα απορρόφησης νερού σε μια νεροποντή; Καταλαβαίνουμε ότι δημιουργείται μια ακόμα θερμική νησίδα, ενώ ταυτόχρονα μια σκιερή πλατεία που την αγάπησαν γενιές Αθηναίων κινδυνεύει να μετατραπεί από όαση σε κόλαση.
Σε τέτοια σημεία δεν πρέπει να χωροθετείται σταθμός Μετρό;
Όχι, η κατασκευή του Μετρό είναι κάτι που δεν πρέπει να ανακόπτεται. Είναι μια από τις οικονομικά και κοινωνικά πιο σημαντικές αστικές παρεμβάσεις, οι οποίες χρειάζονται σε πόλεις του μεγέθους της Αθήνας. Το πού και πώς ακριβώς θα τοποθετηθούν οι προσβάσεις, το βάθος και ο τρόπος κατασκευής, οι λεπτομέρειες του σχεδιασμού μπορούν να αποφασιστούν με γνώμονα τη διατήρηση μεγάλων δέντρων και του ιδιαίτερου χαρακτήρα μιας περιοχής. Εν τέλει, είναι ζήτημα κόστους και προτεραιοτήτων. Το λάθος έγκειται είτε στο ότι συνειδητά δεν αξιολογούμε μεγάλα ή και αιωνόβια δέντρα ανάλογα με την τεράστια σημασία τους είτε – και είναι ακόμη χειρότερο ότι δεν μας περνάει καν από το μυαλό να ασχοληθούμε με θέματα των θερμικών νησίδων και σκίασης και βιωσιμότητας του δημόσιου χώρου. Τι να το κάνω όμως το ντιζαϊνάτο παγκάκι όταν με ψήνει ο ήλιος όποτε πάω να καθίσω;
Να επιστρέψουμε στη Βιέννη. Έχω μια απορία, πριν επεκταθούμε στα της κοινωνικής κατοικίας. Επί αντιδημαρχίας σας, στο πλαίσιο των κοινωνικών πολιτικών που υιοθετήθηκαν, πράγματι όλοι οι παιδικοί σταθμοί έγιναν δωρεάν; Αυτό είναι ένα πρόγραμμα για το οποίο δουλέψαμε συστηματικά και με επιτυχία ήδη από τα χρόνια που ήμασταν αντιπολίτευση, αποδεικνύοντας ότι προτάσεις καλές και συγκεκριμένες μπορούν να υλοποιηθούν ακόμα και εκτός κυβέρνησης, αν υπάρχει η κουλτούρα της συνεργασίας. Ήταν μια από τις κεντρικές προτάσεις μας που υλοποιήθηκε τελικά σε συνεργασία με το κυβερνόν σοσιαλδημοκρατικό κόμμα. Αυτό που παλέψαμε να γίνει, και αυτή τη στιγμή στη Βιέννη εφαρμόζεται παντού, είναι όχι μόνο τα δημόσια, αλλά και όλα τα ιδιωτικά νηπιαγωγεία και οι ιδιωτικοί βρεφονηπιακοί σταθμοί να είναι δωρεάν. Υπάρχει ένα σύστημα όπου δεν πληρώνει κανείς πουθενά δίδακτρα.
Τα δίδακτρα τα καλύπτει ο δήμος; Ναι. Κάτι ακόμη που εισηγηθήκαμε και εφαρμόστηκε, συμφωνώντας με το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα με το οποίο συγκυβερνήσαμε, είναι η εξάλειψη της παιδικής φτώχειας. Με αποτέλεσμα να έχουμε το υψηλότερο επίδομα φτώχειας για οικογένειες με παιδιά, σε όλη την Αυστρία. Μια ακόμα συγκεκριμένη πρόταση που ξεκίνησε από εμάς και μετά από διαδρομή χρόνων εφαρμόστηκε ήταν ακριβώς η απόφαση για μια μορφή ελάχιστου εισοδήματος που υπάρχει στη Βιέννη. Σε μια πόλη που ήδη έχει εδώ και 100 χρόνια το μεγαλύτερο πρόγραμμα κοινωνικής στέγης του κόσμου, στα χρόνια της συγκυβέρνησής μας καταφέραμε να εδραιώσουμε πολύ υψηλά αρχιτεκτονικά, βιοτικά και κοινωνικά standards, για τα περίπου 7.000 νέα κοινωνικά διαμερίσματα που χτίζονται στην Βιέννη κάθε χρόνο. Η κοινωνική καινοτομία έχει φτάσει μέχρι του σημείου να έχουμε πισίνες και roof garden στην οροφή των κτηρίων της κοινωνικής κατοικίας, ενώ συγχρόνως επιδοτούμε και τη δημιουργία project τα οποία συν-σχεδιάζονται από τους ενοίκους.
Ακούγονται όλα όσα περιγράφετε …εξωγήινα για την Ελλάδα, που έχει τεράστιο πρόβλημα στέγης. Υπάρχουν πάμπολλα πράγματα που μπορεί να ρωτήσει κανείς «πώς θα τα κάνουμε κι εμείς;». Και η απάντηση είναι «δεν χρειάζεται να φτάσεις με ένα σάλτο στο φεγγάρι. Ας ξεκινήσεις με αυτό που μπορεί να γίνει αύριο». Θα σας δώσω ένα παράδειγμα, που δεν έχει να κάνει ούτε με εμένα, ούτε με τους Πράσινους. Η κολομβιανή πόλη του Μεντεγίν ξεκίνησε το ’91 ως η πόλη με την μεγαλύτερη εγκληματικότητα στον κόσμο και σήμερα μιλάνε όλοι για το «θαύμα του Μεντεγίν». Τι είναι το θαύμα; Τίποτα περισσότερο από ένα συστηματικό και ολιστικής προσέγγισης σχεδιασμό, σε συνδυασμό με την συνεχή υλοποίησή του, ανεξαιρέτως πολιτικών συνδυασμών και εκλογικών αποτελεσμάτων. Κάθε χρόνο υλοποιούνταν τουλάχιστον ένα σχέδιο. Στην ουσία είναι ένα πρόγραμμα που μπορεί να συγκριθεί με αυτό της Βιέννης.
Είναι δυνατόν; Ναι, δεδομένου ότι επενδύοντας στη δημόσια στέγη, επενδύεις όχι μόνο στην αναβάθμιση του δημόσιου χώρου, αλλά και στο ποιοτικό design, με τρόπο που ο κόσμος, οι νέες οικογένειες με παιδιά να χαίρονται να περνάνε χρόνο σ’ αυτόν. Επένδυση στις δημόσιες συγκοινωνίες, στα σχολεία και τις βιβλιοθήκες, επίσης. Στην δωρεάν πρόσβαση στην τέχνη και τη μουσική. Παντού θα δείτε ότι εντέλει είναι η ίδια συνταγή που οδηγεί σε υψηλή ποιότητα ζωής και οικονομική επιτυχία για την τοπική κοινωνία. Αλλά το μυστικό της επιτυχίας κρύβεται στην συστηματική και συνεχή προσπάθεια, σε αντίθεση με τις μεμονωμένες και σπασμωδικές ενέργειες που δεν αφήνουν αποτύπωμα.
Το ζήτημα της κοινωνικής κατοικίας είναι αιχμής πανευρωπαϊκά, λόγω της εκτίναξης των τιμών των ενοικίων, των Airbnb κ.ο.κ. Το θέσατε και ως «Κόσμος», στη συνέντευξη τύπου που παραχωρήσατε στην Αθήνα. Ναι. Για εμάς είναι προτεραιότητα και δεν είναι τυχαίο ότι τέθηκε και στην εκδήλωση παρουσίασης του κόμματος «Κόσμος» στην Αθήνα. Αν δεν κάνω λάθος είναι το πρώτο ζήτημα στο οποίο αναφέρθηκα. Η κρίση στέγης εντείνει την ανισότητα προπάντων σε βάρος των νέων. Είναι υποχρεωμένοι να ζουν στα 30 και 35 τους με τους γονείς τους γιατί δεν μπορούν πλέον να έχουν δική τους στέγη. ‘Αρα πρέπει να αντιμετωπίσουμε ένα σοβαρό πρόβλημα και στην Ελλάδα με τη συστηματική προώθηση της δημιουργίας κοινωνικής στέγης που δεν αφορά μόνο το πόσα καινούρια διαμερίσματα μπορούν να δημιουργηθούν, αλλά είναι και το πώς μπορούμε να επιτύχουμε ήδη υπάρχοντα διαμερίσματα, αντί να δίνονται ως Airbnb, να ενοικιάζονται από ένα μη κερδοσκοπικό φορέα και να επινοικιάζονται σε προσιτές τιμές ή να δημιουργηθούν κίνητρα για να τα νοικιάζουν οι ιδιοκτήτες ως κοινωνική στέγη για νέους, παραδείγματος χάριν, μεσαίων εισοδημάτων, τους οποίους πλήττει αυτή τη στιγμή η κρίση. Αυτό είναι ένα πρόγραμμα που έχει εφαρμοστεί με μεγάλη επιτυχία στην Βαρκελώνη και στη Βιέννη και σε πόλεις της Γερμανίας. Πρέπει να δει κανείς πώς μπορεί να γίνει πράξη και στην Ελλάδα.
Ποιότητα ζωής ίσον αστικός σχεδιασμός.
Πώς γίνατε αλήθεια η «Πράσινη Μαρία», όπως σας αποκαλούν; Πώς ξεκίνησε η ευαισθητοποίησή σας για τα οικολογικά ζητήματα; Στην πραγματικότητα ο τόπος που με οδήγησε στην πολιτική οικολογία είναι η Αθήνα.
Ως αντιπαράδειγμα; Τα βιώματά μου, μεγαλώνοντας στο λεκανοπέδιο, στάθηκαν καθοριστικά για τον τρόπο σκέψης μου. Το καθοριστικό βίωμα προήλθε μετακομίζοντας στο Μαρούσι, εκεί που το όριο της πόλης τέλειωνε, και ήμασταν περιστοιχισμένοι από χωράφια, ελαιώνες κι αμπέλια, με κατσίκες και πρόβατα ακόμη. Ο δρόμος μας δεν ήταν καν ασφαλτοστρωμένος. Όλα αυτά τα κατάπιε η πόλη. Έγιναν άσφαλτος, πυλωτές, τσιμενταρισμένες αυλές. Θεωρώ την αστική ανάπτυξη είναι κάτι θετικό, όμως ταυτόχρονα με ευαισθητοποίησε ως προς τον τρόπο που έγινε. Διαπράχθηκαν τότε μεγάλα λάθη. Ασφαλτοστρώθηκε το σύμπαν. Τα πεζοδρόμια γίνανε πολύ στενά. Τα δέντρα κόπηκαν αδίκως. Τα κτήρια που δημιουργήθηκαν ήταν όλα σε πλήρη αδιαφορία και για το περιβάλλον και για την ποιότητα ζωής μας. Πιστεύαμε ότι αν έχουμε όλοι ένα ιδιόκτητο διαμέρισμα και τα μπαλκόνια μας αυτό είναι ποιότητα ζωής. Σήμερα διαπιστώνουμε ότι αυτό δεν φτάνει. Το δεύτερο κομμάτι της αφύπνισής μου προήλθε από τις ατέλειωτες ώρες στο σχολικό ή στο πίσω κάθισμα του αυτοκινήτου, προσπαθώντας να φτάσω στο σχολείο σε μποτιλιάρισμα, χάνοντας δύο ώρες τουλάχιστον την ημέρα καθηλωμένη σ’ ένα όχημα. Φτάνοντας στη Βιέννη προσγειώθηκα σε μια «άλλη» πόλη. Όση ώρα σας μιλάω, εγώ περπατάω. Εδώ συνειδητοποίησα ότι ποιότητα ζωής ίσον αστικός σχεδιασμός. Έχει σε μεγάλο βαθμό να κάνει με τον τρόπο που οι πόλεις μας σχεδιάστηκαν και χτίστηκαν. Αν έχουν φτιαχτεί με λάθος τρόπο, στο χέρι μας είναι να τις αναδιαμορφώσουμε, να τις μετασχηματίσουμε, να τις διορθώσουμε.
Γιατί, αλήθεια, είπατε «όχι» το 2009 στην πρόταση του Γιώργου Παπανδρέου να αναλάβετε υφυπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής; Με συγκίνησε πάρα πολύ η πρότασή του, αλλά τα χρόνια εκείνα είχα όχι μόνο δουλέψει δεκαετίες για να φτάσω εκεί που ήμουν, αλλά και οι Πράσινοι της Βιέννης με είχαν στηρίξει, με είχαν εμπιστευτεί, είχαν επενδύσει σε μένα. Δεν μπορείς να αφήσεις όλους εκείνους με τους οποίους πάλεψες για χρόνια από κοινού, την τελευταία στιγμή, επειδή ήρθε μια πρόταση! Όσο τιμητική και δελεαστική κι αν είναι. Άρα, για μένα ήτανε αυτονόητο, και υποχρέωσή μου, να παραμείνω στη Βιέννη και να δουλέψω με την ομάδα μας για να μπούμε στην κυβέρνηση, πράγμα που έναν χρόνο αργότερα το καταφέραμε. Σίγουρα ούτε η είσοδός μας στην κυβέρνηση, ούτε και το αξιόλογο κυβερνητικό έργο που ακολούθησε δεν θα είχαν επιτευχθεί αν εγώ είχα τότε φύγει, αποδεχόμενη την πρόταση του Γιώργου Παπανδρέου.
Ναι μεν οι Πράσινοι επένδυσαν σε εσάς. Αλλά οι ευρωπαϊκές κοινωνίες παραμένουν ρατσιστικές. Το δείχνουν τα σοκαριστικά ποσοστά της αντιμεταναστευτικής Ακροδεξιάς, ακόμη και η στροφή προς μια αντιμεταναστευτική επιχειρηματολογία αριστερών γερμανών πολιτικών (όπως λ.χ. από το Die Linke). Εσάς, μια Ελληνίδα στη Βιέννη, πώς σας αντιμετώπισαν; Υπήρξατε θύμα ρατσισμού; Ναι. Ειδικά στα χρόνια που δεν ήμουνα αναγνωρίσιμη. Γιατί εμφανισιακά θα μπορούσα να κατάγομαι από οπουδήποτε στον νότο. Οι Έλληνες γενικά είναι αγαπητοί στη Βιέννη – Ελλάδα σημαίνει διακοπές και καλοκαίρι εδώ. Όταν όμως δεν ήξερε κανείς ότι ήμουνα Ελληνίδα, βίωνα και άσχημες καταστάσεις.
Δηλαδή; Δεν θέλω να επεκταθούμε. Εστιάζω στις όμορφες πλευρές, στην ανθρωπιά και τη φιλία, στην εμπιστοσύνη και την υποστήριξη που τόσο απλόχερα μου δόθηκε επί 38 χρόνια τώρα στην Αυστρία.
Αν βρείτε ποια χώρα δεν έχει πατριαρχία ή κατάλοιπα αυτής, ονομάστε την!
Η εθνικότητά σας πάντως δεν στάθηκε εμπόδιο στην πολιτική σας σταδιοδρομία και ανέλιξη. Όπως βλέπουμε, προφανώς όχι. Αυτό δείχνει δύο πράγματα. Πρώτον, πόσο ανοιχτόμυαλοι είναι οι Πράσινοι της Βιέννης, που στήριξαν μια νέα γυναίκα -μην ξεχνάμε και το γυναίκα- από άλλη χώρα, και την έκαναν το Νο 1 στο ψηφοδέλτιό τους, πολλαπλές φορές. Και στάθηκαν δίπλα της από την πρώτη μέχρι την τελευταία στιγμή. Για χρόνια. Εικοσιπέντε! Και δεύτερον, ναι μεν η τοπική κοινωνία εμπεριέχει και ρατσισμό, όπως παντού άλλωστε, ωστόσο τελικά η βιεννέζικη κοινωνία ήταν τόσο ανοιχτή, ώστε τα μέλη της να αγκαλιάσουν και να δεχτούν μια αντιδήμαρχο από άλλο τόπο, με όνομα ξενικό και προφορά στα γερμανικά, σαν ένα αυτονόητο κομμάτι της πόλης. Ο τρόπος που αντιμετωπίστηκα από μια ομάδα του πολιτικού χώρου στα social media έχει βεβαίως να κάνει με την καταγωγή μου και το γεγονός ότι είμαι γυναίκα, αλλά ακόμα περισσότερο με την εκτενέστατη και ριζοσπαστική ατζέντα που εφάρμοσα, η οποία δημιούργησε τεράστιες αντιδράσεις. Επομένως, η μόνη διαφορά που βλέπω πως ενδέχεται να υπήρχε, είναι αν ήμουνα άνδρας. Οι αντιδράσεις τότε μπορεί να ήταν τελικά λιγότερο έντονες.
Παραμένει ακόμα η βιεννέζικη κοινωνία πατριαρχική; Όπως και οι υπόλοιπες. Αν βρείτε ποια χώρα δεν έχει πατριαρχία ή κατάλοιπα αυτής, ονομάστε την!
Επομένως, αρχικά εισπράξατε τη δυσπιστία και έπρεπε να αποδείξετε ότι αξίζετε. Βεβαίως. Αλλά ισχύει παντού και πάντα αυτό, νομίζω..
Η απόφαση του σοσιαλδημοκράτη, Μίχαελ Χόιπλ για τον συνασπισμό με τους Πράσινους το 2010 είχε αποτελέσει καινοτομία σε παναυστριακό επίπεδο, καθώς, τόσο σε επίπεδο ομοσπονδιακής (κεντρικής) κυβέρνησης όσο και σε τοπικό επίπεδο ομόσπονδης κυβέρνησης στα εννέα ομόσπονδα κρατίδια της Αυστρίας, δεν είχε υπάρξει στο παρελθόν παρόμοια συνεργασία. Τι σας έδειξε η πολιτική συνεργασία στην πράξη;
Αυτό που με δίδαξαν τα χρόνια της συνεργασίας μας είναι ότι ουσιαστική πολιτική είναι η αναζήτηση της σύγκλισης, η τέχνη της σύμπραξης ως βασική προϋπόθεση για να δημιουργήσουμε κάτι μεγάλο, κάτι που ίσως μέχρι χθες φάνταζε ακατόρθωτο. Η συνεργασία μας στην Βιέννη εστιάστηκε στην δράση -όχι στην αντίδραση-, στην αμοιβαία στήριξη που χρειάζονται και οι δυο πλευρές, ώστε να βάλουν τον πήχη ψηλά – όχι στη δημιουργία εμποδίων. Και στην πράξη αποδείξαμε ότι μια άλλη πολιτική κουλτούρα είναι εφικτή και ότι, παρόλες τις διαφορές, η συνεργασία μπορεί να είναι εξαιρετικά παραγωγική.
Ξέχασα να σας ρωτήσω για την ωραιότερη, την πλέον αλησμόνητη στιγμή σας ως αντιδημάρχου στη Βιέννη, αυτή που σας έκανε να πείτε «άξιζε τον κόπο». Ποια είναι; Ήταν η στιγμή που ανακοινωθήκαν τα θετικά αποτελέσματα του δημοψηφίσματος για την πεζοδρόμηση της Mariahilfer Strasse, μετά από αντιπαραθέσεις δύο ετών.
Άξιζε, τελικά, κυρία Βασιλάκου, ο κόπος; Πάντα αξίζει. Η μόνη συμβουλή που έχω για όλους όσοι θέλουν να δραστηριοποιηθούν πολιτικά είναι ότι η πολιτική δεν είναι χαμόγελα και χειραψίες. Είναι δράση. Να έχεις την ευτυχία να βιώσεις όλο το δημιουργικό ταξίδι, από την πρωταρχική ιδέα μέχρι την υλοποίησή της και τα αποτελέσματα που φέρνει.