Η Rocky Hehakaija είναι ένας θρύλος του street football και καταρρίπτει το ένα στερεότυπο μετά το άλλο. Από μικρή έπαιζε μπάλα με αγόρια και νικούσε, ενώ έφτασε να παίξει μέχρι και στην Γυναικεία Εθνική Ομάδα Ποδοσφαίρου της Ολλανδίας.
Έχει πάντα μια μπάλα μαζί της και αντλεί έμπνευση από καθετί, προκειμένου να μάθει ένα ακόμα τρικ. Η Rocky είναι η πρώτη και μόνη γυναίκα στην ομάδα των Street Legends, της καλύτερης ομάδας ποδοσφαίρου δρόμου στον κόσμο, καθώς και διευθύντρια του Ιδρύματος Favela Street, μέσω του οποίου φιλοδοξεί να δημιουργήσει μια νέα γενιά ισχυρών προτύπων σε υποβαθμισμένες περιοχές του κόσμου, με τη δύναμη του αθλητισμού.
Βρέθηκε στην χώρα μας μερικούς μήνες πριν για να μιλήσει με τα παιδιά της Αntetokounbros Academy που πραγματοποιείται με την αρωγή του Ιδρύματος Ωνάση, δίνοντας τους έμπνευση και κίνητρα για να συνεχίσουν να κάνουν αυτό που αγαπούν.
Η Popaganda μίλησε μαζί της για το ποδόσφαιρο, τις φαβέλες του Ρίο και τον Άγιαξ του 1995.
Τί είναι αυτό που σε έκανε να αγαπήσεις το ποδόσφαιρο; Δεν θυμάμαι πότε ακριβώς ερωτεύτηκα την μπάλα, αλλά μεγαλώνοντας το ποδόσφαιρο ήταν παντού γύρω μου. Ο πατέρας μου έπαιζε για την τοπική ομάδα, ο αδερφός μου έπαιζε και αυτός μπάλα. Εγώ στην αρχή έπαιζα χάντμπολ, γιατί έπαιζε και η μαμά μου. Στο χάντμπολ η μπάλα που χρησιμοποιούμε είναι μικρή, αλλά εγώ την χρησιμοποιούσα πιο πολύ για να παίζω με τα πόδια μου. Έχω πάντα μια μικρή μπάλα μαζί μου, γιατί νομίζω ότι αν θες να αναπτύξεις την τεχνική σου, είναι καλύτερο να ξεκινήσεις με μια μικρή μπάλα. Θυμάμαι έντονα πως έπαιζα πάντα μπάλα στο σαλόνι των γονιών μου και έπαιρνα την μπάλα μαζί μου στο σχολείο ή στο κρεβάτι μου. Κοιμόμουν αγκαλιά με την μπάλα μου. Όταν έγινα 12 χρονών, είπα στην μητέρα που πως θέλω να παίξω ποδόσφαιρο, επειδή έπαιζα στα τουρνουά του σχολείου και όλοι μου έλεγαν πόσο καλή ήμουν. Είναι ωραίο το συναίσθημα του να είσαι καλός σε κάτι και αυτός ήταν ένας από τους λόγους που ερωτεύτηκα το ποδόσφαιρο. Επειδή ήμουν καλή σε αυτό.
Σου ήταν πιο δύσκολο να ασχοληθείς με το ποδόσφαιρο επειδή ήσουν κορίτσι; Υπήρχαν άνθρωποι στο περιβάλλον σου, που προσπάθησαν να σε αποτρέψουν από το να παίξεις μπάλα; Σίγουρα. Δεν το καταλάβαινα τότε, αλλά όσο μεγάλωνα, αυξανόταν και το bullying που δεχόμουν. Ήμουν πολύ ανασφαλής. Με αποκαλούσαν «αντρογυναίκα». Ούτε καν αγοροκόριτσο. Αναρωτιόντουσαν αν ήμουν αγόρι ή κορίτσι. Με έλεγαν λεσβία επειδή έπαιζα μπάλα. Όλα αυτά δεν τα άκουγα μόνο από τους συνομηλίκους μου, αλλά και από τους γονείς τους. Υπάρχει ένα περιστατικό που δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Έπαιζα ένα παιχνίδι και ήμουν το μόνο κορίτσι σε μια ομάδα γεμάτη αγόρια. Στο πρώτο ημίχρονο, είχα ήδη κάνει χατ τρικ. Όταν πηγαίναμε προς τα αποδυτήρια, ο πατέρας ενός παιδιού από την αντίπαλη ομάδα, με πλησίασε και μου είπε, «Λένε ότι είσαι κορίτσι, αλλά εγώ δεν το πιστεύω. Κατέβασε το σορτσάκι σου και δείξε μου ότι είσαι κορίτσι». Ήμουν μόλις 14 ετών τότε. Λέω πάντα όμως, πως όλα όσα προβάλλουμε πάνω στους άλλους, ειδικά στα παιδιά και τους νέους ανθρώπους, κολλάνε στο μυαλό τους σαν πηλός και από αυτόν τον πηλό δημιουργούν την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους. Έτσι, όταν κοιταζόμουν στον καθρέφτη σαν έφηβη, έβλεπα μια όχι τόσο όμορφη κοπέλα, που έμοιαζε με άνδρα, αλλά αγαπούσα τόσο πολύ το ποδόσφαιρο και το πάθος μου γι΄αυτό ήταν μεγαλύτερο από τις ανασφάλειές μου. Τις κουβαλάω ακόμα όμως, και γι’ αυτό όταν δουλεύω με νέους ανθρώπους, τους επισημαίνω μόνο τα θετικά τους, για να είναι ο πηλός τους γεμάτος θετικότητα.
Μίλησες στην Antetokounbros Academy. Η ιστορία του Γιάννη και όλης της οικογένειάς του, πραγματικά εμπνέει πολλούς νέους ανθρώπους, εσένα μεγαλώνοντας ποιος παίκτης ή παίκτρια σε ενέπνεε να γίνεις καλύτερη, εντός κι εκτός γηπέδου; Για να είμαι ειλικρινής, κοιτώντας πίσω, δεν υπήρχε κάποιος παίκτης που να με εμπνέει εντός και εκτός γηπέδου. Στην αρχή τους θαύμαζα μόνο για τις ικανότητές τους. Ήμουν πολύ μεγάλη φαν του Έντγκαρ Ντάβιντς, γιατί ήταν πολύ δυνατός και τεχνικός παίκτης, αλλά όταν τον γνώρισα δεν μπορώ να πω ότι αποτέλεσε πρότυπο για μένα, ήταν πολύ διαφορετικά γιατί δουλεύαμε πια μαζί. Ο Ρονάλντο από την Βραζιλία, αποτέλεσε επίσης μεγάλο πρότυπο, αλλά ήταν πάντα άνδρες αυτοί που θαύμαζα. Τώρα έχουμε περισσότερες γυναίκες παίκτριες όμως. Στο τελευταίο Μουντιάλ γυναικών στην Γαλλία, είδαμε τις παίκτριες να γίνονται σούπερ σταρ, ενώ όσο μεγάλωνα εγώ, δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο. Περνώντας τα χρόνια έχουμε παίκτριες όπως η Μάρτα από την Βραζιλία, η οποία μου έδωσε μεγάλο κίνητρο. Το μεγαλύτερο μου πρότυπο όμως, είναι ο πατέρας μου, μέσα και έξω από τα γήπεδα.
Με το Favella Street Project, ποιος ακριβώς είναι ο στόχος σου; Τι θέλετε να πετύχετε ως οργανισμός; Αυτό που κάνουμε θυμίζει πολύ την δουλειά που κάνουν στην Antetokounbros Academy. Αυτό που θέλουμε είναι να βγάλουμε στην επιφάνεια τα νέα πρότυπα. Πρόκειται για νέα παιδιά που προέρχονται από υποβαθμισμένες περιοχές και θέλουμε να τους κάνουμε να δουν το ταλέντο τους και τις δυνατότητες που έχουν. Πολλά από αυτά τα παιδιά δεν ξέρουν ότι είναι ταλαντούχα και η ίδια κοινωνία τα υποτιμά, λέγοντάς τους, «Δεν είσαι τίποτα και δεν μπορείς να γίνεις μέρος της κοινωνίας». Αυτό που θέλουμε να κάνουμε με το πρόγραμμα προσωπικής ανάπτυξης, είναι να μάθουν από τον εαυτό τους και από τα άλλα παιδιά με τα οποία δουλεύουν και ίσως και από εμένα, γιατί κι εγώ η ίδια μαθαίνω από τα παιδιά αυτά, ότι έχουν αξία και μπορούν να τα καταφέρουν στην ζωή. Ότι έχουν δικαίωμα να ονειρεύονται και να κάνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα. Τα όνειρα είναι δωρεάν, αλλά είναι δύσκολα για νέους ανθρώπους που δεν έχουν πολλές ευκαιρίες στη ζωή, να ονειρευτούν. Αν δεν έχεις ένα όνειρο, δεν ξέρεις και που θες να πας. Στο Favella Street Project ποδόσφαιρο είναι μόνο η αρχή. Οργανώνουμε δραστηριότητες που έχουν να κάνουν με την μπάλα για τα άλλα παιδιά στις γειτονιές και γίνονται τα ίδια πρότυπα. Στην πραγματικότητά όμως, το πρόγραμμα έχει να κάνει με την προσωπική ανάπτυξη αυτών των παιδιών και το πως θα ανακαλύψουν τα ταλέντα τους και πως θα είναι περήφανα για τους ίδιους, να αλλάξουν την εικόνα που έχουν για τον εαυτό τους και κυρίως την εικόνα που έχουν για τα κορίτσια που παίζουν ποδόσφαιρο.
Μέχρι τώρα το Favella Street Project δραστηριοποιείται στην Λατινική Αμερική και την Καραϊβική. Τί σας έκανε να ξεκινήσετε το πρότζεκτ από τις συγκεκριμένες χώρες; Έπαιξε ρόλο το ότι έχουμε όλοι στο μυαλό αυτή την περιοχή συνδεδεμένη με το ποδόσφαιρο; Απλά έτυχε, πραγματικά. Όταν ήμουν 18 χρονών με επέλεξε μια ολλανδική τηλεοπτική εκπομπή να πάω στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Τότε έπαιζα στην εθνική ομάδα της Ολλανδίας και όλος ο κόσμος μου γυρνούσε γύρω από τον εαυτό μου. Ήμουν κορυφαία αθλήτρια και δεν με ενδιέφεραν πολλά άλλα πράγματα. Επισκέφτηκα όμως, τις φαβέλες του Ρίο και ήταν η πρώτη φορά που κατάλαβα την δύναμη που έχει το ποδόσφαιρο. Έβλεπα ανθρώπους που αντιμετώπιζαν σε καθημερινή βάση την φτώχεια και την βία, αλλά όταν έπαιζα ποδόσφαιρο μαζί τους, υπήρχε σύνδεση και ξεχνούσαμε τον κόσμο γύρω μας. Αυτό ήταν το πρώτο πράγμα που έμαθα εκεί και ανακάλυψα ότι το ποδόσφαιρο δεν έχει να κάνει μόνο με τα γκολ που σκοράρω, αλλά με το να μπορώ να έρθω κοντά με άλλους ανθρώπους. Έτσι λοιπόν, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε από την Βραζιλία. Έπειτα μας κάλεσαν να πάμε στην Αϊτή. Για να φτάσεις εκεί, περνάς πάντα μερικές μέρες από το Κουρασάο, που είναι πρώην αποικία της Ολλανδίας και μιλάνε ολλανδικά. Έτσι, πήρα την μπάλα μου και άρχισα να ψάχνω αν μπορώ να οργανώσω το πρότζεκτ και εκεί. Τώρα ξεκινάμε πρότζεκτ και στο Σουδάν, μόνο για γυναίκες.
Ποιο πιστεύεις ότι είναι το μεγαλύτερο κατόρθωμα του Favella Street Project, μέχρι τώρα; Εγώ αισθάνομαι ότι έχουμε πετύχει, όταν οι νέοι άνθρωποι με τους οποίους δουλεύουμε, αποκτούν εμπειρίες που δεν είχαν ξαναβιώσει. Για παράδειγμα, κάποια από τα κορίτσια στη Βραζιλία πήραν υποτροφίες για να πάνε στις ΗΠΑ και την Αγγλία και να κυνηγήσουν το όνειρό τους. Υπάρχει ένα συγκεκριμένο κορίτσι από τη Βραζιλία, η Ρεμπέκα, που την γνώρισα πρώτη φορά όταν ήταν 14 ετών και ήταν πολύ σκληρή, γιατί ακριβώς δίπλα από το σπίτι της γίνονταν αγοραπωλησίες ναρκωτικών. Όταν όμως, έπαιζε ποδόσφαιρο γινόταν και πάλι παιδί. Εκτός γηπέδου όμως, προκειμένου να επιβιώσει έπρεπε να είναι σκληρή. Όσο περνούσε ο καιρός όμως, και βίωνε νέες καταστάσεις, την έβλεπες που μαλάκωνε. Καταφέραμε να την φέρουμε στον Άγιαξ και να παίξει με τις επαγγελματίες παίκτριες της ομάδας. Αυτό προσπαθούμε να κάνουμε. Να χρησιμοποιήσουμε τις γνωριμίες μας για να επωφεληθούν αυτά τα νέα παιδιά.
Το πρότζεκτ απευθύνεται σε αγόρια και κορίτσια; Ναι. Ο λόγος που αποφασίσαμε να μην απευθυνθούμε μόνο σε κορίτσια, είναι επειδή θεωρώ ότι είναι σημαντικό να αλλάξουμε τον τρόπο που σκέφτονται τα αγόρια και οι νεαροί άνδρες. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν τους βάλουμε μαζί και τους αφήσουμε να μάθουν ο ένας από τον άλλο, σε ένα ασφαλές περιβάλλον.
Το γυναικείο ποδόσφαιρο ακόμα δεν έχει την προβολή που έχει το ανδρικό. Κατά τη γνώμη σου, τι πρέπει να γίνει για να αλλάξει αυτό; Πιστεύω ότι ένα πρώτο βήμα, θα ήταν να υπάρχουν περισσότερες γυναίκες σε κυβερνητικές θέσεις ή σε οργανισμούς, όπως η FIFA και η UEFA. Θα πρέπει να υπάρχουν περισσότερες γυναίκες στα συμβούλια των επαγγελματικών ποδοσφαιρικών ομάδων. Όλα ξεκινούν όμως, με τον ισότιμο σεβασμό και ο σεβασμός δεν σημαίνει απαραίτητα χρήματα, αλλά ίδιες εγκαταστάσεις και ευκαιρίες. Για παράδειγμα, όταν ένα κανάλι δείχνει έναν αγώνα γυναικείου ποδοσφαίρου, δεν χρησιμοποιεί προηγμένης τεχνολογίας κάμερες, όπως κάνουν στους αγώνες ανδρικού ποδοσφαίρου και έτσι οι γυναικείοι αγώνες γίνονται λιγότερο ελκυστικοί για τον θεατή. Πιστεύω ότι δεν είναι υγιές, άνθρωποι να βγάζουν τόσα εκατομμύρια ευρώ παίζοντας ποδόσφαιρο και δεν θα σου πω ποτέ ότι η Μάρτα πρέπει να βγάζει τα ίδια λεφτά με τον Νεϊμάρ, γιατί νομίζω τα ποσά αυτά είναι ούτως ή άλλως τρελά, αλλά μπορούμε να δουλέψουμε πάνω στην ισότητα. Και στην Ολλανδία αν δεν ήταν τόσο πετυχημένη η εθνική μας ομάδα, δεν θα βλέπαμε τόσες αλλαγές στο θέμα αυτό.
Τί σε έκανε να ασχοληθείς με το street football και για την ακρίβεια, τί είναι το street football; Όταν μου κάνουν αυτή την ερώτηση, τους λέω ότι όλοι παίζουμε ποδόσφαιρο δρόμου, ειδικά όταν είμαστε παιδιά. Βγαίνουμε στον δρόμο και παίζουμε με μια μπάλα. Για μένα αυτό είναι το ποδόσφαιρο δρόμου και στην Ολλανδία είναι πάρα πολύ ανεπτυγμένη αυτή η κουλτούρα. Αυτό σημαίνει πως υπάρχουν πάρα πολλοί χώροι για να μπορέσεις να παίξεις, ενώ λόγω και της αποικιοκρατίας, ζούμε σε μια πολυπολιτισμική κοινωνία. Υπάρχουν πολλοί Ολλανδοί με καταγωγή από το Σουρινάμ ή το Μαρόκο ας πούμε. Ακόμα και ο πατέρας μου κατάγεται από την Ινδονησία και την Παπούα Νέα Γουινέα. Όλες αυτές οι κουλτούρες λοιπόν, συναντιούνται στον δρόμο. Για μένα προσωπικά σήμαινε ότι μπορούσα να διασκεδάζω παίζοντας με τους φίλους μου. Έτσι ανακάλυψα ότι μπορώ να κάνω άπειρα πράγματα με την μπάλα. Ξαφνικά μεγάλες εταιρείες αθλητικών άρχισαν να ασχολούνται με το street football και να οργανώνουν τουρνουά. Σε ένα μεγάλο τέτοιο τουρνουά, οι Ολλανδοί παίκτες ξεχώρισαν και εγώ ήμουν η μοναδική γυναίκα. Είναι περίπου όπως οι ομάδες break dance που μάχονται η μια την άλλη, το ίδιο κάνουμε και στο street football. Ξεκινήσαμε στους δρόμους του Άμστερνταμ και τώρα το πράγμα έχει γίνει παγκόσμιο. Παίζουμε εναντίον της καλύτερης ομάδας στην Γκάνα για παράδειγμα ή στην Αγγλία και πάντα καρδίζουμε. Το ολλανδικό ποδόσφαιρο δρόμου θεωρείται εκείνο που άνοιξε τον δρόμο για τις υπόλοιπες χώρες. Για μένα το ποδόσφαιρο δρόμου σημαίνει ελευθερία και δημιουργικότητα.
Ποια είναι τα κοινά σημεία που έχεις εντοπίσει ανάμεσα στο Favella Street Project και την Antetokounbros Academy; Είναι πάρα πολλά. Στο μόνο που ίσως διαφέρουμε είναι οι οικονομικοί πόροι. Είναι πολύ σπουδαίο το γεγονός ότι η Antetokounbros Academy μπορεί και προσφέρει τόσες υποτροφίες στα παιδιά αυτά. Εμείς δυσκολευόμαστε λίγο στο κομμάτι αυτό γιατί δεν έχουμε ακόμα το ανάλογο μπάτζετ. Ξεκινήσαμε το πρότζεκτ μόλις το 2014 και για να είμαι ειλικρινής το πρότζεκτ είμαι εγώ. Έχω κάποιους ανθρώπους που με βοηθούν, αλλά τα περισσότερα πράγματα τα κάνω ακόμα μόνη μου. Μεγαλώνουμε όμως, γιατί τώρα έχουμε την μεθοδολογία, ενώ αναπτύξαμε ένα εργαλείο που μετρά την επιρροή που έχει το πρόγραμμα στην νοοτροπία και την αυτοεκτίμηση των παιδιών αυτών. Σημαντικό μέρος του προγράμματός μας, το οποίο έχει διάρκεια δυο χρόνων, παίζει το storytelling. Όλοι έχουν μια πολύ ξεχωριστή ιστορία να πουν. Το σημαντικότερο πράγμα που έχουμε πετύχει είναι να δώσουμε ευκαιρίες σε αυτά τα παιδιά και ο αθλητισμός είναι το εργαλείο μας. Δεν ψάχνω την επόμενη Μάρτα ή τον επόμενο Ρονάλντο. Ψάχνω να βρω παιδιά που θα μπορέσουν να μορφωθούν και να πάρουν την εκπαίδευση που τους αξίζει, που θα δημιουργήσουν οι ίδιοι τις ευκαιρίες στον εαυτό τους για να έχουν πιο ανοιχτούς ορίζοντες, έξω από τις φαβέλες.
Αν μπορούσες να δεις έναν οποιονδήποτε στην ιστορία του ποδοσφαίρου, ποιός θα ήταν αυτός Σε ποιο γήπεδο θα ήθελες να είσαι μέσα; Τον τελικό του Champions League του 1995, να δω τον Άγιαξ να παίζει ενάντια στην Μίλαν. Αυτή είναι μια πολύ εύκολη ερώτηση για μένα.