Η Αμαλία Καβάλη, μπορεί να έγινε ευρέως γνωστή στο κοινό το 2019, από τον πρώτο της τηλεοπτικό ρόλο -αυτόν της Ουρανίας Βαμβακά- στις «Άγριες Μέλισσες», ωστόσο έχει συμμετάσχει σε αξιόλογες και επιτυχημένες θεατρικές παραγωγές την τελευταία δεκαετία. Το 2021 φαίνεται ότι θα είναι μια εξαιρετικά δημιουργική και γεμάτη χρονιά για εκείνη, καθώς εκτός από τις «Άγριες Μέλισσες», πρωταγωνιστεί ταυτόχρονα σε δύο θεατρικές παραστάσεις, «Ο Γιατρός της Τιμής του» και «Πόσο κοστίζει να ζεις;», στο θέατρο Πόρτα, σε σκηνοθεσία Θωμά Μοσχόπουλου.
Η ηθοποιός και σκηνοθέτις μίλησε στην Popaganda με αφορμή την Άνι, τον ρόλο που ενσαρκώνει στην παράσταση «Πόσο κοστίζει να ζεις;», για την έλλειψη ορατότητας και συμπερίληψης των ατόμων με αναπηρία, την τηλεόραση και το θέατρο στην μετά το #metoo εποχή, καθώς και για την ανάγκη «να περάσουμε από τον φόβο στην εκλογίκευση», αφήνοντας πίσω αξιακά συστήματα και μοτίβα που ανήκουν στον περασμένο αιώνα.
Η ηρωίδα που υποδύεσαι στην παράσταση «Πόσο κοστίζει να ζεις», είναι κινητικά ανάπηρη. Πώς προσέγγισες τον συγκεκριμένο ρόλο; Σε δυσκόλεψε; Η Άνι είναι πρώην αλκοολική και λόγω αυτού εκτιμούσε τη σταθερότητα στη ζωή της. Τη στιγμή που τη συναντάμε, όλες της οι σταθερές είναι υπό αίρεση πλην μιας: είναι ακόμα φτωχή. Είχε 20 χρόνια σχέση και τώρα παίρνει διαζύγιο, ήταν αρτιμελής και τώρα είναι έξι μήνες τετραπληγική, έμενε στο κέντρο αποκατάστασης και τώρα μετακινείται πίσω σπίτι της που όμως λόγω διαζυγίου είναι και αυτό καινούργιο. Το σώμα της άλλαξε. Η σχέση ζωής της έληξε. Τίποτα από όσα ήξερε δεν υπάρχει και -πέρα από τη φτώχεια- η μόνη σταθερά της είναι η νοσοκόμα που την επισκέπτεται κάθε μέρα. Όλα είναι καινούργια: σωματικά και ψυχικά. Και ενώ προσπαθεί να βρει την ηρεμία της στη νέα κατάσταση, ο τέως σύζυγος της την επισκέπτεται και γίνεται τρομερά σημαντικό και επείγον να διατηρήσει την αξιοπρέπεια της.
Με δυσκόλεψε ο ρόλος ναι, και με δυσκολεύει κάθε φορά το να μπορώ να είμαι διαθέσιμη και ευάλωτη και ως ρόλος αλλά και ως ηθοποιός. Αυτή η ακραία σωματικότητα που απαιτείται σημαίνει πως δεν μπορώ να κάνω πολλά πράγματα και για να διατηρηθεί εξαρτώμαι από τον παρτενέρ μου, που είναι ο υπέροχος Μελαχρινός Βελέντζας. Είναι ένας αγώνας εμπιστοσύνης, που ούτως οι άλλως απαιτείται από τους ηθοποιούς, αλλά σε αυτή την περίπτωση είναι σε ακραίο βαθμό και μόνο όταν έχω κερδίσει αυτόν τον αγώνα μπορώ να πω πως έκανα τη δουλειά μου σήμερα.
Τι είναι αυτό που έμαθες μέσα από το έργο και τον ρόλο, για την ζωή και την καθημερινότητα ενός ανάπηρου ατόμου; Ότι δεν ήξερα σχεδόν τίποτα και αυτό είναι προβληματικό. Ο σύγχρονος ορισμός της αναπηρίας ανάγεται στην κοινωνία, η απουσία συμπεριληπτικότητας δηλαδή την αυξάνει. Στην Ελλάδα τα ανάπηρα άτομα δεν είναι ορατά, δεν τους το κάνουμε εύκολο να κυκλοφορήσουν, να συνάψουν σχέσεις, να εργαστούν, να εκφραστούν, να έχουν ποιότητα ζωής εντέλει. Δεν χρειάζεται να πάει μακριά το μυαλό μας, ας σκεφτούμε απλά τη συχνότητα με την οποία παρκάρουμε στις ράμπες αναπήρων.
H τέχνη καθίσταται όλο και περισσότερο πεδίο κοινωνικών ζυμώσεων και αλλαγών, ειδικότερα σε ζητήματα αποδοχής, ορατότητας και συμπεριληπτικότητας. Τι σημαίνει αυτό για τον καλλιτέχνη, συνεπάγεται κάποια επιπλέον ευθύνη που καλείται να επωμιστεί; Μάλλον πάντα έτσι ήταν η τέχνη, απλώς τώρα έχουμε αρχίσει να καταλαβαίνουμε πόσο μεγάλη σημασία έχει η ορατότητα και η συμπεριληπτικότητα. Πρέπει να είμαστε ευγνώμονες στους ανθρώπους που το διεκδίκησαν αυτό, γιατί δεν ήμασταν εμείς.
Είναι το ελληνικό θέατρο προσβάσιμο, σε ανάπηρους θεατές και καλλιτέχνες; Μέχρι το 2017 τα άτομα με αναπηρία δεν είχαν δικαίωμα να σπουδάσουν στις ανώτερες δραματικές σχολές, άρα με έναν τρόπο απαγορευόταν να γίνουν επαγγελματίες ηθοποιοί! Τώρα σε σχέση με την προσβασιμότητα στα θέατρα, έχουν -αν μη τι άλλο- περιθώρια βελτίωσης. Με μια πρόχειρη σκέψη καταλαβαίνω πως μόνο τα ισόγεια είναι κάπως προσβάσιμα, μα και αυτά δεν έχουν τουαλέτες αναπήρων. Όμως πέρα από τα αεροδρόμια και τους εθνικούς οργανισμούς, πόσο συχνά συναντάμε στην Ελλάδα τουαλέτες αναπήρων;
Πρωταγωνιστείς ταυτόχρονα σε μια άλλη παράσταση, επίσης στο θέατρο Πόρτα, ενώ συνεχίζεις για τρίτη σεζόν στις «Άγριες Μέλισσες». Αποτελεί πρόκληση για εσένα αυτή η ταυτόχρονη εναλλαγή των ρόλων; Ναι, ξεκινήσαμε στις 21 Νοέμβρη το έργο του Πέδρο Καλντερόν δε λα Μπάρκα «Γιατρός της τιμής του». Η εναλλαγή των ρόλων και κυρίως του είδους θεάτρου (ή του μέσου στην περίπτωση της τηλεόρασης) με γοητεύει και με ξεκουράζει διανοητικά. Είμαι βέβαια τυχερή, έχω συνεργάτες που εκτιμώ και απολαμβάνω να περνάω χρόνο μαζί τους και στις τρεις αυτές δουλειές. Οι ώρες εργασίας και η σωματική κούραση είναι που αποτελούν πρόκληση, ειδικά επειδή ήρθαν μετά την καραντίνα. Νομίζω πως μια μεγάλη μερίδα του ελληνικού θεάτρου που τρέχει να ανεβάσει μέχρι τον Δεκέμβριο, όπως οφείλει, τις προ καραντίνας επιχορηγούμενες παραστάσεις φλερτάρει αυτή τη στιγμή με την υπερκόπωση.
Θα επιθυμούσες στο μέλλον να κάνεις περισσότερο τηλεόραση; Θα επιθυμούσα να κάνω καλή τηλεόραση.
Πως διαχειρίστηκες την αναγνωρισιμότητα που απέκτησες από την τηλεοπτική σου συμμετοχή στις «Άγριες Μέλισσες»; Η Ουρανία -ο χαρακτήρας που υποδύομαι- είναι συμπαθής στο κοινό και όπως είναι μάλλον φυσικό με ταυτίζουν μαζί της. Αυτό σημαίνει πως άνθρωποι που δε γνωρίζω είναι θετικά προσκείμενοι απέναντι μου. Και ποιος δεν θα θέλε να ξυπνήσει σε ένα κόσμο όπου οι γύρω του θα ήταν αιφνιδίως φιλικοί; Παραμυθιάζεσαι, ακόμα κι αν ξέρεις πως στην πραγματικότητα ο ενθουσιασμός αυτός δεν σχετίζεται με εσένα ως άτομο αλλά με τον χαρακτήρα που υποδύεσαι.
Είναι το ελληνικό θέατρο ένας πιο ασφαλής χώρος για τις γυναίκες, σχεδόν έναν χρόνο μετά το ξέσπασμα του #metoo στην χώρα μας, το οποίο συγκλόνισε σε μεγάλο βαθμό τον καλλιτεχνικό κόσμο; Το θέατρο λόγω της φυσικής απεύθυνσής του, παίρνει συχνά τα ηνία στα κοινωνικά θέματα, το θέμα όμως είναι σε τι κατάσταση βρίσκεται η κοινωνία. Δεν είναι το θέατρο το άντρο του σεξισμού και των συμπεριφορών εκφοβισμού, απλώς άτομα από τον χώρο του θεάτρου προχώρησαν σε καταγγελίες που πήραν δημοσιότητα και σε άλλους χώρους δεν προχώρησαν. Μετά το #metoo ναι, ίσως ο φόβος να φυλάει τα έρημα. Ίσως άτομα που πριν προχωρούσαν σε παρενοχλήσεις και άλλες κακοποιητικές συμπεριφορές να έχουν σταματήσει, γιατί η ενδεχόμενη τιμωρία δρα αποτρεπτικά. Σημείο ωριμότητας όμως θα είναι όταν περάσουμε από τον φόβο στην εκλογίκευση. Καταλήγουμε στο #metoo, γιατί ζουν και βασιλεύουν μέσα μας μισογυνιστικές απόψεις και κρατούν καλά τα τοξικά μοτίβα αρρενωπότητας που έρχονται όμως από ένα παλαιωμένο σύστημα αξιών.
Κάποτε ο Βαλαωρίτης είπε πως Μὲ κάποιον τρόπο ὁ καθένας μας, παρόλο ποὺ χανόμαστε σὰν ἄτομα, συνεχιζόμαστε μὲς στοὺς ἄλλους. Έχουμε πάρει τη σκυτάλη από άτομα που ανήκαν στον περασμένο αιώνα. Μας έχουν επηρεάσει και εκπαιδεύσει άνθρωποι που έζησαν με αξίες που είναι παρωχημένες. Είναι επιλογή μας το να συνεχίζουμε να τις φέρουμε στον επόμενο αιώνα. Εγώ, ας πούμε, έχω επηρεαστεί πολύ από τον παππού μου. Ήταν ένας φτωχός πρόσφυγας, εφευρέτης που κατάφερε εξαιρετικά πράγματα με την ευφυΐα και την επιμονή του αλλά ήταν και ομοφοβικός και μισογύνης. Γεννήθηκε όμως το 1901, όταν η ομοφυλοφιλία ήταν παράνομη! Τα ευάλωτα χαρακτηριστικά σε έναν άντρα μπορεί να τον οδηγούσαν στη φυλακή. Ειδικά επειδή είναι ένας άνθρωπος με τον οποίο αγαπηθήκαμε, έχω ευθύνη για το πώς τον φέρω μέσα μου και πώς τον επικοινωνώ στα νέα άτομα που αγαπώ. Πρέπει να επιλέγω να μην κρατάω τα ομοφοβικά διδάγματά του στη συμπεριφορά μου, αλλά ας πούμε την αστείρευτη τρυφερότητα και τη φροντίδα που έδειχνε όποτε συναντούσε ακόμα και ξένο ταλαιπωρημένο άνθρωπο, ή το πώς έβλεπε την εργασία όχι σαν μπελά αλλά σαν δημιουργία. Να κρατάω από αυτόν και να μεταφέρω αξίες που συμβαδίζουν με τη νέα χιλιετία και με βοηθάνε στη ζωή μου. Οι ομοφοβικές, μισογυνιστικές, ρατσιστικές απόψεις που έχουμε σήμερα και τα τοξικά μοτίβα αρρενωπότητας μας τα εμφύσησαν άνθρωποι που έζησαν σε άλλα περιβάλλοντα σε άλλες εποχές ίσως πιο σκοτεινές και πιο δύσκολες και -για μένα- δεν τιμάμε τη μνήμη τους με το να τις αναπαράγουμε, γιατί έτσι δεν αναπαράγουμε τον καλύτερο εαυτό τους.
«Ο Γιατρός της Τιμής του»
Για πρώτη φορά στο ελληνικό θέατρο, ανεβαίνει ένα από τα πιο συναρπαστικά αλλά και αμφιλεγόμενα έργα της ισπανικής Χρυσής Εποχής του 17ου αιώνα. «Ο Γιατρός της Τιμής του», του Πέδρο Καλντερόν ντε λα Μπάρκα, διαδραματίζεται κατά τη διάρκεια της βασιλείας του βασιλιά Πέδρο της Καστίλλης (1350-1369) και ανήκει στην κατηγορία των θεαματικών «δραμάτων τιμής», στα οποία οι κύριοι χαρακτήρες καλούνται να αντιμετωπίσουν επιτακτικές αλλά και αντικρουόμενες επιταγές. «Ο Γιατρός της Τιμής του» είναι ένα έργο ποιητικό και ταυτόχρονα βαθιά σκοτεινό, που περιγράφει έναν κόσμο ηθικού και πνευματικού τέλματος. Για περισσότερα από 350 χρόνια, έργο και συγγραφέας τυγχάνουν ακραίων αντιδράσεων από τους αναγνώστες και τους θεατές, από σκληρές ύβρεις έως άκρατο ενθουσιασμό.
©Patroklos_Skafidas
Η ιστορία ξεκινάει με τον βασιλιά Πέδρο ο Α’ της Καστίλλης, όταν επισκέπτεται τη Σεβίλλη. Λίγο έξω από την πόλη, ένα παραλίγο μοιραίο ατύχημα θα κάνει τον διάδοχο και αδερφό του, Ενρίκε, να ξανασυναντηθεί με έναν έρωτά του που νόμιζε χαμένο, τη Δόνια Μενθία. Εκείνη, όμως, είναι πλέον παντρεμένη με τον επιφανή Σεβιλλιάνο Γκουτιέρε Αλφόνσο ντε Σολίς. Σύντομα το ερωτικό τρίγωνο θα εμπλακεί σε ριψοκίνδυνες απόπειρες ελέγχου μιας έκρυθμης κατάστασης. Η έκταση των επιπλοκών θα πάρει απρόσμενες διαστάσεις, πλήττοντας κάθε βεβαιότητα που αφορά στους ήρωες του έργου.
Μέρες και ώρες παραστάσεων: Παρασκευή & Σάββατο στις 21.00, Κυριακή στις 19.00
Τιμές εισιτηρίων: 18€ Παρασκευή, 20€ Σάββατο & Κυριακή, 12€ φοιτητικό, 10€ ανέργων, ΑμΕΑ
«Πόσο κοστίζει να ζεις;»
Το βραβευμένο με Πούλιτζερ «Πόσο κοστίζει να ζεις;» της Πολωνο-αμερικανίδας συγγραφέως Μαρτίνα Μάγιοκ, πρόκειται για ένα τολμηρό, τρυφερό όσο και σκληρό έργο λυρικού ρεαλισμού, το οποίο επιχειρεί να αναδείξει τους υλικούς όρους, μέσω των οποίων εκδηλώνονται και υποστασιοποιούνται ως απροσπέλαστο εμπόδιο, οι πολλαπλοί αποκλεισμοί, οι στερεοτυπικές αντιλήψεις κι εν τέλει το στίγμα, που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία, σε έναν κυνικό κόσμο, όπου το βάρος της ταξικότητας εγγράφεται εν τέλει, ως η μοναδική σταθερά, στο σώμα της σύγχρονης αλλοτριωμένης κοινωνίας.
©Patroklos_Skafidas
Η παράσταση καλεί το κοινό να εξετάσει τις διαφορετικές οπτικές των προνομίων και της ανθρώπινης επαφής, μέσα από δύο ζευγάρια αταίριαστων ατόμων: ενός πρώην οδηγού φορτηγού και της πρώην γυναίκας του, που πρόσφατα έμεινε παράλυτη κι ενός υπερόπτη νεαρού με εγκεφαλική παράλυση και της νέας του φροντίστριας.
Τέσσερις άνθρωποι πασχίζουν να τα βγάλουν πέρα με τις αναπηρίες τους. Για δύο από αυτούς οι αναπηρίες είναι εξωτερικές, αλλά όλοι ανακαλύπτουν ότι κρύβουν εσωτερικές, καθώς μάχονται ανά ζεύγη για να επανακαθορίσουν τις αξίες τους. Αξίες που ψυχορραγούν μετά τα πλήγματα μιας αμείλικτης πραγματικότητας, που συνθλίβει τις ανθρώπινες προσδοκίες με κυνισμό. Τι σημαίνει να ζεις τελικά; Να επιβιώνεις απλώς ή κάτι περισσότερο; Και ποιο είναι το κόστος που πρέπει να καταβάλεις; Πόσο αντέχεται η απομόνωση που επιβάλλει ο τρόπος μιας παραγωγικής ζωής, προκειμένου να τα βγάλεις πέρα οικονομικά;
Μέρες και ώρες παραστάσεων: Δευτέρα & Τρίτη στις 21.00
Τιμές εισιτηρίων: 18€, 12€ φοιτητικό, 10€ ανέργων/ΑμΕΑ
Η παράσταση είναι κατάλληλη για θεατές άνω των 16 ετών.