Συναντήσαμε τον Γιώργο Κουμουτσάκο στον Βύρωνα, την γειτονιά που μεγάλωσε. «Εδώ γεννήθηκα, έπαιξα μπάλα και μουσική», μου λέει μόλις καθόμαστε για καφέ μετά την σύντομη ομιλία του σε προεκλογική συγκέντρωση. «Παίζατε μουσική;», τον ρωτώ. «Έπαιζα ντραμς, μάλλον κακά, κάναμε πρόβες σε ένα δωμάτιο που το είχαμε ντύσει με αυγουλιέρες. Ακούγαμε Led Zeppelin, Black Sabbath και Rolling Stones. Stones ακούω ακόμα έχω όλη τους τη δισκογραφία». «Black Sabbath δεν ακούτε πια;». «Το 13 δεν μου άρεσε καθόλου, κανένα του κομμάτι δεν συγκρίνεται με το “Fairies Wear Boots” ή το “Iron Man”». Μακάρι να μπορούσαμε να μιλήσουμε για τους Black Sabbath με έναν διπλωμάτη, Ευρωβουλευτή και υποψήφιο της Νέας Δημοκρατίας στη Β’ Αθηνών λίγο πριν τις εκλογές, όμως ο χρόνος τρέχει.
«Η ζωή μου δεν είναι μυθιστορηματική αλλά δεν είναι και αδιάφορη.» Του ζητώ να μου εξηγήσει γιατί. «Έχει πολλή δουλειά, στόχους και μουσική». Για την μουσική μιλήσαμε καιρός να πούμε για όσα έχω έρθει να τον ρωτήσω, πρώτα μου λέει για τις σπουδές του στο Πάντειο, μεταπτυχιακά στο Στρασβούργο, Βέλγιο αργότερα στο διπλωματικό σώμα, διπλωμάτης στην Αλβανία, εκπρόσωπος τύπου στο Υπουργείο Εξωτερικών για πολλά χρόνια, μετά στο Ευρωκοινοβούλιο πριν λίγους μήνες στην μάχη για την περιφέρεια Αττικής και τώρα υποψήφιος Βουλευτής.
Στη διάρκεια της σημερινής ομιλίας σας είπατε πως η προεκλογική περίοδος έγινε πολύ γρήγορα μέσα στον χειμώνα. Αυτό είναι κάτι ασυνήθιστο, οι εκλογές γίνονται συνήθως άνοιξη ή νωρίς το φθινόπωρο και φυσικά όχι μέσα σε διάρκεια τριών εβδομάδων. Πιστεύετε πως ζούμε σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης; Όχι, δεν το πιστεύω αυτό, οι μικρές περίοδοι συμπιέζουν πάρα πολύ τον χρόνο του πολιτικού διαλόγου και ενδεχομένως δεν βρίσκουν τον δρόμο τους στο προσκήνιο σοβαρά θέματα γιατί καλύπτονται από άλλα ή από ζητήματα που πολλές φορές προκύπτουν από την ίδια την καμπάνια. Βλέπετε, μέσα σε δυο ή τρεις βδομάδες παράγει ερωτήματα η ίδια η καμπάνια. Ποιος μπήκε, ποιος βγήκε, περνάνε τρεις μέρες και όλοι ασχολούνται με αυτά, τριτεύοντα σε σχέση με τις μεγάλες επιλογές πολιτικής που έχεις να κάνεις. Ουσιαστικά υπάρχει μια υφαρπαγή της πολιτικής ατζέντας από γεγονότα που γίνονται μέσα σε μια προεκλογική περίοδο που δεν είναι αυτά για τα οποία πας στις εκλογές και ο ψηφοφόρος καλείται να αποφασίσει. Αυτό μια σύντομη προεκλογική περίοδος το κάνει ακόμα πιο έντονο. Σε αυτόν τον χρόνο δεν επιτρέπονται λάθη γιατί αν γίνουν δεν έχεις χρόνο να τα διορθώσεις.
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τον ΣΥΡΙΖΑ να προηγείται σταθερά, αυτό το προβάδισμα οφείλεται καθόλου σε επικοινωνιακά λάθη της Νέας Δημοκρατίας; Το αποτέλεσμα των εκλογών δεν επηρεάζεται από επικοινωνιακά λάθη, δεν είναι αυτά που παράγουν το πολιτικό αποτέλεσμα. Ναι, η επιτυχής ή λιγότερο επιτυχής η διαχείριση της επικοινωνίας έχει τη σημασία της αλλά μια καλή πολιτική είναι πάντα μια καλή πολιτική και μια κακή πολιτική είναι πάντα μια κακή πολιτική.
Η επικοινωνία δεν μπορεί να αποκαταστήσει την πολιτική; Το επιδιώκει αλλά δεν θα το καταφέρει με κανένα τρόπο. Υπάρχει η εντύπωση πως η επικοινωνία μπορεί να αποκαταστήσει τα πάντα διότι τελικά η πραγματικότητα που ζείς μέσα σε τέτοιες συνθήκες και τέτοιες κρίσεις είναι αυτή που πάνω απ’όλα καθορίζει τον τρόπο που σκέφτεσαι και βλέπεις τα πράγματα.
Οι Γάλλοι και οι Άγγλοι κάνουν την διάκριση του πολιτικού από τον άνθρωπο του κράτους, του statesman και του politician. Στην Ελλάδα έχουμε πολλούς politicians και λίγους statesmen.
Κλισέ, αλλά θα το ρωτήσω, είναι η πολιτική η μεγαλύτερη τέχνη; Σαφώς! Είναι και αποστολή ταυτόχρονα.
Ο Γιώργος Χρονάς σε κάποια εκπομπή στο Γ’ Πρόγραμμα είχε πει πως «η πολιτική δεν είναι τέχνη γιατί η τέχνη λέει πάντα τις μεγαλύτερες αλήθειες». Και η πολιτική με τον δικό της τρόπο λέει μεγάλες αλήθειες.
Τι αλήθειες; Την διαχείριση της καθημερινότητας που είναι δύσκολη και σύνθετη. Δεν επιτρέπει μονοσήμαντες αποφάσεις και θέσεις τύπου «ναι» ή «όχι». Δείτε τις προσωπικές μας ζωές.
Εσείς πως και ασχοληθήκατε με την πολιτική; Ήμουν διπλωμάτης και η διπλωματία είναι το αποκορύφωμα της πολιτικής. Υπάρχει η πολιτική ως ουσία δράσης και ως διαχείριση υποψηφιοτήτων με την πορεία του καθενός μέσα στην αγορά της πολιτικής. Η διπλωματία είναι εξωτερική πολιτική και η άσκηση εξωτερικής πολιτικής είναι η κορυφή της πολιτικής γιατί είναι πολύ πιο σύνθετο το περιβάλλον. Με παίκτες πολύ πιο δύσκολους να τους αναγνώσεις και να τους καταλάβεις γιατί είναι από διαφορετικές κουλτούρες και πολιτισμούς με διαφορετικά συμφέροντα ενώ το αντικείμενο της και αυτά που διακυβεύονται είναι πάρα πολύ μεγάλα. Είναι μια δύσκολη πολιτική, θέλει γνώση, διάβασμα, μελέτη, ψυχολογία για να καταλάβεις τον αντίπαλο θέλει πολλά πράγματα και αντικείμενο της δε είναι τα εθνικά συμφέροντα. Γιαυτό η διπλωματία είναι η κορυφή της πολιτικής με “Π” κεφαλαίο.
Υπάρχει όμως και η εσωτερική κατανάλωση. Ναι και είναι και εκείνη δύσκολη, απαιτητική, στρυφνή όσον αφορά τα προβλήματα. Οι Γάλλοι και οι Άγγλοι κάνουν την διάκριση του πολιτικού από τον άνθρωπο του κράτους, του statesman και του politician. Στην Ελλάδα έχουμε πολλούς politicians και λίγους statemen.
Γιατί το λέτε αυτό; Ρωτήστε γύρω σας, αν αναρωτηθείτε ποιοι είναι οι «άνθρωποι του κράτους» της πολιτείας και όχι της πολιτικής οι πολιτικάντηδες ξέρω ότι θα πούμε 15-20 ονόματα.
Τότε για ποιο λόγο αφήσατε την διπλωματία για το Ευρωκοινοβούλιο και τις Βρυξέλλες για την Αθήνα; Ο κ. Σαμαράς λέει πως το παιχνίδι παίζεται στις Βρυξέλλες, εσείς αφήνετε το παιχνίδι εκεί και έρχεστε εδώ που βρίθουμε από πολιτικάντηδες. Στις Περιφερειακές Εκλογές ο πρωθυπουργός μου ζήτησε να είμαι υποψήφιος στην Περιφέρεια της Αττικής όπου και εκεί παίζεται ένα πολύ μεγάλο ευρωπαϊκό στοίχημα που είναι η διαχείριση των χρημάτων του ΕΣΠΑ γιατί κατά κύριο λόγο μέσω της Περιφέρειας Αττικής διοχετεύεται και αξιοποιείται το ΕΣΠΑ. Η καλύτερη αξιοποίηση τους είναι ένα στοίχημα ταυτόχρονα ευρωπαϊκό και εθνικό. Ανοίγω μια παρένθεση και επισημαίνω το εξής. Αυτή η τεχνητή και κάθετη διάκριση του τι είναι ελληνικό και τι ευρωπαϊκό που κατακυριεύει για πολλά χρόνια την ελληνική ζωή είναι ψευδής. Το ελληνικό και το ευρωπαϊκό είναι συνυφασμένα από τότε που γίναμε μέλος της Ε.Ε. Κάποιους βολεύει αυτή η διάκριση γιατί είτε δεν καταλαβαίνουν τα ευρωπαϊκά πράγματα είτε γιατί δεν θέλουν να τα καταλάβουν είτε γιατί αισθάνονται ότι μπορούν να επιβιώσουν πουλώντας δήθεν τσαμπουκά ενώ ξέρουν πολύ καλά ότι το ’80 αποφασίσαμε να μείνουμε μέλη με δική μας βούληση. Εμείς ζητήσαμε να μπούμε σε μια κοινότητα, σε μια οικογένεια που έχει κανόνες και αρχές που πρέπει να σεβόμαστε.
Δεν πιστεύετε όμως πως η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια «έχει φάει αρκετά χαστούκια» από αυτή την οικογένεια. Δεν πρέπει να υπάρξει και λίγος τσαμπουκάς; Ναι τα τελευταία τέσσερα χρόνια όντως «έχουμε φάει αρκετά χαστούκια», όμως υπάρχει τσαμπουκάς και «τσαμπουκάς.» Οι εταίροι μας τα τελευταία χρόνια μας φέρθηκαν περισσότερο ως λογιστές και ως δανειστές και λιγότερο ως εταίροι και αυτό είναι δείγμα ότι η Ευρώπη περνάει μια κακιά εποχή ως ενωμένη Ευρώπη. Δεν ήταν πάντα έτσι, ταυτόχρονα όμως η Ε.Ε. δεν είναι ένας κόσμος αγγέλων υπάρχουν συμφέροντα και συζητήσεις, όπως εμείς έχουμε συμφέροντα που υπερασπιζόμαστε. Δεν έχουμε φτιάξει την ομοσπονδία της Ευρώπης ακόμα. Και αυτό που ακούω: «Α, οι Γερμανοί!», «Α, οι Ολλανδοί!», μα το ίδιο λένε και αυτοί, «Α, οι Έλληνες!», γιατί όλα είναι σε μια συνεχή διαπραγμάτευση. Δεν μπήκαμε στην Ένωση γιατί είναι ένας κόσμος αγγέλων, μπήκαμε με ένα εθνικό υπολογισμό, τι κερδίζουμε και τι χάνουμε. Και όταν μπήκαμε το όραμα του Καραμανλή, το οποίο συνεχώς επιβεβαιώνει την ορθότητα του, ήταν πως μέσα στην Ε.Ε. μπορούμε να εξασφαλίσουμε τρία πράγματα. Οικονομική πρόοδο που την εξασφαλίσαμε για 30 χρόνια και θα έλεγα σχεδόν ακόμα. Δημοκρατική σταθερότητα της χώρας. Η είσοδος στην Ευρώπη θωράκιζε την δημοκρατία μας για να μην έχουμε σκαμπανεβάσματα και ανατροπές κυβερνήσεων, και εν πάσει περιπτώσει να μειώσουμε την κατάρα του έθνους που είναι η διχόνοια. Το τρίτο είναι η εθνική ασφάλεια και άμυνα. Αλλιώς είναι η Ελλάδα μόνη της σε αυτή τη δύσκολη γειτονιά και αλλιώς ως μέλος της Ε.Ε. Το απόλυτο θα ήταν να υπάρχει ένας ευρωπαϊκός στρατός στα σύνορα μας αλλά π.χ. έχουμε ενίσχυση των ελληνικών δυνάμεων της Frontex. Που πονάνε για εμάς, που τρέχουν για εμάς.
Πονάει για εμάς η Frontex; Όλα πρέπει να μπουν σε μια ορθολογική ανάγνωση της κατάστασης. Μόνο αν τα δούμε καθαρά θα μπορέσουμε να κάνουμε σωστά τα επόμενα βήματα. Πριν στην συνάντηση μίλησα για την ανάγκη αναβάθμισης της πολιτικής ζωής και του πολιτικού διαλόγου, δεν το είπα με όρους αισθητικής για να είμαστε πιο ωραίοι και ευγενείς. Το είπα ως ζωτική ανάγκη για να λαμβάνονται καλύτερες αποφάσεις που τις έχει τόση ανάγκη η χώρα. Και καλύτερες αποφάσεις μπορείς να λάβεις μόνο όταν αυτές προκύπτουν από ένα καλόπιστο διάλογο συνεχή, ποιοτικό όχι με ακρότητες εντυπωσιασμούς και τηλεοπτικά σόου. Δεν μπορεί να είναι ζητούμενο στην Ελλάδα να είμαστε σε τόσο πίσω στάδιο δημοκρατικής λειτουργίας, κάτι που έχουν όλοι οι ευρωπαϊκοί λαοί.
Έχετε δίκιο όμως κάθε φορά που ακούω τον κύριο Σαμαρά και στελέχη της ΝΔ, ακούω για κόκκινο κράτος, ιδεολογικές ηγεμονίες της αριστεράς πράγματα που παραπέμπουν σε μια εμφυλιοπολεμική ρητορική. Και εσείς στα tweet σας γράφετε συνεχώς για τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν μπορώ να μην γράφω για τον ΣΥΡΙΖΑ, πρέπει να δώσουμε στον ελληνικό λαό μια εικόνα του τι σημαίνει η κάθε του απόφαση. Όταν λέμε για την ιδεολογική ή άλλη κυριαρχία, η μεταπολίτευση είχε συσσωρεύσει πολλά ερωτηματικά όσον αφορά τη δικτατορία, περάσαμε σε ένα στάδιο που ενώ οι κυβερνήσεις επί σειρά ετών ήταν αστικές όπως της Ν.Δ. σε επίπεδο κοινωνίας η κοινοβουλευτική μειοψηφία μπόρεσε να έχει μια υπερεκπροσώπηση στους θεσμούς, στην εκπαίδευση την τέχνη και τον πολιτισμό κάτι που δημιουργούσε ένα πλέγμα πολλαπλασιαστών του μηνύματος της αριστεράς. Αν αυτό μπορούμε να το πούμε κυριαρχία ή μη-κυριαρχία αυτό είναι άλλο θέμα. Όταν λέγονται αυτά είναι για να περιγράψουμε μια πραγματικότητα όχι για να μιλήσουμε με εμφυλιοπολεμικούς όρους.
Το Grexit, π.χ. είναι ένας όρος ο οποίος έχει μπει στο τραπέζι από τον κύριο Σαμαρά. Το Grexit, αυτό το σενάριο, η υπόθεση, τα ενδεχόμενα πείτε το όπως θέλετε, έχει μια νομική και μια πολιτική διάσταση. Νομικά δεν γίνεται γιατί δεν το προβλέπουν οι συνθήκες, πολιτικά όμως μπορεί να συμβεί ως ένα αποτέλεσμα λανθασμένων πολιτικών επειδή η χώρα είναι στην κατάσταση που είναι . Λανθασμένες πολιτικές αποφάσεις για την οικονομία μπορούν να την φέρουν σε μια τέτοια κατάσταση απελπιστική που να είναι πια σα να είναι εκτός ευρωζώνης. Αμιγώς νομικά δεν μπορούν να σε βγάλουν, απο την άλλη αν κάνεις αλλεπάλληλα λάθη σφάλματα και υπερβολές, ιδεοληπτικές αντιμετωπίσεις μιας οικονομία που είναι παγκοσμιοποιημένη και εσύ θες να βαράς τους ζουρνάδες και τα νταούλια για να τρομάξουν οι αγορές μπορείς να κάνεις πολύ κακό στην οικονομία να την φτάσεις σε ένα σημείο πολύ κακό για την ευρωζώνη. Το Grexit δεν είναι ένα χαρτί που διώχνει την Ελλάδα απο την Ένωση, η Ελλάδα μπορεί να μη φύγει αλλά η οικονομία της μπορεί να είναι σε τέτοια χάλια που να είναι σαν να είχε φύγει.
Αν όντως φτάσουμε σε αυτό το σημείο εσείς τι θα κάνετε προσωπικά; Ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται σταθερά στις δημοσκοπήσεις και φλερτάρει με την αυτοδυναμία. Ο κύριος Πάγκαλος π.χ. είπε πως θα αυτοκτονήσει. Τέτοιες δηλώσεις παράδοσης από μένα δεν θα ακούσετε. Εγώ είμαι μαχητής σε όλες τις συνθήκες που ό,τι και αν συμβεί θα δουλέψουμε για το καλό της χώρας. Αυτά είναι αναχωρητικές δηλώσεις. Οι αναχωρητές δεν θα προσφέρουν υπηρεσία την επόμενη μέρα, οι μαχητές θα προσφέρουν. Και εγώ είμαι ένας απο αυτούς.
Η νέα γενιά που φεύγει στο εξωτερικό είναι και αυτοί αναχωρητές; Αυτό είναι το τεράστιο πρόβλημα. Τέτοιες δηλώσεις επιτείνουν έναν φαταλισμό και μια ηττοπάθεια είναι το τελευταίο που έχει ανάγκη η χώρα. Η χώρα χρειάζεται ανθρώπους που με τον μόχθο και την δουλειά τους πιστεύουν πως θα την ξανασηκώσουν ψηλά και θα την και να λειτουργεί με τρόπο που να ανταποκρίνεται στα αιτήματα των πολιτών.
Ποιο είναι το όραμα σας; Το όραμα μου είναι ο μέσος πολίτης να μην αισθάνεται αδικημένος, να πληρώνει με βάση τις φοροδοτικές και μισθολογικές του ικανότητες και στην σχέση του με το κράτος. Πρέπει η Ελλάδα να σταματήσει να είναι μια «εγκλωβισμένη κοινωνία». Ενώ όλοι ομονοούν πως δεν πάει άλλο και τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν, μόλις αρχίζει να εφαρμόζεται το πρώτο μέτρο που μπορεί να θίξει κάτι απο τα κακώς κείμενα όλοι δείχνουν τον διπλανό τους. Έτσι έχουμε αυτό που λέει ο Giddens, τις μπλοκαρισμένες κοινωνίες, τις κοινωνίες που θέλουν και δεν μπορούν. Δεν θέλω την χώρα μου τέτοια. Αφού αισθανόμαστε πως όλα πρέπει ν’αλλάξουν πρέπει να βρούμε το θάρρος να το κάνουμε.
Μπορούν όμως να την αλλάξουν όσοι την έφεραν σε αυτό το σημείο; Αυτό είναι θέμα των πολιτών, όχι των πολιτικών. Όταν είσαι μέσα στην Ευρώπη η πολιτική μία είναι, μην γελοιόμαστε, η πολιτική του ρεαλισμού και της ευρωπαϊκής συμμετοχής. Επομένως υπάρχουν δύο μεγάλες επιλογές. Ποια πολιτική δύναμη μπορεί να σε πάει κάπου και ποιά πρόσωπα μπορούν να συμβάλλουν ουσιαστικά με τις δυνατότητες, το όραμα, τις γνώσεις και το προσωπικό τους παράδειγμα.