Ο Σέρβος σκηνοθέτης, ηθοποιός και μουσικός Εμίρ Κουστουρίτσα κατά τη διάρκεια της παρουσίασης του βιβλίου του με τίτλο "Κι εγώ πού είμαι σ' αυτή την ιστορία?" στα πλαίσια της 9ης Διεθνής Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης. (Θεσσαλονίκη, Πέμπτη 24 Μαΐου 2012 ΑΠΕ ΜΠΕ/PIXEL/Σωτήρης Μπαρμπαρούσης)
Το 2008 ο Εμίρ Κουστουρίτσα επισκέφτηκε την Ελλάδα όχι με την ιδιότητα του σκηνοθέτη αλλά με εκείνη του μουσικού, ως ηγέτης της garage -μέσες άκρες- rock μπάντας Emir Kusturica & The No Smoking Orchestra. Λίγο πριν από την εμφάνισή τους στα πλαίσια του 49ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, μίλησα με τον “Σέρβο Φελίνι” (και βραβευμένο δις με Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών για τις ταινίες του “Ο μπαμπάς λείπει σε ταξίδι για δουλειές” και “Underground”) για λογαριασμό του περιοδικού Esquire. Η αφορμή για την αναδημοσίευση της συνέντευξης είναι διττή: Αφενός φέτος το αξεπέραστο “Underground” σβήνει τα 25 κεράκια του, αφετέρου το Φεστιβάλ του Λοκάρνο ανακοίνωσε ότι το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Κουστουρίτσα με τίτλο “Θυμάστε την Ντόλυ Μπελ;” (Χρυσό Λιοντάρι για το καλύτερο πρώτο έργο στο Φεστιβάλ κινηματογράφου της Βενετίας, 1981) εντάσσεται στην πλατφόρμα Heritage Online, που στόχο έχει την ανάδειξη ιστορικών ταινιών.
Όταν παίζω μουσική εκφράζομαι πιο άμεσα, πιο ενστικτωδώς. Ο κινηματογράφος είναι μία πιο σύνθετη διαδικασία. Στην οποία η λογική έχει τον πρώτο λόγο.
Η οικογένεια είναι το παν. Σου προσφέρει συναισθηματική ασφάλεια, συντροφιά, φιλία, το αίσθημα ότι ανήκεις κάπου. Ότι δεν είσαι μόνος σου σε αυτόν τον κόσμο. Είναι το μόνο πράγμα που σου δίνει την ευκαιρία να είσαι πραγματικά ο εαυτός σου.
Ποτέ δεν ήμουν σίγουρος για το τι ακριβώς κάνω τελικά. Αν χρησιμοποιώ τη μουσική για να ολοκληρώσω τις ταινίες μου ή αν φτιάχνω ταινίες για να επενδύσω με εικόνες τους αγαπημένους μου βαλκανικούς ήχους.
Όσο μεγαλώνω γίνομαι πιο σκεπτικιστής και πιο κυνικός.
Αν δεν κάνεις αυτό που θέλεις με τον δικό σου τρόπο, χωρίς εκπτώσεις, τότε δε θα δημιουργήσεις ποτέ κάτι αυθεντικό. Η αυθεντικότητα είναι το παν. Αυτό πιστεύω εγώ. Αν αυτό με κάνει να φαίνομαι «δύσκολος» άνθρωπος απέναντι σε κάποιους άλλους, δεν είναι δικό μου πρόβλημα.
Το Σύστημα από μόνο του γεννάει την αδικία και τη φτώχεια.
Αν η πείνα, ο πόνος, ο φόβος και η έλλειψη ελευθερίας δεν υπάρχουν στη χώρα σου, εννοείται ότι δε θα γίνεις μετανάστης.
Κάθε χώρα που δέχεται μετανάστες, αν έχει ισχυρούς, ακέραιους θεσμούς, δε θα έπρεπε να φοβάται τους μετανάστες.
Ένα πράγμα ξέρω, ότι δεν ξέρω τίποτα. Ένας δικός σας φιλόσοφος το έχει πει.
Ο άνθρωπος περνάει όλη του τη ζωή μέσα σε μία αντίθεση. Από τη μία γεννιέται ξέροντας ότι κάποια στιγμή θα έρθει το τέλος, και από την άλλη περνάει τη ζωή του μέσα στο άπειρο του σύμπαντος, γνωρίζοντας τη δύναμη της φύσης.
Συναυλία του Εμίρ Κουστουρίτσα και της No Smoking band στα πλαίσια του 49ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Τετάρτη 19 Νοεμβρίου 2008 ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΝΙΚΟΣ ΑΡΒΑΝΙΤΙΔΗΣ
Ξέρεις αυτό που λένε, ότι μερικές φορές η περιέργεια σκοτώνει τη γάτα; Αυτό για μένα είναι βασική αρχή της Δημιουργίας.
Κάθε χώρα έχει το δικαίωμα να υπερασπίζεται την ελευθερία της, και να θέλει να διατηρήσει μία εθνική ταυτότητα. Αυτό δε σημαίνει ότι πρέπει να απαγορεύει την ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων. Οι άνθρωποι φέρνουν τις ιδέες. Και οι ιδέες αλλάζουν τον κόσμο.
Αν είσαι επιτυχημένος, δεν τη γλιτώνεις. Ακόμη και αν θες να το αποφύγεις, οι πάντες, από τους κριτικούς μέχρι το κοινό, θα σου θυμίζουν ότι με κάθε νέα σου δουλειά πρέπει να γίνεσαι ακόμη πιο επιτυχημένος.
Προσπαθώ να μην παίρνω στα σοβαρά όλα όσα περιμένει ο κόσμος από μένα.
Ο κινηματογράφος είναι σε καλή κατάσταση σε ό,τι έχει να κάνει με την κερδοφορία του, που μετά από μία σχετική κρίση, δείχνει ότι είναι σε διαρκή δρόμο ανάκαμψης. Σε ό,τι έχει να κάνει με τη θεματική του, βέβαια, τα πράγματα είναι μάλλον διαφορετικά.
Στο μυαλό μου υπάρχει πάντα ένα μεγάλο φιλοσοφικό «γιατί;». Τις καλές μέρες καταλαβαίνω ότι δεν υπάρχει απάντηση, οπότε σταματάω να την ψάχνω και μπορώ να ζήσω τη ζωή μου σαν κανονικός άνθρωπος, χωρίς να χτυπάω το κεφάλι μου στον τοίχο.
Η Ελλάδα είναι δεύτερη πατρίδα για μένα. Λατρεύω τη χώρα σας, την επισκέπτομαι συχνά, έχω πολλούς Έλληνες φίλους, μπορώ να καταλάβω τις συνήθειες και τη μενταλιτέ σας. Στην Ελλάδα νιώθω ευτυχισμένος.
Ο Μαραντόνα είναι ο Μαραντόνα.
Η βαλκανική μουσική έχει ένα πρωτόγονο χαρακτήρα, εκρηκτικό, που συνήθως δεν στοχεύει στο αυτί αλλά στην κοιλιά. Κουβαλάει μία εορταστική διάθεση, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι πάντα χαρούμενη. Ο πόνος, η απώλεια, η τρέλα του έρωτα, τα χρώματα και οι μυρωδιές των ταλαιπωρημένων μας πατρίδων, οι αληθινές ιστορίες των ανθρώπων, όλα αυτά κάνουν τη βαλκανική μουσική αυτό που είναι.
Ούτε η τρέλα, ούτε η απληστία ούτε η αυτοκαταστροφική διάθεση του κόσμου έχουν μετριασθεί. Τα πράγματα δε γίνονται καλύτερα. Και ποτέ ο άνθρωπος δε θα βρει κάτι πιο σημαντικό για να κυνηγάει από τη δικαιοσύνη.