Κάποτε στο Λονδίνο, νύχτα, ένας μεθυσμένος είχε βαλθεί να του τραβάει το πρόσωπο νομίζοντας ότι ήταν μάσκα. Δεν ήταν. Ο Άνταμ Πίρσον έχει μια σπάνια διαταραχή (όχι και τόσο σπάνια, αφού εκδηλώνεται σε 1 στους 2.300 ανθρώπους) που δημιουργεί καλοήθεις όγκους στις απολήξεις των νεύρων. Στη δική του περίπτωση οι περισσότεροι εμφανίστηκαν στο πρόσωπό του στο γυμνάσιο. κάνοντας τη ζωή του κόλαση. Αφού τα περισσότερο δημοφιλή, και όχι μόνο, παιδιά άρχισαν να τον αποκαλούν «χοντρόφατσα», «Κουασιμόδο», «άνθρωπο- ελέφαντα».
Εκείνος πώς απάντησε; Σπούδασε Διοίκηση Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο του Μπράιτον κι έπειτα ξεκίνησε να δουλεύει στο BBC, ενώ φέτος τον είδαμε στην ταινία του Τζόναθαν Γκλέιζερ, Κάτω Από Το Δέρμα, δίπλα στην Σκάρλετ Γιοχάνσον. Λίγες μέρες πριν έρθει στην Ελλάδα για να συμμετάσχει ως ομιλητής στο φετινό TEDxKalamata με θέμα τα «Όρια», ο 29χρονος σήμερα Άνταμ μίλησε στην Popaganda από το Λονδίνο. Ευφυής, με τυπικό βρετανικό χιούμορ που σε κάνει να γελάς μέχρι δακρύων, δεν μας μίλησε μόνο για τον ακτιβισμό, τη ζωή και τα όνειρά του, αλλά, προσωπικά, μου υποσχέθηκε να με μάθει playstation για να κερδίσω τον πεντάχρονο ανιψιό μου.
Πρόσφατα παίξατε για πρώτη φορά στον κινηματογράφο, δίπλα στη Σκάρλετ Γιοχάνσον. Πώς ήταν αυτή η εμπειρία; Ήταν σουρεαλιστική! Όλα έγιναν πολύ γρήγορα. Εκείνη την περίοδο εργαζόμουν για μια ανεξάρτητη τηλεοπτική εταιρία και πήρα ένα email από το Changing Faces, μία από τις ΜΚΟ που συνεργάζομαι, που έλεγε πως η παραγωγή της ταινίας ψάχνει έναν άνθρωπο με δυσμορφία για έναν συγκεκριμένο ρόλο. Είπα αμέσως ναι. Έκανα συνέντευξη με τον casting director, μετά όμως δεν είχα νέα για εβδομάδες και υπέθεσα ότι μάλλον δεν με είχαν επιλέξει. Mε δική του παρότρυνση ανέβασα ένα βιντεάκι δικό μου στο You Tube και μετά μου τηλεφώνησαν και μού είπαν: «Κύριε, θα συναντήσετε τον σκηνοθέτη για έναν καφέ;». Και τι έγινε καθοδόν στο ραντεβού; Με χτύπησε αμάξι και έσπασα το πόδι μου! Αλλά ξέρετε τι λένε στο Hollywood για καλή τύχη, λένε “break a leg”. Έτσι, την πρώτη φορά που με είδε o Jonathan Glazer ήμουν κάτω στον δρόμο, χτυπημένος, με νοσοκόμους γύρω μου… Όμως, πήρα τον ρόλο!
Τι σας άρεσε στον ήρωα που υποδυθήκατε; Ξέρετε, στις ταινίες κάθε άνθρωπος με την οποιαδήποτε δυσμορφία στο πρόσωπο ή στο σώμα είναι αυτόματα ο «κακός» -σκεφτείτε για παράδειγμα όλους τους κακούς στα φιλμ James Bond – ή ο «λυπημένος- κακόμοιρος- απομονωμένος» τύπος ή ο τρελός που θέλει να εξουσιάσει τον κόσμο. Στο Under The Skin, η πρωταγωνίστρια συναντά έναν πραγματικά ειλικρινή τύπο. Μάλιστα, δεν είχαμε σενάριο για τη σκηνή μας κι έτσι αυτοσχεδιάσαμε με τη Σκάρλετ. Μιλήσαμε λίγο πριν το γύρισμα και μαζί καταλήξαμε στον συγκεκριμένο διάλογο.
Δεν είναι και πολύ εύκολο την πρώτη φορά που παίζεις στον κινηματογράφο να στέκεσαι γυμνός απέναντι στη Σκάρλετ Γιοχάνσον. Ναι, το γυμνό ήταν ένα θέμα. Όμως, στην ταινία το ανθρώπινο σώμα απεικονίζεται σχεδόν σαν αντικείμενο τέχνης. Δεν γίνεται χυδαίο και δεν σεξουαλικοποιείται, αντιθέτως κινηματογραφήθηκε πολύ όμορφα. Ήθελα να κάνω κάτι κομψό και κυρίως δεν ήθελα να κάνω κάτι που δεν θα σεβόταν την ίδια την ηθοποιό, δεν ήθελα να αισθανθεί περίεργα εκείνη. Και βασικά δεν το είχα πει σε κανέναν από τους δικούς μου. Πήγαμε λοιπόν να δούμε την ταινία με τους φίλους μου και μπαμ, έκπληξη. Ξέρετε, μετά, είναι και αυτή η φοβερή στιγμή στο τέλος της ταινίας όταν ανάβουν ξαφνικά οι προβολείς της αίθουσας. Σκέφτηκα εκείνη την ώρα: «Ωχ, Θεέ μου, τώρα όλοι αυτοί οι άνθρωποι με έχουν δει γυμνό! (σ.σ γελάει)
Με τη Σκάρλετ Γιοχάνσον στο Under the skin
Έχετε σπουδάσει διοίκηση επιχειρήσεων και έχετε δουλέψει στη παραγωγή τηλεοπτικών σειρών του BBC. Τώρα σκέφτεστε να γίνετε ηθοποιός; «Χόλυγουντ έρχομαι»; Γιατί όχι; Ήδη αυτή την εποχή μιλάω με κάποιους ανθρώπους για να κάνω περισσότερες ταινίες. Έτσι, ναι, αν θέλει να με προσλάβει κάποιος, δηλώνω διαθέσιμος!
Είχατε παίξει όμως και στη τηλεόραση πριν. Σ’ ένα επεισόδιο του “Beauty and the Beast: The Ugly Face of Prejudice” του BBC4 που ακολουθούσε εσάς και μια κοπέλα που έχει εμμονή με την εμφάνισή της. Περί τίνος πρόκειται και τι ανακαλύψατε για τον εαυτό σας; H κεντρική ιδέα της σειράς είναι να δείξει πως ζούμε σε μια κοινωνία που έχει εμμονή με την ομορφιά. Έχουν γίνει και παλιότερα δουλειές πάνω σ’ αυτό, αλλά δεν είχαν γίνει τόσο καλά. Συνήθως έβλεπες ανθρώπους να συζητούν για το θέμα κλεισμένοι σ’ ένα δωμάτιο, ενώ ο τρελός σκηνοθέτης μας ήθελε να σπάσει αυτό το καλούπι. Έτσι, ζήσαμε μαζί ανά ζευγάρια άνθρωποι που έχουμε κάποια δυσμορφία και άνθρωποι που φτάνουν σε ακραίες καταστάσεις για την ομορφιά τους. Είχαμε την ευκαιρία να ζήσουμε ο καθένας τη πραγματικότητα του άλλου ώστε να υπάρξει αληθινή διάδραση μεταξύ μας. Έμαθα πολλά από τη Λουίζα (σ.σ: μια κοπέλα παθιασμένη με τις αισθητικές επεμβάσεις και το make up) και διαπίστωσα πως όλοι μας κρίνουμε πολύ γρήγορα και πολύ εύκολα έναν άνθρωπο. Προσωπικά, δεν θέλω πια να βάζω τόσο εύκολα ταμπέλες στους ανθρώπους.
Ως ακτιβιστής δουλεύετε εντατικά για την ανατροπή των στερεοτύπων και την εξοικείωση της κοινωνίας με κάθε είδους δυσμορφία, όμως στις δυτικές κοινωνίες η ομορφιά λατρεύεται ως τοτέμ. Και όχι μόνο· η ομορφιά εξισώνεται με την ευτυχία, δηλαδή όποιος δεν είναι όμορφος, δεν μπορεί και δεν αξίζει να είναι ευτυχισμένος. Πόσο μάλλον όταν υπάρχει μια ολόκληρη, εξαιρετικά επικερδής βιομηχανία από πίσω. Τώρα πραγματικά πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρξει αλλαγή; Η κουλτούρα μας έχει κακοποιήσει την έννοια της ομορφιάς ποσοτικοποιώντας τη, μετρώντας τη με «μεζούρες».
Αρκεί να αναλογιστεί κανείς πως στη Βρετανία ο μέσος όρος πώλησης φορεμάτων είναι στο νούμερο 14, αλλά δεν βλέπουμε ποτέ αυτές τις γυναίκες στα περιοδικά και στηn τηλεόραση· 9 στις 10 γυναίκες στη Βρετανία δεν είναι ικανοποιημένες από την εμφάνισή τους! Γιατί όταν δεν βλέπουμε τον εαυτό μας να καθρεφτίζεται κάπου, αισθανόμαστε χάλια. Νομίζω ότι όλοι θα ήμασταν πιο ελεύθεροι και ευτυχισμένοι, αν μπορούσαμε να νιώθουμε καλά στο «πετσί» μας, αντί να επιδιώκουμε με μανία αυτή την τελειότητα, που είναι απλώς φενάκη.
Και για να απαντήσω στο ερώτημά σας: λέω ναι, πιστεύω πως όσο περισσότερο οι σωστοί άνθρωποι προκαλούν τον σωστό θόρυβο, θα έρθει η αλλαγή. Αυτό που χρειάζεται είναι ένα και μόνο περιοδικό ή τηλεοπτικό κανάλι να κάνει τη διαφορά. Δεν έχω την ψευδαίσθηση ότι θα γίνει αύριο, πρόκειται για μια αργή διαδικασία. Αλλά, ναι, θα συμβεί.
Με ποιες ΜΚΟ συνεργάζεστε; Η πρώτη λέγεται “Changing Faces” είναι η μεγαλύτερη οργάνωση στην Αγγλία που υποστηρίζει ανθρώπους με δυσμορφίες στο πρόσωπο. Με το Changing Faces κάνουμε πολλές δουλειές και καμπάνιες για τα MME και δράσεις για να συγκεντρώσουμε χρήματα. Πέρσι, για παράδειγμα, έκανα skydiving! Πήδηξα έξω από ένα αεροπλάνο για να συγκεντρώσουμε χρήματα! Και η δεύτερη οργάνωση ονομάζεται “Jeans for Genes” και υποστηρίζει ανθρώπους με γενετικές ανωμαλίες. Με αυτή την οργάνωση κάνουμε πολλά συνέδρια και ομιλίες στα σχολεία.
Είναι εύκολο να μιλάς σε παιδιά; Το λέω γιατί μπορεί να γίνουν πολύ σκληρά. Όχι, το απολαμβάνω. Πιστεύω ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό να μιλάς στα παιδιά. Ως κοινωνία τα πιέζουμε πάρα πολύ να μεγαλώσουν γρήγορα και αυτό τα φρικάρει λίγο. Στην αρχή ναι, έχουν αυτό το βλέμμα του «ω, κάτι δεν πάει καλά με αυτόν τον τύπο». Μετά από 5’’ δεν το θυμούνται καν, μόλις αρχίσεις να τους μιλάς, θέλουν μόνο να ακούσουν τι έχεις να τους πεις. Και αφού έχω παίξει και στην τηλεόραση, με θεωρούν και λίγο cool, έτσι είναι πρόθυμοι να με ακούσουν πιο εύκολα. Eπίσης, πάντα αφήνω χρόνο για τις ερωτήσεις και το επιδιώκω. Εμείς οι Βρετανοί έχουμε μεγάλο θέμα με το να μην προσβάλλουμε τους άλλους και έτσι καταλήγουμε να μιλάμε γύρω γύρω από την κάθε κατάσταση. Λέω λοιπόν στα παιδιά πως μπορούν να με ρωτήσουν ευθέως τα πάντα, γιατί τίποτα δεν μπορεί να με ενοχλήσει ή να με στενοχωρήσει.
Θα μπορούσατε να μας εξηγήσετε λίγα πράγματα για τη πάθησή σας; Τι είναι ακριβώς η νευροϊμάτωση (neurofibromatosis); Είναι μια διαταραχή που εμφανίζεται σε περίπου 1 στους 2.300 ανθρώπους και προκαλεί καλοήθεις όγκους στις απολήξεις του νευρικού συστήματος. Οι όγκοι μπορούν να εμφανιστούν οπουδήποτε στο σώμα. Εγώ για παράδειγμα έχω στο πρόσωπο, στο χέρι και στα οπίσθια, αλλά τον τελευταίο μάλλον δεν μπορώ να σας το δείξω (σ.σ: γελάμε). Σε κάποιες άλλες περιπτώσεις, οι άνθρωποι έχουν δυσκολίες μάθησης, γιατί μπορεί να επηρεαστούν και νευρώνες του εγκεφάλου.
Εσείς πότε το ανακαλύψατε; Ήμουν 5 χρονών. Έπαιζα στο δωμάτιο μου, έκανα τον ατρόμητο παλαιστή, έπεσα πάνω στο τζάμι της μπαλκονόπορτας και έκανα ένα καρούμπαλο που δεν υποχωρούσε με τίποτα. Έτσι, πήγαμε στο νοσοκομείο, ξεκινήσαμε τις εξετάσεις και έτσι οι γιατροί έκαναν τελικά τη διάγνωση.
Μπορούσατε σε τόσο μικρή ηλικία να συνειδητοποιήσετε τι σας συμβαίνει; Νομίζω ότι σε αυτές τις περιπτώσεις αναγκάζεσαι να μεγαλώσεις πολύ γρήγορα. Θα έλεγα πως γύρω στα 8-9 ήξερα πια πολύ καλά τι μου συμβαίνει.
Στο σχολείο πώς ήταν τα πράγματα; Στο Δημοτικό είχα ήδη έναν μεγάλο κύκλο φίλων, επομένως δεν άλλαξαν και πολλά. Όμως στο Γυμνάσιο και στο Λύκειο, τα πράγματα ήταν φρικτά. Τα παιδιά μπορεί, ξέρετε, να είναι πολύ cool ή πολύ ηλίθια. Το Γυμνάσιο και το Λύκειο δεν ήταν τα καλύτερα χρόνια της ζωής μου.
Στο Under The Skin ο χαρακτήρας που υποδύεστε λέει πως οι άνθρωποι είναι αμαθείς και γι’ αυτό κι εκείνος προσπαθούσε να τους αποφύγει κυκλοφορώντας αργά το βράδυ, καλύπτοντας το κεφάλι του με τη κουκούλα του μπουφάν του. Αναρωτιέμαι, υπήρξαν φάσεις στη ζωή σας που να αισθανθήκατε έτσι; Που θέλατε να αποφύγετε τους ανθρώπους; Όχι, δεν νομίζω ότι θα με βοηθούσε κάτι τέτοιο. Μπορεί να κρύβεται κανείς από τα προβλήματά του, αλλά αυτά θα είναι πάντα εκεί. Αλλά μπορώ να σας πω ότι ήμουν πάντοτε ένας τύπος που αντιμετωπίζει τη ζωή κατάματα και κρατάει ψηλά το κεφάλι. Είναι πολύ σημαντικό να ζει ο καθένας μας τη ζωή που έχει και να προκαλεί συνέχεια τα όρια του.
Έχετε υποστεί σχεδόν 30 εγχειρίσεις και σκληρές εμπειρίες λόγω της πάθησής σας. Θα σας ρωτήσω κάτι ανθρώπινο ευθέως: πώς αντέχετε σ’ αυτές τις δύσκολες στιγμές; Έχω πολύ καλούς φίλους και οικογένεια που με υποστηρίζουν και με ενθαρρύνουν. Κι αυτό, σας το λέω, είναι πραγματικά υπέροχο! Αλλά θα πρέπει να σου πω ότι είμαι και λίγο αλαζονικός τύπος, δηλαδή δεν έχω άλλη επιλογή από το να είμαι καταπληκτικός!
Πώς μπορεί κανείς να αντιδράσει όταν τον κοιτά ο κόσμος τόσο επίμονα; Υπάρχει κάποια τακτική που βοηθάει;
Πολύ συχνά με κοιτάζουν π.χ στα ΜΜΜ, στον δρόμο, όταν πάω να ψωνίσω, οπουδήποτε. Τις περισσότερες φορές είναι άνθρωποι που απλώς είναι περίεργοι, πού βλέπουν κάτι ασυνήθιστο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, φροντίζω να τους κοιτάξω στα μάτια και να τους χαμογελάσω ή να κάνω “thumbs up” για να χαλαρώσουν και έτσι συμβαίνει.
Όμως, παράλληλα θέλω να περάσω και το μήνυμα ότι «όλα είναι καλά» και ότι «ξέρεις φίλε, δεν δαγκώνω». Έτσι, ένα βλέμμα στα μάτια, ένα νεύμα ή ένα «γεια» συνήθως αρκεί.
Ναι, γιατί υπάρχει μια λεπτή κόκκινη γραμμή μεταξύ της περιέργειας και της αγένειας. Έτσι δεν είναι; Απολύτως. Τις προάλλες ήμουν έξω, σ’ ένα βίνεο-κλαμπ και ξαφνικά δύο κορίτσια άρχιζαν να με δείχνουν η μία στην άλλη και να με φωτογραφίζουν με τα κινητά τους. Ε, ναι αυτό ξεπερνά τη γραμμή. Και τότε είναι που χάνεις όλη την ευγένεια σου και θες να σπάσεις τα smart phones τους, αλλά δεν γίνεται. Είναι παράνομο (σ.σ γελάει)
Η πιο κοντινή εμπειρία που έχω ζήσει είναι όταν κάποτε περπατούσα στον δρόμο με μια από τις καλύτερες μου φίλες που εκείνη την περίοδο έκανε χημειοθεραπεία και φορούσε μαντίλι στο κεφάλι. Λέγαμε λοιπόν τις βλακείες μας καθοδόν, μέχρι που παρατήρησα πώς την κοίταζε ο κόσμος. Έγινα έξαλλη, πραγματικά μού ερχόταν να τους χτυπήσω όλους. Πώς διαχειρίζεται κανείς αυτόν τον θυμό, Άνταμ; Τώρα πια είμαι πολύ χαλαρός και σχεδόν δεν παρατηρώ τις αντιδράσεις. Όταν βγαίνω έξω με τους φίλους μου, είμαι εκεί με τους φίλους μου και περνάω τον χρόνο μου με αυτούς και όχι με τον υπόλοιπο κόσμο. Μαθαίνεις δηλαδή να εστιάζεις στους δικούς σου ανθρώπους. Για εμένα έχουν σημασία οι άνθρωποι που νοιάζονται, γιατί αυτοί που όντως είναι σημαντικοί δεν ενδιαφέρονται για το πώς φαίνεται κανείς.
Τι κάνεις στον ελεύθερο χρόνο σου; Eίμαι ο απόλυτος σπασίκλας! Παίζω παιχνίδια στο κομπιούτερ και διαβάζω κόμικς. Χτες μάλιστα αγόρασα το Playstation 4. Τι να πω; Είμαι ένα παιδί παγιδευμένο σε σώμα ενηλίκου.
Θα μου μάθεις και εμένα Playstation που δεν καταδέχεται ο 5χρονος ανιψιός μου; Ναι, βέβαια. Θα σου μάθω και θα τον σκίσεις.
Ο Άνταμ Πίρσον θα μιλήσει στις 7 Ιουνίου στο TEDxKalamata στο θέατρο της Αρχαίας Μεσσήνης. Περισσότερες πληροφορίες στο: http://2014.tedxkalamata.com/