epa09710652 A handout photograph released by the UK Parliament shows opposition Labour Party leader Keir Starmer during the Prime Minister's Questions (PMQs) at the House of Commons in London, Britain, 26 January 2022. EPA/UK PARLIAMENT/JESSICA TAYLOR HANDOUT -- MANDATORY CREDIT: UK PARLIAMENT/JESSICA TAYLOR -- HANDOUT EDITORIAL USE ONLY/NO SALES
Για μια δεκαετία, η αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν το θέμα που κυριαρχούσε στα βρετανικά πολιτικά πράγματα. Αυτές τις ημέρες μετά βίας ακούγεται –και αυτό είναι κάτι που προφανώς ικανοποιεί τον αρχηγό του Εργατικού Κόμματος Κιρ Στάρμερ.
Ο Στάρμερ έχει εργαστεί επιμελώς για να ξανακερδίσει τη στήριξη των ψηφοφόρων της εργατικής τάξης, εκατομμύρια των οποίων παρασύρθηκαν από την υπόσχεση του Συντηρητικού Μπόρις Τζόνσον να «φέρει εις πέρας το Brexit», όταν οι Εργατικοί τάσσονταν υπέρ του να μείνει ανοικτός ο δρόμος για παραμονή στην ΕΕ.
Η ανταμοιβή του Στάρμερ είναι ότι οι δημοσκοπήσεις τώρα προβλέπουν σαρωτική νίκη για το κόμμα του και την είσοδό του ιδίου στη Ντάουνινγκ Στριτ στη θέση του πρωθυπουργού, στα τέλη αυτής της εβδομάδας, πιθανόν με μια ιστορική πλειοψηφία. Αλλά αν πράγματι φθάσει εκεί, δεν θα είναι σε θέση να κρατήσει το Brexit εκτός συζήτησης για πολύ καιρό.
Η εντολή του από το εκλογικό σώμα θα είναι θα τονώσει την οικονομική ανάπτυξη. Επιχειρήσεις λένε ότι αυτό θα απαιτήσει την άρση ορισμένων από τα εμπόδια που η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ άφησε στο πεδίο του εμπορίου. Και αυτό, με τη σειρά του, πιθανόν σημαίνει να ξανανοίξουν οι αμφιλεγόμενες διαπραγματεύσεις με τις Βρυξέλλες.
Η Βρετανία αποχώρησε από την ΕΕ τον Ιανουάριο του 2020 υπό τον Τζόνσον. Στην προσπάθειά του να δείξει αποφασισμένο να γυρίσει σελίδα στο Brexit, το Εργατικό Κόμμα έχει αποκλείσει την επανένταξη στην ενιαία αγορά της ΕΕ ή στην τελωνειακή ένωση. Αλλά υποστηρίζει ότι συνεχίζει να είναι δυνατή η άρση εμπορικών εμποδίων με το μπλοκ των 27 κρατών-μελών, προκειμένου να βοηθηθούν οι επιχειρήσεις, ιδιαίτερα οι μικρότερες, που έχουν αντιμετωπίσει δυσκολίες με το υψηλότερο κόστος και τη γραφειοκρατία.
Το Εργατικό Κόμμα δεν θέλει να «ξανανοίξει τις πληγές του παρελθόντος», δήλωσε ο Τζόναθαν Ρέινολντς, ο βουλευτής των Εργατικών που προαλείφεται για τη θέση του υπουργού Επιχειρήσεων σε ένα μελλοντικό υπουργικό συμβούλιο του Στάρμερ.
«Προφανώς, χρειάζεται να πετύχουμε μια καλύτερη συμφωνία, και υπάρχουν πραγματικές βελτιώσεις που θα μπορούσαμε να καταφέρουμε», δήλωσε σε εκδήλωση την Πέμπτη, την οποία φιλοξένησαν τα Βρετανικά Εμπορικά Επιμελητήρια (BCC).
Έρευνα από την εταιρία λογιστών Menzies έδειξε ότι 1 στις 3 βρετανικές επιχειρήσεις θέλει να ξανανοίξει η συμφωνία του Brexit που επιτεύχθηκε υπό τον Τζόνσον, και 1 στις 5 θέλει η νέα κυβέρνηση να ενταχθεί στην ενιαία αγορά, με το 20% των ερωτηθέντων να επικαλούνται τα εμπόδια που προέκυψαν από το Brexit ως έναν παράγοντα που περιορίζει τη διεθνή τους επέκταση.
Μια από τις πρώτες δεσμεύσεις του Εργατικού Κόμματος είναι να επιδιώξει μια κτηνιατρική συμφωνία με την ΕΕ που θα περιορίζει τους συνοριακούς ελέγχους για ζωικά προϊόντα, οι οποίοι αποτελούν εμπόδιο για τους Βρετανούς παραγωγούς και εισαγωγείς. Θέλει επίσης αμοιβαία αναγνώριση ορισμένων επαγγελματικών προσόντων και ευκολότερη πρόσβαση για περιοδεύοντες καλλιτέχνες.
Το Εργατικό Κόμμα τα έχει παρουσιάσει όλα αυτά ως κάτι που μπορεί να εξασφαλίσει σχετικά εύκολα χωρίς να ξανανοίξει τη συμφωνία του Brexit που επιτεύχθηκε υπό τον Τζόνσον.
Αλλά ακόμα και τόσο μικρά βήματα θα απαιτήσουν σκληρές επιλογές, δήλωσε πηγή της ΕΕ, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία της προκειμένου να μιλήσει μια υποθετικές, μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Μια κτηνιατρική συμφωνία θα απαιτούσε η Βρετανία να δεχθεί την επίλυση των διαφωνιών μέσω του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, δήλωσε η ευρωπαϊκή πηγή –κάτι που αποτελεί ανάθεμα για τους υποστηρικτές του Brexit που το θεωρούν παραβίαση της βρετανικής κυριαρχίας.
«Το να εργάζεται κανείς με έναν ομοϊδεάτη εταίρο, φίλο και σύμμαχο είναι αυτό που θέλουν όλοι», δήλωσε η ευρωπαϊκή πηγή. «Αλλά η ιδέα του να έχεις τα ίδια προνόμια που παίρνεις ως μέλος του κλαμπ γίνεται λίγο πιο περίπλοκη».
Ο Ανάντ Μένον, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών και διευθυντής του ινστιτούτου ‘UK in a Changing Europe’, δήλωσε ότι το Εργατικό Κόμμα μπορεί να κρίνει λάθος το πόσο ενθουσιώδης θα ήταν η ΕΕ για την επαναδιαπραγμάτευση ύστερα από χρόνια συγκρούσεων με τις βρετανικές κυβερνήσεις.
Το μπλοκ έχει ήδη πολλά ανοικτά ζητήματα μπροστά του, δήλωσε. Και ενώ η Βρετανία ίσως θέλει να βελτιώσει τα τεχνικά ζητήματα σε τομείς όπως τα τρόφιμα, οι Βρυξέλλες θα ήθελαν να συζητήσουν την κινητικότητα –το να καταστεί ευκολότερο για ανθρώπους να ζουν και να εργάζονται στη Βρετανία, κυρίως για τους νέους.
«Νομίζω ότι θα έχουμε μια συντριπτική αλλαγή στο ύφος, και λίγες μικροδιορθώσεις ουσίας», δήλωσε ο Μένον.
Οι Συντηρητικοί λένε ότι οι πολιτικές των Εργατικών θα έχουν ως αποτέλεσμα να «ξεφτίσει το Brexit», με τρόπους όπως το να υπόκειται και πάλι η Βρετανία στη δικαιοδοσία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.
Ο πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ, σε ντιμπέιτ αυτή την εβδομάδα, κατηγόρησε τους Εργατικούς ότι σχεδιάζουν να αποδεχθούν επιστροφή στην ελεύθερη κίνηση προσώπων στο πλαίσιο των σχεδίων τους να πετύχουν μια καλύτερη συμφωνία του Brexit με την ΕΕ. Ο Στάρμερ δήλωσε ότι θα απορρίψει όποια συμφωνία με την ΕΕ αυξάνει τη μετανάστευση.
Ο Ρέινολντς από τους Εργατικούς δήλωσε ότι επιθυμεί να βελτιωθεί η κατάσταση με το εμπόριο, προσφέροντας παράλληλα προνόμια στο ευρωπαϊκό μπλοκ: «Δεν είναι απαραίτητα εύκολο, αλλά υπάρχει μια διαπραγμάτευση, υπάρχει μια διαδικασία που μπορώ να δω ότι εκπληρώνει αυτά τα πράγματα».
Ο Βρετανός πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ αναμένεται να πει σήμερα ότι μόνο οι Συντηρητικοί του μπορούν να αντισταθμίσουν μια κυβέρνηση υπό τους Εργατικούς και πως μία ψήφος στη δεξιά παράταξη ‘Reform UK’ του Νάιτζελ Φάρατζ θα παρεμποδίσει τις όποιες ελπίδες έχει το δικό του κόμμα να σχηματίσει ισχυρή αντιπολίτευση.
Ο Σούνακ, που φαίνεται σχεδόν να αποδέχεται την ήττα του ενόψει των εκλογών της Πέμπτης, θα κάνει έκκληση σε εκείνους τους ψηφοφόρους της δεξιάς που σκέφτονται να ψηφίσουν το κόμμα του Φάρατζ σε ένδειξη διαμαρτυρίας προς τη Συντηρητική του κυβέρνηση.
Οι Συντηρητικοί αναμένεται να χάσουν την εξουσία ύστερα από 14 ταραχώδη χρόνια, που σημαδεύτηκαν από την ψήφο των Βρετανών να αποχωρήσει η χώρα τους από την Ευρωπαϊκή Ένωση το 2016 και την κρίση του κόστους διαβίωσης που ακολούθησε την πανδημία της COVID-19 και τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Οι δημοσκοπήσεις δίνουν σταθερά στο Εργατικό Κόμμα του Κιρ Στάρμερ προβάδισμα περίπου 20 μονάδων, με το ‘Reform UK’ πιθανόν να διασπά τους κεντροδεξιούς ψηφοφόρους και τους κεντρώους Φιλελεύθερους Δημοκράτες να περιορίζουν ακόμα περισσότερο τη στήριξη προς το Συντηρητικό Κόμμα.
Ο Σούνακ αναμένεται να πει σε συγκέντρωση ότι το ‘Reform UK’ «απλά δεν θα κερδίσει αρκετές ψήφους για να κάνει αντιπολίτευση στους Εργατικούς».
«Απλά φανταστείτε αυτό: εκατοντάδες και εκατοντάδες βουλευτές των Εργατικών να έχουν αντιπολίτευση από μόλις ‘έναν, δύο, τρεις, τέσσερις, πέντε εκλεγμένους βουλευτές», αναμένεται να πει ο Σούνακ, σύμφωνα με αποσπάσματα της ομιλίας του.
«Μια κυβέρνηση των Εργατικών θα ήταν κακή για τη χώρα μας και μια κυβέρνηση των Εργατικών δίχως έλεγχο θα ήταν καταστροφή, από την οποία θα χρειαζόντουσαν χρόνια για να ανακάμψει».
Δύο βρετανικά οικονομικά έντυπα με μεγάλη επιρροή, η εφημερίδα Financial Times (FT) και το περιοδικό The Economist, υποστηρίζουν το Εργατικό Κόμμα στις βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν την Πέμπτη στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπως και οι Sunday Times, μια εφημερίδα που φέρει εντούτοις την ετικέτα της δεξιάς.
Οι Financial Times, σε κύριο άρθρο που δημοσιεύεται στο σημερινό φύλλο τους, λένε πως δεν ανήκουν κάπου πολιτικά και πως πιστεύουν στη «φιλελεύθερη δημοκρατία, τις ελεύθερες συναλλαγές και τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και σε ένα Ηνωμένο Βασίλειο ανοικτό προς τα έξω».
Αυτό «μας ευθυγράμμιζε συχνά με τους συντηρητικούς», όμως «αυτή η γενιά των ‘Τόρις’ κατέστρεψε τη φήμη του κόμματος των επιχειρήσεων», καταγγέλλουν οι FT.
«Το Εργατικό Κόμμα του Κιρ Στάρμερ βρίσκεται σε καλύτερη θέση για να αποτελέσει τον ηγέτη που έχει ανάγκη η χώρα», συνεχίζει η εφημερίδα με τις σομόν σελίδες.
«Οι FT διατηρούν ανησυχίες για τα παρεμβατικά ένστικτα του Εργατικού Κόμματος και για το ζήλο του για τις κανονιστικές ρυθμίσεις. Η ιστορική συμπάθειά του για τα συνδικάτα πρέπει να εξισορροπηθεί με το συμφέρον των επιχειρήσεων και του μεγάλου κοινού», επιχειρηματολογεί εντούτοις η εφημερίδα.
Οι FT αναγνωρίζουν ότι οι συντηρητικές κυβερνήσεις, που διαδέχονται η μία την άλλη εδώ και 14 χρόνια στο Ηνωμένο Βασίλειο, χρειάσθηκε να αντιμετωπίσουν τη χρηματοοικονομική κρίση, την πανδημία και την εκτόξευση του πληθωρισμού που προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Καταγγέλλουν ωστόσο το Brexit, τις ζημιές που προκάλεσε η εφήμερη κυβέρνηση της Λιζ Τρας, που εκτροχίασε τις αγορές με ένα μαζικό προϋπολογισμό χωρίς τους πόρους για να χρηματοδοτηθεί, και πριν απ’ αυτό μια παρατεταμένη περίοδο λιτότητας που, σύμφωνα με την εφημερίδα, έφθειραν σημαντικά τη χώρα και την αίγλη της στο εξωτερικό.
Μολονότι ο πρωθυπουργός Ρίσι Σούνακ έλαβε, σύμφωνα πάντα με τους Φαϊνάνσιαλ Τάιμς, «τα σωστά μέτρα για να διορθώσει την κατάσταση» και «ο Τζέρεμι Χαντ ήταν ένας σοβαρός υπουργός Οικονομικών», ο Σούνακ δεν στάθηκε ικανός «να ελέγξει ένα (συντηρητικό) κόμμα που μαστίζεται από τις διαιρέσεις και την ανηθικότητα».
Το πολύ φιλελεύθερο εβδομαδιαίο περιοδικό The Economist καλεί επίσης τους Βρετανούς να ψηφίσουν το Εργατικό Κόμμα του Κιρ Στάρμερ.
«Η οικονομική συναίνεση στο Ηνωμένο Βασίλειο απομακρύνθηκε από τις αξίες των ελεύθερων συναλλαγών, της ατομικής επιλογής και των ορίων της κρατικής παρέμβασης», αναφέρει εκφράζοντας τη λύπη του το περιοδικό, το οποίο εκτιμά πως η καλύτερη επιλογή στις εκλογές της 4ης Ιουλίου είναι το Εργατικό Κόμμα.
Τέλος η κυριακάτικη έκδοση των Times, η εφημερίδα Sunday Times, η οποία ανήκει στον όμιλο του πολύ δεξιού αυστραλοαμερικανού μεγιστάνα Ρούπερτ Μέρντοχ, εκτιμά σε κύριο άρθρο της πως οι συντηρητικοί «έχασαν το δικαίωμα να κυβερνούν. Τόπο στους Εργατικούς».