epa10675545 A general view on the Peace Palace prior to a public hearing in Ukraine against Russia at the International Court of Justice, the Hague, the Netherlands, 06 June 2023. Ukraine's side has presented its arguments at the start of a four days hearings in the case against Russia about the occupation of eastern Ukraine and Crimea. EPA/REMKO DE WAAL
Η κυβέρνηση του Ιράν προσέφυγε εναντίον αυτής του Καναδά στο Διεθνές Δικαστήριο (ΔΔ) διότι η καναδική νομοθεσία επιτρέπει θύματα τρομοκρατικών ενεργειών να αξιώνουν από την καναδική δικαιοσύνη την καταβολή αποζημιώσεων από την Τεχεράνη, γνωστοποίησε χθες Τετάρτη ο θεσμός με έδρα τη Χάγη.
Στην προσφυγή του, το Ιράν καταγγέλλει πως ο Καναδάς, που ενέγραψε την Ισλαμική Δημοκρατία στον κατάλογο των κρατών που θεωρεί πως υποστηρίζουν την τρομοκρατία το 2012, παραβιάζει την ασυλία του ιρανικού κράτους.
Το Ιράν ζητεί συγκεκριμένα το ΔΔ να υποχρεώσει τον Καναδά να ακυρώσει νόμο του 2012, ο οποίος επιτρέπει σε θύματα επιθέσεων να ζητούν να τους καταβληθούν ποσά για τις ζημίες που υπέστησαν συν τους τόκους από κράτη που υποστηρίζουν την τρομοκρατία προσφεύγοντας στην καναδική δικαιοσύνη.
Ο Καναδάς «υιοθέτησε και έθεσε σε εφαρμογή σειρά νομοθετικών, εκτελεστικών και δικαστικών μέτρων εναντίον του Ιράν και περιουσιακών του στοιχείων, κατά παραβίαση των διεθνών υποχρεώσεών του», κατά την προσφυγή που υπέβαλε η Τεχεράνη.
«Το Ιράν ζητεί με σεβασμό από το Δικαστήριο να αποφανθεί (…) ότι, καταπατώντας την ασυλία και τους πόρους του Ιράν, ο Καναδάς παραβίασε τις διεθνείς υποχρεώσεις του» έναντι της Ισλαμικής Δημοκρατίας, συνεχίζει.
Η προσφυγή του Ιράν επικαλείται ετυμηγορία καναδικού δικαστηρίου το 2022, που επιδίκασε την καταβολή 80 και πλέον εκατ. δολαρίων για ζημίες και τόκους στις οικογένειες έξι επιβατών ουκρανικού επιβατικού αεροσκάφους που καταρρίφθηκε από τις ένοπλες δυνάμεις του Ιράν δυο χρόνια νωρίτερα.
Η πτήση PS752 της Ukraine International Airlines καταρρίφθηκε λίγη ώρα μετά την απογείωσή της από την Τεχεράνη για το Κίεβο την 8η Ιανουαρίου 2020. Οι 176 επιβαίνοντες, ανάμεσά τους 85 καναδοί υπήκοοι ή άνθρωποι με άδεια μόνιμης παραμονής στον Καναδά, έχασαν τη ζωή τους. Τρεις ημέρες αργότερα, οι ιρανικές ένοπλες δυνάμεις παραδέχθηκαν πως κατέρριψαν το επιβατικό αεροσκάφος «κατά λάθος».
Η Τεχεράνη επικαλείται επίσης ετυμηγορία του 2016, με την οποία καναδός δικαστής διέταξε μη διπλωματικές έγγειες ιδιοκτησίες και τραπεζικοί λογαριασμοί του Ιράν να αποδοθούν σε θύματα επιθέσεων της Χαμάς και της Χεζμπολάχ.
Η καναδική δικαιοσύνη είχε επιδικάσει την καταβολή αποζημιώσεων ως το ποσό των 13 εκατ. δολαρίων σε οικογένειες Αμερικανών που σκοτώθηκαν σε οκτώ επιθέσεις ή ομηρίες σε Αργεντινή, Ισραήλ, Λίβανο και Σαουδική Αραβία μεταξύ του 1983 και του 2022.
Η κυβέρνηση του Καναδά διέκοψε τις διπλωματικές σχέσεις της χώρας με το Ιράν το 2012, εξαιτίας της υποστήριξης της Τεχεράνης στο καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία, του προγράμματος πυρηνικής ενέργειας της χώρας και τις απειλές του σε βάρος του Ισραήλ.
Το 2016, η Ισλαμική Δημοκρατία προχώρησε σε παρόμοια προσφυγή στο ΔΔ εναντίον των ΗΠΑ, προκειμένου να αποδεσμευθούν πόροι που έχουν κατασχεθεί από την Ουάσιγκτον για να αποζημιωθούν θύματα τρομοκρατικών ενεργειών.
Τον Μάρτιο, το Διεθνές Δικαστήριο απέρριψε το αίτημα της ιρανικής κυβέρνησης να αποδεσμευτεί ποσό ύψους σχεδόν δύο δισεκατομμυρίων δολαρίων — πρόκειται για πόρους της ιρανικής κεντρικής τράπεζας που έχει μπλοκάρει η Ουάσιγκτον. Όμως οι δικαστές αποφάνθηκαν επίσης ότι οι ΗΠΑ έχουν δεσμεύσει παρανόμως κεφάλαια ιρανικών εταιρειών και Ιρανών.
Το Ιράν προχώρησε σε αυτή την προσφυγή στο ΔΔ επιχειρηματολογώντας πως τα κεφάλαια που δεσμεύτηκαν είναι κρίσιμα για τη χώρα, καθώς αντιμετωπίζει μεγάλες οικονομικές δυσχέρειες εξαιτίας των κυρώσεων που επέβαλαν δυτικά κράτη στην Τεχεράνη, κυρίως για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Το ΔΔ ιδρύθηκε μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για να επιλύονται διαφορές ανάμεσα στα κράτη μέλη των Ηνωμένων Εθνών. Στις αποφάσεις του δεν μπορούν να ασκηθούν εφέσεις, όμως για να αποφανθεί χρειάζονται συχνά χρόνια.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)