epa06720068 An Iranian woman holding her cell phone walk past an anti-US mural in front of the former US embassy in Tehran, Iran, 08 May 2018. US president Donald Trump on 08 May 2015 announced that US will withdraw from the nuclear deal. Foreign ministers from six world powers and Iran finally achieved an agreement to prevent the Islamic republic from developing nuclear weapons, Western diplomats said in Vienna on 14 July 2015. EPA/STRINGER
Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε συζητήσεις με το Ιράν για να συμφωνήσουν σε μέτρα τα οποία θα μπορούσαν να περιορίσουν το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα, να οδηγήσουν στην απελευθέρωση Αμερικανών κρατουμένων στο Ιράν και να αποδεσμεύσουν ιρανικά περιουσιακά στοιχεία που έχουν παγώσει στο εξωτερικό, επεσήμαναν Ιρανοί και Δυτικοί αξιωματούχοι.
Τα μέτρα αυτά θα παρουσιαστούν ως μνημόνιο «κατανόησης» και όχι συμφωνία, κάτι που θα απαιτούσε την έγκριση του Κογκρέσου, όπου πολλοί είναι αυτοί που αντιτίθενται στο ενδεχόμενο παραχωρήσεων έναντι του Ιράν λόγω της στρατιωτικής βοήθειας που παρέχει στη Ρωσία, την καταστολή των διαφωνούντων στο εσωτερικό του και τη στήριξη που παρέχει σε μέρη που έχουν επιτεθεί σε αμερικανικά συμφέροντα στην περιοχή.
Αφού δεν κατάφεραν να αναβιώσουν τη συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, οι ΗΠΑ ελπίζουν να καταλήξουν σε συμφωνία για την επιβολή κάποιων περιορισμών στην Τεχεράνη, προκειμένου να αποτρέψουν το ενδεχόμενο να αποκτήσει πυρηνικό όπλο το οποίο θα απειλήσει το Ισραήλ και θα προκαλέσει κούρσα εξοπλισμών στην περιοχή.
Η συμφωνία του 2015, από την οποία αποχώρησαν μονομερώς οι ΗΠΑ επί προεδρίας Ντόναλντ Τραμπ το 2018, προέβλεπε τον περιορισμό του ποσοστού εμπλουτισμού ουρανίου από το Ιράν στο 3,67% και της αποθήκευσης του υλικού αυτού στα 202,8 κιλά.
Μετά το 2018 η Τεχεράνη έχει υπερβεί τα όρια αυτά και έκτοτε Αμερικανοί και Ευρωπαίοι αξιωματούχοι αναζητούν τρόπους να περιορίσουν το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα. Η προθυμία να επανεκκινήσουν συνομιλίες καταδεικνύει την ανησυχία των δυτικών πρωτευουσών μπροστά στο ιρανικό πρόγραμμα.
Η αμερικανική κυβέρνηση έχει απορρίψει τις αναφορές ότι επιζητεί να υπάρξει μεταβατική συμφωνία, διατυπώνοντας ωστόσο προσεκτικά τις διαψεύσεις της ώστε να αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να υπάρξει μια λιγότερο επίσημη «κατανόηση», προκειμένου η Ουάσινγκτον να αποφύγει τον έλεγχο του Κογκρέσου.
Ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Ματ Μίλερ αρνήθηκε ότι υπάρχει κάποια συμφωνία με το Ιράν.
Ωστόσο πρόσθεσε ότι η Ουάσινγκτον επιθυμεί η Τεχεράνη να αποκλιμακώσει την ένταση και να περιορίσει το πυρηνικό της πρόγραμμα, να σταματήσει να στηρίζει περιφερειακές ομάδες που εξαπολύουν επιθέσεις, να πάψει να στηρίζει τον ρωσικό πόλεμο στην Ουκρανία και να απελευθερώσει Αμερικανούς πολίτες που κρατά.
«Εξακολουθούμε να χρησιμοποιούμε διπλωματικούς τρόπους προκειμένου να επιτύχουμε αυτούς τους σκοπούς», πρόσθεσε ο Μίλερ, χωρίς να δώσει άλλες λεπτομέρειες.
Ιρανός αξιωματούχος επεσήμανε: «Πείτε το όπως θέλετε, είτε προσωρινή συμφωνία, είτε μεταβατική συμφωνία, είτε αμοιβαία κατανόηση – και οι δύο πλευρές επιθυμούν να αποφύγουν περαιτέρω κλιμάκωση».
Αρχικά αυτό «θα προβλέπει την ανταλλαγή κρατουμένων και την αποδέσμευση μέρους των παγωμένων ιρανικών περιουσιακών στοιχείων», πρόσθεσε.
Επόμενα βήματα ενδέχεται να περιλαμβάνουν χαλάρωση κάποιων αμερικανικών κυρώσεων εις βάρος της Τεχεράνης προκειμένου αυτή να μπορεί να εξάγει πετρέλαιο με αντάλλαγμα να σταματήσει να εμπλουτίζει ουράνιο σε ποσοστό 60% και να συνεργάζεται πιο στενά με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ- IAEA), σημείωσε ο Ιρανός αξιωματούχος.
Δυτικός αξιωματούχος, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, δήλωσε ότι έχουν υπάρξει περισσότεροι από ένας γύρος έμμεσων συνομιλιών στο Ομάν μεταξύ του αξιωματούχου του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Μπρετ ΜακΓκερκ και του επικεφαλής διαπραγματευτή του Ιράν για τα πυρηνικά Αλί Μπαγερί Κανί.
Ο Αμερικανός ειδικός απεσταλμένος για το Ιράν Ρομπ Μάλεϊ έχει επίσης συναντηθεί με τον Ιρανό πρεσβευτή στον ΟΗΕ, έπειτα από πολλούς μήνες που η Τεχεράνη αρνούταν να έχει απευθείας επαφές.
Ο Δυτικός αξιωματούχος δήλωσε ότι στόχος είναι η δημιουργία ενός στάτους κβο, αποδεκτού από όλους, ώστε το Ιράν να μην προχωρήσει σε εμπλουτισμό ουρανίου σε ποσοστό 90% και ίσως ακόμη να «πάψει» τον εμπλουτισμό ουρανίου σε ποσοστό 60%. Δεν διευκρίνισε αν αυτή η παύση θα σημαίνει ότι το Ιράν θα δεσμευθεί ότι δεν θα εμπλουτίζει ουράνιο σε ποσοστό άνω του 60% ή αν θα σταματήσει να το εμπλουτίζει σε ποσοστό 60%.
Παράλληλα οι δύο πλευρές συζητούν την ενίσχυση της συνεργασίας του Ιράν με τον ΔΟΑΕ και τη μη εγκατάσταση επιπλέον συσκευών φυγοκέντρησης με αντάλλαγμα τη «σημαντική μεταφορά» ιρανικών πόρων που έχουν παγώσει στο εξωτερικό, πρόσθεσε.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)