Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπύλου συναντά τον Υπουργό Εξωτερικών Γιώργο Γεραπετρίτη , στην Αθήνα , στις 2 Δεκεμβρίου , 2023
«Το όραμά μου είναι μια γειτονιά μακράς ειρήνης και ευημερίας μεταξύ των λαών μας» δηλώνει μεταξύ άλλων ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, σε συνέντευξη που παραχώρησε στην τουρκική εφημερίδα «Hurriyet», εν όψει της επίσκεψης του Τούρκου ομολόγου του Χακάν Φιντάν στην Αθήνα, αύριο 8 Νοεμβρίου.
Στη συνέντευξη, που δημοσιεύεται στο πρωτοσέλιδο της εφημερίδας, υπό τον τίτλο «Δεν ωφελεί η ένταση», ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας δηλώνει ότι στους 15 μήνες που πέρασαν από την απόφαση των ηγετών των δύο χωρών να εκκινήσει ο ελληνοτουρκικός διάλογος «διαπιστώνεται και από τις δύο πλευρές αξιοσημείωτη βούληση ώστε να οδηγηθούν οι διμερείς μας σχέσεις σε ένα διαφορετικό μονοπάτι». Σημειώνει επίσης ότι με τον υπουργό Εξωτερικών της Τουρκίας, το οποίο θα υποδεχτεί αύριο στην Αθήνα, «έχουμε επιτύχει, βήμα-βήμα, ένα επίπεδο εμπιστοσύνης ώστε να συζητούμε με ειλικρίνεια και να προλαμβάνουμε κρίσεις». Τονίζει δε ότι «χωρίς να αγνοούμε τα ιστορικά βιώματα του παρελθόντος, οφείλουμε να χτίσουμε στέρεες γέφυρες φιλίας για το μέλλον. Όραμά μου είναι μια γειτονιά μακράς ειρήνης και ευημερίας μεταξύ των λαών μας».
Ερωτηθείς από τη δημοσιογράφο της τουρκικής εφημερίδας, Χαντέ Φιράτ, για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ), ο Γιώργος Γεραπετρίτης επαναλαμβάνει ότι αυτή είναι η μία και μόνη διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία μπορεί να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας.
«Αυτή δεν είναι μόνο η δική μας θέση αλλά και η θέση του διεθνούς δικαίου της θάλασσας που επιβάλλει ότι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας μεταξύ κρατών με αντικείμενες ή παρακείμενες ακτές πραγματοποιείται κατόπιν συμφωνίας με βάση το διεθνές δίκαιο και, αν η συμφωνία δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσα σε εύλογο χρονικό πλαίσιο, τα ενδιαφερόμενα κράτη μπορεί να προσφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης βάσει συνυποσχετικού» επισημαίνει ο υπουργός Εξωτερικών.
Επίσης ξεκαθαρίζει ότι «η εθνική κυριαρχία των κρατών δεν μπορεί να είναι αντικείμενο συζήτησης ή διεθνούς δικαιοδοσίας» και συμπληρώνει ότι «στο ζήτημα της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ μπορούμε να προχωρήσουμε συντεταγμένα σε μία ουσιαστική συζήτηση με αμοιβαία εποικοδομητικό πνεύμα. Και με τη βαθιά πεποίθηση ότι η οριστική επίλυση του ζητήματος αυτού θα ήταν καθοριστική για την αναβάθμιση των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών σε όλα τα επίπεδα και για την αποφυγή δυνητικών εντάσεων».
Ο κ. Γεραπτρίτης δηλώνει ότι έχει πλήρη συναίσθηση της δυσκολίας του εγχειρήματος, αλλά «είναι χρέος να προσπαθήσουμε και πάντως οφείλουμε να διατηρήσουμε την καλή συνεργασία και τους ωφέλιμους διαύλους επικοινωνίας».
Σε άλλη ερώτηση της δημοσιογράφου για τα θαλάσσια πάρκα και τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό στο Αιγαίο, η οποία υποστηρίζει πως «η τουρκική κοινή γνώμη πιστεύει ότι οι πρωτοβουλίες για την προστασία του περιβάλλοντος χρησιμοποιούνται για τη μεταβολή του status quo στο Αιγαίο», ο υπουργός Εξωτερικών δηλώνει: «Θα μου επιτρέψετε να επισημάνω ότι, κατά τη γνώμη μου, η αντίδραση που έχει προκληθεί στη σχετική συζήτηση είναι δυσανάλογη. Η ελληνική πλευρά είναι, όπως πάντοτε, σαφής και ειλικρινής και δεν έχει καμία απολύτως επιδίωξη παραπλάνησης. Τα δύο θαλάσσια πάρκα σε Αιγαίο και Ιόνιο Πέλαγος, τα όρια των οποίων καθορίζονται με αυστηρά περιβαλλοντικά κριτήρια, δεν θίγουν δικαιώματα άλλων. Αυτές οι πρωτοβουλίες θα πρέπει να ενώνουν τους λαούς μας, πόσω μάλλον όταν και οι δύο αντιμετωπίζουμε τις ίδιες προκλήσεις. Για δε τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό στο Αιγαίο, αυτό συνιστά υποχρέωση που απορρέει από το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο εξάλλου οφείλει και η Τουρκία να λαμβάνει υπ’ όψιν στην ευρωπαϊκή της διαδρομή».
Σχετικά με το εξοπλιστικό πρόγραμμα της χώρας και στο ερώτημα της δημοσιογράφου «εναντίον τίνος σκοπεύει η Ελλάδα να χρησιμοποιήσει τα όπλα που έχει αγοράσει» ο κ. Γεραπετρίτης τονίζει κατ’ αρχάς ότι «είμαστε βαθιά φιλειρηνικός λαός. Πιστεύουμε στον διάλογο και στην ειρηνική επίλυση των διαφορών, βάσει του Διεθνούς Δικαίου και του σεβασμού της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας όλων των κρατών».
Την ίδια στιγμή όμως, συνεχίζει, «δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις σύγχρονες απειλές ασφαλείας. Ζούμε σε μία περίοδο γεωπολιτικής αστάθειας και ρευστότητας που ανάλογη δεν έχει γνωρίσει ο μεταπολεμικός κόσμος. Η ευρύτερη περιοχή μας βρίσκεται εν μέσω δύο πολεμικών συγκρούσεων, στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή. Σε αυτές τις συνθήκες, αποτελεί υποχρέωσή μας να μεριμνούμε για την αμυντική θωράκιση και την ενίσχυση της αποτρεπτικής ισχύος της χώρας μου».
«Στόχος μας είναι να μη χρειαστεί ποτέ να χρησιμοποιήσουμε τον αμυντικό μας εξοπλισμό, διότι τότε θα έχει αποτύχει η διπλωματία μας» σημειώνει ο κ. Γεραπετρίτης.
Ο υπουργός Εξωτερικών δηλώνει ακόμη την πεποίθησή του ότι «η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων ήδη δημιουργεί καλύτερες συνθήκες για το Κυπριακό» κάνοντας την επισήμανση ότι με τον Τούρκο ομόλογό του συμπίπτει στην άποψη ότι «κανένα πρόβλημα δεν μπορεί να επιλυθεί χωρίς διαβουλευτική στάση και παραγωγική σκέψη».
Η πρόσφατη άτυπη συνάντηση μεταξύ του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας και του Τουρκοκύπριου ηγέτη, υπό την αιγίδα του γενικού γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στην Νέα Υόρκη, συνιστά ένα πρώτο βήμα μιας επανεκκίνησης των συζητήσεων, σύμφωνα με τον κ. Γεραπατρίτη.
Ο ίδιος τονίζει: «Εμείς παραμένουμε στη διάθεση του γενικού γραμματέα για να συμβάλουμε στον διάλογο για μια δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική λύση του Κυπριακού, στο πλαίσιο των σχετικών αποφάσεων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών. Σε έναν κόσμο γεμάτο διχασμούς, μια ενωμένη ευρωπαϊκή Κύπρος, πέρα από τις συνθήκες ευημερίας που θα δημιουργούσε για τους πολίτες της, θα αποτελούσε ένα εξαιρετικά ισχυρό οικουμενικό σύμβολο».
Σχετικά με τη στάση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως προς το κλίμα εξομάλυνσης των σχέσεων Ελλάδας-Τουρκίας, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών τονίζει κατ’ αρχάς, ότι «η περιοχή και ο κόσμος μας δεν αντέχει άλλες εστίες εντάσεων. Ελλάδα και Τουρκία οφείλουν να ζουν ειρηνικά. Αυτό πιστεύω ακράδαντα είναι το αμοιβαίο συμφέρον μας».
«Δεν μένουμε στις στερεότυπες αντιλήψεις, προσπαθούμε να γεφυρώσουμε τις διαφωνίες μας και, αν αυτές δεν γεφυρώνονται, προσπαθούμε τουλάχιστον αυτές να μην προκαλούν κρίσεις. Η εναλλακτική της μόνιμης υπερέντασης, της εχθροπαθούς ρητορικής και του διαρκούς κινδύνου θερμού επεισοδίου δεν ωφελεί κανέναν. Πρωτίστως δεν ωφελεί τους δύο λαούς» αναφέρει ο Γιώργος Γερπατρίτης.
Υπενθυμίζει δε ότι η Ελλάδα και η Τουρκία συνεργάζονται στο πλαίσιο, διεθνών οργανισμών και επιπλέον, η Ελλάδα υποστηρίζει διαχρονικά την ενταξιακή προοπτική της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση. «Πιστεύω ότι η επικράτηση του καλού κλίματος, θα ωφελήσει επίσης, τις σχέσεις ΕΕ-Τουρκίας. Αν και αντιλαμβάνομαι την εύλογη επιθυμία της διεθνούς κοινότητας να διατηρηθεί η ηρεμία στην περιοχή μας, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις δεν καθορίζονται έξωθεν, ούτε ετεροπροσδιορίζονται. Μόνοι μας οφείλουμε να βρούμε τον δρόμο της ειρήνης και της ευημερίας» σημειώνει ο υπουργός Εξωτερικών στη συνέντευξή του στη «Hurriyet».
Για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, τέλος, ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας υπενθυμίζει ότι η Ελλάδα τήρησε στάση αρχής από την πρώτη στιγμή που ξέσπασε η κρίση και παράλληλα επέμεινε «στην ανάγκη επίτευξης διαρκούς και βιώσιμης εκεχειρίας, στη διασφάλιση απρόσκοπτης ροής ανθρωπιστικής βοήθειας στις πληττόμενες περιοχές, στην άνευ όρων απελευθέρωση των ομήρων και στην εκπόνηση ενός συνολικού σχεδίου για την ανοικοδόμηση της Γάζας». Ανέδειξε επίσης «την ανάγκη να δοθεί απτό όραμα για την εγκαθίδρυση παλαιστινιακού κράτους στο πλαίσιο των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών».
«Η ανθρωπιστική κατάσταση στη Γάζα είναι σήμερα οδυνηρή» σημειώνει ο κ. Γεραπετρίτης και προειδοποιεί ότι «η διάχυση των εχθροπραξιών στον Λίβανο και την ευρύτερη Μέση Ανατολή προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη ανησυχία».
Ο ίδιος παραδέχεται ότι «η διεθνής έννομη τάξη, παρά τις πολύπλευρες προσπάθειες, δεν έχει, δυστυχώς, καταφέρει έως σήμερα να οδηγήσει στον τερματισμό των εχθροπραξιών και να δώσει λύση σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο» και συμπληρώνει πως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι υποχρέωση όλων ανεξαιρέτως των κρατών να σέβονται τις αρχές του Καταστατικού Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και τα θεμελιώδη δικαιώματα όλων των ανθρώπων. «Σε αυτό εκπτώσεις δεν χωρούν» σχολιάζει.