epa10813222 Chinese President Xi Jinping (L) is greeted by South African President Cyril Ramaphosa (R) for a meeting at the Union Buildings in Pretoria, South Africa, 22 August 2023. South Africa is hosting the 15th BRICS Summit starting on 22 August at the Sandton Convention Centre in Johannesburg, where emerging economies of Brazil, Russia, India, China and South Africa will get together. The Russian president will not attend the summit. EPA/KIM LUDBROOK
Οι ηγέτες των χωρών BRICS –Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική– συγκεντρώνονται σήμερα στο Γιοχάνεσμπουργκ για μια σύνοδο κορυφής όπου θα εξετάσουν το ενδεχόμενο επέκτασης του συνασπισμού καθώς ορισμένα μέλη πιέζουν ώστε να αποτελέσει ένα αντίβαρο στη Δύση.
Οι αυξημένες παγκόσμιες εντάσεις που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία και η αυξανόμενη αντιπαλότητα ανάμεσα στην Κίνα και τις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν προσθέσει μια κάποια επιτακτικότητα στην προσπάθεια ενίσχυσης του συνασπισμού, ο οποίος μερικές φορές υπέφερε από εσωτερικές διαιρέσεις και έλλειψη συνεκτικού οράματος.
Η Νότια Αφρική υποδέχθηκε τον Σι Τζινπίνγκ της Κίνας, τον κορυφαίο υπέρμαχο της διεύρυνσης των BRICS, για μια κρατική επίσκεψη σήμερα το πρωί πριν από τις συζητήσεις με τους άλλους ηγέτες της ομάδας αργότερα σήμερα.
Καθισμένος δίπλα στον Σι, ο Νοτιοαφρικανός πρόεδρος Σίριλ Ραμαφόζα είπε πως οι δύο χώρες έχουν “παρόμοιες απόψεις” σε ό,τι αφορά τη διεύρυνση.
“Συμμεριζόμαστε την άποψή σας, πρόεδρε Σι, ότι οι BRICS είναι ένα ζωτικά σημαντικό φόρουμ που διαδραματίζει έναν σημαντικό ρόλο στη μεταρρύθμιση της παγκόσμιας διακυβέρνησης και στην προώθηση της πολυμέρειας και της συνεργασίας σε όλο τον κόσμο”, είπε.
Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα και ο Ινδός πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι συμμετέχουν επίσης στη σύνοδο κορυφής που διεξάγεται από τις 22 έως τις 24 Αυγούστου.
Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν, σε βάρος του οποίου έχει εκδοθεί διεθνές ένταλμα σύλληψης για εγκλήματα πολέμου, δεν θα πάει στη Νότια Αφρική και θα παρακολουθήσει τη σύνοδο μέσω βιντεοδιάσκεψης.
“Είμαι βέβαιος πως η επικείμενη σύνοδος κορυφής θα είναι ένα σημαντικό ορόσημα στην ανάπτυξη του μηχανισμού των BRICS”, δήλωσε ο Σι λίγο μετά την άφιξή του στη Νότια Αφρική.
Εκτός από το θέμα της διεύρυνσης, η ενίσχυση της χρησιμοποίησης των τοπικών νομισμάτων των κρατών μελών βρίσκεται επίσης στην ημερήσια διάταξη της συνόδου. Οι Νοτιοαφρικανοί διοργανωτές λένε, ωστόσο, πως δεν θα γίνουν συζητήσεις για ένα νόμισμα των BRICS, μια ιδέα που έριξε η Βραζιλία νωρίτερα φέτος ως εναλλακτική στην εξάρτηση από το δολάριο.
Οι BRICS παραμένουν μια ανομοιογενής ομάδα, από την Κίνα, τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου που αντιμετωπίζει τώρα μια επιβράδυνση, μέχρι τη Νότια Αφρική, τον οικοδεσπότη της φετινής συνόδου και οικονομικό ‘νάνο’ που αντιμετωπίζει ενεργειακή κρίση η οποία έχει οδηγήσει σε καθημερινές διακοπές ρεύματος.
Η Ινδία απλώνει όλο και περισσότερο το χέρι προς τη Δύση, όπως και η Βραζιλία με τον νέο ηγέτη της, ενώ η Ρωσία σφυροκοπείται από τις δυτικές κυρώσεις για τον πόλεμό της στην Ουκρανία.
Δύο μέλη –η Ινδία και η Κίνα– έχουν κατά καιρούς συγκρουστεί κατά μήκος των διαφιλονικούμενων συνόρων τους, αυξάνοντας τις προκλήσεις για τη λήψη απoφάσεων της ομάδας η οποία εξαρτάται από την ομοφωνία.
Η διεύρυνση ήταν επί μακρόν σκοπός της Κίνας, η οποία ελπίζει πως περισσότερα μέλη θα προσδώσουν βάρος σε μία ομάδα που φιλοξενεί ήδη περίπου το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού και παράγει το ένα τέταρτο του παγκόσμιου ΑΕΠ.
Οι ηγέτες θα παρακαθίσουν σε δείπνο σήμερα το βράδυ όπου αναμένεται να συζητήσουν το πλαίσιο και τα κριτήρια για την αποδοχή νέων μελών.
Όμως η διεύρυνση έχει γίνει σημείο αντιπαράθεσης.
Η Ρωσία είναι υπέρμαχος της εισδοχής νέων μελών προκειμένου να αντιμετωπίσει τη διπλωματική απομόνωσή της λόγω της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Η Ινδία, που είναι επιφυλακτική όσον αφορά την κινεζική κυριαρχία και έχει προειδοποιήσει εναντίον της εσπευσμένης διεύρυνσης, έχει “θετική πρόθεση και ανοικτό μυαλό”, δήλωσε χθες, Δευτέρα, ο υπουργός Εξωτερικών Βίναϊ Κβάτρα. Η Βραζιλία, εν τω μεταξύ, ανησυχεί πως μια διεύρυνση των BRICS θα εξασθενίσει την επιρροή της.
Ενώ μια ενδεχόμενη διεύρυνση των BRICS παραμένει στον αέρα, η δέσμευση του συνασπισμού να υπερασπιστεί τον “Παγκόσμιο Νότο” και να προσφέρει μια εναλλακτική στην παγκόσμια τάξη που κυριαρχείται από τα πλούσια δυτικά έθνη βρίσκει ήδη απήχηση.
Πάνω από 40 χώρες έχουν εκφράσει ενδιαφέρον να ενταχθούν στους BRICS, σύμφωνα με Νοτιοαφρικανούς αξιωματούχους. Από αυτές, σχεδόν 24 έχουν ζητήσει επίσημα να γίνουν μέλη — ορισμένες μάλιστα αναμένεται να στείλουν αντιπροσωπείες στο Γιοχάνεσμπουργκ.