epa11436993 Two men stand by the body of a man during a protest near the Parliament against tax hikes, in Nairobi, Kenya, 25 June 2024. Protesters have breached into the complex where parliament sits, setting fire to part of it, after lawmakers approved a finance bill that aims to raise an additional 2.7 billion US dollars in taxes as part of an effort to lighten the country's heavy debt load. At least five people died from gunshot wounds and more than 30 others were injured after protests turned violent, according to the Kenya Medical Association. EPA/STR
Τουλάχιστον 13 άνθρωποι σκοτώθηκαν χθες, Τρίτη, στην Κένυα στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις που κατέληξαν σε χάος, δήλωσε σήμερα στο AFP ο πρόεδρος του βασικού επαγγελματικού ιατρικού συλλόγου της Κένυας, σημειώνοντας ότι ο απολογισμός αυτός εξακολουθεί να είναι προσωρινός.
«Μέχρι στιγμής έχουμε τουλάχιστον 13 νεκρούς, αλλά δεν πρόκειται για τον οριστικό απολογισμό. (…) Δεν το έχουμε ξαναδεί ποτέ στο παρελθόν, έχουμε δει βίαια επεισόδια το 2007 μετά τις εκλογές, αλλά ποτέ τέτοιο επίπεδο βίας κατά άοπλων ανθρώπων», επισήμανε ο πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Κένυας Σάιμον Κιγκόντου.
Η σημερινή ημέρα βρήκε την Κένυα σε κατάσταση σοκ, μετά τα βίαια επεισόδια που σημειώθηκαν χθες κατά τα οποία διαδηλωτές εφόρμησαν κυρίως στο κοινοβούλιο, πράγμα που δεν έχει γίνει ποτέ ξανά στην ιστορία της ανεξάρτητης αυτής χώρας από το 1963.
EPA/STR
«Νεκροί, χάος», ήταν ο τίτλος του πρωτοσέλιδου της εφημερίδας «The Standard», ενώ η «Daily Nation» χαρακτήριζε την κατάσταση «Pandaemonium» (σ.σ. πρωτεύουσα της Κόλασης στον «Χαμένο Παράδεισο» του Τζον Μίλτον), κρίνοντας ότι «τα θεμέλια της χώρας κλονίστηκαν βαθιά», με θανάτους και σκηνές χάους να εκτυλίσσονται στο κέντρο της πρωτεύουσας Ναϊρόμπι.
Οι διαμαρτυρίες, στις οποίες πρωτοστατούν νέοι, άρχισαν την περασμένη εβδομάδα ειρηνικά, με πορείες πλήθους χιλιάδων ανθρώπων στο Ναϊρόμπι και σε άλλες πόλεις της χώρας σε διαμαρτυρία για τους νέους φόρους που προβλέπονται από το σχέδιο προϋπολογισμού 2024-2025, το οποίο συζητάται αυτές τις ημέρες στο κοινοβούλιο.
Χθες, καθώς οι πολίτες διαδήλωναν για τρίτη φορά σε διάστημα οκτώ ημερών, η ένταση οξύνθηκε ξαφνικά το απόγευμα στο Ναϊρόμπι.
Σύμφωνα με μη κυβερνητικές οργανώσεις, μεταξύ των οποίων η Διεθνής Αμνηστία Κένυας, η αστυνομία άνοιξε πυρ με πραγματικές σφαίρες για να συγκρατήσει το πλήθος, το οποίο πέρασε δια της βίας τα οδοφράγματα ασφαλείας για να εισχωρήσει στο συγκρότημα του κοινοβουλίου. Κτίρια λεηλατήθηκαν και πυρπολήθηκαν εν μέρει.
Λεηλασίες έγιναν στο Ναϊρόμπι και σε πολλές πόλεις. Κτίρια πυρπολήθηκαν στο Ελντορέτ, στην κοιλάδα του Ριφτ, που είναι ωστόσο το προπύργιο του προέδρου Ουίλιαμ Ρούτο.
EPA/DANIEL IRUNGU
Μερικές ώρες αργότερα, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι αναπτύσσει τον στρατό για να υποστηρίξει την αστυνομία απέναντι σε αυτήν την «έκτακτη ανάγκη ασφαλείας» και σε αυτές τις «καταστροφές και εισβολές σε κρίσιμης σημασίας υποδομές».
Τη νύχτα, ο πρόεδρος Ρούτο δήλωσε αποφασισμένος να καταστείλει σθεναρά τη «βία και την αναρχία», δεσμευόμενος κυρίως ότι θα πληρώσουν αυτοί «οι εγκληματίες που προσποιούνται τους ειρηνικούς διαδηλωτές» που θέτουν «υπό το κράτος του τρόμου τον λαό, τους εκλεγμένους εκπροσώπους του και τους θεσμούς».
Η κυβέρνηση αιφνιδιάστηκε από την ένταση της αντίθεσης στα σχέδιά της για φορολογικές αυξήσεις, με πρωτοστάτες κυρίως νέους της «Γενιάς Ζ» (αυτοί που έχουν γεννηθεί μετά το 1997).
Σήμερα το πρωί ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις είχαν αναπτυχθεί γύρω από το κοινοβούλιο, όπου στον αέρα υπήρχε ακόμη μυρωδιά από δακρυγόνα, σύμφωνα με το AFP.
Αστυνομικός από αυτούς που έχουν αναπτυχθεί μπροστά στα σπασμένα οδοφράγματα του συγκροτήματος, δήλωσε στο AFP ότι σοκαρίστηκε από αυτό που είδε χθες στην τηλεόραση. «Ήταν τρέλλα, ελπίζουμε ότι σήμερα θα επανέλθει η ηρεμία».
EPA/DANIEL IRUNGU
Ο βασικός συνασπισμός της αντιπολίτευσης, ο Azimio, του οποίου ηγείται ο αντιπολιτευόμενος Ράιλα Οντίνγκα, κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι «εξαπέλυσε ωμή βία» κατά των διαδηλωτών και κάλεσε την αστυνομία να «σταματήσει να ανοίγει πυρ εναντίον αθώων, ειρηνικών και άοπλων παιδιών».
Ομάδα μη κυβερνητικών οργανώσεων, της οποίας ηγείται η Διεθνής Αμνηστία Κένυας, υπογράμμισε χθες ότι κατέγραψε 21 απαγωγές ανθρώπων από «αξιωματικούς με στολή ή πολιτικά» στη διάρκεια των 24 ωρών που προηγήθηκαν, κατηγορίες στις οποίες η αστυνομία, με την οποία ήρθε σε επαφή το AFP, δεν αντέδρασε.
Η βία και οι σκηνές χάους στο Ναϊρόμπι προκάλεσαν χθες ανησυχία στις ΗΠΑ και σε πάνω από δέκα ευρωπαϊκές χώρες, όπως και στον ΟΗΕ και την Αφρικανική Ένωση, που εξέφρασαν «μεγάλη ανησυχία» και απηύθυναν έκκληση για ηρεμία.
Το κύμα αυτό κινητοποιήσεων κατά των νέων φόρων, που ονομάστηκε «Occupy Parliament» (Καταλάβετε το κοινοβούλιο), ξεκίνησε από αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης λίγο μετά την παρουσίαση στο κοινοβούλιο στις 13 Ιουνίου του σχεδίου προϋπολογισμού 2024-2025 που προέβλεπε κυρίως ΦΠΑ 16% στο ψωμί και ετήσιο φόρο 2,5% στα ιδιωτικά οχήματα.
Μετά το ξέσπασμα των διαμαρτυριών, η κυβέρνηση, η οποία κρίνει τους νέους φόρους απαραίτητους λόγω του μεγάλου χρέους της χώρας, ανακοίνωσε στις 18 Ιουνίου ότι αποσύρει την πλειονότητα των μέτρων που προβλέπονταν για τον σκοπό αυτόν.
Ωστόσο οι διαδηλωτές ζητούν την απόσυρση όλου του σχεδίου.
Πριν από τη χθεσινή ημέρα, οι κινητοποιήσεις είχαν ήδη αμαυρωθεί από τον θάνατο δύο ανθρώπων στο Ναϊρόμπι, όπως και τον τραυματισμό δεκάδων και την σύλληψη εκατοντάδων άλλων.
EPA/DANIEL IRUNGU
Επειτα από μία χαώδη ημέρα φονικής βίας, η Κένυα βρίσκεται βυθισμένη στην αβεβαιότητα την ώρα που το σχέδιο του προϋπολογισμού 2024-2025, που βρίσκεται στο επίκεντρο του κύματος διαμαρτυρίας που συγκλονίζει την χώρα, θα ψηφιστεί στο τέλος της εβδομάδας.
Πώς η οικονομική ατμομηχανή της ανατολικής Αφρικής βυθίστηκε στην βία και τι θα γίνει στην συνέχεια;
Η χθεσινή ήταν μία ημέρα διαδηλώσεων και γενικής απεργίας στο πλαίσιο ενός κινήματος διαμαρτυρίας κατά της κυβέρνησης που ετοιμάζεται να επιβάλει νέους φόρους στον προϋπολογισμό 2024-2025.
Οι ημέρα ξεκίνησε ήρεμα με ειρηνικές διαδηλώσεις σε πολλές πόλεις της Κένυας.
Η ένταση αυξήθηκε νωρίς το απόγευμα στην πρωτεύουσα Ναϊρόμπι, την ώρα που οι διαδηλωτές προχωρούσαν προς το κοινοβούλιο, όπου συζητείται ο προϋπολογισμός.
Σύμφωνα με μη κυβερνητικές οργανώσεις, η αστυνομία πυροβόλησε με πραγματικά πυρά για να συγκρατήσει τον πλήθος, που διέσπασε τον κλοιό ασφαλείας για να εισχωρήσει στο συγκρότημα που στεγάζει την Εθνοσυνέλευση και την Γερουσία.
Μία τέτοια έφοδος είναι πρωτοφανής στην ιστορία της Κένυας που απέκτησε την ανεξαρτησία της το 1963.
Λεηλασίες σημειώθηκαν στο Ναϊρόμπι και σε πολλές άλλες πόλεις, ενώ κτίρια πυρπολήθηκαν στο Ελντορέτ, στην κοιλάδα του Ριφτ, προπύργιο του προέδρου Ουίλιαμ Ρούτο.
EPA/DANIEL IRUNGU
Μετά την παρουσίαση στις 13 Ιουνίου του σχεδίου του προϋπολογισμού στο κοινοβούλιο που προβλέπει την εισαγωγή νέων φόρων ( 16% ΦΠΑ στο ψωμί, ετήσιος φόρος 2,5% στα οχήματα με κινητήρα…) κίνημα που ονομάστηκε «Occupy Parliament» εμφανίστηκε στα κοινωνικά δίκτυα και βρήκε ισχυρή απήχηση στην generation Z, στους νέους που έχουν γεννηθεί από το 1997 και μετά.
Η κινητοποίηση μεγάλωσε κατά τις δύο πρώτες ειρηνικές διαδηλώσεις στις 18 και 20 Ιουνίου και πολλοί Κενυάτες ακολούθησαν την νεολαία. Καθ’ οδόν, τα συνθήματα κατά των φόρων έγιναν αντικυβερνητικά συνθήματα: «Ο Ρούτο πρέπει να φύγει».
Η ανακοίνωση της κυβέρνησης ότι αποσύρει τα περισσότερα φορολογικά μέτρα δεν αποθάρρυνε τους διαδηλωτές που ζητούν την πλήρη απόσυρση του νομοσχεδίου.
«Ο πρόεδρος Ρούτο και η κυβέρνησή του υποτίμησαν σε μεγάλο βαθμό τπ μέγεθος της οργής του πληθυσμού απέναντι στις αυξήσεις των φόρων και τις υποκείμενες κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες», σύμφωνα με τον Αντριου Σμιθ, αναλυτή της συμβουλευτικής εταιρείας ανάλυσης κινδύνων Verisk Maplecroft.
Η δυσαρέσκεια είναι ακόμη μεγαλύτερη κατά του Ουίλιαμ Ρούτο ο οποίος εξελέγη τον Αύγουστο 2022 με την υπόσχεση ότι θα υπερασπισθεί τους πλέον ευάλωτους. Τον περασμένο χρόνο, αύξησε την φορολογία του εισοδήματος και τις εισφορές υγείας, ενώ διπλασίασε τον ΦΠΑ στην βενζίνη.
EPA/DANIEL IRUNGU
Για την κυβέρνηση της Κένυας, αυτά τα φορολογικά μέτρα είναι αναγκαία για να δώσουν περιθώρια κινήσεων στην υπερχρεωμένη χώρα ( το δημόσιο χρέος αντιστοιχεί στο 70% του ΑΕΠ) και να χρηματοδοτήσουν τον φιλόδοξο προϋπολογισμό 2024-25 που προβλέπει δαπάνες 4.000 δισεκατομμυρίων σελινίων (29 δισεκατομμυρίων ευρώ), ποσό ρεκόρ.
Ο πρόεδρος Ρούτο εμφάνισε χθες σκληρή στάση και δήλωσε ότι οι διαδηλωτές «παρασύρθηκαν από εγκληματίες». Ομως, δεν αναφέρθηκε στον προϋπολογισμό που βρίσκεται στο επίκεντρο του κινήματος διαμαρτυρίας. Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ανέπτυξε τον στρατό για να υποστηρίξει την αστυνομία στην καταστολή των ταραχών.
Το νομοσχέδιο θα πρέπει να ψηφιστεί στο κοινοβούλιο, όπου το προεδρικό κόμμα Kenya Kwanza έχει την πλειοψηφία πριν από το τέλος του οικονομικού έτους στις 30 Ιουνίου.
Αφού ψηφιστεί, ο πρόεδρος θα πρέπει να επικυρώσει το κείμενο ή να αποφασίσει να το αναπέμψει στο κοινοβούλιο.
«Ο Ουίλιαμ Ρούτο βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση. Πρέπει να μειώσει το χρέος της Κένυας και δέχεται τις πιέσεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου για την αύξηση των δημοσίων εσόδων, αλλά οι διαδηλώσεις αυτές δείχνουν ότι θα δυσκολευτεί να το καταφέρει με την επιβολή νέων φόρων χωρίς να προκαλέσει νέες διαδηλώσεις», σύμφωνα με το Αντριου Σμιθ, που θεωρεί ότι η ανάπτυξη του στρατού μπορεί να είναι δίκοπο μαχαίρι. Είναι πιθανόν να δράσει αποτρεπτικά μειώνοντας τις εκδηλώσεις διαμαρτυρίας ή αντίθετα να πυροδοτήσει την κατάσταση κλιμακώνοντας το κύμα διαμαρτυρίας και την βία.
(ΑΠΕ-ΜΠΕ)