epa10766006 Israeli Prime Minister Benjamin Netanyahu (C) attends a Knesset session to vote on law on justice system reform, Israel, 24 July 2023. Mass protests continue across the country as the Israeli parliament, or Knesset, is set to hold a final vote on the bill that would limit the Supreme Court's powers. EPA/ABIR SULTAN
Αρχίζει σήμερα στο Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ η ακρόαση της πρώτης από μία σειρά προσφυγών κατά της δικαστικής μεταρρύθμισης του πρωθυπουργού Μπενιαμίν Νετανιάχου και του θρησκευτικού/εθνικιστικού κυβερνητικού συνασπισμού που έχει προκαλέσει πρωτοφανή κρίση.
Τροπολογία του Μαρτίου στον «θεμελιώδη νόμο» περιορίζει τις προϋποθέσεις υπό τις οποίες ένας πρωθυπουργός κρίνεται ανάξιος, ή ανίκανος, να κυβερνήσει και παύεται από τα καθήκοντά του. Οι προσφεύγοντες, υποστηριζόμενοι από τον ίδιο τον γενικό εισαγγελέα του Νετανιάχου, ζητούν την ακύρωσή της.
Η ακροαματική διαδικασία ξεκινά σήμερα ενώπιον τριών δικαστών και φέρνει το Ανώτατο Δικαστήριο σε αντιπαράθεση με την Κνεσέτ.
«Σύγκρουση ανάμεσα στις εξουσίες – Το Πρώτο Τεστ», είναι ο κεντρικός τίτλος της εφημερίδας μεγάλης κυκλοφορίας Israel Hayom.
Η μεταρρύθμιση φέρνει σε σύγκρουση δύο πλευρές της ισραηλινής κοινωνίας: τους υποστηρικτές του Νετανιάχου, υπόδικου για υποθέσεις διαφθοράς, οι οποίοι θεωρούν ότι μη εκλεγμένοι δικαστικοί δεν μπορούν να έχουν λόγο επί της διακυβέρνησης από μία δημοκρατικά εκλεγμένη εκτελεστική εξουσία και τους πολέμιους της μεταρρύθμισης που θεωρούν ότι σε μία χώρα χωρίς Σύνταγμα, το Ανώτατο Δικαστήριο αποτελεί την ύστατη ασφαλιστική δικλείδα για τον έλεγχο της εκτελεστικής εξουσίας που επιπροσθέτως στην περίπτωση του Ισραήλ έχει υπό τον έλεγχό της την νομοθετική εξουσία, την Κνεσέτ.
«Εδώ υπάρχει πρόθεση για την δημιουργία δικαστικής δικτατορίας», δήλωσε στο δίκτυο της κρατικής τηλεόρασης Kan ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ Ελί Κοέν.
Η σημερινή προσφυγή έχει κατατεθεί από το Κίνημα για Χρηστή Διακυβέρνηση στο Ισραήλ που θεωρεί ότι ο νόμος του Μαρτίου «συνιστά άλλο ένα βήμα προς την δικτατορία και δημιουργεί επικίνδυνο προηγούμενο ως προς το ότι ένα πρόσωπο που ασκεί την πρωθυπουργία μπορεί να αλλάζει τις συνταγματικές ρυθμίσεις όπως το βολεύει με βάση την πλειοψηφία που κατέχει».
Στις 12 Σεπτεμβρίου, για πρώτη φορά στο Ισραήλ, στην ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου θα παρουσιασθεί προσφυγή κατά άλλης τροπολογίας του θεμελιώδους νόμου η οποία περιορίζει τις εξουσίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου.
Ο νόμος, που επικυρώθηκε στις 24 Ιουλίου, αφαιρεί από τις εξουσίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου την ρύθμιση «περί του εύλογου χαρακτήρα» των κυβερνητικών αποφάσεων, η οποία έδινε στο Δικαστήριο την δικαιοδοσία να απορρίπτει αποφάσεις της κυβέρνησης.
Βάσει της ρύθμισης αυτής, το Ανώτατο Δικαστήριο ανάγκασε τον πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου να αποπέμψει τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Αριέ Ντέρι, ο οποίος είχε καταδικασθεί για φορολογική απάτη.
Η δικαστική μεταρρύθμιση που επιχειρεί η ισραηλινή κυβέρνηση έχει ως στόχο την «εξισορρόπηση των εξουσιών» και ειδικότερα τον περιορισμό των εξουσιών του Ανωτάτου Δικαστηρίου, που, σύμφωνα με την κυβέρνηση Νετανιάχου, έχει γίνει «υπερβολικά» επεμβατικό.
Ο πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος είναι υπόδικος για διαφθορά, κατηγορείται ότι χρησιμοποιεί την δικαστική μεταρρύθμιση για να μετριάσει τις συνέπειες τυχόν καταδικαστικής εναντίον του απόφασης.
Στο Ισραήλ εκφράζονται φόβοι ότι η μεταρρύθμιση θα ανοίξει τον δρόμο για διαφθορά και κατάχρηση εξουσίας, εξουδετερώνοντας τις δικλείδες ελέγχου της εκτελεστικής εξουσίας.
Η μεταρρύθμιση έχει διχάσει την ισραηλινή κοινωνία, έχει πυροδοτήσει πρωτοφανές πολύμηνο κίνημα διαμαρτυρίας και έχει προκαλέσει ανησυχία στο εξωτερικό για την κατάσταση της 75χρονης ισραηλινής δημοκρατίας.