epa11362993 (L-R) Candidates Sandro Gozi, Terry Reintke, Walter Baier, Ursula von der Leyen and Nicolas Schmit pose ahead of the Eurovision Debate 2024 for the presidency of the European Commission, taking place in European Parliament hemicycle in Brussels, Belgium, 23 May 2024. The lead candidates for the presidency of the European Commission: Ursula von der Leyen candidate for European People’s Party, Walter Baier for European Left party, Nicolas Schmit of Party of European Socialists, Sandro Gozi of European Democratic Party/Renew and Terry Reintke of European Greens take part in a final debate in Brussels ahead of the European election scheduled for 6-9 of June 2024. EPA/OLIVIER HOSLET
Η οικονομία, η άμυνα και η ασφάλεια, η κλιματική αλλαγή, η δημοκρατία, η μετανάστευση, η καινοτομία και η τεχνολογία, ήταν τα θέματα της πανευρωπαϊκής τηλεοπτικής αναμέτρησης των υποψηφίων για την προεδρία της Επιτροπής της ΕΕ, που μεταδόθηκε την Πέμπτη 23/05 από την Ευρωπαϊκή Ραδιοτηλεοπτική Ένωση (EBU).
Το ντιμπέιτ ήταν μια ευκαιρία για να αποσαφηνίσουν τις θέσεις τους οι υποψήφιοι των πέντε πολιτικών οικογενειών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι ο επόμενος/η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα είναι κάποιος εξ αυτών.
Στη σημερινή τηλεμαχία, η νυν πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Γερμανίδα Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υποψήφια του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ) αντιμετώπισε τέσσερις μόνο συνυποψηφίους: τον Λουξεμβούργιο Νικολά Σμιτ από τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές, τον Ιταλό Σάντρο Γκότζι, αλλά υποψήφιο με το κόμμα του Εμανουέλ Μακρόν, από τους Φιλελεύθερους (Renew Europe), την Γερμανίδα Τέρι Ρέντκε από το κόμμα των Πρασίνων και τον Αυστριακό Βάλτερ Μπάγιερ από την Ευρωπαϊκή Αριστερά.
Από το ντιμπέιτ απουσίαζαν, ωστόσο, οι δύο ακροδεξιές παρατάξεις της Ευρωβουλής: ID (Ταυτότητα και Δημοκρατία) στο οποίο, μεταξύ άλλων, ανήκει το γαλλικό κόμμα «Εθνική Συσπείρωση» της Μαρίν Λεπέν, την ιταλική Λέγκα του Ματέο Σαλβίνι, το ολλανδικό PVV του Γκερτ Βίλντερς και το γερμανικό AfD, καθώς και το κόμμα το ECR (Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές) στο οποίο μεταξύ άλλων ανήκει το κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι (Αδέλφια της Ιταλίας), το Ισπανικό Vox, το γαλλικό Reconquete του Ερίκ Ζεμούρ και το πολωνικό κόμμα PiS. Σύμφωνα με εκπρόσωπο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, οι ομάδες αυτές δεν συμμετείχαν γιατί δεν είχαν ορίσει κύριο υποψήφιο για την προεδρία της Επιτροπής.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η υποψήφια του ΕΛΚ για μια δεύτερη θητεία στην Επιτροπή, στην εναρκτήρια τοποθέτησή της, είπε ότι θέλει μια «Ευρώπη ισχυρή, που νοιάζεται για τον πολίτη και την ευημερία του». Τόνισε ότι μετά τις ευρωεκλογές θα πρέπει να σχηματιστεί στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μια πλειοψηφία για όλα τα θέματα που θα κάνουν την Ευρώπη πιο ισχυρή. «Είμαστε υπέρ εκείνων που θέλουν να προχωρήσει η Ευρώπη», είπε, υπογραμμίζοντας τις τρεις κόκκινες γραμμές του ΕΛΚ για να συνεργαστεί με κάποιο κόμμα: «να είναι υπέρ της Ευρώπης, υπέρ της Ουκρανίας και κατά του Πούτιν και υπέρ του κράτους δικαίου». Ερωτηθείσα αν αυτό σημαίνει ότι είναι διατεθειμένη να συνεργαστεί με το ιταλικό κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι που ανήκει στο ECR, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν το απέκλεισε, λέγοντας ότι η κ. Μελόνι είναι φιλοευρωπαία, σαφώς κατά του Πούτιν και υπέρ του κράτους δικαίου. Σημείωσε, ωστόσο, ότι πολλά θα εξαρτηθούν από τις πολιτικές ομάδες που θα σχηματιστούν μετά τις ευρωεκλογές.
«Είμαι έτοιμος να συνεργαστώ με όλες τις δημοκρατικές δυνάμεις αλλά δεν θεωρώ ότι το ECR ή το ID είναι δημοκρατικές δυνάμεις. Έχουμε πολύ διαφορετικό όραμα για την Ευρώπη», δήλωσε από την πλευρά του, ο υποψήφιος των Σοσιαλιστών. Ο Νικολά Σμιτ υπενθύμισε ότι οι κόκκινες γραμμές των Σοσιαλιστών είναι ξεκάθαρες και έχουν κατατεθεί στη δήλωση του Βερολίνου που δεν θέλησε να συνυπογράψει το ΕΛΚ: «Καμία συμμαχία ή διευθέτηση με την άκρα δεξιά». Περνώντας στην επίθεση, ο Σμιτ ζήτησε από την Φον ντερ Λάιεν να αποσαφηνίσει τις κόκκινες γραμμές της: «Τι σημαίνει για εσάς φιλοευρωπαίος; Άκουσα την παρέμβαση της κ. Μελόνι στη Μαδρίτη και δεν μπορώ να φανταστώ ότι η δική σας άποψη για την Ευρώπη είναι ίδια με τη δική της». Ο Σμιτ ζήτησε, επίσης, ξεκάθαρη απάντηση για το κράτος δικαίου, τονίζοντας ότι χωρίς αυτό δεν υπάρχει εμπιστοσύνη ούτε μεταξύ των χωρών, ούτε προς τα θεσμικά όργανα. Επισημαίνοντας το παράδειγμα της Ουγγαρίας και άλλων χωρών, υποστήριξε ότι θα πρέπει να αναθεωρηθεί το Άρθρο 7 «για να είμαστε πιο αυστηροί» με τα κράτη που δεν σέβονται το κράτος δικαίου.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απάντησε ότι είναι σημαντικό να έχουμε ξεκάθαρες αρχές ως προς αυτούς με τους οποίους θέλουμε να συνεργαστούμε. Ως «κόκκινη γραμμή», ανέφερε τη συνεργασία με ακροδεξιά κόμματα όπως το γαλλικό «Εθνική Συσπείρωση» της Μαρίν Λεπέν ή το γερμανικό ΑfD ή το πολωνικό κόμμα PiS και άλλα. Τα κόμματα αυτά, είπε, έχουν πολλές διαφορές μεταξύ τους, αλλά ένα κοινό χαρακτηριστικό: «είναι όλοι φίλοι του Πούτιν και θέλουν να καταστρέψουν την Ευρώπη μας και αυτό δεν θα το επιτρέψουμε να συμβεί».
Από την πλευρά του, ο υποψήφιος των Φιλελεύθερων (Renew Europe), Σάντρο Γκότζι, αναρωτήθηκε πώς είναι δυνατόν το ΕΛΚ και η υποψήφιά του να είναι έτοιμοι να κάνουν ανοίγματα προς κόμματα όπως αυτό της Τζόρτζια Μελόνι, του Ερίκ Ζεμούρ, ή του Ισπανικού Vox. Στη συνέχεια, όμως, ο κ. Γκότζι δέχτηκε την άβολη ερώτηση από την παρουσιάστρια του ντιμπέιτ, για το αν οι Φιλελεύθεροι είναι διατεθειμένοι να αποβάλουν από την ομάδα τους το ολλανδικό κόμμα VVD που σχηματίζει κυβέρνηση με το ακροδεξιό κόμμα του Μαρκ Βίλντερς. Ο κ. Γκότζι απάντησε ότι όλα αυτά το Renew Europe θα τα συζητήσει την επομένη των ευρωεκλογών, δηλαδή στις 10 Ιουνίου, σχολιάζοντας ωστόσο: «Για εμένα είναι μεγάλο σφάλμα ότι συμμαχούν με τον Βίλντερς, αλλά δεν αποφασίζω εγώ».
Στο αίτημα της Αθήνας και της Βαρσοβίας για τη δημιουργία μιας κοινής ασπίδας αεράμυνας που θα χρηματοδοτείται από την ΕΕ, αναφέρθηκε σήμερα η πρόεδρος της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και υποψήφια του ΕΛΚ για μια δεύτερη θητεία στην προεδρία της Επιτροπής, κατά τη διάρκεια της τηλεμαχίας με τους κύριους υποψηφίους τεσσάρων πολιτικών ομάδων.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι η Ευρώπη πρέπει να βελτιώσει την αμυντική της βιομηχανία και η επόμενη Επιτροπή θα πρέπει να ξεκινήσει κοινά έργα στον τομέα της άμυνας. Ανέφερε ως παράδειγμα την «αντιαεροπορική ασπίδα για όλους» που πρότειναν με κοινή επιστολή τους, ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κ. Μητσοτάκης και ο πρωθυπουργός της Πολωνίας, Ντ. Τουσκ.
Στη συνέχεια, η συζήτηση στράφηκε στον πόλεμο στην Ουκρανία, με την Πρόεδρο της Επιτροπής να τονίζει ότι πρέπει να συνεχιστούν οι εργασίες τόσο για τη στρατιωτική της στήριξη, όσο και για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας.
Ο υποψήφιος των Φιλελεύθερων (Renew Europe), Ιταλός Σάντρο Γκότζι, τάχθηκε υπέρ της έκδοσης ευρωομολόγων για να στηριχθούν οι επενδύσεις στην ευρωπαϊκή βιομηχανία και άμυνα και ρώτησε ευθέως την υποψήφια του ΕΛΚ, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν εάν συμφωνεί. Η φον ντερ Λάιεν απάντησε ότι οι επιλογές είναι είτε περισσότερες εθνικές συνεισφορές, είτε περισσότεροι ίδιοι πόροι της ΕΕ και υπερασπίστηκε την ανάγκη να εργαστούμε για τους νέους ίδιους πόρους στην ΕΕ για να χρηματοδοτηθεί η άμυνα.
Από πλευρά της, η υποψήφια των Πρασίνων, η 37χρονη Γερμανίδα Τέρι Ρέντκε υπερασπίστηκε επίσης ένα ευρωπαϊκό αμυντικό ταμείο. Υποστήριξε ότι σε θέματα ασφαλείας και εξωτερικής πολιτικής θα πρέπει να μπει «τέλος» στην ομοφωνία στο Συμβούλιο , ώστε να μην μπορούν να προβάλουν βέτο «τύποι» όπως ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν.
Ο υποψήφιος των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών, ο Λουξεμβούργιος Νικολά Σμιτ, υποστήριξε την ανάγκη για επενδύσεις στην άμυνα, χωρίς να ξεχνάμε την κοινωνική συνοχή. «Η ασφάλεια έχει προφανώς να κάνει με την άμυνα, αλλά έχει να κάνει και με την εσωτερική συνοχή. Οι επενδύσεις και στους δύο τομείς είναι δυνατή», είπε. Για την Ουκρανία τόνισε ότι αν δεν τη στηρίξουμε σθεναρά, οι Ρώσοι θα βρεθούν στα σύνορά μας.
Για τον υποψήφιο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς, τον Αυστριακό Βάλτερ Μπάγιερ, η μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια είναι η οικολογική καταστροφή. Τόνισε ότι αυτό που χρειάζεται η Ευρώπη είναι οικολογικές απαντήσεις, κοινωνικές λύσεις, αφοπλισμός και ειρήνη. Για την Ουκρανία, ο κ. Μπάγιερ είπε ότι η Ευρωπαϊκή Αριστερά θέλει μια ασφαλή και κυρίαρχη χώρα με ασφαλή σύνορα που θα ανοικοδομηθεί και ζήτησε να ακυρωθεί το χρέος της. «Πετώντας το γάντι» στην υποψήφια του ΕΛΚ, ο κ. Μπάγιερ είπε: «Εκπλήσσομαι που στεκόμαστε εδώ και μιλάμε για ειρήνη και ασφάλεια και κανείς δεν αναφέρει τη Γάζα και το Ισραήλ . Πότε θα επιβάλει η ΕΕ κυρώσεις στο Ισραήλ για να σταματήσει η σφαγή στη Γάζα;»
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απάντησε ότι η κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας είναι «δραματική» και «ολέθρια» και τόνισε ότι η ΕΕ τετραπλασίασε τη βοήθειά της προς τους αμάχους. Πρόσθεσε ότι δεν πρέπει να ξεχνάμε την 7η Οκτωβρίου και τη βάναυση επίθεση της Χαμάς, επανέλαβε τη θέση της ότι το Ισραήλ έχει δικαίωμα στην άμυνα, αλλά σεβόμενο το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και εξέφρασε τη στήριξή της στη λύση των δύο κρατών.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε επίσης σε ζητήματα μετανάστευσης, με τον υποψήφιο των Σοσιαλιστών, Ν. Σμιτ να επικρίνει τη συμφωνία μεταξύ ΕΕ και Τυνησίας. «Αν κοιτάξουμε τί γίνεται στην Τυνησία, τί συμβαίνει στους πρόσφυγες που απωθούνται στην έρημο, που ξυλοκοπούνται και ορισμένοι δολοφονούνται, δεν είναι αυτή η Ευρώπη, δεν είναι αυτές οι ευρωπαϊκές αξίες», είπε ο υποψήφιος των Σοσιαλιστών.
Η υποψήφια των Πρασίνων, από την πλευρά της, καταδίκασε την τοξικότητα των συζητήσεων στα κράτη μέλη, τα οποία δεν δίνουν λύσεις «για μια γερασμένη Ευρώπη» και υποστήριξε νέες νόμιμες οδούς. Υποστήριξε ότι χρειαζόμαστε ένα «ανθεκτικό» σύστημα ασύλου , ώστε να σταματήσει το χάος στα εξωτερικά σύνορα. Τόνισε, επίσης, ότι πρέπει να σταματήσουν οι θάνατοι στη Μεσόγειο και πρόσθεσε ότι πρέπει να παλέψουμε σε αυτή τη θητεία για μια ευρωπαϊκή αποστολή έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο.
Για τον Σ. Γκότζι από τους Φιλελεύθερους, «όταν κινδυνεύουν οι άνθρωποι στη θάλασσα τους σώζουμε» και δε ρωτάμε το καθεστώς τους. Υποστήριξε ότι μετά την έγκριση του νέου συμφώνου ασύλου και μετανάστευσης, θα πρέπει τώρα να ανοίξουν «νόμιμες οδοί» για εκείνους που μπορούν να καλύψουν τις ανάγκες της Ευρώπης σε εργατικό δυναμικό.
Για τον Β. Μπάγιερ από την Ευρωπαϊκή Αριστερά, η κοινωνική ασφάλεια και η ένταξη των ανθρώπων αυτών στην αγορά εργασίας είναι αναγκαία, αν θέλουμε να είμαστε αλληλέγγυοι και να τους υποδεχόμαστε με αξιοπρεπείς συνθήκες.
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, υποψήφια του ΕΛΚ είπε ότι με το νέο σύμφωνο για τη μετανάστευση και το άσυλο που υιοθετήθηκε, η ΕΕ είναι αυτή που θα αποφασίζει ποιος θα έρχεται και υπό ποιούς όρους και προϋποθέσεις και όχι οι διακινητές. «Αυτοί που δικαιούνται να παραμείνουν θα παραμένουν και εκείνοι που δεν το δικαιούνται θα επιστρέφουν. Θα πρέπει να υπάρχει νόμιμος και ασφαλής τρόπος να έρχονται στην ΕΕ», πρόσθεσε.