epa10865347 Protesters display flags as they take to the streets during a rally against the French military in Niamey, Niger, 16 September 2023. French President Emmanuel Macron said while addressing reporters on 15 September that the French ambassador to Niger, Sylvain Itte was 'literally being held hostage in the French Embassy' in Niger and living off 'military rations'. EPA/ISSIFOU DJIBO
Ο πρεσβευτής της Γαλλίας στον Νίγηρα εγκατέλειψε τη χώρα νωρίς σήμερα το πρωί, περίπου έναν μήνα αφότου η στρατιωτική κυβέρνηση διέταξε την απέλασή του και ημέρες αφότου ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε πως ο διπλωμάτης θα αποσυρόταν και τα γαλλικά στρατεύματα θα αποχωρούσαν.
Οι σχέσεις ανάμεσα στη Γαλλία και στον Νίγηρα, πρώην γαλλική αποικία όπου η Γαλλία διατηρούσε στρατιωτική παρουσία με πρόσχημα να βοηθήσει στη μάχη κατά των ισλαμιστών ανταρτών, κατέρρευσαν αφότου αξιωματικοί του στρατού κατέλαβαν την εξουσία στη Νιαμέι τον Ιούλιο.
Δεν είναι τυχαίο ότι μία από τις πρώτες αποφάσεις που πήρε η νέα κυβέρνηση ήταν να απαγορεύσει τις εξαγωγές ουρανίου και χρυσού στη Γαλλία. Η Γαλλία εκμεταλλεύεται για δεκαετίες τα κοιτάσματα ουρανίου στον Νίγηρα έναντι πινακίου φακής. Με τον τρόπο αυτό, μεγάλες γαλλικές εταιρείες εξασφαλίζουν φθηνότερη παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος για τις ίδιες.
Η χούντα διέταξε τον Γάλλο πρεσβευτή Σιλβέν Ιτέ να εγκαταλείψει τη χώρα εντός 48 ωρών στα τέλη Αυγούστου σε απάντηση αυτού που χαρακτήρισε ως ενέργειες της Γαλλίας που «αντιτίθενται στα συμφέροντα του Νίγηρα».
Η Γαλλία αγνόησε αρχικά τη διαταγή, επιμένοντας στη θέση πως η στρατιωτική κυβέρνηση είναι παράνομη και καλώντας για αποκατάσταση του προέδρου Μοαμέντ Μπαζούμ ο οποίος ανατράπηκε στο πραξικόπημα του Ιουλίου.
Όμως ο Μακρόν ανακοίνωσε την Κυριακή ότι ο πρεσβευτής θα επέστρεφε στο Παρίσι και τα γαλλικά στρατεύματα θα αποχωρούσαν.
Δύο πηγές ασφαλείας στον Νίγηρα δήλωσαν πως ο Ιτέ αναχώρησε αεροπορικώς από τη χώρα. Η είδηση επιβεβαιώθηκε αργότερα από το γραφείο του προέδρου στο Παρίσι.
Σχεδόν καθημερινά διαδηλωτές κατέβαιναν στους δρόμους της Νιαμέι εναντίον της Γαλλίας αφότου οι στρατιωτικοί κατέλαβαν την εξουσία. Πλήθη υποστηρικτών της χούντας κατασκήνωσαν έξω από γαλλική στρατιωτική βάση για να απαιτήσουν την αποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων.
Ο Μακρόν είχε πει πως ο Ιτέ και το προσωπικό της πρεσβείας τελούσαν ουσιαστικά υπό ομηρεία στην πρεσβεία.
Ο Νίγηρας είναι μία από τις πρώην αποικίες της Γαλλίας στη Δυτική Αφρική όπου τα αντιγαλλικά αισθήματα αυξάνονται στον πληθυσμό και στις αρχές, ιδιαίτερα σε χώρες όπου στρατιωτικοί έχουν καταλάβει την εξουσία.
Το Μαλί, η Μπουρκίνα Φάσο, το Τσαντ και ο Νίγηρας κυβερνώνται τώρα από στρατιωτικούς έπειτα από πραξικοπήματα που πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια και η αντιγαλλική/αντιμπεριαλιστική ρητορική είναι ένα επαναλαμβανόμενο γνώρισμα των δημόσιων αποφάσεών τους.
Οι επικριτές της Γαλλίας λένε πως για δεκαετίες μετά την απόκτηση της ανεξαρτησίας των πρώην αποικιών τους, επιδίωξε να συνεχίσει να ασκεί σημαντική οικονομική και πολιτική επιρροή μέσω ενός συστήματος ανοικτής και μυστικής διπλωματίας γνωστού ως »Francafrique».
Η γαλλική κυβέρνηση λέει πως οι ημέρες του «Francafrique» παρήλθαν και πως επιχειρήσεις όπως αυτή στον Νίγηρα διενεργήθηκαν με την πλήρη συγκατάθεση, γνώση και συνεργασία των τοπικών κυβερνήσεων, όπως η έκπτωση σήμερα κυβέρνηση του Μπαζούμ.
Ενώ οι επικριτές της Γαλλίας κατηγορούν το Παρίσι ότι εξακολουθεί να ασκεί υπερβολική επιρροή στην περιοχή, ορισμένοι αναλυτές λένε πως οι στρατιωτικές χούντες χρησιμοποιούν τη Γαλλία ως αποδιοπομπαίο τράγο για προβλήματα που είναι δύσκολο να επιλυθούν.
Οι χούντες στο Μαλί και στην Μπουρκίνα Φάσο έχουν ήδη εκδίωξει τις γαλλικές δυνάμεις που είχαν αναπτυχθεί εκεί για να βοηθήσουν στη μάχη κατά της δεκαετούς ισλαμιστικής εξέγερσης που έχει προκαλέσει τον θάνατο χιλιάδων ανθρώπων και τον εκτοπισμό εκατομμυρίων άλλων στην περιοχή του Σαχέλ.
Ορισμένοι αναλυτές έχουν εκφράσει ανησυχία πως η αποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων από τον Νίγηρα θα μπορούσε να παρεμποδίσει τις προσπάθειες της Δύσης να αναχαιτίσει τη βία, η οποία έχει αυξηθεί μετά τα πραξικοπήματα, και να ενισχύσει την επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή.