Μουσική πανδαισία στο Μέγαρο Θεσσαλονίκης

Τέσσερα πιάνα, οκτώ χέρια, εννέα συνθέσεις. Οι διεθνούς φήμης σολίστ Γιάννης Βακαρέλης, Κυπριανός Κατσαρής, Ελέν Μερσιέ  (Hélène Mercier) και Γιώργος – Εμμανουήλ Λαζαρίδης συναντώνται στη Θεσσαλονίκη και παρουσιάζουν για πρώτη φορά ένα εντυπωσιακό πρόγραμμα, που έχει ενθουσιάσει απαιτητικούς ακροατές και αυστηρούς κριτικούς στην Ευρώπη. 

Οι τέσσερις ερμηνευτές συμπράττουν στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής την Παρασκευή 10 Μαρτίου (Αίθουσα Φίλων Μουσικής, 21.00) και, αξιοποιώντας τη δυναμική 352 πλήκτρων, ερμηνεύουν δημοφιλή έργα του κλασικού ρεπορτορίου υπό νέα οπτική γωνία. Αγαπημένες μελωδίες μεταγραμμένες για τέσσερα πιάνα, αλλά και αυθεντικές συνθέσεις για δύο πιάνα ή τέσσερα χέρια αποδίδονται με ακρίβεια, αισθησιασμό και φρεσκάδα, χάρη στην εκπληκτική τεχνική των ερμηνευτών και στον μοναδικό, σχεδόν στερεοφωνικό όγκο ήχου των οργάνων τους.  

Υποκαθιστούν την ορχήστρα!

Η συναυλία φέρει τον τίτλο «4 πιάνα… 4 πιανίστες» και κορυφαίο σημείο της αποτελεί η παρουσίαση του περίφημου «Μπολερό» του Μωρίς Ραβέλ (1875-1937) σε μεταγραφή του Ζακ Ντριγιόν. Το γνωστό ρυθμικό μοτίβο του Γάλλου συνθέτη μεταφέρεται με φινέτσα και κρυστάλλινη διαύγεια από πιάνο σε πιάνο, ενώ ο όγκος ήχου αυξάνεται διαρκώς σε ένταση. Στο τέλος οι κορυφαίοι σολίστ επιτυγχάνουν ένα μικρό θαύμα: να μεταφέρουν τα ηχοχρώματα όλης της ορχήστρας σε τέσσερα πιάνα. Έτσι, οι ακροατές δεν νιώθουν πλέον την απουσία της ορχήστρας κατά την εκτέλεση ενός έργου που γράφτηκε από τον Μωρίς Ραβέλ ως απλή ορχηστρική άσκηση. 

Ιδιαίτερης μνείας χρήζουν, επίσης, οι μεταγραφές για τέσσερα πιάνα με τη σφραγίδα του Αχιλλέα Γουάστωρ, οι οποίες θα παρουσιαστούν στη Θεσσαλονίκη μεταφέροντας στις «αποσκευές» τους τον απόηχο της ενθουσιώδους υποδοχής του κοινού από το Παρίσι έως την Κωνσταντινούπολη και από το Λουγκάνο έως την Αθήνα.

Το ρεπερτόριο

Αναλυτικότερα, η αυλαία της μοναδικής μουσικής βραδιάς ανοίγει με την «Εισαγωγή» της όπερας Τανχόυζερ (Tannhäuser) του Γερμανού ρομαντικού συνθέτη Ρίχαρντ Βάγκνερ (1813-1883), η οποία θα ακουστεί σε μεταγραφή του Καρλ Μπούρχαρντ. Ακολουθεί ο «Σλαβικός Χορός» (έργο 72, αρ. 2 σε μι ελάσσονα, για τέσσερα χέρια) με γοητευτικές ρυθμικές εναλλαγές, τις οποίες υπογράφει ο Τσέχος Αντονίν Ντβόρζακ (1841-1904).

Από τον 19ο αιώνα το κοινό έχει την ευκαιρία να επιστρέψει και πάλι στον 17ο και στον πατριάρχη του ιταλικού προκλασικισμού, τον Αντόνιο Βιβάλντι (1678-1741), και στο πλέον εμβληματικό έργο της μπαρόκ εποχής, τις «Τέσσερις Εποχές». Από το διάσημο έργο του Ιταλού συνθέτη οι σολίστ της βραδιάς θα ερμηνεύσουν την «Άνοιξη» σε μεταγραφή του Νικόλα Οικονόμου.

Με γαλλικό άρωμα

Η επόμενη μουσική εμπειρία καταλαμβάνει την «Επιβίβαση Για Τα Κύθηρα» (FP 150, για δύο πιάνα) του Φρανσίς Πουλένκ (1899-1963), ενός από τους βασικότερους και τολμηρότερους ανανεωτές της γαλλικής μουσικής.

Από το γαλλικό περιβάλλον – αλλά του 19ου αιώνα – προέρχεται η επόμενη  σύνθεση με την υπογραφή του Ζωρζ Μπιζέ (1838-1875). Πρόκειται για τη «Φαντασία Κάρμεν» (σε μεταγραφή του Αχιλλέα Γουάστωρ), την οποία θα διαδεχθούν το «Εμβατήριο Ράκοζι» (Rákócsy March, σε λα ελάσσονα) του Φραντς Λιστ (1811-1886)  και η «Ταραντέλα» (από τη σουίτα αρ. 2, έργο 17 για δύο πιάνα) του Σεργκέι Ραχμάνινοφ (1873-1943).

Ακολούθως, το κοινό έχει την ευκαιρία να απολαύσει το δημοφιλές «Μπολερό» του Μωρίς Ραβέλ (1875-1937), το οποίο, ως γνωστόν, έχει γνωρίσει πολλές μεταγραφές, διασκευές και ερμηνείες. Στην παρουσιαζόμενη μεταγραφή του Ζακ Ντριγιόν οι τέσσερις βιρτουόζοι έρχονται να προσθέσουν την προσωπική τους, εσωτερική δύναμη και χάρη, προβάλλοντας τον εκφραστικό πλούτο αφενός μεν του ίδιου του έργου, αφετέρου δε του βασιλιά των οργάνων, του πιάνου. 

Ο επίλογος ανήκει σε ένα από τα πλέον διάσημα έργα του Μίκη Θεοδωράκη, στη θρυλική «Σουίτα Ζορμπάς», όπου, μέσω της κλασικής φόρμας, αναδεικνύεται η λεπτότητα και η ομορφιά του λαϊκού στοιχείου, χάρη στη μεταγραφή του Αχιλλέα Γουάστωρ.

Οι τιμές των εισιτηρίων ανέρχονται σε 25€, 20€, 15€ και 10€ (μειωμένο).

Το προφίλ των κορυφαίων σολίστ

Ο Γιάννης Βακαρέλης ακολουθεί σημαντική διεθνή σταδιοδρομία από τότε που απέσπασε το 1^ο Βραβείο του Διεθνούς Διαγωνισμού Πιάνου «Reina Sofía» στη Μαδρίτη. Έκτοτε, εμφανίζεται σε συναυλίες, ρεσιτάλ και φεστιβάλ στην Ευρώπη, τη Βόρεια & Νότια Αμερική, την Ιαπωνία και την Άπω Ανατολή. Έχει συνεργαστεί με πολυάριθμους  διευθυντές ορχήστρας και  έχει  προβεί σε πλήθος ηχογραφήσεων έργων, για τις οποίες έχει αποσπάσει εξαιρετικές κριτικές. Είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Μουσικής Ναυπλίου, το οποίο ίδρυσε το 1991. Κατά τη διάρκεια της τελευταίας σεζόν έκανε το ντεμπούτο του στο Carnegie Hall της Νέας Υόρκης, ενώ έδωσε σειρά master classes στο Cornell University και το Bard College των ΗΠΑ.

Η Ελέν Μερσιέ (Hélène Mercier) γεννήθηκε στο Μόντρεαλ και ζει στο Παρίσι. Σε ηλικία έξι (6) ετών άρχισε σπουδές πιάνου και σύντομα αναδείχθηκε νικήτρια σε μουσικούς διαγωνισμούς του Καναδά και του Κεμπέκ, όπως και στο Διαγωνισμό Μουσικής Δωματίου της Πράγας. Σε ηλικία 15 ετών άρχισε να φοιτά στη Μουσική Ακαδημία της Βιέννης, ενώ συνέχισε τις σπουδές της στη Νέα Υόρκη και το Παρίσι. Συµµετέχει συχνά σε υψηλού κύρους φεστιβάλ της Γαλλίας, ενώ δίνει παραστάσεις στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αµερική ως σολίστ και πιανίστρια µουσικής δωµατίου. ∆έχεται προσκλήσεις, για να συμπράξει µε διάφορες ευρωπαϊκές και αµερικανικές ορχήστρες, συµµετέχει σε ηχογραφήσεις µε αναγνωρισµένα µουσικά σχήµατα, αποσπώντας διθυραµβικές κριτικές, ενώ πολλαπλασιάζει διαρκώς τις διακρίσεις και τα βραβεία της. 

O διεθνούς φήμης πιανίστας και συνθέτης Κυπριανός Κατσαρής γεννήθηκε στη Μασσαλία. Σύμφωνα με τον κριτικό μουσικής των Νew York Times, Harold C. Schonberg, αποτελεί «μια ισχυρή προσωπικότητα με αστραφτερά δάκτυλα..», ενώ το έγκριτο γαλλικό μουσικό περιοδικό Diapason τον έχει κατατάξει στους  καλύτερους πιανίστες του 20^ου αιώνα.  Έχει αποσπάσει σειρά σημαντικών βραβείων και διακρίσεων, έχει συμπράξει με κορυφαίες ορχήστρες, μεταξύ των οποίων οι Berliner Philharmoniker και Concertgebouw Οrchestra of Amsterdam, και έχει συνεργαστεί με τις πιο ονομαστές δισκογραφικές εταιρίες, όπως οι Teldec, Sony Classical, Deutsche Grammophon και EMI, ενώ τον Ιανουάριο του 2001 ίδρυσε τη δική του δισκογραφική εταιρία, την Piano 21.  Από το 1977 έως το 2007 διετέλεσε καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Echternach, στο Λουξεμβούργο, ενώ το 2008 εμφανίστηκε στο National Centre for the Performing Arts, στο πλαίσιο των Ολυμπιακών Αγώνων του Πεκίνου.

Ο πιανίστας και συνθέτης Γιώργος – Εμμανουήλ Λαζαρίδης γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1978 και έχει να επιδείξει λαμπρή καριέρα με τις εκτελέσεις του να χαρακτηρίζονται «τόσο ξεχωριστές, που είναι υπεράνω σύγκρισης, ακόμη και όταν σκεφτούμε σπουδαίες ηχογραφήσεις των Argerich, Horowitz, Brendel, Zimerman»  (Gramophone Music Magazine). Στα 25 χρόνια παρουσίας του στη διεθνή μουσική σκηνή έχει δώσει εκατοντάδες συναυλίες σε όλο τον κόσμο, σε μεγάλα μουσικά κέντρα, όπως τα Royal Albert Hall, Carnegie Hall και Wiener Musikverein, και σε διεθνείς διοργανώσεις, όπως τα φεστιβάλ Chopin, Montpellier και Istanbul. Έχει συμπράξει με όλες τις ελληνικές ορχήστρες και με κορυφαίες ορχήστρες του εξωτερικού, υπό τη διεύθυνση διάσημων αρχιμουσικών. Από το 2010 είναι καλλιτεχνικός διευθυντής του Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης, όπου, μεταξύ άλλων, έχει πρωτοστατήσει στην ίδρυση δύο σημαντικών θεσμών, του Φεστιβάλ Παιδικών – Νεανικών Χορωδιών ΟΜΜΘ και, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, της MOYSA – Συμφωνικής Ορχήστρας Νέων του ΟΜΜΘ.