Υπάρχουν περίπου 370 εκατομμύρια αυτόχθονων στον κόσμο, που ζουν σε 90 χώρες. Αποτελούν λιγότερο από 5% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά αντιπροσωπεύουν 15% των φτωχότερων. Μιλούν τη συντριπτική πλειονότητα των εκτιμώμενων 7.000 γλωσσών στον κόσμο και αντιπροσωπεύουν 5.000 διαφορετικές κουλτούρες.
Όπως αναφέρεται από τον ΟΗΕ, οι αυτόχθονες λαοί έχουν κληρονομήσει και αντιπροσωπεύουν μοναδικούς πολιτισμούς και τρόπους που σχετίζονται με τους ανθρώπους και το περιβάλλον. Έχουν διατηρήσει κοινωνικά, πολιτιστικά, οικονομικά και πολιτικά χαρακτηριστικά που διαφέρουν από εκείνα των κυρίαρχων κοινωνιών στις οποίες ζουν. Παρά τις πολιτιστικές τους διαφορές, οι αυτόχθονες πληθυσμοί από όλο τον κόσμο μοιράζονται κοινά προβλήματα που σχετίζονται με την προστασία των δικαιωμάτων τους ως ξεχωριστοί λαοί.
Οι αυτόχθονες λαοί επιδιώκουν εδώ και χρόνια την αναγνώριση της ταυτότητάς τους, του τρόπου ζωής και του δικαιώματός τους σε παραδοσιακά εδάφη, περιοχές και φυσικούς πόρους, αλλά σε όλη την ιστορία τα δικαιώματά τους πάντοτε παραβιάζονταν. Οι αυτόχθονες πληθυσμοί σήμερα είναι αναμφίβολα από τις πιο μειονεκτικές και ευάλωτες ομάδες ανθρώπων στον κόσμο. Η διεθνής κοινότητα αναγνωρίζει ότι απαιτούνται ειδικά μέτρα για την προστασία των δικαιωμάτων τους και τη διατήρηση των ξεχωριστών πολιτισμών και τρόπων ζωής τους. Για τον σκοπό αυτόν, ο γγ του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες, επισήμανε ότι «τα Ηνωμένα Έθνη είναι έτοιμα να στηρίξουν όλες τις πρωτοβουλίες που αποσκοπούν στη συνειδητοποίηση των δικαιωμάτων και των προσδοκιών των αυτόχθονων λαών».
Η φετινή Διεθνής Ημέρα είναι αφιερωμένη στις γλώσσες των αυτόχθονων λαών, ενώ ολόκληρο το 2019 έχει ανακηρυχθεί ως Διεθνές Έτος των Ιθαγενών Γλωσσών.
Διεθνές Έτος Ιθαγενών Γλωσσών
Οι γλώσσες διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην καθημερινή ζωή όλων των λαών, είναι ζωτικής σημασίας στους τομείς της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της οικοδόμησης της ειρήνης και της αειφόρου ανάπτυξης, μέσω της διασφάλισης της πολιτιστικής πολυμορφίας και του διαπολιτισμικού διαλόγου. Ωστόσο, παρά την τεράστια αξία τους, οι γλώσσες σε όλο τον κόσμο συνεχίζουν να εξαφανίζονται με ανησυχητικό ρυθμό λόγω ποικίλων παραγόντων.
Η μεγάλη πλειονότητα των γλωσσών που αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της εξαφάνισης, μιλιούνται από αυτόχθονες πληθυσμούς. Εκτιμάται ότι κάθε δύο εβδομάδες, εξαφανίζεται μια γλώσσα που μιλιόταν από αυτόχθονες, θέτοντας σε κίνδυνο τα αντίστοιχα πολιτισμικά συστήματα και συστήματα γνώσης που υποστήριζε. Γι ‘αυτό, επισημαίνεται από τον ΟΗΕ, σε αυτή τη Διεθνή Ημέρα, «ο στόχος είναι να επιστήσουμε την προσοχή στην κρίσιμη απώλεια των γηγενών γλωσσών και στην επείγουσα ανάγκη διατήρησης, αναζωογόνησης και προώθησής τους τόσο σε εθνικό όσο και σε διεθνές επίπεδο».