Located in the Large Magellanic Cloud, at a staggering distance of over 160 000 light-years from us, WOH G64 is a dying star roughly 2000 times the size of the Sun. This image of the star (left) is the first close-up picture of a star outside our galaxy. This breakthrough was possible thanks to the European Southern Observatory’s Very Large Telescope Interferometer (ESO’s VLTI), located in Chile. The new image, taken with the VLTI’s GRAVITY instrument, shows that the star is enveloped in a large egg-shaped dust cocoon. The image on the right shows an artist’s impression reconstructing the geometry of the structures around the star, including the bright oval envelope and a fainter dusty torus. Confirming the presence and shape of this torus will require additional observations.
Μια μεγεθυμένη εικόνα ενός ετοιμοθάνατου άστρου σε έναν γαλαξία, έξω από τον δικό μας, κατάφεραν να τραβήξουν αστρονόμοι, χάρη στην εντυπωσιακή ευκρίνεια που προσφέρει το τηλεσκόπιο VLTI (Very Large Telescope Interferometer) του Ευρωπαϊκού Νότιου Αστεροσκοπείου (ESO). Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Astronomy & Astrophysics».
Ενώ οι αστρονόμοι έχουν τραβήξει μεγεθυμένες εικόνες άστρων στον Γαλαξία μας, αποκαλύπτοντας τις ιδιότητές τους, υπάρχουν αμέτρητα άλλα άστρα σε άλλους γαλαξίες, αλλά τόσο μακριά που η λεπτομερής παρατήρηση έστω και ενός από αυτά ήταν μέχρι τώρα εξαιρετικά δύσκολη.
Το αστέρι WOH G64 βρίσκεται σε απόσταση 160.000 ετών φωτός από εμάς, μέσα στο Μεγάλο Νέφος του Μαγγελάνου, γαλαξία που περιστρέφεται γύρω από τον δικό μας Γαλαξία. Καταγράφηκε να αποβάλλει αέριο και σκόνη, στα τελευταία στάδια πριν γίνει σουπερνόβα. Οι αστρονόμοι γνώριζαν γι’ αυτό το αστέρι και το είχαν ονομάσει «αστέρι μεγαθήριο», καθώς έχει μέγεθος περίπου 2.000 φορές μεγαλύτερο από τον Ήλιο μας. Ωστόσο, για να έχουν την επιθυμητή εικόνα του, έπρεπε να περιμένουν την ανάπτυξη ενός από τα όργανα δεύτερης γενιάς του VLTI, του GRAVITY. Αφού συνέκριναν τα νέα τους αποτελέσματα με άλλες προηγούμενες παρατηρήσεις του αστεριού, διαπίστωσαν με έκπληξη ότι το άστρο είχε γίνει λιγότερο φωτεινό την τελευταία δεκαετία.
Στα τελικά στάδια της ζωής τους, κόκκινοι υπεργίγαντες, όπως το συγκεκριμένο αστέρι, αποβάλλουν τα εξωτερικά στρώματα αερίου και σκόνης σε μια διαδικασία που μπορεί να διαρκέσει χιλιάδες χρόνια. Αυτά τα απορριπτόμενα υλικά μπορεί να είναι επίσης υπεύθυνα για τη θαμπάδα και για το απροσδόκητο σχήμα που έχει ένα κουκούλι σκόνης που παρατηρήθηκε γύρω από το αστέρι. Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το ωοειδές σχήμα του κουκουλιού θα μπορούσε να εξηγηθεί είτε από την αποβολή του υλικού του αστεριού είτε από την επιρροή ενός άγνωστου αστεριού που το συντροφεύει.
Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση: https://www.aanda.org/10.1051/0004-6361/202451820
Φωτογραφία: Στα αριστερά η φωτογραφία του WOH G64, που είναι τυλιγμένο σε ένα μεγάλο κουκούλι σκόνης σε σχήμα αυγού. Ένας πιο αμυδρός ελλειπτικός δακτύλιος γύρω του θα μπορούσε να είναι το εσωτερικό χείλος ενός δακτυλίου σκόνης, αλλά χρειάζονται περισσότερες παρατηρήσεις για να επιβεβαιωθεί αυτό. Στα δεξιά έχει προστεθεί μια καλλιτεχνική αποτύπωση του αστεριού και των δομών που το περιβάλλουν. Credit: ESO/K. Ohnaka et al., L. Calçada