Σε ηλικία 81 ετών «έφυγε» από την ζωή ο Νίκος Αλέφαντος την Τρίτη, βυθίζοντας στο πένθος ολόκληρο το ελληνικό ποδόσφαιρο.
Γεννήθηκε στις 3 Ιανουαρίου του 1939 στην Αθήνα και μεγάλωσε στα Εξάρχεια, όπου διαμένει έως σήμερα. Αγωνιζόταν στη θέση του μεσοκυνηγού και σε μικρή ηλικία ξεκίνησε το ποδόσφαιρο από τον Αστέρα Εξαρχείων της συνοικίας του. Στη συνέχεια μετακινήθηκε στις ΑΕ Χαλανδρίου, ΠΑΟ Ρουφ, Ολυμπιακό Πειραιώς (μετέχοντας σε έναν αγώνα πρωταθλήματος),Ατρόμητο Πειραιώς (Καμινίων), Ολυμπιακός Χαλκίδας (για τον οποίο σημείωσε τέρμα σε βάρος του αντίστοιχου του Πειραιά, όταν το 1963 επέστρεψε ως αντίπαλος στο Καραϊσκάκης), Παναιγιάλειο, Πανελευσινιακό και Βύζαντα Μεγάρων, όπου το 1969 τερμάτισε την καριέρα του.
Ο Αστέρας Εξαρχείων ήταν η πρώτη ομάδα που ανέλαβε ως προπονητής το 1969. Εργάσθηκε στους περισσότερους από τους πλέον δημοφιλείς ελληνικούς συλλόγους, με αποκορύφωμα τον Ολυμπιακό Πειραιώς στον οποίο εργάστηκε τρεις φορές (ανά μία δεκαετία: τέλη 1983, 1994 και 2004), αλλά και στους ΑΕΚ, ΠΑΟΚ, ΑΕ Λάρισας, Ηρακλή, Πανιώνιο και Εθνικό Πειραιώς. Στην Α’ Εθνική προπόνησε και τους ΟΦΗ, Καστοριά, Παναχαϊκή, Ιωνικό, Δόξα Δράμας, Κόρινθο, Απόλλωνα Καλαμαριάς, Προοδευτική και Εθνικό Αστέρα.
Παρακολούθησε τις προπονητικές και αγωνιστικές μεθόδους σπουδαίων προπονητών, όπως ο Ερνστ Χάπελ, o Κάρλος Αλμπέρτο Παρρέιρα, o Ένζο Μπεαρζότ, ο Μπομπ Πέισλι, ο Αρίγκο Σάκι, ο Μαρτσέλο Λίπι και ο Κάρλο Αντσελότι.[5] Θαυμάζει τον Ζοζέ Μουρίνιο (τον οποίο θεωρεί καλύτερο στον κόσμο) και τον Σερ Άλεξ Φέργκιουσον, ενώ από τους παλαιότερους τον Ερνστ Χάπελ και τον Σέσαρ Λουίς Μενότι (μεταξύ άλλων).
Έχει ασκήσει έντονη κριτική στο στυλ παιχνιδιού « τίκι – τάκα» της Μπαρτσελόνα, το οποίο θεωρεί εξόχως βαρετό και βλαβερό για την ποιότητα του ποδοσφαίρου, ενώ αντίστοιχα έχει δώσει συγχαρητήρια σε προπονητές όπως ο Ντιέγκο Σιμεόνε και ο Αντόνιο Κόντε οι οποίοι το αντιμάχονται.
Κατά καιρούς έχει εκφραστεί με πολύ καλά λόγια για τον Ότο Ρεχάγκελ (αποθεώνοντας την τακτική που ακολούθησε στο Euro 2004) αλλά του έχει ασκήσει και δριμύτατη κριτική, ιδίως για τις επιλογές του μετά την κατάκτηση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος. Έχει μεγάλη κόντρα με τον Ντούσαν Μπάγεβιτς και τους δημοσιογράφους Αντώνη Πανούτσο, Αντώνη Καρπετόπουλο και Κώστα Νικολακόπουλο. Είναι φανατικός οπαδός του Ολυμπιακού,[εκκρεμεί παραπομπή] τον οποίο υπηρέτησε τόσο ως παίκτης όσο και ως προπονητής, ενώ τρέφει μεγάλη συμπάθεια για τον ΠΑΟΚ και τον Ηρακλή.
Δύο συνεχείς χρονιές στην αρχή της καριέρας του, με τον ΠΑΣ Γιάννενα το 1973–74 (για πρώτη φορά στην ιστορία του συλλόγου) και τον Πιερικό το 1974–75, πέτυχε ισάριθμες ανόδους στην Α’ Εθνική κατηγορία, κατακτώντας παράλληλα και τις δύο χρονιές το πρωτάθλημα της Β’ Εθνικής. Εκτός από τους δύο αυτούς τίτλους, έχει κατακτήσει και το κύπελλο Κύπρου 1996–97 ως τεχνικός του ΑΠΟΕΛ, μετά από νίκη με 2–0 επί της Ομόνοιας στον τελικό.
Τον Μάρτιο του 1978 ανέλαβε την τεχνική ηγεσία της Καστοριάς, για να παραιτηθεί επεισοδιακά μετά από ένα μόλις αγώνα πρωταθλήματος. Η κίνηση προκάλεσε μακροσκελή ανακοίνωση του συλλόγου με κατηγορίες για εκ μέρους του Αλέφαντου παρακράτηση μη δεδουλευμένων αμοιβών, για εξυβρίσεις ποδοσφαιριστών, παραγόντων, οπαδών και συμπολιτών, για απειλές και εκβιασμό. Υπενθυμίζοντας ότι παρόμοιες συμπεριφορές του σε ΟΦΗ, Πιερικό και ΠΑΣ Γιάννινα είχαν πρόσφατα απασχολήσει αθλητικές αρχές και δικαιοσύνη, το διοικητικό συμβούλιο τον κατήγγειλε στους υφυπουργό και γενικό γραμματέα αθλητισμού, ΕΠΟ, Πανελλήνιο Σύνδεσμο Ελλήνων Προπονητών Ποδοσφαίρου και ΠΣΑΠ. Ανάλογο περιστατικό με πρωταγωνιστή τον Αλέφαντο συνέβη και στις 12 Απριλίου 1987, όταν ως προπονητής της ΑΕΚ ξυλοκόπησε τον δημοσιογράφο Γιώργο Βενετούλια, επειδή του είχε ασκήσει κριτική για την απόφασή του να κάνει αλλαγή τον Θωμά Μαύρο στον αγώνα με τον Απόλλωνα Καλαμαριάς την προηγούμενη μέρα. Ο Βενετούλιας μετά τον ξυλοδαρμό του προσέφυγε στη δικαιοσύνη, με τον Αλέφαντο να τιμωρείται με δίμηνο αποκλεισμό από τα γήπεδα και πρόστιμο 100.000 δραχμών.[10]
Στον Ολυμπιακό μακροβιότερη ήταν η παραμονή του το 1994, που κάλυψε σχεδόν όλη τη χρονιά (Ιανουάριος–Οκτώβριος), αλλά το πρωτάθλημα της περιόδου 1993–94 κατέκτησε η ΑΕΚ.
Στη Θεσσαλονίκη, ως προπονητής του ΠΑΟΚ και του Ηρακλή είχε αρκετά καλή πορεία (αν και για μικρό χρονικό διάστημα) και επαινέθηκε για το επιθετικό του ποδόσφαιρο. Ανέλαβε προπονητής του ΠΑΟΚ εν μέρει λόγω και της συμπάθειας και υποστήριξης του γνωστού οργανωμένου φιλάθλου Μάκη Μαυρομιχάλη («Μάκης ο μανάβης»). Παρέλαβε τον Ηρακλή σε πολύ κακή κατάσταση (1 βαθμό στο πρωτάθλημα μετά από 6 ματς) και κατάφερε να δημιουργήσει μια αποτελεσματική και άκρως επιθετική ομάδα (σε διάταξη 3–4–3) με αιχμές τους Βασίλη Χατζηπαναγή, Λάκη Παπαϊωάννου, Δανιήλ Παπαδόπουλο, Δημήτρη Αδάμου και Κώστα Μαλουμίδη.
Η ομάδα πραγματοποίησε εξαιρετικές εμφανίσεις και κατάφερε να κερδίσει στη Θεσσαλονίκη και τους τρεις μεγάλους των Αθηνών, 3–1 τους Ολυμπιακό και Παναθηναϊκό και 3–0 την ΑΕΚ, τερματίζοντας τελικώς στην 3η θέση του πρωταθλήματος (ισόβαθμος με την ΑΕΚ).
Αρνητικό ρεκόρ στην ιστορία του ελληνικού (τουλάχιστον) ποδοσφαίρου αποτελεί η παραμονή του στην τεχνική ηγεσία του Φωστήρα για τρεις μόλις ώρες, το Σεπτέμβριο του 2002.
Στον Ολυμπιακό
Ξεχωριστό κεφάλαιο στην προπονητική πορεία του Νίκου Αλέφαντου είναι οι τρεις θητείες που είχε στον πάγκο του ΟΣΦΠ, της ομάδας που υποστηρίζει οπαδικά. Η πρώτη του θητεία ήταν από την 1η Δεκεμβρίου του 1983 μέχρι τις 12 Μαρτίου του 1984 (αγωνιστική περίοδος 1983-1984). Τότε πρόεδρος του Ολυμπιακού ήταν ο εφοπλιστής Σταύρος Νταϊφάς, που έδωσε την ευκαιρία στον Αλέφαντο, παρά το γεγονός ότι αρκετές φορές του είχε ασκήσει κριτική μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας «Φως των Σπορ». Σε 14 αγώνες (12 για το Πρωτάθλημα και 2 για το Κύπελλο) ο Αλέφαντος είχε απολογισμό 9 νίκες, 3 ήττες και 2 ισοπαλίες με τέρματα 23 υπέρ και 9 κατά.
Η δεύτερη θητεία του ήταν η μεγαλύτερη χρονικά, από τις 27 Ιανουαρίου 1994 μέχρι τις 16 Σεπτεμβρίου 1994 (αγωνιστική περίοδος 1993-1994 και ξεκίνημα της περιόδου 1994-1995). Πρόεδρος του Ολυμπιακού ήταν πλέον ο Σωκράτης Κόκκαλης, που είχε αναλάβει την ΠΑΕ τον Μάιο του 1993. Μάλιστα ο Αλέφαντος ήταν ο πρώτος προπονητής με σφραγίδα Κόκκαλη, καθώς όταν ο γνωστός επιχειρηματίας ανέλαβε τον Ολυμπιακό αρχικά διατήρησε ως προπονητή τον Λιούμπομιρ Πέτροβιτς και μετά τη απόλυσή του τον Νοέμβριο του 1993, τον βοηθό του Κώστα Πολυχρονίου ως υπηρεσιακό, μέχρι να καταλήξει στην επιλογή Αλέφαντου.[εκκρεμεί παραπομπή]
Σε αυτή τη δεύτερη θητεία του, σε 19 αγώνες (15 για το Πρωτάθλημα, 3 για το Κύπελλο και 1 για το Κύπελλο UEFA) ο Αλέφαντος είχε απολογισμό 11 νίκες, 5 ήττες και 3 ισοπαλίες, με τέρματα 40 υπέρ και 17 κατά.
Η τρίτη, τελευταία, και πιο επεισοδιακή θητεία του Αλέφαντου στον πάγκο των «ερυθρολεύκων» ήταν από τις 19 Μαρτίου 2004 μέχρι τις 31 Μαΐου 2004, και πάλι επί προεδρίας Σωκράτη Κόκκαλη. Σε 10 αγώνες (7 για το Πρωτάθλημα και 3 για το Κύπελλο), ο απολογισμός του Αλέφαντου ήταν 7 νίκες, 1 ήττα και 2 ισοπαλίες, με τέρματα 21 υπέρ και 8 κατά.
Ο Ολυμπιακός κατάφερε να κερδίσει όλα τα παιχνίδια στο πρωτάθλημα εκτός του ντέρμπι στη Λεωφόρο με τον Παναθηναϊκό, το οποίο έληξε ισόπαλο με 2–2.
Ο ίδιος ο Αλέφαντος έχει τεράστιο παράπονο από αυτό το παιχνίδι και θεωρεί ότι ο Δούρος του στέρησε μια επιτυχία που εδικαιούτο 100%, χαρακτηρίζοντας τα διαιτητικά λάθη ως την «κλοπή του αιώνα».Έπειτα την απομάκρυνσή του από τον Ολυμπιακό το Μάιο του 2004, κατόπιν της απώλειας πρωταθλήματος και κυπέλλου, δεν έχει αναλάβει κάποιο σύλλογο, παρότι το όνομά του συνδέθηκε και πάλι με εκείνον του Πειραιά στις αρχές του 2010.
Συχνές είναι οι εμφανίσεις του Αλέφαντου στα ΜΜΕ, ενώ κατά καιρούς έχει πρωταγωνιστήσει και σε διαφημίσεις. Μιλάει με μια γλώσσα λαϊκή, που έχει αγαπηθεί από τον κόσμο. Χαρακτηριστικές είναι οι εκφράσεις που συχνά χρησιμοποιεί όπως “τα πάντα όλα”, “το’ να, τ’ άλλο ξέρω γω”, και “μάθε μπαλίτσα”. Μιλάει πάντοτε με αυθόρμητο και αυθεντικό τρόπο και εκτός από ποδόσφαιρο ασχολείται πολύ συχνά και με πολιτικά, κοινωνικά και οικονομικά θέματα.
Ο Γιώργος Μητσικώστας μιμείται πολύ συχνά τον Αλέφαντο στις εκπομπές του και η μίμησή του αυτή αγαπήθηκε πολύ από τον κόσμο (είναι από τις αγαπημένες και του ίδιου του Μητσικώστα). Οι δυο τους γνωρίζονται καλά και συζητούν για το ποδόσφαιρο (ο Μητσικώστας είναι πολύ γνωστός φίλαθλος της ΑΕΚ),ενώ ο Αλέφαντος έχει μιλήσει με αποθεωτικά λόγια για τον Μητσικώστα λέγοντας πως είναι “ο καταπληκτικότερος που έχει βγάλει ο αιώνας μας”, ενώ τον έχει χαρακτηρίσει “φανταστικό” και “γίγαντα”.
Το 1983 το λαϊκό μουσικό σχήμα Τα παιδιά από την Πάτρα κυκλοφόρησε δίσκο στον οποίο περιέχεται τραγούδι για τον Νίκο Αλέφαντο με τίτλο «Γεια σου ρε Αλέφαντε, είσαι παλικάρι» που εξυμνεί το χαρακτήρα του Έλληνα προπονητή, μιλώντας παράλληλα και για αδικίες που έχει υποστεί.
Στοιχεία: Wikipedia