Δωρεάν εξετάσεις για τον καρκίνο του δέρματος, ο οποίος είναι ο συχνότερος καρκίνος στον άνθρωπο, θα πραγματοποιούνται σε όλη την Ελλάδα, το διάστημα 9-13 Μαΐου, με αφορμή την Ευρωπαϊκή Ημέρα Μελανώματος (5 Μαΐου). Οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να κλείσουν ραντεβού καλώντας στην πανελλαδική γραμμή 2152158523 (Δευτέρα έως Παρασκευή 9.00-21.00 και Σάββατο 9.00-15.00) ή για να εξεταστούν στο Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Θεσσαλονίκης στο 2313308867.
Όπως επισημάνθηκε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, κάθε χρόνο σημειώνονται 30.000 νέες περιπτώσεις καρκίνου του δέρματος στην Ελλάδα, και από αυτούς οι περίπου 1.500 είναι μελάνωμα, το οποίο είναι η πιο επιθετική μορφή καρκίνου, διότι κάνει γρήγορα μεταστάσεις και είναι δυνητικά θανατηφόρο. Ωστόσο με την έγκαιρη διάγνωση, σε πολύ πρώιμο στάδιο μπορεί να είναι ιάσιμο ακόμη και σε ποσοστό 95%.
Οι ειδικοί συνιστούν προστασία από την υπερέκθεση στον ήλιο , αποφυγή του σολάριουμ, χρήση επαρκούς ποσότητας αντηλιακού (διπλή επάλειψη) μισή ώρα πριν την έκθεση στον ήλιο, χρήση προστατευτικών ρούχων και καπέλων, και ειδικότερα στα παιδιά ρούχα με αντηλιακή προστασία.
Τα τελευταία χρόνια, χάρη στη χρήση του δερματοσκοπίου μπορεί να γίνει με ακρίβεια η διάγνωση του καρκίνου του δέρματος, και γι αυτό όταν κάποιος παρατηρήσει μια βλάβη στο δέρμα που φαίνεται ύποπτη θα πρέπει να απευθύνεται σε δερματολόγο.
«Στις ΗΠΑ καταγράφονται 22 νέα περιστατικά μελανώματος ανά 100.000 ανθρώπους ετησίως, στις Ευρώπη 14, ενώ στην Αυστραλία 47 περιπτώσεις. Το 2016 εκτιμάται ότι θα έχουμε 76.380 νέες εμφανίσεις μελανώματος στις ΗΠΑ και 10.130 θανάτους από τη συγκεκριμένη ασθένεια. Στην Ελλάδα περίπου 1.500 άνθρωποι κάθε χρόνο εμφανίζουν μελάνωμα», επισήμανε ο καθηγητής Δερματολογίας στο ΑΠΘ και διευθυντής της Α΄ Πανεπιστημιακής Δερματολογικής Κλινικής Δημήτρης Ιωαννίδης.
Υπάρχουν πολλοί τύποι καρκίνου του δέρματος, οι συχνότεροι από τους οποίους είναι: το μελάνωμα, το βασικοκυτταρικό και το ακανθοκυτταρικό επιθηλίωμα. Κι ενώ το μελάνωμα είναι η πιο επιθετική μορφή καρκίνου όχι μόνο του δέρματος αλλά και όλων των οργάνων, τα επιθηλιώματα, που εμφανίζονται κυρίως στο πρόσωπο, εξελίσσονται τις περισσότερες φορές τοπικά, ενώ η συχνότητά τους είναι 20 φορές μεγαλύτερη από αυτή του μελανώματος.
Η αλφαβήτα του μελανώματος
Τα κλινικά σημεία τα οποία μπορεί να εντοπίσει ο ίδιος ο ασθενής και αφορούν τους σπίλους , δηλαδή τις ελιές, συνοψίζονται στον γνωστό κανόνα ABCDE. Πρόκειται για έναν οδηγό σύμφωνα με τον οποίο είναι δυνατή η αναγνώριση των προειδοποιητικών σημείων του μελανώματος. Το γράμμα Α υποδηλώνει την ασυμμετρία (Asymetry), το Β το ανώμαλο όριο (Border), το C την πολυχρωμία (Color), το D τη μεγαλύτερη των 5 χιλιοστών διάμετρο (Diameter) και το E υποδηλώνει την ανύψωση ή την εξέλιξη και αλλαγή (Elegetion, Evolving).
«Τα σημεία αυτά γίνονται αντιληπτά από ένα στάδιο και μετά, γι αυτό είναι απαραίτητη η έγκαιρη εξέταση και διάγνωση. Όταν πρόκειται για καρκίνους τους δέρματος, εκτός του μελανώματος, υπάρχει το περιθώριο να επισκεφθεί κανείς τον δερματολόγο αφού εντοπίσει τα ύποπτα σημάδια. Όταν όμως πρόκειται για μελάνωμα και εμφανιστούν τα ορατά κλινικά χαρακτηριστικά, είναι πολύ πιθανόν ο καρκίνος να έχει διηθήσει το κυρίως δέρμα, κάτω από την επιδερμίδα, όπου βρίσκονται αγγεία και νεύρα», ανέφερε ο γραμματέας της Διεθνούς Εταιρείας Δερματοσκόπησης Αιμίλιος Λάλλας.
Τα τελευταία χρόνια χάρη στη διαγνωστική μέθοδο της δερματοσκόπησης, η οποία πραγματοποιείται με το φορητό δερματοσκόπιο ή με ειδικά διαμορφωμένα ψηφιακά δερματοσκόπια, αυξήθηκε ιδιαίτερα (σε ποσοστό 90%) η ακρίβεια της διάγνωσης των καρκίνων του δέρματος. Ο καρκίνος του δέρματος, εφόσον διαγνωστεί έγκαιρα, δηλαδή όσο ακόμη βρίσκεται στην επιδερμίδα, είναι πλήρως ιάσιμος. Αρκεί μια απλή χειρουργική αφαίρεση για να αποκατασταθεί πλήρως η υγεία του ανθρώπου.
Όπως επισήμαναν οι ειδικοί, έγκαιρη διάγνωση σημαίνει αναγνώριση του όγκου πριν αυτός γίνει κλινικά ανησυχητικός, πριν δηλαδή υποπέσει στην αντίληψη του ασθενούς ως ύποπτη βλάβη. Συνιστάται όλος ο πληθυσμός να εξεταστεί κατά προτίμηση με τη χρήση δερματοσκοπίου, ολοσωματικά άπαξ, ενώ κάποιοι άνθρωποι χρήζουν επιπλέον και χαρτογράφησης δηλαδή ψηφιακής απεικόνισης των σπίλων κλινικά και δερματοσκοπικά. Η χαρτογράφηση διευκολύνει σημαντικά την έγκαιρη διάγνωση του μελανώματος, ιδίως στους ανθρώπους με πολλαπλούς σπίλους.
Όσοι ανήκουν στις ομάδες υψηλού κινδύνου -δηλαδή όσοι έχουν οικογενειακό ή προσωπικό ιστορικό καρκίνου του δέρματος, έχουν περισσότερες από 100 ελιές και όσοι έχουν ανοιχτό δέρμα- πρέπει να επανεξετάζονται περιοδικά.
Πώς να προστατευτούμε από τον ήλιο;
Η υπεριώδης ακτινοβολία εμπλέκεται σημαντικά με την παθογένεση όλων των όγκων του δέρματος. Η προστασία από την υπερέκθεση στον ήλιο αποτελεί προληπτική συμπεριφορά για όλους, και ιδίως γι αυτούς που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.
«Η πιθανότητα εμφάνισης των επιθηλιωμάτων αυξάνει ευθέως ανάλογα με την αθροιστική ποσότητα ηλιακής ακτινοβολίας που έχει δεχτεί ο άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του. Όσον αφορά το μελάνωμα, μεγαλύτερο ρόλο παίζει η έντονη περιοδική έκθεση στον ήλιο, όπως κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών, και τα εγκαύματα από τον ήλιο -ιδίως κατά την παιδική ηλικία», επισήμανε ο κ. Ιωαννίδης
Οι ειδικοί συνιστούν αποφυγή της έντονης έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία και τις υπερβολές, όπως π.χ. τον ύπνο στη ξαπλώστρα. Συνιστούν επίσης χρήση όλων των μεθόδων ηλιοπροστασίας, όπως χρήση σκουρόχρωμων ρούχων με πυκνή ύφανση, να κάθονται σε σκιερά μέρη και χρήση αντηλιακού όχι μόνο με υψηλό δείκτη προστασίας αλλά και σε επαρκή ποσότητα. «Επειδή η επαρκής ποσότητα είναι 2ml αντηλιακού ανά τετραγωνικό εκατοστό δέρματος, και κανείς δεν βάζει αυτή τη ποσότητα, καλό είναι να γίνεται μια φορά επάλειψη με αντηλιακό και στη συνέχεια να γίνεται ακόμη μία επάλειψη», ανέφερε ο κ Ιωαννίδης.
Στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου επισημάνθηκε ακόμη ότι η χρήση μέικ απ επάνω από την αντηλιακή κρέμα μειώνει την προστασία που παρέχει και σχεδόν εκμηδενίζει τον δείκτη προστασίας, γι αυτό συνιστάται η χρήση αντηλιακού μέικ απ με δείκτη προστασίας.
Σύμφωνα με μελέτες κάποιος που δεν χρησιμοποιεί καμία μέθοδο ηλιοπροστασίας είναι σχεδόν βέβαιο ότι στο δεύτερο ήμισυ της ζωής του θα αναπτύξει κάποιον από τους εκτός μελανώματος τύπους καρκίνου του δέρματος.
Η επίκουρη καθηγήτρια δερματολογίας στο ΑΠΘ Μπέτυ Λαζαρίδου επισήμανε ότι πρέπει να αποφεύγεται το σολάριουμ, διότι μπορεί μεν να μην εκπέμπει την ακτινοβολία UVB αλλά εκπέμπει την ακτινοβολία UVA η οποία εισχωρεί σε μεγαλύτερο βάθος και διαθέτει όλες τις αρνητικές επιδράσεις της ηλιακής ακτινοβολίας. Να σημειωθεί ότι το 2015 στις ΗΠΑ, ο FDA εξέδωσε προειδοποίηση συνιστώντας να αποφεύγεται το σολάριουμ από ανηλίκους.