«Η νέα βόμβα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κτυπά στην Ολλανδία», είναι ο τίτλος δημοσιεύματος του Σάιμον Νίξον στην Wall Street Journal. Ο Νίξον σημειώνει ότι, με νόμο που ψηφίσθηκε από την ολλανδική Βουλή το 2015, η κυβέρνηση της χώρας είναι υποχρεωμένη να διεξάγει δημοψήφισμα για οποιοδήποτε νόμο, εφόσον το ζητήσουν 300.000 πολίτες της. Ολλανδοί πολιτικοί και οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες γνωρίζουν ότι ο νόμος για τα δημοψηφίσματα αποτελεί μία πιθανή βόμβα στα θεμέλια της ΕΕ, αναφέρει το δημοσίευμα.
Οι βουλευτικές εκλογές που θα γίνουν στην Ολλανδία τον ερχόμενο Μάρτιο αποκτούν καθοριστική σημασία για το ευρωπαϊκό όραμα, σύμφωνα με τον Νίξον. Ο κίνδυνος για την ΕΕ, προσθέτει, δεν έρχεται από τον Γκερτ Βίλντερς, τον ηγέτη του «κόμματος της Ελευθερίας» που είναι κατά της ΕΕ και των μεταναστών και ο οποίος, με τα σημερινά δεδομένα, προβλέπεται να κερδίσει μόνο τις 29 από τις 150 έδρες στη νέα ολλανδική Βουλή. «Ο κίνδυνος, αντίθετα, έρχεται από μία νέα γενιά Ολλανδών ευρωσκεπτικιστών, που είναι λιγότερο διχαστικοί και ανήσυχοι για τη μετανάστευση, αλλά εστιάζουν περισσότερο σε ζητήματα κρατικής κυριαρχίας – και είναι πλήρως προσηλωμένοι στην καταστροφή της ΕΕ».
Ηγετικές μορφές τους είναι ο Τιερί Μπάουντετ και ο Γιαν Ρόος, που έχουν στενές σχέσεις με Βρετανούς ευρωσκεπτικιστές και είναι αυτοί που έπεισαν την ολλανδική Βουλή να ψηφίσει τον νόμο για τα δημοψηφίσματα. «Κατόπιν, εκμεταλλεύθηκαν τον νόμο αυτόν για να διασφαλίσουν τη διενέργεια δημοψηφίσματος, με το οποίο απορρίφθηκε η προταθείσα από την ΕΕ εμπορική και οικονομική συμφωνία με την Ουκρανία, την οποία οι Βρυξέλλες θεωρούσαν κρίσιμο βήμα για τη στήριξη μίας στρατηγικά σημαντικής γειτονικής χώρας».
Ο Μπάουντετ θεωρεί ότι έχει τώρα τα μέσα για να μπλοκάρει κάθε μέτρο που πιθανόν θα επεδίωκε να λάβει η ΕΕ για την εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης ή τη σταθεροποίηση της Ευρωζώνης, εφόσον πρέπει να ψηφισθεί από την ολλανδική Βουλή. «Αυτό θα μπορούσε δυνητικά να περιλαμβάνει τη βοήθεια προς τις χώρες της Νότιας Ευρώπης με προβλήματα, όπως την Ελλάδα και την Ιταλία, καθιστώντας την Ευρωζώνη μη λειτουργική».
Η ολλανδική κυβέρνηση, σημειώνει το δημοσίευμα, έδωσε περαιτέρω ώθηση στον Μπάουντετ και τους συμμάχους του, όταν συμφώνησε να αποδεχθεί το αποτέλεσμα του ουκρανικού δημοψηφίσματος, εφόσον η συμμετοχή των πολιτών σε αυτό ήταν πάνω από το 30%, αν και δεν υπήρχε σχετική νομική υποχρέωση. Αυτό ήταν μία μεγάλη παραχώρηση προς τους ευρωσκεπτικιστές, όπως έγινε σαφές από τη συνολική συμμετοχή στο δημοψήφισμα που έφθασε στο 31%, χάρη στην ισχυρή συμμετοχή των υποστηρικτών τους. «Με τις δημοσκοπήσεις να δίνουν στο κόμμα του Βίλντερς σήμερα ποσοστό πάνω από το 25% και με τους Μπάουντετ και Ρόος να έχουν ιδρύσει τα δικά τους κόμματα, οι Ολλανδοί ευρωσκεπτικιστές πιστεύουν ότι θα μπορούν να πετυχαίνουν το όριο του 30% σε μελλοντικά δημοψηφίσματα».
Από την πλευρά της προοπτικής της ΕΕ, το κεντρικό ερώτημα των εκλογών είναι αν τα κυρίαρχα ολλανδικά κόμματα θα μπορούν να βρουν τρόπο για να εξουδετερώσουν τη βόμβα αυτή. «Αυτό δεν θα είναι εύκολο», αναφέρει το δημοσίευμα. Η πρώτη δυσκολία είναι να βρεθεί μία διέξοδος από το αδιέξοδο σχετικά με την Ουκρανία. Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε παραμένει δεσμευμένος στην επικύρωση της σχετικής συμφωνίας, αλλά πρέπει να το κάνει με έναν τρόπο που δεν θα τον εκθέσει στην κατηγορία ότι αγνοεί το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, κάτι που θα αύξανε τη στήριξη στους ευρωσκεπτικιστές. Διαπραγματευτές της Ολλανδίας, της ΕΕ και της Ουκρανίας θα προσπαθήσουν την επόμενη εβδομάδα να καταλήξουν σε μία νομικά δεσμευτική διευκρίνιση, η οποία θα κάνει σαφές ότι η συμφωνία δεν περιλαμβάνει στρατιωτική βοήθεια ούτε δίνει στην Ουκρανία έναν οδικό χάρτη για την ένταξή της στην ΕΕ. «Ακόμη, όμως, και αν η υπόλοιπη ΕΕ και η Ουκρανία μπορεί να επιτύχουν έναν τέτοιο συμβιβασμό, ο Ρούτε ενδεχομένως να μη μπορεί να εξασφαλίσει τη στήριξη της ολλανδικής Γερουσίας, στην οποία δεν έχει την πλειοψηφία».
Το δεύτερο βήμα για την εξουδετέρωση της βόμβας είναι η τροποποίηση του νόμου για τα δημοψηφίσματα, ώστε να εξαιρούνται από αυτά οι διεθνείς συμφωνίες. Ενώ, όμως, οι πολιτικοί που είναι υπέρ της ΕΕ λένε κατ’ ιδίαν ότι αυτός είναι ο στόχος τους, λίγοι θέλουν να το πουν δημόσια. Τα κόμματα της κεντροδεξιάς δεν θέλουν να προκαλέσουν την όλο και πιο ευρωσκεπτικιστική βάση των ψηφοφόρων τους, ενώ τα κόμματα της κεντροαριστεράς εμποδίζονται από το γεγονός ότι είχαν στηρίξει τον νόμο για τα δημοψηφίσματα, λόγω του ενθουσιασμού τους για την άμεση δημοκρατία. Ορισμένοι πολιτικοί από τα κυρίαρχα κόμματα στηρίζουν κατ’ ιδίαν τις ελπίδες τους στους Χριστιανοδημοκράτες, ένα κεντροδεξιό κόμμα που βρίσκεται σήμερα στην αντιπολίτευση, για να οδηγήσει στη διάσωση , επιμένοντας στην τροποποίηση του νόμου ως προϋπόθεση για την όποια μελλοντική συμφωνία για δημιουργία κυβερνητικού συνασπισμού.
«Δεν προκαλεί έκπληξη ότι η διάθεση στις Βρυξέλλες είναι απαισιόδοξη. Κορυφαίος αξιωματούχος εκτιμά ότι οι πιθανότητες να εξουδετερώσει η ολλανδική κυβέρνηση αυτή τη βόμβα είναι μικρότερες από το 50% . Αυτές μπορεί να είναι και οι πιθανότητες της επιβίωσης τελικά του ευρωπαϊκού εγχειρήματος», καταλήγει το δημοσίευμα.