Είναι ένα μικρό ψάρι, αλλά με μεγάλη καρδιά: μερικές φορές αισθάνεται τον πόνο του αποχωρισμού από το έτερόν του ήμισυ και το δείχνει, δηλώνουν ερευνητές που βασίζονται σε ένα τεστ συμπεριφοράς που επιτρέπει τη μέτρηση της απαισιοδοξίας του ιχθύος.
Το τροπικό ψαράκι Amatitlania siquia, όπως είναι το επιστημονικό του όνομα, ανήκει στην οικογένεια των κιχλιδών και στο σώμα του έχει χαρακτηριστικές ραβδώσεις. Είναι μονογαμικό, κάνει σταθερές σχέσεις με το άλλο φύλο και, όταν γίνεται ζευγάρι, ο δεσμός αντέχει στον χρόνο. Οι δύο σύντροφοι φτιάχνουν μαζί τη φωλιά τους και ασχολούνται συντονισμένα με τα αυγά και το μεγάλωμα των ιχθυδίων.
Για να έχουν πρόσβαση στη συναισθηματική κατάσταση αυτών των ψαριών με τρόπο αντικειμενικό, χωρίς την προβολή του ανθρωπομορφισμού στην ανάλυση, οι επιστήμονες κατέφυγαν σ’ ένα τεστ κρίσης που χρησιμοποιείται και για τον άνθρωπο, δηλώνει στο AFP ο Φρανσουά Ξαβιέ Ντεσόμ-Μονσαρμόν, καθηγητής εξειδικευμένος στη συμπεριφορά των ζώων στο Πανεπιστήμιο της Βουργουνδίας, στη Ντιζόν.
Χάρη σε αυτό το τεστ, που χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά σε ψάρι, οι ερευνητές μπόρεσαν να αποδείξουν ότι, όταν ένα θηλυκό χωρίζει από τον σύντροφό του, νιώθει τον καημό και γίνεται “απαισιόδοξο”.
Είναι η “πρώτη απόδειξη συναισθηματικής προσήλωσης στον σύντροφο σε είδος διαφορετικό από αυτό του ανθρώπου”, τονίζει ο Ντεσόμ-Μονσαρμόν, ένας από τους συντάκτες της μελέτης που δημοσιεύεται σήμερα στην επιθεώρηση Proceedings of Royal Society B.
H συναισθηματική προσήλωση στα πτηνά, τα οποία συνήθως είναι μονογαμικά σε αντίθεση με τα ψάρια, δεν έχει εξεταστεί ακόμη, διευκρινίζει αυτός ο ερευνητής στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας της Γαλλίας (CNRS), που μελετά τα τελευταία δέκα χρόνια το ψάρι Amatitlania siquia.
Για την πραγματοποίηση του πειράματός τους, οι βιολόγοι έμαθαν αρχικά στα ψάρια να ανοίγουν μικρά κουτιά σηκώνοντας το κάλυμμα με το στόμα τους.
Στη συνέχεια τα εκπαίδευσαν να ξεχωρίζουν τα κουτιά που κρύβουν ένα ελκυστικό σκουλήκι από άλλα κουτιά που είναι άδεια και αυτό χάρη στο χρώμα του καλύμματος (μαύρο ή λευκό κατά περίπτωση). Τα κουτιά ήταν τοποθετημένα είτε αριστερά είτε δεξιά μέσα στο ενυδρείο.
Ενώ τα ψάρια έσπευδαν στο κουτί που έκρυβε μέσα του το σκουλήκι, καθυστερούσαν αρκετά λεπτά για να ανοίξουν αυτό που δεν είχε τίποτε.
Το διφορούμενο κουτί
Το τεστ κρίσης άρχισε όταν ένα “διφορούμενο κουτί” με γκρι κάλυμμα, ενδιάμεσο του λευκού και του μαύρου, τοποθετήθηκε στο μέσον του ενυδρείου.
“Τα αισιόδοξα ψάρια θα νομίσουν ότι το κουτί περιέχει τροφή και θα αφαιρέσουν πολύ γρήγορα το κάλυμμα. Ενώ τα απαισιόδοξα θα νομίσουν ότι δεν υπάρχει τίποτε να φάνε και γι αυτό θα κατευθυνθούν αργά προς αυτό”, αναφέρει ο ερευνητής.
Για να δοκιμάσουν τη συναισθηματική προσήλωση των ζώων αυτών, οι επιστήμονες στη συνέχεια χώρισαν τα ζευγάρια. “Φάνηκε ότι ο χωρισμός αυξάνει την απαισιοδοξία του θηλυκού” και μάλιστα πολύ γρήγορα. Το θηλυκό χρειαζόταν σαφώς περισσότερο χρόνο για να δείξει ενδιαφέρον για το κουτί με το γκρι κάλυμμα σε σχέση με όταν ο αρσενικός σύντροφός του ήταν μέσα στο ενυδρείο.
Έπειτα από 48 ώρες, το αρσενικό επέστρεψε στο ενυδρείο όπου κολυμπούσε το θηλυκό του, στο πλαίσιο της δεοντολογικής μεταχείρισης των ζώων.
Στη συνέχεια, η ομάδα έκανε τον ίδιο τύπο πειράματος για τα αρσενικά. Τα πρώτα αποτελέσματα είναι παρόμοια.
Η ομάδα των ερευνητών ήθελε να ξέρει πόσο χρόνο διαρκεί αυτό το ερωτικό σεκλέτι στα ψαράκια του γλυκού νερού που ζουν κυρίως στην κεντρική Αμερική. Αλλά θα πρέπει να τα χωρίσουν για πολύ καιρό, “κάτι που εγείρει θέματα δεοντολογίας”, επισημαίνουν. “Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα, “μπορούμε να φανταστούμε ότι η συναισθηματική προσήλωση στο έτερον ήμισυ είναι κάτι χρήσιμο στο ζευγάρι και παρουσιάζει εξελικτικό ενδιαφέρον”.
Παρότι το Amatitlania siquia αποδεικνύεται μέγας ερωτιάρης, είναι και εριστικός και καβγατζής με αιχμηρά δόντια. Νιώθει υπεύθυνος για το περιβάλλον του και δεν του αρέσει ιδιαίτερα η παρουσία άλλων ειδών όταν το ενυδρείο του είναι μικρό.