An aerial view of a fire originated by the farmers of the Brazilian Amazonia, Tuesday, 04 November 2003 close to the city of Manaos, in an attempt to deforest the land before its cultivation. The fires frequently get out of control, burning thousands of hectares of the region, considered the biggest natural lung of the planet. EPA/MARCELO SAYAO FEATURE BRAZIL MANAOS
Η κατοίκηση και η μετατροπή της γης σε καλλιεργήσιμα εδάφη έχουν εξαφανίσει το 34% της αρχικής έκτασης των τροπικών δασών και αλλοίωσαν τουλάχιστον άλλο 30%, καθιστώντας τα περισσότερο ευάλωτα στις πυρκαγιές και τη φθορά στο μέλλον.
Περισσότερο από το ήμισυ της καταστροφής που έχει συντελεσθεί από το 2002 εντοπίζεται στην Ζούγκλα του Αμαζονίου και τα γειτονικά της τροπικά δάση.
Οσο περισσότερες εκτάσεις τροπικών δασών καταστρέφονται, τόσο περισσότερο ευνοούνται οι παράγοντες που ενισχύουν την κλιματική αλλαγή, γεγονός που καθιστά δυσκολότερη την επιβίωση των τροπικών δασών που έχουν απομείνει, δηλώνει ο συντάκτης της μελέτης ερευνητής Anders Krogh.
«Είναι ένας τρομακτικός κύκλος», σχολιάζει ο ερευνητής, σύμφωνα με τον οποίο το σύνολο της έκτασης που χάθηκε από το 2002 μέχρι το 2019 είναι μεγαλύτερο από την έκταση της Γαλλίας.
Εκταση τροπικού δάσους ίση με ένα γήπεδο ποδοσφαίρου καταστρέφεται κάθε 6 δευτερόλεπτα, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του World Resources Institute.
Το τμήμα του Αμαζονίου που βρίσκεται στην Βραζιλία δέχεται τεράστιες πιέσεις τις τελευταίες δεκαετίες, καθώς μία αγροτική έκρηξη έφερε στην περιοχή αγρότες και κερδοσκόπους της γης που υλοτομούν για να καλλιεργήσουν σόγια, να εκτρέψουν βοοειδή και για άλλες καλλιέργειες. Η τάση έχει επιδεινωθεί από το 2019 και την έλευση στην εξουσία του προέδρου Μπολσονάρο με την αποδυνάμωση της τήρησης των περιβαλλοντικών κανόνων.
Ομως , το δάσος του Αμαζονίου αποτελεί την μεγαλύτερη ελπίδα για την διάσωση των τροπικών δασών που έχουν απομείνει. Tο δάσος του Αμαζονίου και τα γειτονικά του δάση, το Ορινόκο και το τροπικό δάσος των Ανδεων, αντιστοιχούν στο 73,5% των τροπικών δασών που παραμένουν ακόμη ανέπαφα, σύμφωνα με τον Anders Krogh.
Τα τροπικά δάση της νοτιοανατολικής Ασίας, η μεγαλύτερη έκταση των οποίων ανήκει στην Ινδονησία, έρχονται δεύτερα σε ρυθμό καταστροφής από το 2002 — μεγάλα τμήματά τους έχουν δοθεί για καλλιέργεια φοινικόδενδρων.
Η Κεντρική Αφρική έρχεται τρίτη, με το μεγαλύτερο μέρος της καταστροφής να επικεντρώνεται στην πεδιάδα του Ποταμού Κονγκό, εξαιτίας της γεωργίας και της κατοίκησης.
Τα δάση που αναφέρονται στην μελέτη ως αλλοιωμένα είτε έχουν καταστραφεί τμηματικά, είτε έχουν καταστραφεί και αντικατασταθεί από δευτερεύουσα δασική ανάπτυξη, διευκρινίζει η Rainforest Foundation Norway.
Ο ορισμός για το ανέπαφο τροπικό δάσος είναι ενδεχομένως υπερβολικά αυστηρός, προειδοποιεί ο Tasso Azevedo, συντονιστής της πρωτοβουλίας MapBiomas, βραζιλιανής πρωτοβουλίας χαρτογραφικής καταγραφής της αποψίλωσης των δασών στην Βραζιλία. Η μελέτη περιλαμβάνει ως ανέπαφες μόνο εκτάσεις τουλάχιστον 500 τετραγωνικών χιλιομέτρων, μη περιλαμβάνοντας μικρότερες περιοχές που μπορεί να προστίθενται στις εκτάσεις των παρθένων δασών του κόσμου.
Ο Anders Krogh εξηγεί ότι ο ορισμός του επελέγη εξαιτίας του γεγονότος ότι μικρότερης έκτασης δασικές ζώνες βρίσκονται σε κίνδυνο λόγω της «δυναμικής των παρυφών» (edge effect), καθώς τα δένδρα πεθαίνουν ταχύτερα και η βιοποικιλότητα συντηρείται δυσκολότερα στις παρυφές του δάσους. Ενα δάσος έκτασης 500 τετραγωνικών χιλιομέτρων μπορεί κάλλιστα να διασφαλίσει την βιωσιμότητα του οικοσυστήματός του, λέει.