epa09587351 A handout photo made available by Belta news agency shows children looking at Polish police and military police through barbed wire at the Belarusian-Polish border near the Bruzgi-Kuznica checkpoint, in the Grodno region, Belarus, 17 November 2021. Asylum-seekers, refugees and migrants from the Middle East arrived at the Belarusian-Polish checkpoint of Bruzgi-Kuznica aiming to cross the border. Thousands of people, who want to obtain asylum in the European Union, have been trapped at low temperatures at the Polish-Belarus border since 08 November. EPA/MAXIM GUCHEK/BELTA HANDOUT -- MANDATORY CREDIT -- HANDOUT EDITORIAL USE ONLY/NO SALES
Ηχηρό μήνυμα κατά των επαναπροωθήσεων και του περιορισμού των δικαιωμάτων των προσφύγων στέλνει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, που καταδίκασε χθες την Κροατία για την επαναπροώθηση πολυμελούς οικογένειας Αφγανών στη Σερβία, κατά τη διάρκεια της οποίας έχασε τη ζωή της η εξάχρονη Μαντ. Η.
Η υπόθεση παρουσιάζει πολλές ομοιότητες με τις καταγγελίες για παράνομες επαναπροωθήσεις στην Ελλάδα. Σύμφωνα με την προσφυγή στο ΕΔΔΑ, τον Νοέμβριο του 2017 μέλη της οικογένειας των Αφγανών πέρασαν τα σερβοκροατικά σύνορα και εισήλθαν στην Κροατία για να ζητήσουν άσυλο, αλλά τους εντόπισαν Κροάτες συνοροφύλακες και τους ανάγκασαν να επιστρέψουν στη Σερβία ακολουθώντας τις γραμμές του τρένου. Στη διαδρομή διερχόμενη αμαξοστοιχία χτύπησε και σκότωσε τη μικρή.
Η οικογένεια κατέθεσε μήνυση στην Κροατία κατά των συνοροφυλάκων. Ωστόσο, οι κροατικές αρχές αποφάνθηκαν πως η οικογένεια είπε ψέματα ότι βρέθηκε στην Κροατία και ότι ζήτησε άσυλο και πως οι Κροάτες συνοροφύλακες δεν έχουν καμία σχέση με το περιστατικό. Την απόφαση επιβεβαίωσε αργότερα και το Συνταγματικό Δικαστήριο της χώρας.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η διερεύνηση του περιστατικού ήταν πλημμελής και καταδίκασε την Κροατία για τον θάνατο της Mad. H.
H απόφαση επισημαίνει ότι οι κροατικές αρχές δεν ερεύνησαν τις αντιφάσεις στις καταθέσεις των συνοροφυλάκων ούτε διασταύρωσαν τον ισχυρισμό τους ότι δεν έχει καταγραφεί η παρουσία της οικογένειας στην Κροατία, ενώ αρνήθηκαν να διερευνήσουν το σήμα από τα κινητά τους τηλέφωνα και από το GPS του περιπολικού, όπως αρνήθηκαν να πάρουν υπόψη τη δήλωση των σερβικών αρχών ότι υπήρξε επαναπροώθηση. Επισημαίνει επίσης ότι η έρευνα κρατήθηκε μυστική από τους καταγγέλλοντες και από τον δικηγόρο τους.
Την άνοιξη του 2018, η οικογένεια ξαναπέρασε τα σύνορα και ζήτησε και πάλι άσυλο στην Κροατία, ωστόσο το αίτημά τους απορρίφθηκε ως απαράδεκτο, με το σκεπτικό ότι προέρχονται από τη Σερβία, η οποία αποτελεί γι’ αυτούς ασφαλή τρίτη χώρα.
Η απόφαση επικυρώθηκε διοικητικά και σε δεύτερο βαθμό, αλλά ακυρώθηκε από το Συνταγματικό Δικαστήριο, που έκρινε ότι δεν είχε εξεταστεί σωστά αν πράγματι συντρέχουν οι προϋποθέσεις για να θεωρηθεί ασφαλής τρίτη χώρα η Σερβία.
Επιπλέον, οι κροατικές αρχές αρνήθηκαν την πρόσβαση της οικογένειας σε δικηγόρο, κατηγορώντας μάλιστα τη δικηγόρο ότι έχει πλαστογραφήσει την υπογραφή εξουσιοδότησης, ενώ διέταξαν την κράτηση της οικογένειας σε προαναχωρησιακό κέντρο.
Το ΕΔΔΑ καταδίκασε την Κροατία για παραβίαση του δικαιώματος στην ασφάλεια και την ελευθερία, καθώς δεν εξέτασε εναλλακτικά μέτρα περιορισμού της ελευθερίας τους, αλλά επέβαλε κατευθείαν πολύμηνη κράτηση, μέτρο που θεωρείται ότι εφαρμόζεται μόνο κατ’ εξαίρεση.
Καταδίκασε επίσης την Κροατία για την απόφαση μαζικής απέλασης της οικογένειας χωρίς να εξετάσει ατομικά το αίτημά τους για άσυλο. Αρνήθηκε, δε, τον ισχυρισμό των κροατικών αρχών για παράνομη είσοδο της οικογένειας στη χώρα, καθώς η Κροατία δεν παρουσίασε στοιχεία ότι υπήρχε η δυνατότητα νόμιμης εισόδου για όσους θέλουν να ζητήσουν διεθνή προστασία.
Η απόφαση διατάζει την Κροατία να καταβάλει στους προσφεύγοντες πρόστιμο 40.000 ευρώ και δικαστικά έξοδα 16.700 ευρώ.