Μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε σε φιλοξενούμενους και σε προσωπικό οίκων ευγηρίας των ΗΠΑ, έδειξε για πρώτη φορά ότι το εργαστηριακό μονοκλωνικό αντίσωμα bamlanivimab της αμερικανικής φαρμακευτικής εταιρείας Eli Lilly, μείωσε σημαντικά τον κίνδυνο να εμφανίσει κάποιος συμπτωματική νόσο Covid-19, ιδίως στους ηλικιωμένους.
Η εταιρεία ελπίζει ότι αυτά τα αντισώματα θα αποτελέσουν, παράλληλα με τα εμβόλια, ένα πρόσθετο τρόπο προστασίας των ανθρώπων από σοβαρή Covid-19. Σύμφωνα με το Science πάντως, με δεδομένο ότι τα μονοκλωνικά αντισώματα είναι πιο ακριβά από τα εμβόλια, είναι ασαφές προς το παρόν πόσο ευρέως θα αξιοποιηθούν.
Τόσο το εν λόγω εξουδετερωτικό μονοκλωνικό αντίσωμα IgG1της Eli Lilly, το οποίο στοχεύει – όπως και τα εμβόλια – στην πρωτεΐνη-ακίδα του κορονοϊού εμποδίζοντάς τον να μολύνει τα ανθρώπινα κύτταρα, όσο και ένα «κοκτέιλ» δύο άλλων αντισωμάτων της Regeneron (που χρησιμοποιήθηκε και στον πρώην πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ), έχουν ήδη πάρει επείγουσα έγκριση από την αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) για χρήση σε ασθενείς με ήπια έως μέτρια συμπτώματα, που όμως κινδυνεύουν από σοβαρή Covid-19.
Μέχρι στιγμής τα εν λόγω αντισώματα δεν έχουν χρησιμοποιηθεί ιδιαίτερα, επειδή πρέπει να δοθούν μόνο σε νοσοκομείο, στο αρχικό στάδιο της λοίμωξης (το πολύ μέσα σε δέκα μέρες από την έναρξη των συμπτωμάτων) και αφού έχει προηγηθεί θετικό τεστ κορονοϊού. Όμως τώρα που το bamlanivimab φαίνεται να έχει αποτέλεσμα στην πρόληψη της νόσου, η Eli Lilly σχεδιάζει να ζητήσει έγκριση από τη FDA για ευρύτερη χρήση του ως μέσου πρόληψης.
Η νέα τυχαιοποιημένη, διπλά τυφλή και ελεγχόμενη μελέτη BLAZE-2 φάσης 3, σε συνεργασία με το Εθνικό Ινστιτούτο Αλλεργίας και Λοιμωδών Νόσων (NIAID) των ΗΠΑ, πραγματοποιήθηκε σε 965 άτομα στα γηροκομεία (με 299 φιλοξενούμενους και 666 προσωπικό). Οι συμμετέχοντες πήραν, είτε μια ισχυρή δόση 4.200 μιλιγκράμ του μονοκλωνικού αντισώματος είτε ψευδοφάρμακο (πλασίμπο). Σύμφωνα με ανακοίνωση της εταιρείας, μέσα στις επόμενες οκτώ εβδομάδες από τη θεραπεία, μειώθηκε κατά 57% ο κίνδυνος εκδήλωσης νόσου Covid-19. Ειδικότερα στους ηλικιωμένους που πήραν το φάρμακο, ο κίνδυνος να νοσήσουν από Covid-19, μειώθηκε πολύ περισσότερο, έως κατά 80%.
Μόνο τέσσερις θάνατοι λόγω κορωνοϊού συνέβησαν στη διάρκεια της μελέτης και όλοι στην ομάδα ελέγχου (πλασίμπο). Η συχνότητα των σοβαρών παρενεργειών ήταν η ίδια στις δύο ομάδες (θεραπείας και πλασίμπο). Όπως και με τα εμβόλια, είναι πιθανό μερικοί άνθρωποι να εμφανίσουν αντίδραση αναφυλαξίας μετά τη χορήγηση του bamlanivimab.
Για πολύ ενθαρρυντικά αποτελέσματα έκαναν λόγο ο λοιμωξιολόγος Ντέιβι Σμθ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια-Σαν Ντιέγκο και ο λοιμωξιολόγος Ρατζές Γκάντι του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης, εφόσον αυτά επιβεβαιωθούν και η εταιρεία δώσει πιο αναλυτικά στοιχεία.
Σύμφωνα με τον Μάιρον Κοέν της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Β.Καρολίνα, συνυπεύθυνο ερευνητή της νέας δοκιμής, «τα ευρήματα δείχνουν ότι το bamlanivimab – και πιθανώς άλλα μονοκλωνικά αντισώματα – μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα και ακόμη να προλάβει την Covid-19». Πρόσθεσε ότι τα μονοκλωνικά αντισώματα, είτε χορηγούνται ως πρόληψη, είτε ως θεραπεία, φαίνεται να περιορίζουν κυρίως τη λοίμωξη στη μύτη, αποτρέποντας να κατέβει πιο χαμηλά στο αναπνευστικό και να προκαλέσει επιπλοκές όπως η πνευμονία.
Από την άλλη, οι νέες μεταλλάξεις του κορονοϊού μπορεί να καταστήσουν λιγότερο αποτελεσματικά τα μονοκλωνικά αντισώματα, ενώ ορισμένοι επιστήμονες ζητούν να διερευνηθεί κατά πόσο τα τελευταία μπορούν να περιορίσουν την αποτελεσματικότητα των εμβολίων, αν κάποιος κάνει και τις δύο θεραπείες, καθώς και τα δύο στοχεύουν στην ίδια περιοχή του ιού, την πρωτεΐνη-ακίδα του. Ακόμη, όπως επισημαίνει η εταιρεία, τα μονοκλωνικά αντισώματα όπως το bamlanivimab, δεν ενδείκνυνται σε νοσηλευόμενους ασθενείς που χρειάζονται οξυγόνο ή είναι διασωληνωμένοι, επειδή μπορεί να επιδεινώσουν την κατάσταση τους.