Πριν από δεκαετίες, η Κίνα ήταν βασικά μια αυτάρκης χώρα και τα προϊόντα στην αγορά της ήταν μάλλον βαρετά και περιορισμένα. Η μεταρρύθμιση όμως και το άνοιγμα της χώρας που ξεκίνησε το 1978 μετέβαλαν δραστικά το οικονομικό τοπίο, φέρνοντας στον κόσμο πληθώρα υπηρεσιών και προϊόντων από το εξωτερικό, για να μην αναφέρουμε τη δημιουργία ενός από τους μεγαλύτερους παράγοντες της παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης – τους κινέζους καταναλωτές.
Κατά παράδοση, οι Κινέζοι κάνουν ιδιαίτερες αγορές για να γιορτάσουν το Κινεζικό Νέο Έτος, το οποίο ξεκινά αύριο, με λίστες αγορών που περιέχουν οτιδήποτε: από βόειο κρέας και καρύδια μέχρι πυροτεχνήματα. Τα ψώνια του Γουάνγκ Γιάνγκ δεν είναι τόσο παραδοσιακά φέτος. Γερμανική μπύρα, γαλλικές μπριζόλες και θαλασσινά από τη Βόρεια Ευρώπη ήταν ένα μικρό τμήμα των 500 δολαρίων που ξόδεψε σε ένα εμπορικό κέντρο μόνο για εισαγόμενα προϊόντα, στο λιμάνι της Τζενγκτσόου στην κεντρική επαρχία Χενάν.
«Δεν χρειάζεται καν να εγκαταλείψω την πόλη για να αγοράσω όλα αυτά τα τρόφιμα. Είναι γρήγορα και βολικά, το οικογενειακό μας δείπνο φέτος θα περιλαμβάνει εδέσματα από όλον τον κόσμο» λέει χαρούμενος.
Όλο και περισσότερες εξωτικές λιχουδιές από το εξωτερικό βρίσκουν τη θέση τους στα τραπέζια των Κινέζων, όπως του Γουάνγκ, με φρέσκα προϊόντα και κάθε είδους σπεσιαλιτέ που φθάνουν από χιλιάδες μίλια μακριά.
Από το 2011 έως σήμερα, περίπου 7.000 εμπορευματικά τρένα έχουν ταξιδέψει συνδέοντας 38 κινεζικές πόλεις με 36 ευρωπαϊκές, όπως το Αμβούργο και τη Μαδρίτη, μεταφέροντας προϊόντα. Επίσης τα τελευταία τέσσερα χρόνια έχει τριπλασιασθεί ο αριθμός των επιβατικών αμαξοστοιχιών στην Κίνα, λόγω της αυξανόμενης επιθυμίας των κινέζων καταναλωτών να γνωρίσουν τον κόσμο ταξιδεύοντας. Σήμερα πολλοί Κινέζοι θέλουν και μπορούν να ξοδέψουν περισσότερα για τα ξένα προϊόντα, επιδιώκοντας καλύτερη ποιότητα και εμπειρίες.
«Καθώς η αγορά συνεχίζει να εξελίσσεται, οι κινέζοι καταναλωτές επιθυμούν να έχουν περισσότερες επιλογές, γεγονός που έχει δημιουργήσει ευκαιρίες σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες» λέει ο Σλάβομιρ Μάιμαν, πρόεδρος της Παγκόσμιας Ένωσης Αγροτικών Συνεταιρισμών, επικαλούμενος μία αύξηση κατά 40% των εξαγωγών της Ελλάδας προς την Κίνα τα τελευταία χρόνια. Η Ελλάδα βέβαια, είναι μόνο μία από τις πολλές χώρες που έχει δει μια τέτοια έκρηξη των εξαγωγών τους προς την Κίνα.
Ομως και το αναπτυσσόμενο ηλεκτρονικό εμπόριο έχει προκαλέσει μία καταναλωτική έκρηξη. Οι κινέζοι καταναλωτές δεν χρειάζεται πλέον να ταξιδεύουν σε μεγάλες αποστάσεις ή να πάνε σε εμπορικά κέντρα πολυτελείας για να ψωνίσουν, καθώς με ένα απλό κλικ στον υπολογιστή μπορούν να κάνουν τις αγορές που επιθυμούν. Οι εισαγωγές του ηλεκτρονικού εμπορίου στην Κίνα εκτοξεύθηκαν κατά 116,4%, αγγίζοντας πέρυσι τα 56,59 δισ. γιουάν (8,76 δισ. δολάρια), ξεπερνώντας την αύξηση των εξαγωγών κατά περίπου 40%. Η Κίνα έχει τη μεγαλύτερη μεσαία τάξη στον κόσμο, με πληθυσμό 300 εκατομμυρίων και αναπτύσσεται γρήγορα, αντιπροσωπεύοντας το 30% του συνόλου παγκοσμίως. Η κυβέρνηση προβλέπει ότι η τάξη αυτή, η οποία έχει όλο και πιο υψηλές και εξεζητημένες απαιτήσεις, θα διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ενδυνάμωση της οικονομίας.
Ο εορτασμός του Κινεζικού Νέου Ετους αποτελεί ένα καλό παράδειγμα του νέου τρόπου ζωής πολλών οικογενειών, οι οποίες προτιμούν τα βιολογικά προϊόντα, να ψωνίζουν on line, να τρώνε έξω και να διασκεδάζουν. Σύμφωνα με μία πρόσφατη έκθεση, οι Κινέζοι θα πραγματοποιήσουν περίπου 6,5 εκατομμύρια ταξίδια σε 68 χώρες του εξωτερικού, ακόμα και στην Αλάσκα, στη διάρκεια των διακοπών του Κινεζικού Νέου Ετους.
«Η λέξη -κλειδί των φετινών διακοπών είναι η «αναβάθμση της κατανάλωσης» καθώς στην πρώτη γραμμή πλέον είναι τα προϊόντα υψηλής ποιότητας» λέει ο Γουάνγκ Μπίνγκναν, γενικός γραμματέας του υπουργείου Εμπορίου. Ο Γουάνγκ θυμάται οτι τέτοιες μέρες, το 1990, ο πατέρας του τον έπαιρνε μαζί του στις λαϊκές για να αγοράσουν μόνο ντόπιο κρέας και κοτόπουλο. Τώρα όμως, όπως λέει, η νέα μόδα είναι να αγοράζεις ξένα προϊόντα και μέσω διαδικτύου.
Μια σημαντική παράμετρος των αλλαγών αυτών είναι μια οικονομία λιγότερο εξαρτημένη από τις επενδύσεις, η οποία, όπως πιστεύουν οι αναλυτές, ότι έχει καταστεί λιγότερο αποτελεσματική και μπορεί εύκολα να προκαλέσει διαρθρωτικές ανισορροπίες. Η κατανάλωση αποτελεί πλέον βασικό μοχλό της οικονομίας και συνέβαλε σε ποσοστό 58,8% στην αύξηση του ΑΕΠ το 2017, σύμφωνα με στοιχεία της εθνικής στατιστικής αρχής (NBS).
Η συμβουλευτική εταιρεία McKinsey & Company σε έκθεση που συνέταξε επισημαίνει οτι η καταναλωτική εμπιστοσύνη στην Κίνα έφθασε στο υψηλότερο σημείο τα τελευταία 10 χρόνια, εν μέρει χάρη στην εξοικείωση και βαθειά γνώση της τεχνολογίας από την νέα γενιά που γεννήθηκε την εποχή του Διαδικτύου. Η καταναλωτική δύναμη πιθανόν να συνεχιστεί λόγω της βελτίωσης του εισοδήματος των Κινέζων. Η Morgan Stanley αναμένει η Κίνα να γίνει χώρα υψηλού εισοδήματος το 2025.
Επίσης υπάρχει ένα τεράστιο καταναλωτικό δυναμικό στις λιγότερο ευημερούσες αγροτικές περιοχές, οι οποίες μειώνουν το χάσμα με τις πόλεις, καθώς η χώρα κινείται προς την αναζωογόνηση των αγροτικών περιοχών της. Το 2017, οι λιανικές πωλήσεις καταναλωτικών προϊόντων στις αγροτικές περιοχές αυξήθηκαν κατά 11,8% σε 5,2 τρισεκατομμύρια γιουάν, υπερβαίνοντας σε ποσοστό 10% τις αστικές περιοχές, σύμφωνα με την NBS. Εξάλλου οι on line πωλήσεις ξεπέρασαν τα 1,24 τρισεκατομμύρια γιουάν, σημειώνοντας αύξηση 39,1% σε ετήσια βάση. Η ανάπτυξη αυτή οφείλεται στις πολιτικές για την ενίσχυση του εισοδήματος των αγροτών. Το 2017, το κατά κεφαλή διαθέσιμο εισόδημα των κατοίκων της υπαίθρου αυξήθηκε κατά 7,3%, ταχύτερα από ό,τι η αστική ανάπτυξη και η αύξηση του ΑΕΠ. Το ηλεκτρονικό εμπόριο βοηθά πάρα πολύ τους αγροτικούς πληθυσμούς, τόσο για τα ψώνια, όσο για και τις επιχειρήσεις τους.
Σύμφωνα με έκθεση του γίγαντα των ηλεκτρονικού εμπορίου Alibaba, σε ολόκληρη την Κίνα υπάρχουν 2.118 «Taobao χωριά», τα χωριά εκείνα στα οποία πάνω από το 10% των νοικοκυριών διεξάγει on line πωλήσεις, με συνολικές ετήσιες συναλλαγές άνω των 10 εκατ. γιουάν. Στην έκθεση, αναμένεται ο αριθμός των «Taobao χωριών» να ξεπεράσει τα 5.500 έως το 2020, δημιουργώντας πάνω από 3 εκατ. θέσεις εργασίας στην ύπαιθρο.
Τέλος, οι λιανικές πωλήσεις στις αγροτικές περιοχές θα παραμείνουν σταθερές φέτος, με ρυθμό ανάπτυξης 12%, 1 ή 2 ποσοστιαίες μονάδες γρηγορότερα από ό,τι στις πόλεις, σύμφωνα με έκθεση του Συμβουλίου για την Προώθηση του Διεθνούς Εμπορίου της Κίνας.