Η ενότητα των άρθρων 4-25 που εμπίπτουν στα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα, ήταν το αντικείμενο συζήτησης της Επιτροπής Αναθεώρησης του Συντάγματος της Βουλής, με το επίμαχο άρθρο 16 παράγραφος 5 που απαγορεύει την ίδρυση και λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων, να βρίσκεται στο επίκεντρο ιδεολογικής αντιπαράθεσης μεταξύ του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ αλλά και άλλων κομμάτων της Αντιπολίτευσης, που τάσσονται υπέρ της ίδρυσης ανώτατων ιδιωτικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα.
Σύμφωνα με τις τοποθετήσεις των εισηγητών των κομμάτων, ΣΥΡΙΖΑ ΚΚΕ και Χρυσή Αυγή τάσσονται κατά της συνταγματικής αναθεώρησης του άρθρου 16. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να δείχνει αδύνατη η αλλαγή του, την οποία εισηγείται στην πρότασή της η αξιωματική αντιπολίτευση, και με την οποία συντάσσονται η ΔΗΣΥ και το Ποτάμι.
Θετικοί επίσης στην ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, έχουν δηλώσει οι ΑΝΕΛ και η Ένωση Κεντρώων, οι εισηγητές των οποίων θα καταθέσουν τις απόψεις τους την ερχόμενη Τετάρτη στην Επιτροπή η οποία θα συνεχίσει τις εργασίες της με την ίδια ενότητα.
Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος Ευρωπαϊκών Υποθέσεων και γενικός εισηγητής του ΣΥΡΙΖΑ, Γιώργος Κατρούγκαλος, χαρακτήρισε την πρόταση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, νεοφιλελεύθερη και αντιδραστική:
«Δεν είναι προοδευτική αλλά αντιδραστική η πρόταση της ΝΔ για τροποποίηση του άρθρου 16. Όχι μόνο δεν ενισχύει την ανταγωνιστικότητα των δημόσιων πανεπιστημίων αλλά τα απαξιώνει», τόνισε ο κ. Κατρούγκαλος και πρόσθεσε:
«Υπονομεύει ακόμα και στον πυρήνα τους τα δημόσια πανεπιστήμια, τα οποία δεν πρέπει να υπαχθούν στους κανόνες της αγοράς. Η δημόσια εκπαίδευση στην Ελλάδα ήταν και είναι κοινωνικό όχημα ανέλιξης. Το κράτος έχει υποχρέωση να εξασφαλίσει το επίπεδο της δημόσιας λειτουργίας των πανεπιστημίων. Ιστορικά ο νεοφιλελευθερισμός υπονομεύει την δημόσια εκπαίδευση και από εκεί ξεκινά ένας ολισθηρός δρόμος που επεκτείνεται σε όλη τη γκάμα των σπουδών».
Σε αντίθετη κατεύθυνση, ο γενικός εισηγητής της ΝΔ, Κώστας Τασούλας, αντέτεινε ότι είναι ανάγκη η αναθεώρηση του άρθρου 16 ώστε να επιτραπεί η ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων από ιδιώτες, υπό την εποπτεία ανεξάρτητης αρχής που θα διασφαλίζει την αυτοτέλεια των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.
Επικαλούμενος μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, ο κ. Τασούλας υποστήριξε ότι, αν η Ελλάδα καταφέρει να μετασχηματιστεί και να γίνει ένα διεθνές κέντρο ανώτατης εκπαίδευσης υψηλού επιπέδου, αυτό θα έχει θετική επίδραση στο ΑΕΠ κατά μία με δύο μονάδες.
«Άλλοι βρίσκονται στην παλαιολιθική εποχή. Η καλύτερη λύση είναι να διαχέουμε την ευμάρεια, να μην μας φοβίζει ο πλούτος», ανέφερε ο κ. Τασούλας και κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ ότι στέκεται εμπόδιο στις αλλαγές. «Εμείς ζητούμε αλλαγές για να μπορέσει η χώρα να κάνει ένα βήμα εμπρός, που δεν θα την καταδικάζουν να παραμένει σε λίθινη εποχή», κατέληξε ο κ. Τασούλας.
Από την πλευρά του, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Παναγιώτης Κουρουμπλής, τόνισε την ανάγκη διαλόγου για το συγκεκριμένο άρθρο, λέγοντας χαρακτηριστικά:
«Θα μπορούσε κανείς να ανοίξει ένα διάλογο για την ίδρυση πανεπιστημίων μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Καλοπροαίρετες θεωρώ πως είναι οι απόψεις που εκφράζονται, αλλά να μην μετατρέψουμε τα ΙΕΚ της Κάνιγγος σε πανεπιστήμια».
Ο γενικός εισηγητής της ΔΗΣΥ Ανδρέας Λοβέρδος, χαρακτήρισε ως «λυδία λίθο», την αναθεώρηση του άρθρου 16 για τη δημιουργία μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων. «Το άρθρο 16 παράγραφος 5 συνδέεται με το κομβικό ζήτημα των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων, της κορυφής της εκπαιδευτικής πυραμίδας. Είναι σαφές ότι το υπάρχον συνταγματικό άρθρο είναι ασφυκτικά περιοριστικό, καθώς αναφέρεται αποκλειστικά στα δημόσια πανεπιστήμια. Επήλθε το πλήρωμα του χρόνου για να γίνει τομή. Δεν είναι μόνο θέμα οργανωτικό, αλλά και με έντονο κοινωνικό περιεχόμενο. Αποτελεί για εμάς τη λυδία λίθο για να αποδειχθεί ποιοι είναι πραγματικά προοδευτικοί, ποιοι πιστεύουν στην ελευθερία απόκτησης γνώσης και ποιοι παραμένουν σε απολιθώματα», τόνισε χαρακτηριστικά ο κ. Λοβέρδος.
Ο γενικός εισηγητής της Χρυσής Αυγής τάχθηκε κατηγορηματικά αντίθετος στη πρόταση της ΝΔ: «Με την προτεινόμενη αναθεώρηση του άρθρου 16 για ιδιωτικά πανεπιστήμια, επιχειρείται η εκχώρηση της δημόσιας εκπαίδευσης σε άλλα κέντρα. Επιδιώκεται η συνταγματική θεσμοθέτηση της εμπορευματοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης, γι’ αυτό είμαστε κατηγορηματικά αντίθετοι», ανέφερε.
Ο γενικός εισηγητής του ΚΚΕ Γιάννης Δελλής κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ και την ΝΔ για σκόπιμο δικομματικό, διπολικό καυγά, την ίδια ώρα που «συμπορεύονται στην ίδια ταξική λογική».
Ταυτόχρονα τάχθηκε κατά της αναθεώρησης του άρθρου 16, προτείνοντας παράλληλα να κατοχυρωθεί συνταγματικά και σε όλες τις βαθμίδες η δημόσια εκπαίδευση.
«Είμαστε κατηγορηματικά αντίθετο στην αναθεώρηση του άρθρου 16 και στην δημιουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων. Σωστά υπάρχει στο άρθρο 16 η παράγραφος 5 και η πρόνοια για την αποκλειστικότητα της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης και προτείνουμε η πρόνοια αυτή να εφαρμοστεί και για την υπόλοιπη εκπαίδευση», τόνισε ο κ. Δελλής.
Ο γενικός εισηγητής του Ποταμιού, Γιώργος Μαυρωτάς, τάχθηκε υπέρ της ίδρυσης και λειτουργίας ιδιωτικών πανεπιστημίων, επισημαίνοντας ότι «η παράγραφος 5 του άρθρου 16, μας δίνει την παγκόσμια πρωτοτυπία της απαγόρευσής τους».
«Η λειτουργία ιδιωτικών πανεπιστημίων έχει να κάνει με τις επιλογές που δίνουμε στους νέους μας και όχι με τις ιδεοληψίες του ΣΥΡΙΖΑ. Δεν μπορεί από τη μια το πολιτικό σύστημα να χύνει κροκοδείλια δάκρυα για το «brain name» της χώρας μας που φεύγει, και από την άλλη να μην κάνει τίποτα ώστε να παραμείνουν εδώ οι νέοι που θέλουν να σπουδάσουν και οι νέοι ερευνητές και καθηγητές που μπορούν να διδάξουν. Το ιδιωτικό πανεπιστήμιο θα λειτουργήσει συμπληρωματικά όχι ανταγωνιστικά. Το δημόσιο πανεπιστήμιό μας είναι πολύ καλό, δεν έχει να φοβηθεί τίποτα από τα μη κρατικά πανεπιστήμια», ανέφερε χαρακτηριστικά.
«Πρέπει να βγούμε από τα ιδεολογικά μας κουτάκια και να μην δίνουμε μάχες οπισθοφυλακών για να είμαστε η μόνη χώρα στην οποία απαγορεύονται τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Προοδευτισμός είναι και η ανοχή στο νέο. Μην ταμπουρώνεστε στο παλιό», κατέληξε.
«Είμαστε υπέρ της διατήρησης του συνταγματικού άρθρου 16 παράγραφος 5 ως έχει, αρνούμενοι ρητά την πρόταση περί ίδρυσης πανεπιστημίων από ιδιώτες που ούτε καν μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα θα είναι», τόνισε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Γκιόλας.
Παράλληλα υποστήριξε ότι η δημόσια εκπαίδευση παρέμεινε σε όλα τα νεότερα συντάγματα, ως γνήσια, δίκαιη και κοινωνικά αναγκαία λύση.