Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης παρευρίσκεται στη συζήτηση και ψήφιση του νομοσχεδίου του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών «Μέτρα για τον περιορισμό της φοροδιαφυγής», Τετάρτη 6 Δεκεμβρίου 2023. ΑΠΕ-ΜΠΕ/ΑΠΕ-ΜΠΕ/Αλέξανδρος Μπελτές
Ερώτηση με σαφείς αιχμές για το κυβερνητικό πλαίσιο προστασίας των δανειοληπτών απέναντι στα funds, κατέθεσαν χθες στη Βουλή, 11 βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας.
Με θέμα «απροστάτευτη η περιουσία των δανειοληπτών, εγγυητών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων», οι βουλευτές της ΝΔ ζητούν παρέμβαση από τη κυβέρνηση και τον υπουργό Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστή Χατζηδάκη, ώστε να περιορίστούν τα κέρδη των funds, των servicers και των τραπεζών και να προστατευθούν οι δανειολήπτες.
Η ερώτηση των βουλευτών της Νέας Δημοκρατίας στον Κωστή Χατζηδάκη:
«Απροστάτευτη η περιουσία των δανειοληπτών, εγγυητών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων»
Η μεταβίβαση των δανείων εκ μέρους των πιστωτικών ιδρυμάτων έλυσε το χρόνιο πρόβλημα των μη εξυπηρετούμενων δανείων για τις τράπεζες. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδας, δάνεια ύψους 86,96 δισ. ευρώ βρίσκονται πλέον σε funds.
Ωστόσο το ίδιο δεν συνέβη με τους δανειολήπτες, οι οποίοι έχοντας απέναντί τους πλέον κερδοσκοπικές ιδιωτικές επιχειρήσεις με έδρα εκτός Ελλάδος και όχι τις εγχώριες τράπεζες βρίσκονται αντιμέτωποι με τον κίνδυνο του πλειστηριασμού της περιουσίας τους και κυρίως της κατοικίας τους που δείχνει να είναι η βασική προτεραιότητα των funds για την απόκτηση κερδών.
Η τιτλοποίηση των απαιτήσεων αυτών διέπεται από τις διατάξεις του ν. 3869/2010. Επί της ουσίας πρόκειται για μία σύγχρονη μορφή χρηματοδότησης για τις τράπεζες και επιτυγχάνεται με την αξιοποίηση στοιχείων του ενεργητικού τους. Στοιχεία του ενεργητικού της τράπεζας, τα οποία αξιοποιούνται στο πλαίσιο της τιτλοποίησης είναι οι απαιτήσεις της τελευταίας από τη χορήγηση των δανείων σε πελάτες της (δανειολήπτες).
Η τράπεζα, μέσω της τιτλοποίησης απαιτήσεων, αντί να αναμένει έσοδα από τη μηνιαία αποπληρωμή των δανείων, προχωρά στη διαδικασία της τιτλοποίησης απαιτήσεων, προκειμένου να αντλήσει άμεσα κεφάλαια από τις διεθνείς αγορές. Με τον τρόπο αυτό, η τράπεζα προχωρά στην πώληση των δανείων σε μία εταιρεία ειδικού σκοπού (special purpose vehicle-FUND) και στην πραγματικότητα απαλλάσσεται τους ισολογισμούς της από τα δάνεια αυτά, τα περισσότερα των οποίων είναι «κόκκινα». Η δε διαχείριση των δανείων, όπως ρύθμιση, διενέργεια πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης και εκκαθάρισης έχει ανατεθεί σε εταιρείες διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις.
Η διαχρονική προσπάθεια του νομοθέτη να θεσπίσει ένα πλαίσιο εξωδικαστικής διευθέτησης των οφειλών για την αποφυγή της εκποίησης της ιδιωτικής περιουσίας δεν έφερε απτά και ουσιαστικά αποτελέσματα προς αυτή την κατεύθυνση. Όπως αναφέρεται και στο από 17-5-2024 δελτίο τύπου της Ένωσης Εταιριών Διαχείρισης απαιτήσεων από δάνεια και πιστώσεις οι υπό διαχείριση οφειλές ανέρχονται σε συνολικό ύψος άνω των 90 δισεκατομμυρίων ευρώ και αφορούν 2.271.548 οφειλέτες.
Ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών δεν στάθηκε αρωγός σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις λόγω και της ακατανόητης άρνησης κυρίως των εταιριών διαχείρισης να συμμετέχουν ενεργά στην προβλεπόμενη διαδικασία και μόνο το τελευταίο χρονικό διάστημα μετά από πιέσεις των αρμοδίων έδειξε κάποια μικρή ανοδική θετική πορεία. Η υποχρεωτικότητα ρύθμισης για τους ευάλωτους οφειλέτες και όσους έχουν αναπηρία άνω του 67% ασφαλώς ήταν ένα θετικό βήμα του νομοθέτη. Ωστόσο, τα στενά κριτήρια ευαλωτότητας καταλείπουν την πλειοψηφία των δανειοληπτών χωρίς ουσιαστική προστασία. Εκτός αυτού, οι έτερες δικαστικές διαδικασίες της πτώχευσης που μπορεί να υπάρχει ο δανειολήπτης δεν συνεπάγονται προστασίας της κύριας κατοικίας.
Μάλιστα κατά την διαδικασία ρύθμισης οφειλών μέσω εξωδικαστικού μηχανισμού, μετά την οριστική υποβολή της αίτησης, μέσω του υπολογιστικού του εργαλείου ετοιμάζεται η πρόταση και αντιπρόταση ρύθμισης των οφειλών. Ο οφειλέτης σε αντίθεση με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, δεν έχει τη δυνατότητα να γνωρίζει την πρόταση ή την αντιπρόταση ρύθμισης, εφόσον το χρηματοπιστωτικό ίδρυμα απορρίψει αυτές (πρόταση – αντιπρόταση), ώστε να δύναται να προστατευτεί ενώπιον της Δικαιοσύνης.
Επιπρόσθετα, νομοθετικό πλαίσιο που προστατεύει την πρώτη κατοικία των νοικοκυριών δεν υφίσταται.
Τελευταία καταγγέλθηκαν δημοσίως με στοιχεία και μια άλλη τακτική. Η τράπεζα πουλά το δάνειο στο fund σε χαμηλή τιμή σε σχέση με την ονομαστική αξία του δανείου. Το fund με την σειρά του δια μέσου του servicer απαιτεί από τον δανειολήπτη την ονομαστική αξία του δανείου συν τους τόκους και εκπλειστηριάζει το ακίνητο – κατοικία. Την κατοικία αποκτά από τον πλειστηριασμό μία εταιρία real estate με όμοια ονομασία με το fund που αγόρασε το δάνειο ενώ μονοπρόσωπη ανώνυμη εταιρία με μοναδικό εταίρο την ίδια την τράπεζα που μεταβίβασε το δάνειο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο η τράπεζα εξαφαλίζει τα κέρδη των funds που δεν φορολογούνται στην Ελλάδα.
Στο πλαίσιο που διέπει τη σχέση δανειολήπτη και εταιρεία διαχείρισης συναντώνται επίσης τα κάτωθι φαινόμενα:
Υπερβολική καθυστέρηση στην εξέταση αιτημάτων εξωδικαστικής ρύθμισης, χωρίς να υπάρχει καλόπιστη αναστολή μέτρων αναγκαστικής εκτέλεσης. Πολλές φορές η εξέταση ενός αιτήματος υπερβαίνει και τους 6 μήνες, ενώ ο δανειολήπτης βρίσκεται ενώπιον σοβαρού ενδεχομένου (ή και τετελεσμένου) απώλειας κύριας κατοικίας.
Δυσμενείς όρους αποπληρωμής με υποχρέωση προκαταβολής σε εξοντωτικά επίπεδα, ακόμα και της τάξεως του 30%-40% της οφειλής ενάντια στο άρθρο 281 ΑΚ. Ως δικαιολογία διαρκώς παρουσιάζεται η πολιτική του επενδυτή.
Έλλειψη έγκυρης και έγκαιρης ενημέρωσης στον κάθε δανειολήπτη για το υπόλοιπο της οφειλής του, ούτε καν για την αναπροσαρμογή της δόσης, ένεκα διακυμάνσεων των επιτοκίων. Ως αποτέλεσμα, πολλοί δανειολήπτες, είτε έχουν υπαχθεί στον 3869/2010, είτε μη, ενώ πληρώνουν τη δόση τους προσποιούντος λαμβάνουν επιστολές ότι υπάρχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές. Σε σχετική περίπτωση, οι δανειολήπτες δεν ενημερώνονται ποτέ από τις εταιρείες είσπραξης για τη φύση της οφειλής, αλλά μόνο την ύπαρξή της χωρίς να τη δικαιολογούν.
Έλλειψη ουσιαστικής επικοινωνίας μεταξύ τμημάτων ρυθμίσεων και νομικών τμημάτων. Ενώ πολλοί δανειολήπτες έχουν δικαιωθεί δικαστικά με ανακοπές κατά διαταγών πληρωμής και κατασχέσεων, οι εκπρόσωποι των εταιρειών διαχείρισης για τις ρυθμίσεις το αγνοούν και επιμένουν στο ενδεχόμενο της εκτέλεσης κατά της περιουσίας του δανειολήπτη.
Καθυστέρηση στην απάντηση και μη συμμετοχή των εταιρειών διαχείρισης στο νέο μηχανισμό της πλατφόρμας εξωδικαστικού μηχανισμού ν.4738/2020, παρά μόνο αν είναι ευάλωτοι δανειολήπτες.
Λαμβάνοντας υπόψη, ότι όλη αυτή η κατάσταση υπονομεύει επικίνδυνα την κοινωνική ειρήνη και συνοχή, κ. Υπουργέ ερωτάστε:
Οι ερωτώντες Βουλευτές
Με τη φράση «ο ΣΥΡΙΖΑ κρίνει εξ ιδίων τα αλλότρια» απάντησε ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Χρίστος Δήμας, στον βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Χρ. Γιαννούλη που μίλησε για πολιτικά δειλούς βουλευτές της ΝΔ, με αφορμή τη χθεσινή κατάθεση ερώτησης 11 βουλευτών της για το ζήτημα της προστασίας των δανειοληπτών από τις εταιρείες διαχείρισης «κόκκινων» δανείων. Ο κ. Γιαννούλης, κατά τη συζήτηση στην ολομέλεια της Βουλής για την κύρωση της ελληνοϊαπωνικής συμφωνίας για την αποφυγή διπλής φορολογίας, είχε κάνει λόγο για κοινοβουλευτική ερώτηση «11 μέχρι τώρα άφωνων και ως ένα βαθμό πολιτικά δειλών συνάδελφων της ΝΔ».
«Στον ΣΥΡΙΖΑ, μάλλον κρίνετε εξ ιδίων τα αλλότρια. Γνωριζόμαστε πολύ καλά σε αυτή την αίθουσα, και με τους Έλληνες πολίτες, ποιοι είναι πολιτικά δειλοί και ποιοι όχι» απάντησε ο κ. Δήμας. Ακολούθως, στην προτροπή του κ. Γιαννούλη για κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος σε όλους τους ελεύθερους επαγγελματίες, ο κ. Δήμας είπε ότι αυτό επιβλήθηκε το 2011 από την κυβέρνηση Παπανδρέου και πρόσθεσε: «Το επόμενο διάστημα που θα φέρουμε τις διατάξεις για την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, να δούμε ποια κοινοβουλευτικά κόμματα θα τις στηρίξουν και ποια όχι».
Οι βουλευτές της ΝΔ δεν υπήρξαν ποτέ δειλοί είπε με τη σειρά του ο εισηγητής της ΝΔ Αθ. Λιούτας. «Πάντα παρέμβαιναν στο κυβερνητικό έργο όταν έβλεπαν αστοχίες και πιθανόν λάθη. Σε αντίθεση με τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, που δεν έκαναν ποτέ τίποτα όταν ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκονταν στη διακυβέρνηση της χώρας».
«Η ερώτηση των 11 βουλευτών της ΝΔ προς το οικονομικό επιτελείο και τον πρωθυπουργό αποτελεί ένα ξεκάθαρο εσωκομματικό μήνυμα», ανέφερε στη Βουλή ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Γ. Γαβρήλος.
Κάλεσε, μάλιστα, τους 11 βουλευτές της ΝΔ «να στηρίξουν την πρόταση νόμου που θα καταθέσει ο πρόεδρος της ΚΟ ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Νίκος Παππάς, τις επόμενες μέρες στη Βουλή, και η οποία θα εμπεριέχει τις προτάσεις μας για να βρουν ανακούφιση χιλιάδες δανειολήπτες».
Σε παρέμβασή του για την «επανάσταση», όπως τη χαρακτήρισε, των 11 βουλευτών της ΝΔ, ο επικεφαλής της ΚΟ της «Νίκης», Δ. Νατσιός είπε ότι η κυβέρνηση πρέπει να δει ξεχωριστά την κάθε περίπτωση, αν ήταν εσκεμμένη ή μη αποπληρωμή του χρέους από κάποιον ή, όπως είναι στην πλειονότητα, έχασαν τα σπίτια τους εξαιτίας των μνημονίων, γιατί δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν στις δανειακές τους υποχρεώσεις.
Ο βουλευτής του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, Πάρις Κουκουλόπουλος είπε ότι το κόμμα του έχει καταθέσει την πιο ολοκληρωμένη πρόταση για το ιδιωτικό χρέος και τις ρυθμίσεις χρεών και ότι η κυβέρνηση, «εάν ούτε τώρα, μετά την ερώτηση 11 δικών σας βουλευτών δεν εισακουστούμε, τότε διεκδικείτε […] το μονοπώλιο της αναισθησίας».
Για το ίδιο θέμα, ο βουλευτής του ΚΚΕ, Ν. Καραθανασόπουλος είπε ότι είναι «υποκριτικό» το ενδιαφέρον των 11 βουλευτών της ΝΔ διότι «αποδέχονται αυτό το αντιλαϊκό πλαίσιο που στραγγαλίζει τα λαϊκά νοικοκυριά», όπως και «η κριτική των άλλων κομμάτων είναι υποκριτική». Πρέπει να εντοπίσουμε τις αιτίες τις υπερχρέωσης των λαϊκών νοικοκυριών, και δεν είναι μόνο τα ληξιπρόθεσμα χρέη, είναι και οι ρυθμίσεις στην εφορία, οι ρυθμίσεις στα ασφαλιστικά ταμεία, οι μειώσεις των μισθών, η φοροεπιδρομή κ.ά. είπε ο κ. Καραθανασόπουλος.