Νομοσχέδιο για αναδιάρθρωση σιδηροδρόμων: Οι θέσεις των κομμάτων

Απορρίπτουν ως «αποσπασματικό και αντιφατικό» το νομοσχέδιο του υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών «Αναδιάρθρωση σιδηροδρομικού τομέα και ενίσχυση ρυθμιστικών φορέων μεταφορών» τα κόμματα της Αντιπολίτευσης κατά τη συζήτησή του στην Ολομέλεια.

Ειδικότερα, ο εισηγητής του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ Τάσος Νικολαΐδης επέκρινε για αντιφατικότητα στην κυβερνητική πολιτική καθώς από τον νόμο της αναδιοργάνωσης και απόσχισης του ΟΣΕ της ΕΡΓΟΣΕ και της ΓΑΙΟΣΕ που είχε προχωρήσει η προηγούμενη ηγεσία του Υπουργείου το 2022, τώρα προχωράει στην εκ διαμέτρου αντίθετη κατεύθυνση της συγχώνευσης. Χαρακτήρισε το σχέδιο νόμου πρόχειρο και αποσπασματικό, τονίζοντας ότι ο σιδηρόδρομος χρειάζεται ένα στρατηγικό ενιαίο σχέδιο το οποίο να είναι καλά μελετημένο. Απαιτούνται, είπε, αιτιολογημένες εξηγήσεις για την πολιτική επιλογή της αναστροφής καθώς και τι απέδωσαν οι διαχωρισμοί που έγιναν το 2022.

Σχετικά με το τροχαίο υλικό ότι υπάρχουν καταγγελίες ότι βρίσκεται σε πολύ κακή κατάσταση, επισήμανε ότι στο νέο μεγάλο ΟΣΕ που δημιουργείται με το νομοσχέδιο θα πρέπει να έχουμε απαντήσεις για τις μελέτες που προηγήθηκαν, εάν εξετάστηκαν τα διεθνή πρότυπα, όλα τα εναλλακτικά σενάρια, υπήρξε ευρεία διαβούλευση, πως καταλήξαμε σε αυτό το σχήμα που είναι σε πλήρη αντίθεση με αυτές του 2022. Εμείς, είπε ο εισηγητής του ΠΑΣΟΚ- ΚΙΝΑΛ «δεν μπορούμε σε κάθε περίπτωση να γίνουμε συνυπεύθυνοι σε συνεχείς αλλαγές χωρίς επαρκείς αιτιολογήσεις». Αυτά τα πέντε χρόνια, υποστήριξε ο βουλευτής, «ο σιδηρόδρομος έχει απαξιωθεί στη συνείδηση των πολιτών σε θέματα ασφάλειας και έχουν γίνει πολλά βήματα προς τα πίσω». Ανέφερε ότι όπως και το νομοσχέδιο το 2022 δεν έδωσε λύση στο πρόβλημα έτσι και αυτό το σχέδιο νόμου δεν δίνει λύσεις Χρειάζεται ακόμα πολύς δρόμος για να επανέλθει η ομαλότητα στις σιδηροδρομικές συγκοινωνίες και αυτό δεν πρόκειται να συμβεί όσο η Κυβέρνηση αντιμετωπίζει τα ζητήματα αποσπασματικά.

Ο κ. Νικολαΐδης, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι σε μια συζήτηση για τον σιδηρόδρομο δεν θα μπορούσε να μην γίνεται αναφορά στο έγκλημα των Τεμπών, όπου με τραγικό τρόπο αναδείχθηκαν τα κενά ασφαλείας των σιδηροδρόμων και οι ελλείψεις σε βασικά συστήματα που είτε ήταν εκτός λειτουργίας ή απουσίαζαν. Πρόκειται, είπε, «για ένα συλλογικό τραύμα που δεν πρόκειται να επουλωθεί όσο δεν αποδίδεται δικαιοσύνη χωρίς κανενός είδους συγκάλυψη». Σχετικά με τον Εθνικό Οργανισμό Διερεύνησης των Αεροπορικών και Σιδηροδρομικών Ατυχημάτων (Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ) που έχει αναλάβει τη διερεύνηση του σιδηροδρομικού δυστυχήματος των Τεμπών επισήμανε πως από τις διατάξεις του νομοσχεδίου προκύπτει ότι δύο χρόνια από τη σύστασή του δεν έχουν οργανωθεί οι αρμόδιες υπηρεσίες. Η δική μας θέση, είπε ο βουλευτής είναι ότι «χρειάζεται να υπάρξει ένας πραγματικά ανεξάρτητος Οργανισμός που θα λειτουργεί ανεξάρτητα από το Υπουργείο και τους εποπτευόμενους φορείς του».

Σχετικά με τις υπουργικές τροπολογίες που έχουν κατατεθεί, ο εισηγητής της μειοψηφίας είπε ότι έχουμε και πάλι σειρά παρατάσεων ρυθμίσεων και «αυτό δεν είναι καλή νομοθέτηση, θα μπορούσε να υπήρχε καλύτερος συντονισμός, ενώ ορισμένες δείχνουν ότι δεν υπάρχει βούληση εφαρμογής των ήδη ψηφισμένων ρυθμίσεων. Σε κάθε περίπτωση είναι απόδειξη αναποτελεσματικότητας».

Ο κ. Νικολαϊδης, αναφερόμενος στην τροπολογία με τις ρυθμίσεις για τις τράπεζες, υποστήριξε ότι «είναι προφανές ότι έρχεται μετά την πίεση του ΠΑΣΟΚ» αλλά «και πάλι δεν κάνετε όλα όσα είναι απαραίτητα για να προστατεύονται οι πολίτες». Από την κυβερνητική τροπολογία, είπε ο βουλευτής, δεν συμπεριλαμβάνονται «σειρά τραπεζικών προμηθειών που έχουν χαρακτηριστεί ως καταχρηστικές από τα ελληνικά δικαστήρια. Δεν γίνεται τίποτα για το μείζον ζήτημα των τραπεζικών επιτοκίων, όπως η υποχρέωση των τραπεζών να μειώνουν το επιτόκιο όταν πέφτει το Eurobord, όπως το αυξάνουν όταν αυτό ανεβαίνει, όπως είναι η πρόταση του ΠΑΣΟΚ σύμφωνα και με την απόφαση του ΣτΕ».

Ο ειδικός αγορητής του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξανδρος Μεϊκόπουλος, επισήμανε κι αυτός από την πλευρά του πως το νομοσχέδιο αυτό είναι σε πλήρη αντίθεση με τα όσα νομοθέτησε η κυβέρνηση για τον ΟΣΕ και τις θυγατρικές του το 2022. Πρόκειται είπε «για ανορθόδοξη πολιτική και νομοθέτηση» και θυμίζοντας την παροιμία του «Φούρνου του Χότζα» που άλλαζε κάθε φορά την πόρτα, είπε στον υπουργό ότι «έτσι ακριβώς νομοθετείτε αλλάζοντας συνεχώς την “πόρτα”». Αμφισβήτησε ότι η συγχώνευση του ΟΣΕ με την ΕΡΓΟΣΕ θα λύσουν το πρόβλημα της καλύτερης διαχείρισης των σιδηροδρομικών έργων και του τροχαίου υλικού που σήμερα κάνει η ΓΑΙΟΣΕ.

Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ είπε ότι ο ΟΣΕ έχει να κάνει σιδηροδρομικά έργα εδώ και 25 χρόνια και δεν διαθέτει το αναγκαίο αυτό προσωπικό. Θα έπρεπε, είπε, «να υπάρχει αναλυτική καταγραφή του τροχαίου υλικού που μεταβιβάζεται στον νέο φορέα. Ποια είναι η τεχνο-οικονομική μελέτη για τη συντήρησή του, η κοστολόγησή του; Η αρμοδιότητα συντήρησης του τροχαίου υλικού που ήταν στην αρμοδιότητα της Hellenic Train κατά πόσο το συντήρησε σωστά καθώς το 40% του υλικού είναι παροπλισμένο». Απαιτούνται, είπε ο κ. Μεϊκόπουλος, πόροι και προσωπικό στον νέο φορέα. Εξέφρασε αμφιβολίες και κατά πόσο η συντήρηση του υλικού μπορεί να γίνει στα εργοστάσια του ΟΣΕ. Τόνισε ότι στον ΟΣΕ σήμερα εργάζονται περίπου 1.200 άτομα εκ των οποίων τα 700 είναι συμβασιούχοι με «μπλοκάκι» και με 8μηνη μόνο εκπαίδευση!

Για την ορθή και αδιάβλητη αξιολόγηση του προσωπικού σε κρίσιμες ειδικότητες και αρμοδιότητες, ο κ. Μεϊκόπουλος είπε ότι πολλές φορές ο αξιολογητής με τον αξιολογούμενο συνδέονται συγγενικά μεταξύ τους και προειδοποίησε ότι «όσα σήμερα συμβαίνουν στον ελληνικό σιδηρόδρομο οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε νέα Τέμπη». Η βασική μεταρρύθμιση που απαιτείται, είπε ο βουλευτής, «είναι η ενίσχυση του ΟΣΕ με εξειδικευμένο προσωπικό που να μπορεί να ανταπεξέλθει στις σύγχρονες προκλήσεις και στα νέα δεδομένα του ευρωπαϊκού σιδηρόδρομου». Με «καθαρές» και όχι ρουσφετολογικές προσλήψεις. Σχετικά με την αποκατάσταση του σιδηροδρομικού δικτύου στη Θεσσαλία, είπε ότι την αρμοδιότητα της εποπτείας θα έπρεπε να την έχει η ΕΡΓΟΣΕ και όχι στο Υπουργείο. Σχετικά με τον Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για «καμπάνες» από την ΕΕ καθώς δεν εξασφαλίζεται η ανεξαρτησία της από την Κυβέρνηση. Ο κ. Μεϊκόπουλος, αναφέρθηκε και στο θέμα ασφάλειας στο Μετρό της Θεσσαλονίκης αλλά και στο τρενάκι του Πηλίου. Παράλληλα άσκησε κριτική για το σχέδιο δράσης με την ΕΕ και ζήτησε να δοθούν αναλυτικά τα στοιχεία με τα οποία κατέληξε σε αυτό η Κυβέρνηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο ειδικός αγορητής του ΚΚΕ Χρήστος Κατσώτης είπε ότι «η Κυβέρνηση δύο χρόνια μετά το έγκλημα των Τεμπών φέρνει ένα νομοσχέδιο ισχυριζόμενη ότι αναδιαρθρώνει τον σιδηροδρομικό τομέα και ενισχύει την ασφάλεια των μεταφορών» αλλά «οι εξελίξεις αποδεικνύουν ότι η πολιτική της απελευθέρωσης των μεταφορών, της ιδιωτικοποίησης και διαχείρισης από επιχειρηματικούς ομίλους – που όλοι σας υπηρετήσατε διαχρονικά μαζί- θυσιάζει την ασφάλεια για τα κέρδη των ομίλων».

Ο βουλευτής είπε ότι «μετά το έγκλημα των Τεμπών ο λαός με τις συγκλονιστικές διαδηλώσεις του απαίτησε μέτρα ασφάλειας και καμία συγκάλυψη των ευθυνών. Ως ΚΚΕ θα εξακολουθήσουμε να κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας για να μην μείνουν ατιμώρητοι οι ένοχοι. Για να μην υπάρχουν νέα Τέμπη. Για να νικήσουν οι ζωές μας απέναντι στα κέρδη των ομίλων».

Για το νομοσχέδιο, είπε ο κ. Κατσώτης ότι αυτό «δεν αγγίζει καν το ζήτημα της πρόληψης για την ασφαλή λειτουργία των μεταφορών που είναι από τα κύρια ζητήματα». Υποστήριξε ότι η Οδηγία 798/2017 που την έχουν ψηφίσει και ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ δεν εξασφαλίζει την πρόληψη και την ασφάλεια αλλά αντίθετα αφορά το τέταρτο πακέτο και την απελευθέρωση των σιδηροδρομικών και την απόδοσή τους στους επιχειρηματικούς ομίλους. Ο βουλευτής αναφέρθηκε στα πρόσφατα σιδηροδρομικά συμβάντα λέγοντας ότι αυτά αναδεικνύουν τα σοβαρά κενά που υπάρχουν και που οδηγούν σε νέα Τέμπη. Επισήμανε ότι τα στοιχεία σε ελλείψεις προσωπικού «τρομάζουν» σε όλους τους κρίσιμους τομείς και κλάδους. Το τροχαίο υλικό «είναι γερασμένο». Υποστήριξε ότι ο σκοπός των συγχωνεύσεων που γίνονται με το σχέδιο νόμου είναι μόνο «η επίτευξη μικρότερου κόστους λειτουργίας, που θα πει λιγότερο προσωπικό, με χαμηλότερους μισθούς και δικαιώματα».

Η πολιτική της κυβέρνησης, ανέφερε, «αναπαράγει τα ίδια αδιέξοδα προβλήματα και φέρνει πιο κοντά τα νέα Τέμπη». Μεταξύ άλλων ζήτησε από τον υπουργό να αναφέρει εάν από τις συγχωνεύσεις θα υπάρξουν απολύσεις και αλλαγές σε θέσεις εργασίας. Ποια θα είναι η τύχη του μεταφερόμενου προσωπικού. Έθεσε και το θέμα των Συλλογικών Συμβάσεων. Διαφώνησε με το θεσμικό πλαίσιο της ΡΑΣ, του Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ και στη λειτουργία όπως εξελίσσονται οι ΥΠΑ και η ΑΠΑ καθώς και στις νέες ρυθμίσεις που προωθούνται γι’ αυτούς τους φορείς με το νομοσχέδιο. Ο κ. Κατσώτης τόνισε ότι «είναι διαφορετικά τα κριτήρια της ασφάλειας που έχει το κεφάλαιο και από αυτά που διεκδικεί ο λαός» και κατέληξε λέγοντας ότι «για τον λαό, δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές οι εκπτώσεις στην προστασία της ζωής που επιβάλλει η κυνικά επικίνδυνη αντίληψη Κράτους – Ιδιωτών ότι δεν αναλαμβάνουν κόστος χωρίς όφελος».

Σχετικά με την τροπολογία για τις τράπεζες, ο αγορητής του ΚΚΕ είπε «άνθρακας ο θησαυρός. Από τα 40 δισ. ευρώ που άρπαξαν από τον ελληνικό λαό και 1,5 δισ. ευρώ κερδών από προμήθειες δίνουν πίσω 150 εκατ. ευρώ. Μιλάμε για κοροϊδία!».

Ο ειδικός αγορητής της Ελληνικής Λύσης Κωνσταντίνος Μπούμπας είπε ότι με το νομοσχέδιο αυτό «δεν επιλύονται τα λιμνάζοντα προβλήματα του ελληνικού σιδηροδρόμου που είναι σε ζοφερή κατάσταση». Απαιτούνται, είπε, ριζικές αλλαγές και αντικαταστάσεις στο δίκτυο και με χρονοδιαγράμματα. Να υπάρχει ουσιαστική και υψηλή εκπαίδευση οδηγών, μηχανοδηγών. Η συντήρηση και το τροχαίο υλικό να περάσει στη ΡΑΣ. Τα τρένα να έχουν υψηλά αστέρια αξιολόγησης. Να μειωθούν οι αφύλακτες διαβάσεις εκεί που χάνονται πολλοί άνθρωποι. Στελέχη στα ΔΣ των εταιρειών αξιοκρατικά επιλεγμένα. Οι διαδικασίες των συγχωνεύσεων που επιχειρούνται με το νομοσχέδιο αυτό, είπε ο κ. Μπούμας, δεν περιγράφονται αναλυτικά, δεν είναι ξεκάθαρες, είναι διαδικαστικού χαρακτήρα. Δεν έχουμε τις αναγκαίες τομές που χρειάζονται. Δημιουργείται ένας συγκεντρωτισμός που εστιάζει σε ιδιωτικά συμφέροντα. Η Ελληνική Λύση, ανέφερε, δεν ικανοποιείται από το σχέδιο δράσης. Διαφώνησε και με τις διατάξεις για τους αερολιμένες. Για τις ετήσιες εκθέσεις του Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ ζήτησε αυτές να μην υποβάλλονται μόνο στο Υπουργείο και στον πρόεδρο της Βουλής αλλά στη Βουλή.

Η ειδική αγορήτρια της Νέας Αριστεράς Θεοπίστη Πέρκα αναφερόμενη στη διαχρονική κατάσταση του σιδηροδρόμου είπε ότι «η ιστορία του σιδηροδρόμου μας και η κατάρρευσή του περιγράφει την κατάρρευση της χώρας και αποτελεί ένα καλό παράδειγμα για ανάλυση και αποφυγή» και πρόσθεσε «την ίδια και χειρότερη εικόνα κατάρρευσης παρουσιάζει ο σιδηρόδρομος τα τελευταία πέντε χρόνια». Σχετικά με το νομοσχέδιο είπε ότι οι συγχωνεύσεις που επιχειρούνται δεν λύνουν τα χρόνια προβλήματα στον σιδηρόδρομο. Δεν δίνετε, είπε στον υπουργό, «καμία εξήγηση για το πως γίνεται η αναδιοργάνωση του νέου αυτού ΟΣΕ, απλά συνενώνονται οι παθογένειες, για απλή συγκόλληση και σε καμία περίπτωση επανίδρυση». Η βουλευτής ανέφερε ότι δεν προστατεύονται οι εργασιακές σχέσεις, δεν ρυθμίζονται τα ζητήματα της ανεξαρτησίας των Αρχών ΡΑΣ και Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ. Επισήμανε ότι ο Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ θα έπρεπε να έχει δημοσιοποιήσει το πόρισμά της για τα Τέμπη μέσα σε 12 μήνες μετά το τραγικό δυστύχημα, σύμφωνα Οδηγία της ΕΕ και τις επισημάνσεις ότι κάθε ημέρα που περνάει δυσκολεύει τη διερεύνηση. Σχετικά με τις αερομεταφορές μίλησε ότι έχουμε μια ιδιαίτερα επικίνδυνη στα αεροδρόμια και συνέχιση εκχώρησης έργου και αρμοδιοτήτων σε ιδιώτες. Οι ανάγκες ασφάλειας, τόνισε η κ. Πέρκα, σε αεροδρόμια και σιδηρόδρομο «με το νομοσχέδιο αυτό δεν καλύπτονται και η κυβέρνηση δεν δείχνει την αναγκαία σοβαρότητα που απαιτείται».

Σχετικά με τις διατάξεις της τροπολογίας για τις Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης Αποχέτευσης είπε ότι «ο τίτλος εδώ είναι: ο εκβιασμός ως μέθοδος διακυβέρνησης». Θέλετε, είπε, οι ΔΕΥΑ «να σας δώσουν λευκή επιταγή» και δημιουργείτε ΔΕΥΑ δύο ταχυτήτων. Για την τροπολογία των τραπεζών τη χαρακτήρισε «χάδι» σημειώνοντας ότι δεν γίνεται καμία παρέμβαση για μείωση του χάσματος των επιτοκίων ενώ και το ύψος των μέτρων «δείχνει το μέγεθος της κοροϊδίας της κυβέρνησης». Αναφορικά με τη διάταξη για τα δωρεάν φάρμακα σε χαμηλοσυνταξιούχους είπε ότι «και εδώ έχουμε εμπαιγμό» και σε κάθε περίπτωση ζήτησε να καλυφθούν και οι συνταξιούχοι του ΟΓΑ.

Ο ειδικός αγορητής της Νίκης Νίκος Βρεττός χαρακτήρισε το σχέδιο νόμου «θλιβερό και με όλα τα χαρακτηριστικά της κακής νομοθέτησης». Καταλόγισε στην κυβέρνηση ότι στους σιδηροδρόμους «είστε όμηροι συμφερόντων από επιλογή και όχι από αδυναμία» και προέβλεψε ότι «ο ΟΣΕ δεν μπορεί να καταθέσει έκθεση βιωσιμότητας». Κατήγγειλε χαριστικές αποφάσεις σε εργολάβους και μεγαλοκατακευαστές σε έργα. Οι διατάξεις του νομοσχεδίου, είπε μεταξύ άλλων, δεν βοηθούν «στην εμπέδωση της ασφάλειας που θέλουν οι πολίτες ειδικά μετά τα Τέμπη». Ο σιδηρόδρομος ανέφερε ότι και με το παρόν σχέδιο νόμου «παραμένει διαφθορείο και εγκληματικό που η ανθρώπινη ζωή δεν υπολογίζεται». Όλα «θεσπίζονται στο ποδάρι με σκοπιμότητες και φωτογραφικές διατάξεις».

Σχετικά με τις τροπολογίες, είπε ότι υπάρχουν παρατάσεις που δημιουργούν, όπως γίνονται, ερωτήματα.

Η ειδική αγορήτρια της Πλεύσης Ελευθερίας Ελένη Καραγεωργοπούλου χαρακτήρισε το νομοσχέδιο «πρόχειρο, βιαστικό και χωρίς να τηρούνται οι κανόνες της καλής νομοθέτησης», κάτι που, όπως πρόσθεσε, «το επισημαίνει και η Έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής». Το νομοσχέδιο, ανέφερε, δεν διασφαλίζει την ασφάλεια στο σιδηρόδρομο παρά τα όσα έχουν αναδειχθεί από το έγκλημα των Τεμπών για μέσα, διαλειτουργικότητες και επικοινωνίες παρ΄ όλο που υπάρχουν εκθέσεις και εισηγήσεις από Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ και ΡΑΣ. Αναφορικά με το πότε θα καταθέσει ο Ε.Ο.Δ.Α.Σ.Α.Α.Μ το πόρισμα του για Τέμπη είπε ότι αυτό δεν είναι δυνατόν να το γνωρίζει ο Υπουργός γιατί τότε εύλογα εγείρονται θέματα ανεξαρτησίας και αξιοπιστίας του. Στο νομοσχέδιο, πρόσθεσε η βουλευτής, δεν υπάρχουν οργανογράμματα, τί θα γίνει με τα ΑΦΜ των θυγατρικών που συγχωνεύονται, στελέχωση με μόνιμο προσωπικό και «γενικά συνιστά μια πρόκληση στο περί δικαίου αισθήματος, επιτείνει την αγωνία και τον προβληματισμό γύρω από τις προθέσεις και τα κίνητρα της αλαζονικής επικίνδυνης και υπόλογης Κυβέρνησης στην κοινωνία και στα θύματα του εγκλήματος των Τεμπών».

Ο ειδικός αγορητής των «Σπαρτιατών» Γιάννης Κόντης είπε ότι το θέμα των σιδηροδρόμων θα έπρεπε να ερχόταν σε ένα αυτοτελές νομοσχέδιο, μιας συνολικής συγκροτημένης ενοποιημένης στρατηγικής ανάπτυξης μεταφορών για τη χώρα.