Νάξος: Υπογραφή σύμβασης για τη σύσταση του Ταμείου Απανθρακοποίησης Νησιών

«Ανακοινώνουμε την υπογραφή ενός πολύ σημαντικού χρηματοδοτικού εργαλείου για τα νησιά μας. Ενός χρηματοδοτικού εργαλείου που αξιοποιεί ευρωπαϊκούς πόρους, όπως εξήγησαν και οι προηγούμενοι ομιλητές, από το σύστημα εμπορίας ρύπων για να στηρίξει μεγάλα έργα απανθρακοποίησης στα ελληνικά νησιά» τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης στη Νάξο στο πλαίσιο της τελετής υπογραφής της σύμβασης για τη σύσταση του Ταμείου Απανθρακοποίησης Νησιών.

«Είναι ένα ακόμα χρηματοδοτικό εργαλείο, το οποίο έχει προστεθεί σε αυτήν την μεγάλη προσπάθεια, την οποία η κυβέρνησή μας έχει κάνει εδώ και 5 χρόνια για να στηρίξει τη νησιωτική Ελλάδα. Ξέρετε πολύ καλά, το πίστευα, το πιστεύω ακριβώς ότι η νησιωτικότητα είναι μία ιδιαιτερότητα της πατρίδας μας, ένα τεράστιο συγκριτικό της πλεονέκτημα, αλλά και μία γεωγραφική ιδιαιτερότητα που απαιτεί ξεχωριστή φροντίδα από το κράτος» πρόσθεσε, υπογραμμίζοντας ότι η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι στέκεται δίπλα στις νησιώτισσες και στους νησιώτες. «Από τα μεγάλα νησιά μέχρι τα πολύ μικρά νησιά δεν αφήνουμε κανέναν πίσω. Σε συνεργασία με την τοπική αυτοδιοίκηση δεύτερου και πρώτου βαθμού, κάνουμε τις ζωές των νησιωτών καλύτερες και δεν νομίζω ότι είναι τυχαίο ότι το Αιγαίο, συνολικά η περιφέρεια Νότιου Αιγαίου είναι η πρώτη περιφέρεια στην αύξηση του πληθυσμού της και μία περιφέρεια η οποία δείχνει εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης, που οφείλονται σε ένα μεγάλο βαθμό στον τουρισμό, αλλά όχι μόνο. Εξάλλου, η Νάξος είναι ένα νησί το οποίο είναι πασίγνωστο στον κόσμο για τον πρωτογενή τομέα, για τα αγροτικά και τα κτηνοτροφικά της προϊόντα» είπε.

«Σήμερα ήρθαμε να μιλήσουμε για το μέλλον, για το ταμείο αυτό το οποίο σήμερα παρουσιάζουμε, είναι ένα χρηματοδοτικό εργαλείο το οποίο θα διευκολύνει τα νησιά μας να κάνουν πράξη την πράσινη μετάβαση» τόνισε ο πρωθυπουργός.

«Δεν είναι το μόνο, αλλά οι πόροι οι οποίοι διατίθενται είναι πολύ σημαντικοί και θα μας βοηθήσουν σε πρώτη φάση, να μπορέσουμε να διασυνδέσουμε το μεγαλύτερο αριθμό των νησιών μας με το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της ηπειρωτικής Ελλάδας μέσα από επενδύσεις που θα κάνει πρωτίστως ο ΑΔΜΗΕ και ο ΔΕΔΔΗΕ, έτσι ώστε να μπορούν οι νησιώτες μας να απολαμβάνουν σταθερότητα και ασφάλεια ενεργειακή, καλές τιμές ρεύματος και να απαλλαγούν από τις ρυπογόνες μονάδες παραγωγής ρεύματος, οι οποίες προμήθευαν τα νησιά με ηλεκτρική μέχρι σήμερα. Και αυτό προφανώς έχει πολύ μεγάλη σημασία στη συνολική εθνική στρατηγική της χώρας μας για να μπορέσουμε να μετατρέψουμε τον ήλιο και τον άνεμό μας σε ένα μεγάλο ενεργειακό συγκριτικό πλεονέκτημα, είτε σε εθνικό επίπεδο είτε σε τοπικό επίπεδο. Διότι το ταμείο απανθρακοποίησης θα μπορεί να χρηματοδοτεί και ανανεώσιμα έργα τα οποία θα γίνονται στα νησιά, μαζί με μπαταρίες, που θα εξασφαλίζουν και πιο φτηνή ηλεκτρική ενέργεια για τα ίδια τα νησιά, τα οποία θα υποδέχονται αυτές τις επενδύσεις» ανέφερε.

Στην συνέχεια και αναφερόμενος στον προβληματισμό που υπάρχει στον δημόσιο διάλογο να αναπτύσσεται, όπως είπε, μία ρητορική κυρίως από ακραία κόμματα κατά των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ειδικά των ανεμογεννητριών, σε ένα βαθμό και των φωτοβολταϊκών, τόνισε ότι είναι μία τελείως εσφαλμένη λογική. «Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι αυτές που θα επιτρέψουν στη χώρα μας να αποκτήσει ενεργειακή αυτονομία και θα συνεισφέρουν σημαντικά στη μείωση του κόστους της ενέργειας. Είμαστε πρωταγωνιστές σήμερα στην Ευρώπη στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και μάλιστα ο σκοπός της κυβέρνησης είναι αυτές οι φθηνότερες τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας να έχουν ολοένα και περισσότερα ανταποδοτικά χαρακτηριστικά. Και αυτό είναι κάτι το οποίο μπορεί να γίνει πολύ πιο εύκολα όσο πιο μικρά είναι τα νησιά, παραδείγματος χάρη, όπως η Χάλκη. Η κατασκευή ενός μικρού έργου μαζί με ένα σύστημα αποθήκευσης θέλουμε και μπορεί να οδηγεί τελικά σε φθηνότερες τιμές ενέργειας για τους καταναλωτές, για τα νοικοκυριά, για τις επιχειρήσεις, θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε το εργαλείο αυτό για να μπορούμε να δώσουμε και τους επιχειρηματίες τη δυνατότητα να χρησιμοποιούνε και να εγκαθιστούν μικρά συστήματα φωτοβολταϊκά για να μπορούν να καλύπτουν ανάγκες. Θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε αυτό το ταμείο, ώστε αύριο οι αφαλατώσεις, οι οποίες θα είναι απαραίτητες προκειμένου τα νησιά να διασφαλίσουν επαρκή πρόσβαση σε νερό για ύδρευση, να μπορούν και αυτές να υποστηρίζονται ενεργειακά από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, έτσι ώστε να μπορούμε συνολικά να έχουμε φτηνή πρόσβαση σε καλό ποιοτικό καθαρό νερό» ανέφερε.

«Όλη λοιπόν αυτή η φιλολογία, η οποία αναπτύσσεται κατά των όσων πηγών ενέργειας, επιτρέψτε μου να το πω, είναι επικίνδυνη και δεν είναι και τελικά πατριωτική, διότι δεν είναι πατριωτικό, φίλες και φίλοι, να εισάγουμε φυσικό αέριο από το εξωτερικό, να εισάγουμε πετρέλαιο από το εξωτερικό, όταν μπορούμε να εκμεταλλευτούμε τις εγχώριες πηγές ενέργειας τις οποίες ο Θεός μας έδωσε τόσο απλόχερα. Το λέω αυτό διότι είναι πολύ σημαντικό να μπορούμε να ξεπερνάμε και τις όποιες τοπικές αντιστάσεις μπορεί να υπάρχουν. Η χωροθέτηση των έργων αυτών γίνεται πάντα με πολύ μεγάλη προσοχή και θέλουμε να γίνεται σε συνεννόηση πάντα με τις τοπικές κοινωνίες. Δεν είμαστε εδώ πέρα να επιβάλουμε τίποτα κεντρικά και για αυτό και πιστεύουμε στην τοπική διαβούλευση και στη δυνατότητα να μπορούμε να δημιουργούμε τέτοια έργα, πάντα με συνεννόηση με τις τοπικές κοινωνίες» πρόσθεσε.

Επίσης ο πρωθυπουργός είπε ότι το ταμείο αυτό θα μπορέσει να συνεισφέρει στο να μπορέσουν τα νησιά να διατηρήσουν αυτόν τον καταπληκτικό παραδοσιακό τους χαρακτήρα, κάνοντας την πράσινη μετάβαση συγκριτικό πλεονέκτημα.

«Βλέπετε ότι ο τουρισμός μας αλλάζει, οι ανάγκες να είμαστε διαρκώς πιο βιώσιμοι καθίστανται απαραίτητες για να μπορούμε να είμαστε πιο ανταγωνιστικοί και εδώ πέρα θέλω να απευθυνθώ όχι μόνο στον περιφερειάρχη αλλά και στους δημάρχους οι οποίοι είναι μαζί μας. Αγκαλιάστε όλες τις πρωτοβουλίες, οι οποίες θα επιτρέψουν στα νησιά σας να ξεχωρίσουν και να βγούνε μπροστά σε αυτό το οποίο αποκαλούμε βιώσιμη ανάπτυξη. Είτε συζητάμε για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είτε συζητάμε για την ολοκλήρωση εκκρεμοτήτων που έρχονται από το παρελθόν» είπε.

«Η πράσινη μετάβαση λοιπόν, ειδικά των νησιών μπορεί και πρέπει να μετατραπεί σε ένα μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα, όχι σε μία αγγαρεία, όχι σε μία υποχρέωση την οποία πρέπει να υλοποιούμε απλά γιατί πρέπει να είμαστε συμβατοί με κάποιους ευρωπαϊκούς κανόνες» τόνισε ο πρωθυπουργός.

Ένα χρηματοδοτικό εργαλείο για την πράσινη μετάβαση των νησιών

Το Ταμείο Απανθρακοποίησης είναι ένα χρηματοδοτικό εργαλείο μέσω του οποίου θα διοχετευτούν ευρωπαϊκοί πόροι για την απεξάρτηση των ελληνικών νησιών από ρυπογόνες και υψηλού κόστους τεχνολογίες ηλεκτροπαραγωγής, με απώτερο στόχο τόσο την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος όσο και τη βελτίωση της ευημερίας των κατοίκων.

Τα χρήματα του Ταμείου θα αρχίσουν να αξιοποιούνται εντός του 2025, με ορίζοντα ολοκλήρωσης των έργων και απορρόφησης του συνόλου των κονδυλίων έως το 2032. Οι πόροι θα προέλθουν από τη δημοπράτηση δικαιωμάτων ρύπων και υπολογίζεται ότι θα ανέλθουν σε τουλάχιστον 1,6 δισεκατομμύρια ευρώ, ποσό που εκτιμάται πως θα κινητοποιήσει υπερδιπλάσιες επενδύσεις σε βάθος οκταετίας. Εάν η τιμή των δικαιωμάτων αυξηθεί, τα οφέλη από τη δημοπράτησή τους αλλά και τη μόχλευση κεφαλαίων θα είναι σαφώς μεγαλύτερα.

Τα έργα που θα χρηματοδοτηθούν μέσω του Ταμείου θα ενταχθούν σε τρεις πυλώνες.

Ο πρώτος πυλώνας, στον οποίο θα διατεθεί τουλάχιστον το 50% των συνολικών πόρων, αφορά στην εγκατάσταση σταθμών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μονάδων αποθήκευσης στη νησιωτική χώρα. Επιλέξιμα θα είναι μικρά έργα που προορίζονται για αυτοκατανάλωση και θα εγκατασταθούν σε κατοικίες, επιχειρήσεις και αγροτικές εκμεταλλεύσεις, μεγάλες αιολικές, φωτοβολταϊκές και γεωθερμικές μονάδες που θα αναπτυχθούν σε διασυνδεδεμένα νησιά, αλλά και υβριδικοί σταθμοί, οι οποίοι θα συνδυάζουν σταθμούς ΑΠΕ με σύστημα αποθήκευσης και θα τοποθετηθούν σε μη διασυνδεδεμένα νησιά.

Στον πυλώνα αυτό εντάσσονται επίσης επενδυτικές ενισχύσεις για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων και η δημιουργία φραγμάτων για ύδρευση, άρδευση και παραγωγή ενέργειας με την κατασκευή μικρών υδροηλεκτρικών σταθμών.

Μέσω του δεύτερου πυλώνα, στον οποίο θα κατευθυνθεί περίπου το 1/3 του προϋπολογισμού, θα χρηματοδοτηθούν ηλεκτρικές διασυνδέσεις νησιών. Το μεγαλύτερο έργο θα είναι η εμβληματική ηλεκτρική διασύνδεση των Δωδεκανήσων, σε πρώτη φάση της Κω, της Ρόδου και της Καρπάθου με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας και στη συνέχεια των μικρότερων νησιών του συμπλέγματος με διασυνδέσεις μέσης τάσης.

Επιπλέον, θα διατεθούν πόροι για την ηλεκτρική διασύνδεση μικρότερων νησιών των Κυκλάδων και του βορειοανατολικού Αιγαίου.

Στο χαρτοφυλάκιο του τρίτου πυλώνα θα ενταχθούν επενδύσεις και έργα υποδομών που θα διευκολύνουν την περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα.

Ο πυλώνας αυτός καλύπτει την εγκατάσταση υποδομών σε νησιωτικά λιμάνια για την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας σε ελλιμενισμένα πλοία (cold-ironing), αλλά και την τοποθέτηση 1.000 και πλέον φορτιστών ηλεκτρικών αυτοκινήτων σε νησιά.

Το Ταμείο Απανθρακοποίησης των Νησιών αποτελεί επίσης ένα νέο χρηματοδοτικό εργαλείο που μπορεί να δώσει επιπρόσθετη ώθηση στην πρωτοβουλία GR-Eco Islands, ώστε να επεκταθεί η εφαρμογή της πέραν των τριών πιλοτικών «πράσινων» νησιών σε περισσότερα ελληνικά νησιά.