Πολλές φορές, λίγα λεπτά αφού γνωρίσω κάποιον, έρχομαι στη δύσκολη θέση να ξαναρωτήσω το όνομά του, γιατί έχει ήδη γλιστρήσει από το κεφάλι μου.
Αν συμβαίνει και σε εσάς, δεν υπάρχει λόγος να νιώθετε άσχημα, καθώς η επιστήμη είναι εδώ για να δώσει την απάντηση στο ερώτημα που ταλανίζει πολλούς: «γιατί είναι τόσο δύσκολο να συγκρατήσουμε τα ονόματα;»
Η απάντηση απλή: γιατί τα ονόματα δεν σημαίνουν ακριβώς τίποτα! Σύμφωνα με επιστήμονες ειδικούς σε θέματα μνήμης, όσο περισσότερα «μονοπάτια» έχουμε για μία ανάμνησή μας, τόσο πιο εύκολο μας είναι να την ανακαλέσουμε στη μνήμη μας. Φυσικά, κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει με τα ονόματα. Για παράδειγμα, λεπτομέρειες φαινομενικά δευτερεύουσας σημασίας, όπως το τι φορούσαμε μία συγκεκριμένη μέρα ή τι καιρό έκανε, μπορούν να μας βοηθήσουν να επαναφέρουμε στη μνήμη μας γεγονότα εκείνης της μέρας, όπως επουσιώδη στοιχεία μίας συζήτησης με ένα φίλο.
Τα ονόματα, στον αντίποδα, δεν μας δίνουν αρκετές πληροφορίες για να μπορέσουμε να τα συγκρατήσουμε στο πλαίσιο των υπόλοιπων πληροφοριών στο οποίο εμφανίζονται.
Σίγουρα, ένα όνομα μπορεί να λέει πολλά για την ιστορία μία οικογένειας ή ενός προσώπου. Όμως, όταν συναντούμε κάποιον σε ένα πάρτι, δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο θα πρέπει να λέγεται Γιώργος ή Μάριος. Τα ονόματα ουσιαστικά «δεν φέρουν καμία πληροφορία», αναφέρεται σε ένα καινούριο βίντεο του AsapSCIENCE, που εξηγεί γιατί ξεχνάμε τα ονόματα όσων πριν από λίγα δευτερόλεπτα μας έχουν συστηθεί. «Αν ο εγκέφαλος σας δεν μπορεί να δημιουργήσει συνδέσμους μεταξύ των πολλαπλών πληροφοριών … τότε είναι πιο πιθανό μα ξεχάσετε αυτήν την πληροφορία».
Το βίντεο του AsapSCIENCE, που εξηγεί γιατί ξεχνάμε τόσο εύκολα τα ονόματα.
Αντίθετα, είναι πολύ πιο εύκολο να θυμόμαστε επάγγελμα ενός προσώπου, ένα φαινόμενο που οι επιστήμονες ορίζουν ως Baker-baker effect. Γιατί όμως συμβαίνει κάτι τέτοιο; Ας πάρουμε το παράδειγμα του φούρναρη, από το οποίο το φαινόμενο παίρνει το όνομα του. Αν κάποιος μας πει ότι είναι φούρναρης, είναι πιο εύκολο να θυμηθούμε το επάγγελμά του, καθώς ο εγκέφαλος σχηματίζει την εικόνα του συγκεκριμένου φούρναρη όταν εργάζεται στο φούρνο, ανάμεσα σε αλεύρι και καρβέλια ψωμιού.
Τα παραπάνω δίνουν και τη λύση σε όσους ξεχνούν πολύ εύκολα ονόματα: μπορείτε να επαναλάβετε το όνομα που μόλις ακούσατε πολλές φορές, ή να το συνδέσετε με άλλες πληροφορίες σχετικές με τον φορέα του ονόματος.
Σύμφωνα με μία άλλη σχετική έρευνα, πολλοί άνθρωποι πιστεύουν ότι μπορούν πολύ εύκολα να ανακαλέσουν στη μνήμη τους ονόματα. Όταν όμως διαπιστώνουν ότι δεν ισχύει κάτι τέτοιο, προσπαθούν να τα θυμηθούν συνδέοντάς τα με άλλες πληροφορίες σχετικές με το πρόσωπο, τεχνική που βοηθά τον εγκέφαλο να «συγκρατήσει» τα ονόματα που λαμβάνει.